การวินิจฉัยแยกโรค การรักษาโรคและการบาดเจ็บการปฐมพยาบาล

การเจ็บป่วยขั้นรุนแรงอาจทำให้ผู้ป่วยถึงแก่ชีวิต พิการ

ให้ความช่วยเหลือ ดูแลเพื่อบรรเทาอาการ

การเจ็บป่วยกะทันหัน การบำบัดรักษาอย่างทันทีท่วงที การปฐมพยาบาล ตั้งแต่จุดเกิดเหตุหรือจุดแรกพบผู้ป่วย

๕.๑ การกระทำต่อร่างกายของจิตใจของบุคคล ประเมินภาวะสุขภาพการส่งเสริมสุขภาพ การฟื้นฟูสุขภาพ

๕.๒ การสอน การแนะนำ การวางแผนการดูแลต่อเนื่อง การเสริมสร้างพลัง

๕.๓ การจัดสภาพแวดล้อมเพื่อการส่งเสริมสุขภาพ การป้องกันการควบคุม แก้ปัญหาความเจ็บป่วยหรือวิกฤต

๕.๔ การปฏิบัติการพยาบาลตามแผนการพยาบาลการใช้เครื่องมือพิเศษ การติดตามผล

๕.๕ การให้การพยาบาลที่บ้าน ส่งเสริมความสามารถของบุคคลเพ่อใช้ชีวิตอย่างปกติสุขหรือสามารถจัดการวิถีชีวิต

๖.๑ห้ามใช้ยา หรือสารละลายช่องรอยเยื่อบุไขสันหลังหรือช่องไขสันหลัง

๖.๒ ห้ามใช้ยาหรือสารละลายหรือสารที่เกี่ยวข้องรังสีวินิจฉัยและยาอื่น สภาการพยาบาลประกาศกำหนด

กรณีที่เป็นปัญหา ยุ่งยาก ซับซ้อน การเจ็บป่วยฉุกเฉินวิกฤตการประกอบวิชาชีพการพยาบาลได้จะต้องกระทำร่วมกับผู้ประกอบวิชาชีพพยาบาล ชั้นหนึ่ง

จะให้ยาผู้บริการได้เฉพาะการให้ยาทางปากและยาภายนอกตามที่ผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรมเป็นผู้บำบัดโรคได้ระบุไว้ในแผนการรักษาเมื่อเป็นการปฐมพยาบาลและห้ามให้ยาในชนิดและช่องทางตามที่สภาการพยาบาลประกาศตามข้อ ๖.๑และ๖.๒

๙.๑ การทำแผลการตกแต่งบาดแผลการเย็บแผลลึกไม่เกินชั้นเนื้อเยื่อไขมันใต้ผิวหนังโดยใช้ยาระงับความรู้สึกเฉพาะที่หรือการตัดไหมในตำแหน่งที่ไม่เป็นอันตราย ไม่เกินระดับ ๒ ของแผลไหม้

๙.๒ การผ่าตัดเอาสิ่งแปลกปลอมการฝ่าฝี การผ่าตัดตาปลา การเลาะเนื้อใต้ผิวหนัง ในตำแหน่งที่ไม่เป็นอันตรายต่ออวัยวะที่สำคัญของร่างกายโดยใช้ยาระงับความรู้สึก ทางผิวหนัง หรือฉีดยาชาดเฉพาะที่

๙.๓การถอดเล็บการจี้หูดหรือตาปลาโดยใช้ระงับความรู้สึกทางผิวหนังหรือฉีดยาชาเฉพาะที่

๙.๔การใช้ออกซิเจน

๙.๕ การให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำในผู้ป่วยที่มีภาวะวิกฤตภาวะสูญเสียสมดุลของสารน้ำในร่างกาย ความเสี่ยงต่อภาวะช็อคการปฐมพยาบาล แผนการรักษา ผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรม

๙.๖ การให้ยาทางปาก ผิวหนัง หลอดเลือดดำ หรือช่องทางอื่นๆ ตามแผนการรักษาของผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรม หรือตามที่สภาการพยาบาลประกาศกำหนด

๙.๗การให้เลือด ตามแผนการรักษาของผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรม

๙.๘ การเปิดทางเดินหายใจให้โล่งด้วยการดูดเสมหะ การเคาะปอด

๙.๑๐ การเช็ดตา ล้างตา หยอดตา ป้ายตา ปิดตา หรือการล้างจมูก

๙.๑๑ การสอดใส่สายยางลงไปในกระเพาะอาหาร เพื่อให้อาหารยาหรือล้างกระเพาะในรายที่กินสารพิษ หรือตามแผนการรักษาของผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรม

๙.๑๒ การสวนปัสสาวะ การเปลี่ยนสายปัสสาวะในผู้ป่วยที่ไม่มีความผิดปกติของระบบทางเดินปัสสาวะ

๙.๑๖ การเจาะเก็บตัวอย่างเลือดจากหลอดเลือดดำ ส่วนปลายนิ้วหรือสารคัดคลั่ง เพื่อส่งตรวจทางห้องปฏิบัตืการตามข้อบังคับหรือประกาศที่สภาพยาบาลกำหนด

๑๐.๑ ไข้ตัวร้อน

๑๐.๒ ไข้หรือมีผื่นหรือจุด

๑๐.๓ ไข้จับสั่น

๑๐.๔ ไอ

๑๐.๕ ปวดศีรษะ

๑๐.๖ ปวดเมื่อย

๑๐.๗ ปวดหลัง

๑๐.๘ปวดเอว

๑๐.๙ปวดท้อง

๑๐.๑๐ ท้องผูก

๑๐.๑๑ ท้องเดิน

๑๐.๑๒ คลื่นไส้อาเจียน

๑๐.๑๓ การอักเสบต่าง ๆ

๑๐.๑๔ โลหิตจาง

๑๐.๑๕ ดีซ่าน

๑๐.๑๖ โรคขาดสารอาหาร

๑๐.๑๗ อาหารเป็นพิษ

๑๐.๑๘ โรคพยาธิลำไส้

๑๑.๑.๑ สาขาเวชปฏิบัติทั่วไป (การรักษาโรคเบื้องต้น)

๑๑.๑.๒สาขาการพยาบาลเวชปฏิบัติทางตา

๑๑.๑.๔สาขาเวชปฏิบัติการบำบัดทดแทนไต (การล้างไตช่องท้อง)

๑๑.๑.๕ สาขาการพยาบาลเวชปฏิบัติการบำบัดทดแทนไต
(การฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม)

๑๑.๑.๖ สาขาการพยาบาลเวชปฏิบัติผู้สูงอายุ

๑๑.๑.๗ สาขาการพยาบาลผู้ป่วยวิกฤต (ผู้ใหญ่และผู้สูงอายุ)

๑๑.๑.๘ สาขาการพยาบาลผู้ป่วยดรคติดเชื้อและการควบคุมการติดเชื้อ

๑๑.๑.๙ สาขาการพยาบาลผูป่วยมะเร็ง

๑๑.๑.๑๐ สาขาการพยาบาลโรคหัวใจและหลอดเลือด

๑๑.๑.๑๑ สาขาการพยาบาลผู้ป่วยแบบประคับประคอง

๑๑.๑.๑๒ สาขาการพยาบาลเวชปฏิบัติครอบครัว

๑๑.๑.๑๔ สาขาการพยาบาลสุขภาพจิตและจิตเวช

๑๑.๒.๔ การพยาบาลผู้ป่วยโรคติดเชื้อและการควมคุมการติดเชื้อ

๑๑.๓ ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาล ชั้นหนึ่ง ผู้ประกอบวิชาชีพแลการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่งตามข้อ ๑๑.๑และข้อ๑๑.๒ นอกจากปฏิบัติตามข้อ ๙ และข้อ ๑๐ได้แล้ว สามารถทำการพยาบาลรักษาโรคเบื้องต้น ในสาขาที่ผ่านการศึกษาฝึกอบรมตามข้อบังคับหรือประกาศที่สภาการพยาบาล

๑๒.๑ ตรวจวินิจฉัยและบำบัดโรคตามมาตรฐานของการประกอบวิชาชีพการพยาบาลท่สภาการพยาบาลกำหนด

๑๒.๒ ส่งผู้ป่วยไปรับการบำบัดจากผู้ประกอบวิชาชีพอื่นเมื่ออาการไม่บรรเทา รุนแรงเพิ่มมากขึ้นมีภาวะโรคแทรกซ้อน

ข้อ ๑๓ ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาล ชั้นหนึ่งผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดดุงครรภ์ชั้นหนึ่งถ้าจำเป็นต้องใช้ยาให้ใช้ยาตามคู่มือการใช้ยาที่สภาการพยาบาลกำหนด

ข้อ ๑๔ ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาล ชั้นหนึ่งผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ชั้นหนึ่งการให้ภูมิคุ้มกันที่กระทรวงสาธารณสุขกำหนด

ข้อ ๑๕ มีบันทึกรายงานเกี่ยวกับประวัติผู้ป่วยหรือผู้รับบริการ อาการ การเจ็บป่วยโรค การพยาบาลวัน เวลาการให้พยาบาลวันเวลาการพยาบาลตามแบบฟอร์มของสภาการพยาบาลไว้เป้นหลักฐานเป็นเวลา ๕ ปี

๑๖.๑ การตรวจประเมินภาวะสุขภาพของหญิงและคู่สมรสเพื่อวางแผนการมีบุตร

๑๖.๒ การตรวจประเมินภาวะการตั้งครรภ์ด้วยเวชภัณฑ์ทดสอบการตั้งครรภ์

ข้อ ๑๗ แนะนำส่งต่อหญิงมีครรภ์ให้ได้การตรวจและการรักษากับผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรม ตามเกณฑืการฝากครรภ์ที่กระทรวงสาธารณสุขประกาศกำหนด

๑๖.๓.๑ การประเมินภาวะสุขภาพด้านร่างกายและจิตใจของหญิงมีครรภ์ การสอนการปฏิบัติตนของบิดาและมารดาในระหว่างตั้งครรภ์ การคลอดและหลังคลอดเพื่อการเตรียมการคลอด

๑๖.๓.๒ การประเมินเจ็บป่วยในอดีตและปัจจุบันที่อาจมีผลกระทบกับการตั้งครรภ์ การคลอดการผ่าตัดื่นที่นอกเหนือไปจากการผ่าตัดคลอด การใช้ยาการแพ้ยาและอาหาร

๑๖.๓.๓ การประเมิน ประวัติทางสูติกรรมจำนวนครั้งที่เคยตั้งครรภ์ ผลการตั้งครรภ์แต่ละครั้งรายละเอียดการคลอดภาวะแทรกซ้อนของการตั้งครรภ์และการคลอดครั้งก่อน

๑๖.๓.๔ การตรวจร่างกายทั่วไปและการประเมินภาวะโภชนาการของหญิงครรภ์

๑๖.๓.๕ การตรวจครรภ์และทารกในครรภ์เพื่อประเมินภาวะของการตั้งครรภ์และตรวจเต้านมและหัวนมเพื่อเตรียมพร้อมให้นมมารดา

๑๖.๑.๖ ให้ยาเสริมธาตุเหล็กและโฟเลตแก่หญิงมีครรภ์

๑๖.๓.๗ การให้วัคซีนป้องกันบาดทะยักและวัคซีนอื่นตามเกณฑ์ที่กระทรวงสาธารณสุขประกาศกำหนด

ข้อ ๑๙ ประกอบวิชาชีพการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่งผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่งจะกระทำการผดุงครรภ์ได้แต่เฉพาะรายที่ตั้งครรภ์ปกติและคลอดปกติคลอดจนการดูแลมารดาและทารกแรกเกิด

๒๐.๑.๑การประเมินประวัติการตั้งครรภ์และประวัติการเจ็บป่วยอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับการตั้งครรภ์และการคลอด

๒๐.๑.๒ การตรวจทางหน้าเพื่อประเมินความพร้อมในการคลอด

๒๐.๓ การประเมินความก้าวหน้าของการคลอด

๒๑.๖ การประเมินสัญญาณชีพหลังคลอดทันทีและก่อนย้ายออกจากห้องคลอด

ข้อ ๒๒ การช่วยเหลือผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรมทำคลอดในรายที่มีการคลอดผิดปกติ เช่น การคลอดติดไหล่หน้า การใช้เครื่องมือช่วยคลอดด้วยเครื่องมือสูญญากาศด้วยคีม การช่วยทำผ่าตัดคลอดการช่วยทำหัตถการทางสูติกรรมที่มีความปลอดภัยต่อหญิงมีครรภ์

๒๓.๑ การเจาะน้ำคร่ำ เพื่อตรวจภาวะการเจริญเติบโตของทารกครรภ์

๒๓.๒ การทำคลอดที่มีความผิดปกติ เช่น คลอดท่าก้น คลอดแฝด สายสะดือย้อย คลอดท่าขวางหรือภาวะที่มีส่วนใหญ่กว่าช่องเชิงกราน เป็นต้น

๒๓.๔ การกลับท่าของทารกในครรภ์ทั้งภายในและภายนอกครรภ์

๒๓.๖ การเย็บซ่อมฝีเย็บที่มีการฉีกขาดระดับ ๓

๒๓.๗ การทำแท้ง

ข้อ ๒๔ ผู้ประกอบวิชาชีพการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่งผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่งจะกระทำช่วยคลอดฉุกเฉินในรายที่มีการคลอดภายในเวลาอันสมควร และเห็นประจักษ์ว่าถ้าละลายไว้จะเป็นอันตรายต่อมารดาหรือทารกให้ทำคลอดในรายเช่นนั้นได้ แต่ห้ามใช้คีมสูงในการทำคลอดหรือใช้เครื่องดูดสูญญากาศในการทำคลอดหรือทำการผ่าตัดในการทำคลอด หรือให้ยารัดมดลูกก่อนคลอด

ข้อ ๒๕ ในรายที่มีการตกเลือดหลังคลอดถ้าปล่อยทิ้งไว้จะเป็นอันตรายต่อมารดาให้รักษาอาการตกเลือดเบื้องต้นตามความจำเป็นและส่งต่อทันที

ข้อ ๓๐ ผู้ประกอบวิชาชีพการผดุงครรภ์ ชั้นสองผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ ชั้นสองให้กระทำการพยาบาลระยะตั้งครรภ์ ระยะคลอด และการพยาบาลหลังคลอด ในรายตั้งครรภ์และการคลอดปกติในสถานพยาบาลและการเยี่ยมบ้านที่ไม่ยุ่งยากซับซ้อนตามแผนการพยาบาลมารดาและทารกแรกเกิดเมื่อเป็นการทำร่วมกับผู้ประกอบวิชาชีพการผดุงครรภ์ชั้นหนึ่ง ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ชั้นหนึ่ง ห้ามไม่ให้กระทำกรณีที่เป็นปัญหายุ่งยากซับซ้อน หรือตรวจพบความผิดปกติ