Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

กระดูกหัก ข้อเคล็ด ข้อเคลื่อน และสิ่งแปลกปลอมเข้าตา หู คอ จมูก - Coggle…

- - - - 1.1 กระดูกหักแบบปิด หรือแบบไม่มีแผล (Closed fracture) คือ กระดูกหัก แต่ผิวหนัง
        ไม่ได้รับบาดเจ็บใดๆ เป็นชนิดที่ไม่มีบาดแผลเชื่อมต่อระหว่างกระดูกที่หักและสภาวะอากาศภายนอก
      - 1.2 กระดูกหักแบบเปิด หรือแบบแผลเปิด (Opened fracture) คือ กระดูกที่ทิ่มผิวหนัง
        ออกมา หรือได้รับบาดเจ็บจนผิวหนังเปิด เป็นชนิดที่มีบาดแผลเปิดเชื่อมต่อระหว่างกระดูกที่หักและ สภาวะอากาศภายนอก ซึ่งเสี่ยงต่อการติดเชื้อได้สูง เกิดภาวะกระดูกติดเชื้อได้ (Osteomyelitis)
    - - จำแนกได้ดังนี้
- - - - การพัก (Rest) หยุดพักการใช้งานโดยเฉพาะในช่วง 6 ชั่วโมงแรกของการบาดเจ็บ ซึ่งถือว่าเป็นช่วง
        ที่ส าคัญ ส่วนใหญ่แล้วการบาดเจ็บจากการเล่นกีฬาหรือออกก าลังกายต้องการเวลาพักประมาณ 48 ชั่วโมง
      - การใช้ความเย็น (Ice) โดยการประคบเย็น ซึ่งมีจุดมุ่งหมายเพื่อลดการมีเลือดออกบริเวณเนื้อเยื่อลดบวม และอาการปวดได้ ให้ประคบนานครั้งละ 10 ถึง 20 นาที หยุดประคบ 5 นาที ท าเช่นนี้ไปเรื่อยๆ จนกระทั่งไม่บวม หรือทำวันละ 2 ถึง 3 ครั้ง
      - การยก (Elevation) ส่วนของร่างกายที่ได้รับการบาดเจ็บ ให้สูงกว่าระดับหัวใจ เพื่อให้เลือดไหล
        กลับสู่หัวใจได้สะดวก เช่น การนอนวางขา หรือเท้าบนหมอน ในกรณีที่นั่ง ให้วางเท้าบนเก้าอี้ เป็นต้น
      - การพันผ้ายืด (Compression bandage) เพื่อกดไม่ให้มีเลือดออกในเนื้อเยื่อมาก มักใช้ร่วมกับการ
        ประคบเย็น เพื่อให้ได้ประโยชน์ทั้งสองด้านร่วมกัน
- - - - การจำแนกลักษณะสิ่งแปลกปลอมเข้าหู
        
        สิ่งแปลกปลอมที่ไม่มีชีวิต ซึ่งอาจจะ
        เป็นสิ่งที่ใช้อยู่รอบตัว เช่น เศษส าลีปั่นหู หรือเป็นชิ้นส่วนของเล่นเด็กชิ้นเล็กๆ เช่น ลูกกระสุนปืนอัดลม เป็นต้น
        
        สิ่งแปลกปลอมที่มีชีวิต สิ่งแปลกปลอมประเภทนี้อาจจะสร้างความเจ็บปวดให้กับผู้ป่วยได้ขึ้นอยู่
        กับชนิด และขนาดของสิ่งมีชีวิตนั้น สิ่งมีชีวิตที่พบได้ในหูแต่ไม่ได้สร้างความเจ็บปวด ได้แก่ ยุง แมลงหวี่ ตัวหนอน เป็นต้น
      - อาการและอาการแสดงของสิ่งแปลกปลอมเข้าหู
        
        ไม่มีอาการ ถ้าเป็นสิ่งที่ไม่มีชีวิต เศษพืช หรือเมล็ดผลไม้ติดอยู่นานๆ ทำให้ช่องหูอักเสบ ปวด หนองไหล และหูตึง สิ่งแปลกปลอมชิ้นโต อุดแน่น ทำให้หูตึง สิ่งมีชีวิตคลานเข้าไปกระแทกช่องหูหรือแก้วหู รู้สึกร าคาญและเจ็บ หมัดสุนัขที่เกาะติดแน่นจะปวดมาก
        สิ่งของอาจกลิ้งไปมา หรือแมลงดิ้นไปมา ท าให้มีเสียงในหู เวลาอ้าปาก หุบปาก หรือเคี้ยวอาหาร จะมีเสียงดังขลุกขลักในหู เลือดออก พบในพวกที่ใส่ของแหลมเข้าไป หรือเกิดจากอุบัติเหตุ เศษเหล็ก เศษลูกระเบิดหรือ
        ลูกปืนที่เข้าในหูจะมีเลือดออกได้มาก
        
        อาการที่เป็นข้อบ่งชี้ว่าควรส่งต่อ หรือพบแพทย์เพื่อรับการตรวจรักษาต่อ
        
        เริ่มมีอาการเจ็บหรือรู้สึกปวดในหูมากขึ้น
        
        ไม่สามารถนำเอาวัตถุแปลกปลอมออกจากหูได้
        
        ได้ยินเสียงผิดปกติในหู
        
        มีอาการแดงหรือบวมบริเวณหูโพรงหูหรือผิวหนังรอบ ๆ ใบหู
        
        มีของเหลวไหลออกจากหู
        
        อาการที่เกิดขึ้นมีความรุนแรงหรือเกิดบ่อยครั้งขึ้น
        
        มีอาการอื่น ๆ ปรากฏเพิ่มเติม เช่น การได้ยินเสียงลดลง มีเลือดออก หรือเวียนศีรษะ
      - การรักษาโรคเบื้องต้นของสิ่งแปลกปลอมเข้าหู
        
        ให้ผู้ป่วยเอียงเอาหูข้างที่มีสิ่งแปลกปลอมลงต่ำ และค่อยๆโยกหรือเคาะศีรษะในแนวดิ่งเบาๆ
        เพื่อให้สิ่งแปลกปลอมหลุดออกมาเอง
        
        หากเป็นแมลงเข้าหู ให้เอาศีรษะข้างที่มีสิ่งแปลกปลอมขึ้น และใช้น้ำอุ่น น้ำมันทาตัวเด็ก น้ำมะพร้าว น้ำมันมะกอก น้ำมันถั่วเหลือง กลีเซอรีนโบแรกซ์ยาหยอดหู หรือน้ำมันพืชใส่ไปในรูหู สำหรับผู้ใหญ่ให้ดึงใบหูให้ไปด้านหลังและดึงขึ้นเบาๆ ระหว่างเทน้ำมัน แต่หากเป็นเด็กให้ดึงใบหูไปทางด้านหลังและดึงลง เพื่อให้รูหูอยู่ในแนวตรง เพื่อให้แมลงหนีขึ้นมา หรือตาย และอาจลอยขึ้นมาได้เอง
        
        แนะนำผู้ป่วยห้ามใช้ไม้พันส าลี ก้านไม้ขีดไฟ หรือวัตถุอื่นใด เขี่ยวัตถออกเอง เพราะอาจทำให้สิ่งแปลกปลอมหลุดลึกลงไปมากขึ้น
        
        ห้ามใช้น้ำหรือน้ำมัน ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ หรือของเหลวอื่นๆ ใส่ไปในรูหู ในกรณีอื่น โดยเฉพาะถ้าสงสัยว่าผู้ป่วยมีการใส่ท่อระบายน้ำในหูหรือแก้วหูทะลุ เช่น มีเลือดออก มีน้ำไหล
        
        ถ้าสังเกตเห็นสิ่งแปลกปลอมได้ด้วยตาเปล่าชัดเจน และไม่ได้เป็นของแข็ง ให้ใช้ปากคีบ คีบสิ่งแปลกปลอมนั้นออกอย่างเบามือ ภายใต้แสงสว่างอย่างพอเพียง
        
        การล้างออกด้วยน้ำ (ear irrigation)
        
        การดูดออก (suction catheter) สำหรับสิ่งแปลกปลอมที่ไม่มีชีวิต มีขนาดเล็กและเบา
        
        สำหรับการนำเอาสิ่งแปลกปลอมออกจากหูของเด็กเล็ก ควรพูดปลอบอย่างนุ่มนวลให้เด็กอยู่ในภาวะสงบและไม่ตกใจกลัว และหากวัตถุนั้นไม่ทำให้มีอาการใดๆ ไม่จำเป็นต้องรีบเอาออกทันที
        
        ถ้าเป็นถ่านใส่นาฬิกาหรืออุปกรณ์ภายในบ้านที่มีลักษณะเป็นก้อนกลมเล็ก ๆ ขนาดเท่ากระดุม ถือเป็นวัตถุที่อันตรายเป็นพิเศษหากไปติดอยู่ในหูจำเป็นต้องนำออกมาให้เร็วที่สุด เพราะสารเคมีภายในถ่านอาจรั่วไหลออกมา ทำให้ผิวหนังไหม้และเป็นอันตรายร้ายแรงต่อโพรงหูได้ภายในเพียงหนึ่งชั่วโมงเท่านั้น
        
        หลีกเลี่ยงการใช้น้ำหรือน้ำมันในการนำเอาวัตถุอื่น ๆ ที่ไม่ใช่แมลงออกจากใบหูเพราะน้ำมันอาจไปทำให้วัตถุแปลกปลอมบางชนิดขยายขนาดหรือบวมขึ้นได้เช่น เมล็ดพืช
    - - การจำแนกผู้ที่มีสิ่งแปลกปลอมเข้าคอ
        
        สิ่งแปลกปลอมเข้าคอชนิดไม่รุนแรง สามารถหายใจได้ ไอได้ พูด หรือออกเสียงได้
        
        สิ่งแปลกปลอมเข้าคอชนิดรุนแรง มีอาการหายใจไม่ได้หายใจลำบาก ไอไม่ได้พูดไม่มีเสียง พูดไม่ได้ หน้าเริ่มซีด เขียว ใช้มือกุมลำคอตัวเอง
      - สาเหตุของการเกิดสิ่งแปลกปลอมเข้าคอ
        
        ความเผอเรอ เป็นต้นเหตุที่พบบ่อยที่สุด เช่น ปรุงอาหารมีก้างปลา กระดูกไก่ กระดูกเป็ด กินอาหาร โดยไม่ระวังว่า ยังมีก้างหรือกระดูกติดอยู่ กลืนชิ้นโตเกินไป พูด คุย หรือหัวเราะ ระหว่างกินอาหาร
        
        อายุของเด็ก สิ่งแปลกปลอมติดมากที่สุดในเด็กช่วงอายุ 1-10 ปี เป็นระยะที่เด็กชอบหยิบ ของทุกชนิดที่ไม่ใช่อาหารเข้าปากจึงติดคอได้
        
        อื่นๆ เช่น อุบัติเหตุระหว่างทำฟัน ผ่าตัดในช่องปาก ดมยาสลบ อัมพาตของหลอดอาหาร ภาวะที่รีเฟล็กซ์การไอหมดไป การพยายามฆ่าตัวตาย
      - อาการและอาการแสดงของสิ่งแปลกปลอมเข้าคอ
        
        พูดไม่ได้ไปชั่วขณะ ทำให้อาจจะสื่อสารกับคนรอบตัวล าบาก
        มีอาการเจ็บคอ โดยเฉพาะเวลาพูดหรือกลืนอาหารจะเจ็บมาก เจ็บแปลบๆ ในคอ ถ้าเป็นของชิ้นโตจะกลืนลำบาก หรือกลืนไม่ลง น้ำลายออกมาก อาเจียนหลังกลืนอาหาร และเจ็บบริเวณหน้าอก ถ้าชิ้นโตจะอุดแน่นหายใจไม่ออก หอบ ริมฝีปากเขียวคล้ำ ตัวเขียว ทุรนทุราย ภายในเวลาไม่กี่นาที ถ้าชิ้นเล็กจะมีอาการเจ็บคอ ไอ เสียงแหบ หรือหายใจมีเสียงดัง อาการเริ่มแรกจะสำลัก ไออย่างรุนแรงเสียงดังกังวาน หายใจเสียงดัง หายใจลำบากคล้ายหอบหืด ไอมีเสมหะปนเลือดหรือหนอง รายที่ติดนานๆ มีอาการของโรคแทรกซ้อนพวกโรคทางเดินหายใจ
      - การรักษาโรคเบื้องต้นของสิ่งแปลกปลอมเข้าคอ
        
        ซักประวัติเกี่ยวกับสิ่งแปลกปลอม ว่าคืออะไร
        
        ให้ผู้ป่วยอ้าปากกว้าง ถ้าเห็นสิ่งแปลกปลอมชัดเจน ให้ใช้ไม้กดลิ้นที่พันผ้าก็อซ หรือผ้าสะอาด กดที่โคนลิ้นแล้วใช้ปากคีบ (forceps) คีบสิ่งแปลกปลอมออกมา ส่วนมากมักจะติดอยู่ที่ข้างๆ ต่อมทอนซิล
        
        ถ้าเป็นก้างหรือกระดูกขนาดเล็ก ให้ดื่มน้ำมากๆ กลืนก้อนข้าวสุก หรือกลืนขนมปังนุ่มๆ สิ่งแปลกปลอม จะหลุดไปในกระเพาะอาหาร
        
        ห้ามใช้มือแคะ หรือล้วง เพราะจะทำให้เนื้อเยื่อบริเวณที่มีสิ่งแปลกปลอมฝังอยู่บวม แดง และเอาออกยากขึ้น อาจมีการอักเสบและติดเชื้อตามมาได้
        
        วิธีการช่วยเหลือเมื่อมีสิ่งแปลกปลอมเข้าคอชนิดรุนแรง
        
        5.1 เด็กอายุน้อยกว่า 1 ปีมีวิธีดังนี้
        
        5.2 เด็กโต หรือผู้ใหญ่ มีวิธีดังนี้
        
        ถ้ามองไม่เห็นสิ่งแปลกปลอมเลย ควรส่งต่อโรงพยาบาลทันท
        
        หลังจากเอาสิ่งแปลกปลอมออก ให้ส่งต่อโรงพยาบาล และคอยสังเกตอาการอย่างใกล้ชิดขณะนำส่ง
    - - ภาวะที่เศษวัตถุหรือสิ่งสกปรก เช่น ฝุ่น ผงดิน ทราย เส้นใย เศษเหล็ก เศษไม้เล็กๆ แมลง หรือขน
        ตา เป็นต้น ปลิวหรือกระเด็นเข้าตา
      - อาการและอาการแสดงของสิ่งแปลกปลอมเข้าตา
        
        เคืองตา ปวดตา น้ำตาไหล ตาแดง
        
        อาจติดเชื้ออักเสบเป็นหนอง หากไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกต้อง
        
        อาจทำให้กลายเป็นแผลที่กระจกตา หรือเชื้อโรคอาจลุกลามเข้าไปในลูกตา ทำให้ลูกตาอักเสบทั่วไป (Panophthalmitis) ตาเสียได้
      - การรักษาโรคเบื้องต้นของสิ่งแปลกปลอมเข้าตา
        
        การระคายเคืองเล็กๆ น้อยๆ
        
        ควรหลีกเลี่ยงการขยี้ตา เพราะการขยี้ตาจะท าให้สิ่งแปลกปลอมที่เข้าตาสัมผัสกับข้างในตามากขึ้น
        จนอาจไปขูดกับเลนส์ตาได
        
        กระพริบตาเร็วๆ เมื่อมีฝุ่นผง เศษผม หรือบางสิ่งที่มีขนาดเล็กเข้าไปติดในตา การกระพริบตาเร็วๆ จะช่วยให้เศษต่างๆ หลุดออกมาพร้อมกับน้ำตา
        
        ล้างตาด้วยน้ำสะอาด ลืมตาและปล่อยให้น้ำจากก๊อกไหลผ่านตาเบาๆ
        
        ใช้สำลีหรือผ้าชุบน้ำหมาดๆ เช็ดตา ถ้ามองเห็นสิ่งแปลกปลอมได
        
        ใช้น้ำตาเทียม (Artificial tears) เพื่อการล้างตาในกรณีที่ไม่มีน้ำตาหรือน้ำ โดยการหยดใส่ตาเล็กน้อย
        
        ถ้าตาแดงอักเสบให้ป้ายหรือหยอดตาด้วยยาปฏิชีวนะ
        
        สิ่งแปลกปลอมที่มีขนาดใหญ่ หรือที่มีอันตราย
        
        สังเกตสิ่งแปลกปลอมที่อยู่ในตา ถ้าสิ่งแปลกปลอมที่ติดอยู่ แทรกอยู่ในตาหรือเป็นสิ่งที่เป็นอันตราย เช่น เศษแก้ว, สารเคมี, หรือวัตถุมีคม/ เป็นพิษ ต้องรีบส่งต่อทันทีอย่าพยายามที่จะเอาวัตถุด้วยตัวเอง
        
        ล้างตาด้วยวิธีน้ำไหล (flowing water) ใช้0.9% Normal saline หรือ Boric acid 3% เป็นเวลา 15-30 นาทีแต่ถ้าเป็นสารละลายด่างควรนานกว่า 2 ชั่วโมง โดยให้ผู้ป่วยนอนตะแคงหน้าไปทางฝั่งที่ต้องการจะล้างตา
        
        การเขี่ยเอาสิ่งแปลกปลอมออก
        
        ส่งต่อโรงพยาบาล วัตถุที่มีขนาดใหญ่ปักค้างอยู่ที่ดวงตาหรือที่เนื้อเยื่ออ่อนรอบๆตา ควรจะถูกกำจัดออกจากตาโดยแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญหากสิ่งที่จะติดอยู่ด้านในของตาอาจจะต้องผ่าตัดเล็กเพื่อนำมันออกไป
    - - การจำแนกลักษณะของสิ่งแปลกปลอมเข้าจมูก
        
        สิ่งแปลกปลอมที่ไม่มีชีวิต ได้แก่ลูกปัดหลากสี ถ่านเกมส์กด เป็นต้น
        
        สิ่งแปลกปลอมที่มีชีวิต มักพบได้น้อยกว่าสิ่งแปลกปลอมชนิดที่ไม่มีชีวิต เช่น หนอนแมลงวัน พยาธิ ไส้เดือน เป็นต้น
        
        สิ่งแปลกปลอมประเภท Rhinolith สิ่งแปลกปลอมประเภทนี้มักพบในจมูก ซึ่งเกิดจากการแข็งตัวของสารคัดหลั่ง (mucin) ที่เรียงตัวกันเป็นชั้นๆ ในช่องแคบๆ ร่วมกับแรงของอากาศที่วิ่งผ่านเข้าออกในจมูกตลอดเวลาทำให้สารคัดหลั่งเหล่านั้น (mucin) มีการแข็งตัวมากขึ้นเรื่อยๆ
        
        • Endogenous rhinolith เกิดจากการรวมกันของชั้นสารคัดหลั่ง (mucin) ร่วมกับเศษชิ้นส่วนต่างๆในร่างกายที่อยู่ผิดที่หรืออยู่ในต าแหน่งที่ไม่ควรพบได้ทั่วไป
        
        • Exogenous rhinolith เกิดจากการรวมกันของชั้นสารคัดหลั่ง (mucin) ร่วมกับสิ่งแปลกปลอมที่ไม่ได้มาจากร่างกายอย่างเช่น
      - อาการและอาการแสดงของสิ่งแปลกปลอมเข้าจมูก
        
        น้ำมูกหรือหนองไหลจากจมูกข้างเดียว เป็นๆ หายๆ จามระคายเคืองจมูก
        จมูกมีกลิ่นเหม็น เนื่องจากมีหนองปน คัดแน่นจมูก ปวดจมูกข้างเดียวแบบเป็นๆ หายๆ และมักหายใจทางปากตลอดเวลา มีเสมหะไหลลงคอ ไอบ่อยๆ
      - การรักษาโรคเบื้องต้นของสิ่งแปลกปลอมเข้าจมูก
        
        ใช้มือปิดรูจมูกอีกข้างแล้วสั่งน้ำมูกแรงๆ เพื่อให้สิ่งแปลกปลอมหลุดออกมาเอง ห้าม! พยายามใช้คีมหรือเครื่องมือต่างๆ คีบเอาสิ่งแปลกปลอมออกมาเอง เพราะอาจจะดันสิ่งแปลกปลอมให้หลุดเข้าไปลึกถึงหลอดลม หรือปอด
        
        หากสิ่งแปลกปลอมเหล่านั้นมีผิวที่ขรุขระ และหยิบจับด้วยเครื่องมือได้ง่ายก็สามารถใช้ forceps คีบออกได
        
        กรณีที่สั่งน้ำมูกแล้วสิ่งแปลกปลอมไม่หลุดออกมา หรือสิ่งแปลกปลอมอยู่ลึก ให้รีบส่งต่อทันทีและควรงดน้ำและอาหาร เนื่องจากในผู้ป่วยบางรายอาจต้องมีการนำสิ่งแปลกปลอมออกภายใต้การดมยาสลบ