Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
อาชีวอนามัย, การจัดบริการทางด้านสิ่งแวดล้อมในการทำงาน, อาชีวเวชศาสตร์…
อาชีวอนามัย
โรคที่เกิดจากการประกอบอาชีพและสิ่งแวดล้อม
ปัจจัยที่ทำให้เกิดโรคจากการประกอบอาชีพ
คนทำงาน : เพศ อายุ ความสูง ภาวะโภชนาการ พันธุกรรม โรคประจำตัว ประสบการณ์
คนทำงาน : พฤติกรรมสุขภาพ เช่น คนเมาขับรถเกิด
อุบัติเหตุง่าย คนไม่สวมอุปกรณ์ PPE
สภาพการทำงาน : ระบบงาน, กระบวนการทำงาน, ระยะเวลาการทำงาน,ลักษณะการทำงาน, ท่าทางการทำงาน, ปริมาณงาน , การควบคุมกำกับงาน, สวัสดิการพื้นฐานต่างๆ
สิ่งแวดล้อมในการทำงาน :ปัจจัยด้านกายภาพ ด้านเคมี ด้านชีวภาพ ด้านกายศาสตร์ ด้านจิตสังคม
สิ่งแวดล้อมทั่วไป : สิ่งแวดล้อมนอก สถานประกอบการ เช่น บ้านเรือน ชุมชน ปัญหาครอบครัว
สิ่งคุกคาม/ปัจจัยอันตราย (Hazard) : ก่อให้เกิดการบาดเจ็บ ต่อบุคคล หรือความเสียหายต่อทรัพย์สิน หรือวัสดุ
โรคจากเบอริลเลี่ยม
อาการ
ระยะเริ่มแรกหายใจไม่สะดวก,ตอนออกกำลังกาย,ไอ,มีไข้,
ต่อมา มีอาการเหนื่อย อ่อนเพลียน้ำหนักตัวลดเร็ว
อาการเเสดง : นิ้วป้ม ตับเเละม้ามโต ต่อมน้ำเหลืองโต
อาชีพ
ผู้ผลิตหลอดรังสีคาร์โทรด เจ้าหน้าที่ที่ผลิตหรือซ่อมเกี่ยวกับเครื่องบินหรือยานอวกาศ คนงานที่ทำงานในโรงงานนิวเคลียร์ ทันตแพทย์
โรคจากแคดเมี่ยม
สาเหตุ
ร่างกายได้รับแคดเมี่ยม และแคดเมี่ยมได้ทำลาย ไต กระดูก ระบบเลือด ปอด กระเพาะปัสสาวะและอวัยวะอื่น ๆ โดยมีชื่อเรียกว่า โรคอิไต อิไต (itai itai) มีอาการปวดในกระดูกมากกระดูกเสื่อม เสียรูป
อาการ
อาการเพลีย น้้ำหนักลด คลื่นไส้อาเจียน ไอเรื้อรัง มีวงสีเหลือง หรือ Yellow ring ที่ฟัน มีภาวะเลือดจาง เกิดความดันโลหิตสูง ทำให้เกิดภาวะเส้นเลือดอักเสบ และแคดเมี่ยมยังทำให้เกิดมะเร็งของต่อมลูกหมาก
ผู้ที่มีโอกาสสัมผัสหรือเสี่ยง
ผู้ปฏิบัติงานที่ทำงานประจำใกล้ชิดกับโลหะแคดเมี่ยม จะมีโอกาสเสี่ยงต่อความเป็นพิษแคดเมี่ยม
-งานไฟฟ้า งานเหมืองแร่ งานเชื่อมโลหะ งานสี
งานผลิตแบตเตอรี่อัลคาไลน์ งานหลอมโลหะ งานชุบสังกะสี งานอื่น ๆ
โรคจากฟอสฟอรัส
สาเหตุ
ฟอสฟอรัสเข้าสู่ร่างกาย ดูดซึมทางผิวหนัง การรับประทาน การหายใจ
อาชีพที่เกี่ยวข้อง
การผลิตวัตถุระเบิด อุตสาหกรรมสารเคมีการผลิตสารเบื่อหนู การผลิตปุ๋ยเคมีฟอสฟอรัสแดงใช้ท าหัวไม้ขีดไฟ
อาการ
พิษเฉียบพลัน
ทางเดินอาหาร ตับ ไต เกิดการระคายเคืองอย่างรุนแรง ผนังบุทางเดินอาหารและลำไส้อาจถูกทำลาย เกิดอาการดีซ่าน อาจมีการอาเจียนเป็นเลือด ตกเลือดในเนื้อเยื่อต่างๆอาจมีเลือดปนมาในปัสสาวะ มักมีอาการโลหิตจางก่อนตาย
พิษเรื้อรัง
ทำให้เกิดการทำลายของกระดูกขากรรไกร
โรคจากโครเมี่ยม
จำเป็นต่อร่างกายเพื่อการเจริญเติบโตที่มีสุขภาพที่ดี แหล่งที่พบโครเมียมได้ดีสุดในยีสต์ ยังพบในเมล็ดธัญพืช และ ซีเรียล เบียร์บางยี่ห้อ
อาการข้างเคียง
ไม่พบว่าก่อให้เกิดอาการเป็นพิษต่อร่างกาย พบใน อาหารเสริมโครเมียม อาจจะเพิ่มหรือเข้าไปช่วยการทำงานของยารักษาโรคเบาหวานะอาจทำให้เกิดอาการระดับน้้ำตาลต่่ำ ถ้ารับประทานในปริมาณสูง ๆ อาจจะไปรบกวนการดูดซึม สังกะสี
โรคจากแมงกานีส
มี 3 ระยะ
ระยะเริ่มแรก
เกิดอาการในระหว่าง 6 เดือน ถึง 2 ปีอาจเริ่มด้วยอาการเป็นไข้ปวดศีรษะ กล้ามเนื้อไม่มีเรี่ยวแรง เบื่ออาหาร
ระยะกลาง
เป็นตะคริวบ่อยขึ้น ปวดกล้ามเนื้อบ่อย ๆ ไม่ค่อยพูดจา เวลาพูดเป็นเสียงเดียว พูดช้าและไม่ชัดเจน
ระยะสุดท้าย
อาการต่าง ๆ จะรุนแรงยิ่งขึ้น เวลาเดินจะมีอาการกระตุกมากขึ้น ท่าเดินแกว่งไปแกว่ง มา ก้าวขาสั้น ๆ เดินจะมีอาการกระตุกมากขึ้น หกล้มบ่อย ๆ
โรคจากสารหนู
กลไกความเป็นพิษ
ทำให้ระบบออกซิเดชัน-รีดักชัน (oxidation-reduction) และเมแทบอลิซึมของ
เซลล์เปลี่ยนแปลงผิดไปจนเซลล์ไม่สามารถทำหน้าที่ตามปกติจึงเกิดความเจ็บป่วย และมีผลต่อเม็ดเลือดแดง ทำให้เม็ดเลือดแดงแตก (hemolysis) ผลตามมาคือการทำลายของเซลล์ต่าง ๆ ในร่างกาย
อาการ
เฉียบพลัน
ท้องเสีย อาเจียน มึนเมา ตาพร่ามัว
เรื้อรัง
เกิดอาการที่ผิวหนัง เกิดโรคมะเร็ง และเสียชีวิต
อาชีพที่เสี่ยง
โรงงานผลิตสารกำจัดศัตรูพืช โรงงานหลอมโลหะ โรงงานถลุงแร่ โรงงานผลิตโลหะผสม (อัลลอยด์) โรงงานผลิตสีย้อม โรงงานผลิตน้้ำยาถนอมเนื้อไม้ โรงงานผลิตเม็ดสี โรงงานชุบโลหะ
ปรอท
การเข้าสู่ร่างกาย
ทางหายใจ โดยการสูดหายใจเอาผงหรือไอระเหยของปรอทเข้าสู่ปอด
ทางผิวหนังทำให้ผิวหนังเกิดการระคายเคือง และเป็นโรคผิวหนังได้
อันตราย
ชนิดเฉียบพลัน
ถ้าหากสูดหายใจเข้าไปเป็นจำนวนมากทันทีทันใด จะทำให้เกิดอาการไอและปวดศีรษะอย่างรุนแรง อีก ๒-๓ ชั่วโมงต่อมาจะมีอาการเป็นไข้หายใจอึดอัด ต่อมาปากจะเปื่อย เป็นแผลอักเสบ
ชนิดเรื้อรัง
อาการของระบบทางเดินอาหาร น้้ำลายไหลมากผิดปกติต่อมาเจ็บปวดบริเวณเหงือกและปาก
อาการระบบประสาทกล้ามเนื้อ ผู้ป่วยจะมีอาการสั่นกระตุกของกล้ามเนื้อ
อาการทางจิตประสาท ผู้ป่วยจะมีอารมณ์
อ่อนไหวเปลี่ยนแปลงได้ง่าย อาการทางผิวหนัง เมื่อปรอทสัมผัสกับผิวหนัง จะทำให้เกิดการอักเสบเป็นผื่นแดง
ตะกั่ว
โรคพิษตะกั่ว
งาน/อาชีพที่เสี่ยง
การทำเหมืองแร่ตะกั่ว การทำแบตเตอรี่ งานเชื่อมโลหะ ตัดโลหะ งานขัดผิวโลหะ งานทาสี หรือพ่นสี งานทำเหล็กกล้า โรงงานผลิตเซมิคอนดัคเตอร์อิเลคโทรนิค และคอมพิวเตอร์ โรงงานพิมพ์ Silk Screen โรงงานพิมพ์ Silk Screen อุตสาหกรรมผลิตและบรรจุยากำจัดศัตรูพืช
อาการและอาการแสดง
คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้องรุนแรงเป็นพักๆ ความคิดสับสน กระวนกระวาย นอนไม่หลับ อาการของโรคสมองอักเสบเฉียบพลัน เช่น ชัก หมดสติ (พบในเด็ก)
โรคจากสารกำจัดศัตรูพืช
อาการเฉียบพลัน ชนิดorganochlorine
คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย และปวดท้อง
ปวดศีรษะ มึนงง เดินเซ
มีอัมพาตของประสาทควบคุมการหายใจ และ vasomotor centers ทำให้การหายใจไม่เพียงพอ และหยุดหายใจ หรือ มีหัวใจวาย
พิษเฉียบพลันของ OCPs กินระยะเวลาประมาณ 72 ชั่วโมง
อาการเรื้อรังชนิดorganochlorine
การปวดศีรษะ มึนงง ชา หรือมีอาการเจ็บแปลบๆที่แขนขา มีความดันโลหิตเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว หรืออาการทางระบบหัวใจและหลอดเลือดอื่นๆ
อาการสารกำจัดศัตรูพืชชนิด orgnophosphorus
มีการการตั้งเเต่2-3 hr.ไม่เกิน 12 hr.ปวดศีรษะ อ่อนแรง มึนงง คลื่นไส้ เหงื่อออก ตาพร่า แน่นหน้าอก เป็นตะคริวกล้ามเนื้อหน้าท้อง อาเจียนและท้องเสีย ในรายที่เป็นพิษมากจะมีอาการหายใจลำบาก สั่น ชัก มีหัวใจวาย หมดสติ ปอดบวมน้ำ และการหายใจล้มเหลว
โรคที่เกิดขึ้นจากสาเหตุทางกายภาพ
โรคหูตึงจากเสียง
ระดับความดังของเสียงได้รับติดต่อกันไม่เกิน 90 เดซิเบล (เอ) ไม่เกิน 8 hr/day และไม่เกิน 80 เดซิเบล (เอ) หากทeงานเกินกว่าวันละ 8 hr.
ปลั๊กอุดหู (EAR PLUGS)ลดเสียงที่มีความถี่สูงที่จะเข้าหูได้ถึง 25-30 เดซิเบล ไม่เกิน115-120เดซิเบล ครอบหู (EAR MUFF) ป้องกันเสียงได้สูงกว่าปลั๊กอุดหูประมาณ 10-15 เดซิเบล ไม่เกิน 130-135 เดซิเบล
โรคจากความสั่นสะเทือน
มีหลอดเลือดตีบและนิ้วมือซีดขาว เสียวแปลบ ชา กล้ามเนื้ออ่อนเเรง ปวดมือ เเขน
โรคจากความกดดันอากาศ
Type I
การเจ็บปวดมักจะเกิดขึ้นที่บริเวณ แขน และขา โดยปวดที่กล้ามเนื้อหรือเส้นเอ็น
Type II
มีความรุนเเรงมากกว่าการเกิดอันตรายของไขสันหลัง และสมองอาจพบความผิดปกติของช่องหูส่วนใน ปอด และ ภาวะช็อค
อาชีพเสี่ยง นักประดาน้ำ คนงานก่อสร้างที่ต้องทำงานใต้น้้ำผู้ทำงานในอุโมงค์
โรคจากรังสีความร้อน
Miliaria (heat rash) ผื่นผดเเดด มักเกิดบริเวณ
ลำตัวเช่น หน้าอก หลัง ราวนม รักแร้ และขาหนีบ
Heat Syncope ลมแดด
Heat Cramps ตะคริว
Heat Exhaustion โรคเพลียความร้อน
Heat Stroke โรคลมแดด
Systemic Hypothermia
อัตราการเต้นของหัวใจ การหายใจ และ
ความดันโลหิตจะเริ่มลดลงเมื่ออุณหภูมิลดลงถึงประมาณ 33 –35 องศาเซลเซียส
Localized hypothermia
Immersion Foot มี 3 ระยะ
ระยะขาดเลือด เท้าเย็น มีอาการชา บวม และมีสีขาวซีดหรือเขียวคล้้ำ ระยะที่เลือดกลับมาเลี้ยง 2-3 วัน เริ่มมีสีเลือด และมีอาการปวดมาก และ ระยะฟื้นตัว 10-30 วัน บางครั้งจะมีการแปรผลความรู้สึกผิดปกติ
Frostbite
มีการแข็งตัวของของเหลวรอบเซลล์/เนื้อเยื่ออาจทำให้เนื้อเยื่อตาย
โรค Raynaud’s Phenomenon
สภาวะหมดความรู้สึกเฉพาะแห่ง
สภาวะหมดความรู้สึกเฉพาะแห่ง
โรค Chilblains หรือ Pernio
ผิวหนังแดง คัน จากการอักเสบจากความเย็น
โรคจากแสงหรือคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า
อาการ
ปวดศีรษะ คลื่นไส้สับสน อ่อนเพลีย ความจำลดลง ซึมเศร้า นอนไม่หลับ ชักกระตุก
ความเสี่ยง
ถ้าได้รับคลื่นแม่เหล็กเกินกว่า 0.4 μT (4 mG)
เป็นเวลานานๆ มีโอกาสเสี่ยงต่อการเป็นโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว (leukemia) ถึง 2 เท่าตัว
โรคที่เกิดขึ้นจากสาเหตุทางชีวภาพ
Leptospirosis
อาชีพเสี่ยง
ผู้ประกอบอาชีพเกษตรกรรม เลี้ยงสัตว์ ทำงานในโรงงานฆ่าสัตว์ แปรรูปอาหารเนื้อสัตว์ ขายเนื้อสัตว์ขุดท่อ เก็บขยะ และสัตวแพทย์
อาการ
ไข้หนาวสั่น ปวดกล้ามเนื้อ โดยเฉพาะที่น่อง ขา หน้าอก หลัง หรือท้อง อาจพบตับม้ามโต รายที่รุนเเรงพบดีซ่าน ไตวาย จุดเลือดออกตามตัว เลือดออกที่ใต้ตาขาว ซึมและไม่รู้สึกตัว
โรคฝุ่นหินจับปอด (silicosis)
อาชีพเสี่ยง
ผู้ที่ทำงานในโรงงานผลิตเซรามิค โรงโม่หิน ก่อสร้าง
อาการ
หายใจลำบาก ต้องหายใจลึก ๆ สั้น ๆ อกขยายตัวได้น้อยลง ปลายนิ้วเขียวคล้้ำ ไอแห้งๆเหนื่อยมาก วัณโรคปอด(เป็นมาก)
โรคปอดแร่ใยหิน (Asbestosis)
เป็นแล้วไม่หาย และเสียชีวิตในที่สุด เมื่อสูบบุหรี่ร่วม
ด้วยจะทำให้เกิดความเสี่ยงต่อมะเร็งเยื่อหุ้มปอด
การป้องกัน
กำจัดแหล่งที่มาของแร่ใยหิน มีการระบายอากาศในที่ทำงานดีและสวมหน้ากากที่ป้องกันแร่ใยหินได้
โรคปอดฝุ่นฝ้าย (Byssinosis)
อาการ
มีอาการขั้นรุนแรง
สมรรถภาพปอดจะลดลง ทำให้คุณภาพชีวิตไม่ดี
โรคผิวหนัง
อาการแบบเรื้อรัง
2- 8 สัปดาห์จะมี คัน ตึง ผิวหนังบริเวณสัมผัสจะมีลักษณะ แดงบวม มีขอบเขตชัดเจน เป็นมากจะมีตุ่มน้้ำพองและอาจมีแผลเหมือนไฟลวก
อาการแบบเฉียบพลัน
แสบ ร้อน รู้สึกระคายเคือง คัน ผิวหนังบริเวณสัมผัสจะแดงบวม มีขอบเขตชัดเจน เป็นมากจะมีตุ่มน้้ำพอง และอาจมีแผลเหมือนไฟลวก
โรคระบบกล้ามเนื้อและโครงสร้างกระดูก
ทำงานขุดดินท่าเดิม1 ชั่วโมง อาจทำให้เป็นโรคปวดหลังจากการทำงานได้
รอยนูนเหนือปุ่มกระดูกต้นแขนอักเสบจากการทำงานที่ใช้แรงแขนและข้อศอกมาก
โรคหืด
อาการ
หายหอบเหนื่อย ไอมาก
การป้องกัน
จัดให้มีระบบระบายอากาศที่ดีสวมหน้ากากที่เหมาะสม
โรคทำงานหนักจนตาย (Karoshidisease)
เกิดจากงจากความเครียดและการพักผ่อนไม่เพียงพอ
ทำให้เป็นโรคเรื้อรัง ได้แก่ ความดันโลหิตสูง เบาหวาน โรคหัวใจ โรคกระเพาะอาหาร โรคเกาต์ ไตวายอัมพาต ถุงลมโป่งพอง มะเร็ง อาการหย่อนสมรรถภาพทางเพศ โรคประสาท
ความหมายและความสำคัญของอาชีวอนามัย
อาชีวอนามัย หมายถึง สุขภาพอนามัยในการประกอบอาชีพ โดยทั่วไปความหมายรวมไปถึงความปลอดภัยของผู้ประกอบอาชีพด้วย
ความปลอดภัย ( Safety) หมายถึง สภาวะที่ปราศจากอันตราย
การบาดเจ็บ ความเสี่ยงและการสูญเสีย
งานอาชีวอนามัย หมายถึง การด าเนินงานหรือการให้บริการซึ่งเป็นการดูแลสุขภาพอนามัยและความ
ปลอดภัยของผู้ประกอบอาชีพทุกอาชีพ
ผู้ประกอบอาชีพ คือ ผู้ทำงานในอาชีพต่างๆ ที่อาจเสี่ยงต่อการได้รับอันตรายและความไม่ปลอดภัยขณะทำงาน ต้องดูแลสุขภาพอนามัยของตนเองเป็นอย่างดีและได้รับการบริการอาชีวอนามัย เพื่อให้
สามารถประกอบอาชีพได้อย่างยั่งยืนนาน
แขนงวิชาที่เกี่ยวข้องกับงานอาชีวอนามัย
อาชีวสุขศาสตร์ (Occupational hygiene)
ค้นหาปัญหา การประเมินหรือตรวจสอบปัญหา
การควบคุมหรือปรับปรุงแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อมการทำงานให้เหมาะสมเพื่อป้องกันมิให้เกิดโรคจากการประกอบอาชีพ
การเฝ้าระวังทางการแพทย์ การวินิจฉัยและรักษาโรค และความพิการจากการประกอบอาชีพการฟื้นฟูความพิการ
ป้องกันอุบัติเหตุและส่งเสริมให้เกิด
ความปลอดภัยในการทำงาน
เออร์กอนอมิกส์ (Ergonomics)
การจัดงานที่เหมาะสมกับสภาพร่างกายและจิตใจของคนงาน
แนวคิดพยาบาลกับงานอาชีวอนามัย
ครอบคลุมการดูแลด้านสุขศาสตร์
การดูแลด้านความปลอดภัย
ในการทำงาน
การดูแลด้านกายศาสตร์
การบริการสุขภาพเพื่อดูแลสุขภาพอนามัยของผู้
ประกอบอาชีพ
การรักษาพยาบาลและฟื้นฟูสมรรถภาพซึ่งรับผิดชอบโดยแพทย์
ป้องกันโรค
ครอบคลุมการส่งเสริมสุขภาพ
พัฒนาการของงานอาชีวอนามัย
ความปลอดภัยและสิ่งแวดล้อมในประเทศไทย
2507 โรคพิษแมงกานิส
คนงานโรงงานไฟฉาย
10 พฤษภาคม 2536
โรงงานตุ๊กตาเคเดอร์ไฟไหม้
บทบาทเเละหน้าที่ของพยาบาลในงานอาชีวอนามัย
เป้าหมายของการพยาบาลอาชีวอนามัย
สุขภาพ
สิ่งเเวดล้อม
งาน
เงิน
Healthy Community
Healthy Workplace
Healthy Worker
ผลกระทบการจัดการอาชีวอนามัย
มีการจัดบริการ อาชีวอนามัย
คนงานสุขภาพดี ประสิทธิภาพการทำงานดีขึ้น
ผลผลิตดีขึ้น
ด้านลบ
คนงานเจ็บป่วย ประสิทธิภาพการทำงานลดลง
ผลผลิตลดลง
ไม่มีการจัดการอาชีวอนามัย
ขอบเขตของงานอาชีวอนามัย
ผู้ประกอบอาชีพ (Worker)
ต้องได้รับการดูแลด้านสุขภาพ
สภาพการทำงาน (Working condition)
ควบคุมดูแลให้อยู่ในสภาพที่ไม่ทำให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพโดยส่งเสริมให้คนงานมีความรู้ ความสามารถและทักษะที่เหมาะสมในลักษณะงาน
สิ่งแวดล้อมในการทำงาน
จะต้องได้รับการตรวจสอบเป็นประจำ เพื่อสืบค้นหาสิ่งที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ
กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับงานชีวอนามัย
กฎหมายความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงาน กระทรวงแรงงาน
พระราชบัญญัติความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงาน พ.ศ. 2554 ปัจจุบันมาตรา 47 มี 9 ฉบับ
พระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ. 2541 หมวด 8 มาตรา100-107 ยกเลิก มี 9 ฉบับ
การจัดบริการทางด้านสิ่งแวดล้อมในการทำงาน
อาชีวเวชศาสตร์ (Occupational medicine )
อาชีวนิรภัย (Occupational safety)
ด้านบวก