Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
พยาธิสรีรภาพของไตและทางเดินปัสสาวะ - Coggle Diagram
พยาธิสรีรภาพของไตและทางเดินปัสสาวะ
หน้าที่ของระบบทางเดินปัสสาวะ
รักษาสภาพกรด-ด่างและออสโมลาริตี้ในเลือดให้คงที่
ขจัดสารพิษที่เกิดขึ้นในร่างกาย
รักษาสภาพของเหลวในร่างกายทั้งปริมาตรเเละความเข้มข้น
ขับของเสีย เช่น ยูเรีย ทีเกิดจากการเผาผลาญโปรตีน
ดูดกลับสารที่ประโยชน์ต่อร่างงกายหลังจากการกรองจาก
หลอดไตฝอย ก่อนจะถูกขับเป็นปัสสาว
ควบคุมสมดุลโซเดียมในร่างกาย
ทําให้วิตาามินดีอยู่ในรูปที่ทํางานได้เเละสังเคราะห์กลูโคส
นิ่วในระบบทางเดินปัสสาวะ (stone/calculi)
นิ่วสามารถเกิดในระบบทางเดินปัสสาวะ ได้หลายรูปร่างและตําแหน่ง
ประเภททึบแสง
ประเภทไม่ทึบแสง
นิ่วรูปร่างเขากวาง (staghorn)
ตําแหน่งการเกิด
นิ่วในทางเดินระบบปัสสาวะ ส่วนล่าง; bladder, urthra
นิ่วในทางเดินปัสสาวะ ส่วนบน renal calyces, renal pelvis, urete
ตามส่วนประกอบ
นิ่ว calcium oxalate ซึ่งพบได้ร้อยละ80
นิ่วกรดยูริค
ตรวจร่างกาย (physical examination)
Palpate mass at male urthra
การส่งตรวจทางห้องงปฎิบัติการ
Film KUB พบ abnormal opacity ใน urinary tract
Urine analysis ส่องกล้องพบผลึกในรูบแบบต่างๆ
การรักษา (Treatment)
รักษาตามอาการ
การใข้คลื่น shock wave ยิงสลายนิ่ว
การผ่าตัด
การใช้ยาลดการเกิดนิ่ว/สลายนิ่ว
ข้อแนะนําสําหรับการป้องกันการเกิดนิ่วในไต
ลดการรบัประทานอาหารบางประเภท ที่มีสารหรือเกลือแร่มากเกินไป เช่นเครื่องในสัตว์ ชา น้ำอัดลม ผักบางชนิด (คะน้า)(ผักบุ้ง)
ดื่มน้ำให้เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย หลีกเลี่ยงภาวะขาดน้ำ
ไม่กลั้นปัสสาวะ เนื่องจากจะทำให้มีโอกาสเกิดตะกอนเกิดเป็นผลึกได้
การติดเชื้อ ในระบบทางเดินปัสสาวะ (Urinary tract infection)
พบในผญ > ผชเนื่องจากท่อปัสสาวะสั้นกว่า
เชื้อก่อโรคที่มักเป็นสาเหตุคือ Escherichia coli (E. coli) อาศัยในลําไส้ใหญ่
พบเป็นอันดับสองของการติดเชื้อรองจาก UR
การส่งตรวจทางห้องงปฎิบัติการ
Urine analysi
พบleukoce+ve, nitrite+ve, WBC>5cell/mm3
Urine culture
Film KUB
พบ abnormal opacity ใน urinary tract
ตรวจร่างกาย (physical examination)
CVA Tenderness positive
Tender at suprapubic are
พบการติดเชื้อ ได้หลายตําแหน่ง
บรเิวณท่อปัสสาวะ = urethritis
บรเิวณกระเพาะปัสสาวะ = cystitis
บรเิวณกรวยไต = pyelonephrtis
อาการแสดง (clinical manifestation)
กลั้นปัสสาวะไม่ได้(urgency)
ปัสสาวะขุ่น/มีฟอง/ปนเลือด
เบ่งปัสสาวะ
ปวดท้องน้อย
ปวดบั่นเอว (flank pain)
มีไข้
ปัสสาวะแสบขัด (dysuria)
การรกัษา (Treatment)
Medical treatment
Antibiotic ให้ยาที่ครอบคลุมเชื้อ gram negative
กลุ่ม fluoroquinolone (ofloxacin, ciprofloxacin)
กลุ่ม 3 rd generation cephalosporin
(Ceftriaxone)
Supportive เชน่ ยาแก้ปวด
Nonmedical treatmen
ดื่มน้ำให้เพียงพอ
รักษาความสะอาดไม่สวมเสื้ออผ้ารัดแน่น/อับชื้น
ไม่กลั้น ปัสสาวะ
เช็คทําความสะอาดบรเิวณช่องงคลอดจากหน้าไปหลัง
ล้างอวัยยวะเพศและปัสสาวะก่อนมีเพศสัมพันธ์
Physiology of Renal system หน้าที่ของไต
กรองของเสียออกจากร่างกาย
กำจัดน้ำหนักส่วนเกินออกจากร่างกาย
เป็นต่อมไร้ท่อ (Hormonal regulation)
ควบคุมความดันโลหิตผ่านระบบ Renin angiotensin
กระตุ้นการสร้างเม็ดเลือดแดงผลิต erythropoietin
ควบคุมปริมาณแคลเซียม ผ่านhormone
สาเหตุAcute kidney injury
prerenal cause
renal cause
Post renal cause
Lymphatic drainage
Superficial system เป็นระบบน้ำเหลืองบรเิวณผิวด้านนอกของไตเเละเเคปซูล
จะติดต่อกับระบบน้ำเหลืองในอวยัวะข้างเคียง
Deep system น้ำเหลืองจาก glandular tissue ของไต เข้า lymphatic trunk
เเล้วออกจากไตบรเิวณขั้วไต ต่อมน้ำเหลืองที่เกาะรอบ abdominal aorta
ลักษณะทางกายวิภาคศาสตร์ของระบบขับถ่ายปัสสาวะ
หลอดเลือดที่มาเลี้ยงไตได้รับเลือดมาเลี้ยงโดยตรงจาก renal artery จะเข้าสู่ขั้วไต เเยกออกเป็น sagmantal
artery ทีjกรวยไต เมnjอเข้าสู่ไตส่วนในเรียก lobar artery วิ่งไปตาม medulla rays ของ renal pyramid
หลอดไตรวม ( Collecting duct) เป็นส่วนที่ขับออกอยู่ในชั้น medulla rays ชั้นเปลือกนอกจะมีarched collecting
tubule เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 40 ไมครอน ยาว 20-22 มม
เยื้อบุผิวเเบบลูกบาศก์ชั้นเดียวเเล้วค่อยสูงขึ้นจนเป็นรูปแท่ง
กระเพาะปัสสาวะ (Urinary bladder) เนื้ออเยื้อบุเป็นเเบบที่มีการเปลี่ยนแปลงได้และเรียงหลายชั้นหนากว่าท่อไต
ในภาวะที่มีน้ำปัสสาวะจะเห็น 2-3 ชั้นถ้ากระเพาะปัสสาวะว่างจะพบ 6-8 ชั้นกระเพาะปัสสาวะเเบ่งเป็น fundus,body และ
neck โดยมีชั้นกล้ามเนื้อเรียบ
renal corpuscle มี2 ส่วน คือ glonerulus เป็นกลุ่มหลอดเลือดเเดงฝอยที่มารวมกันเป็นก้อนใหญ่ เเละ bowman's
capsule เป็นเนื้อเยื่อคล้ายถุงโอบรอบโกลเมอรูรัส
หลอดไตฝอย เเบ่งเป็น หลอดไตฝอยส่วนต้น / ท่อไตรูปตัวยู/ หลอดไตฝอยส่วนปลาย / หลอดไตรวม
ไต (kidney) เป็นอวยัวะคู่อยู่อกเยื้อบุช่องท้องด้านหน้าจะถูกปกคลุมเเต่ด้านหลังไม่มีเนื้อเยื้อมาคลุม
จึงจัดเป็นอวัยวะนอกช่องท้อง ผิวด้านนอกเรียบริมนอกโค้งออกเเละริมในเว้าเข้าเรียกวา่ ขั้วไต