Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
พยาธิสรีรวิทยาระบบทางเดินอาหาร, นางสาววรรณภา แหลมกีก่ำ UDA6380063 -…
พยาธิสรีรวิทยาระบบทางเดินอาหาร
ภาวะโภชนาการที่ผิดปกติ
ภาวะทุพโภชนาการ(Malnutrition) เป็นภาวะที่ร่างกายได้รับสารอาหารในปริมาณที่ไม่
ถูกต้องเป็นเวลานานๆ ส่งผลให้เกิดความผิดปกติทั้งทางร่างกาย และจิตใจ แบ่งเป็น 3 ประเภท
◦ 1. ภาวะที่มีโภชนาการเกิน (Overnutrition)
ภาวะขาดสารอาหาร (Under nutrition or nutritional deficiency)
2.1 การขาดโปรตีนและพลังงาน
2.2 Anorexia nervosa and bulimia
ภาวะขาดวิตามิน
ความผิดปกติของระบบทางเดินอาหาร
hiatal hernia
เป็นความผิดปกติของ diaphragmเกิดการดันหรือเลื่อนของกระเพาะอาหารส่วนบนเข้าไปในช่องอก
sliding (direct) hiatal
hernia
เกิดจากกระเพาะอาหารเลื่อนเข้าสู่ช่องอกผ่านทาง esophageal
hiatus ซึ่งเป็นทางเปิดของ diaphragm
paraesophageal (rolling)
hiatal hernia
เป็นการเลื่อนของ greater Curvature ของกระเพาะอาหารผ่านเข้าไปทางรูเปิดของ diaphragm โดยกระเพาะอาหารที่ถูกดันเข้าไปในช่องอก รอยต่อระหว่างหลอดอาหาร
กระเพาะที่ถูกดันอาจมีเลือดคั่ง การไหลเวียนของเลือดที่ไปเลี้ยงmucosa ไม่สะดวก เป็นสาเหตุและแผลในกระเพาะอาหารนําของกระเพาะอาหารอักเสบ
ภาวะแทรกซ้อน คือ strangulation
อาการและอาการแสดง
ช่วงแรกผู้ป่วยไม่มีอาการแสดง
กลืนลําบาก ขย้อน (reflux)
จุกเสียดอกหรือปวด epigastrium แน่นใต้
sternum หลังรับประทานอาหาร
Gastritis
เป็นการอักเสบของเยื่อบุกระเพาะอาหาร gastric mucosa เกิดจากสารที่ก่อให้เกิดการระคายเคือง เช่น gastric acid, bile reflux, ยา toxins
กระเพาะอาหารอักเสบแบ่งตามลักษณะของการอักเสบเป็น 2ชนิด
ชนิดเฉียบพลัน (acute, erosive, hemorrhagic gastritis)
สาเหตุของกระเพาะอาหารอักเสบแบบเฉียบพลัน
รับประทานกรด ด่าง ฤทธิ์กัดกร่อน
รับประทานอาหารเผ็ดจัด ร้อนจัด
สูบบุหรี่จัด ดื่มเหล้ามาก
ชนิดเรื้อรัง (chronic, nonerosive gastritis)
สาเหตุของกระเพาะอาหารอักเสบแบบเรื้อรั้ง
การติดเชื้อ helicobacter pylori
การดื่มเหล้ามาก สูบบุหรี่จัดเป็นประจํา
การรับประทานยาบางชนิด เช่น salicylates
การรักษากระเพาะอาหารอักเสบ
antacids
Sucralfate (carafate)
H2 blockers หรือ prostaglandins
Peptic ulcer disease
เกิดจากการขาดสมดุลของสารคัดหลั่งจากกระเพาะอาหาร คือ hydrochloric acid และ pepsin กับฝ่ ายทําหน้าที่ ป้องกัน คือ เยื่อเมือกที่บุทางเดินอาหารและเกิดจากความสามารถในการควบคุมยับยั้งการหลั่งนํ้าย่อยของลําไส้เล็กส่วนต้น
ชนิดของแผลในระบบทางเดินอาหาร
แผลในทางเดินอาหารจากภาวะเครียด (Stress ulcer)
แผลในกระเพาะอาหาร
แผลในลําไส้เล็กส่วนต้น (Duodenal ulcer)
การรักษา
หลีกเลี่ยงอาหารที่ก่อให้เกิดการระคายเคืองกระเพาะอาหารหรือเพิ่มการหลั่งกรด
การรักษาทางยา
การผ่าตัดกระเพาะอาหารบางส่วน
inflammatory bowel disease
เป็นการอักเสบของลําไส้เรื้อรังและเป็นๆหายๆ โดยไม่ทราบสาเหตุแน่ชัด แบ่งเป็น
crohn's disease
ulcerative colitis
การรักษา
ระยะการอักเสบเฉียบพลัน ต้องได้รับยาพวก Corticosteroids
ผู้ป่วย ulcerative Colitis อาจต้องผ่าตัด rectum และ Colon ileostomy, ileoanal anastomosis
ผู้ป่วย Crohn's disease
Diverticular disease
เป็นการอักเสบของกระเปาะเยื่อบุลําไส้ใหญ
อาการถุงผนังลําไส้อักเสบ
ปวดเกร็งที่ท้องส่วนล่าง
ท้องผูกหรือท้องเสีย
แน่นท้องหรือท้องอืด
ความผิดปกติของการเคลื่อนไหว
Gerd
กรดไหลย้อน เป็นภาวะที่กรดหรือนํ้าย่อยในกระเพาะไหลย้อนกลับผ่าน lower esophageal sphincter(LES) จนทําให้เกิดการอักเสบของหลอดอาหาร
การรักษา
แนะนํารับประทานอาหารที่ละน้อยแต่บ่อยครั้ง รับประทานอาหารที่มีไขมันตํ่า
นอนศีรษะสูงจากพื้นประมาณ 6 นิ้ว
อมลูกอมหรือเคี้ยวหมากฝรั่งเพื่อเพิ่มนํ้าลาย
ใส่เสื้อผ้าหลวมๆ
สาเหตุ
ประสิทธิภาพของ esophageal antireflux
mechanism ลดลง
มี sliding hernia
gastric emptying และ gastric volume เพิ่มขึ้น
Achalasia
ความผิดปกติของการบีบและคลายตัวของกล้ามเนื้อหลอดอาหารและ lesion associated with motor function ทําให้
หลอดอาหารไม่มีperistalsis
มีการไหลย้อนของอาหาร regurgitation
การรักษา
รักษาแบบประคับประคอง
แนะนําให้ผู้ป่วยนอนศีรษะสูง
หลีกเลี่ยง anticholinergic drugs เพราะลดการทํางานของกล้ามเนื้อหูรูดของหลอดอาหารส่วนล่าง
งดอาหารที่ร้อน เย็น รสจัด เหล้า
การรักษาในรายที่มีอาการรุนแรงหรือมีภาวะแทรกซ้อนอาจรักษาโดย
การขยายหลอดอาหาร (esophageal dilatation) โดยใส่
hydrostatic balloon
ผ่าตัด esophagomyotomy และ pyloroplasty
Diarrhea
การเพิ่มจํานวนครั้งและเพิ่มปริมาตรของสารนํ้าของอุจจาระ
การรักษา
การรักษาสมดุลของสารนํ้าและอิเลคโทรลัยท์
ลดความไม่สุขสบายต่างๆและรักษาตามสาเหต
ถ้ามีอาการขาดนํ้าและขาดสมดุลของอิเลคโทรลัยท์อย่างรุนแรง ต้องได้สารนํ้าทางเส้นเลือดดํา
ท้องเสียถ่ายอุจจาระมีปริมาตรน้อย เคลื่อนไหวของลําไส้มากผิดปกติ
Intestinal obstruction
ภาวะที่มีสิ่งอุดตันหรือรบกวนการบีบตัวของลําไส้ ทําให้อาหารหรือของเหลวต่าง ๆ เคลื่อนผ่านไม่ได้ตามปกติ
การรักษา
ให้สารนํ้าและอิเลคโตรลัยท์ทดแทนเพื่อลดภาวะขาดนํ้า
ดูด gastric Content ออกจากกระเพาะอาหารและ
ลําไส้เพื่อลดอาการแน่นท้อง
รายที่ลําไส้ขาดเลือดไปเลี้ยง (strangulation) และมี
การอุดตันอย่างสมบูรณ์ ต้องผ่าตัด
มีอาการปวดท้อง แน่นท้อง คลื่นไส้ อาเจียน ท้องร่วง
สาเหตุลําไส้อุดตัน เช่น ท้องผูกรุนแรง พังผืดในลําไส้ ลําไส้ทํางานผิดปกติ เป็นต้น
Constipation
ท้องผูก หมายถึง การถ่ายอุจจาระลําบาก อุจจาระแข็ง ถ่ายอุจจาระน้อยครั้งกว่าที่เคยเป็นปกติ หรือการถ่ายอุจจาระน้อยกว่าสัปดาห์ละ 3 ครั้ง จะเรียกว่ามีอาการท้องผูก
สาเหตุ
ความผิดปกติทางระบบประสาทของลําไส้ใหญ
ความผิดปกติของการทําหน้าที่ เช่น ภายหลังการผ่าตัดช่องท้อง
การรับประทานอาหารที่มีกากน้อย
การรักษา
ควรมีการปรับเปลี่ยนแบบแผนการดําเนินชีวิตให้เหมาะสม เช่น การรับประทานอาหารประเภทผัก ผลไม้ที่มีกากใยมากขึ้น
ดื่มนํ้ามากๆ
การออกกําลังกายเพื่อกระตุ้นการเคลื่อนไหวของลําไส้
ความผิดปกติในการดูดซึม (Malabsorption)
ความผิดปกติในการดูดซึมสารอาหารในลําไส้เล็ก แบ่งเป็น 2 ลักษณะ คือ มีความผิดปกติในการย่อย (maldigestion) และความผิดปกติในการดูดซึมmalabsorption) ดังนี้
การขาด pancreatic enzymes (pancreatic
Insufficiency)
สาเหตุ
การขาด pancreatic enzyme ที่หลั่งจากตับอ่อน ซึ่งเกิดจากโรคตับอ่อนอักเสบเรื้อรัง มะเร็งของตับอ่อนการถูกผ่าตัดตับอ่อน และ Cystic fibrosis การขาด pancreatic bicarbonate ในduodenum และ jejunum ทําให้เกิด pH ตํ่ามีสภาพเป็นกรดซึ่งทําให้การย่อยอาหารเลวลง เพราะ
ไปขัดขวางการทํางานของ pancreatic enzymes ที่ยังมีอยู่
อาการ
ถ่ายอุจจาระที่มีไขมันปนเป็นจํานวนมาก (steatorrhea)
นํ้าหนักลด
การขาด lactase (lactase deficiency)
สาเหตุ
กิดจากการขาด lactase (lactase deficiency) ทําให้ไม่สามารถย่อยlactase ซึ่งเป็นนํ้าตาลที่อยู่ในนม (milk sugar) ให้เป็น monosaccharides และรบกวน
การย่อยและการดูดซึม lactase บริเวณผนังลําไส้เล็กๆ
อาการ
ท้องอืด มีก๊าซในลําไส้
ปวดแบบตะคริว (crampy pain)
ท้องเสีย
การขาด bile salt (bile salt deficiency)
สาเหตุ
โรคตับ ลดการสร้าง bile salts การอุดตันของท่อนํ้าดี (common bile duct) ทําให้bile ไปสู่ duodenum ลดลง
โรคของ ileum รบกวนการดูดซึมกลับ bile salts
อาการ
ถ่ายอุจจาระมี ไขมันปน (steatorrhea) ท้องเสีย และลด plasma protein
การขาดวิตามินต่างๆได้แก่ A D E K
ความผิดปกติของตับ
Jaundice
Jaundice (icterus) หรือดีซ่าน มี bilirubin สูงกว่าปกติ 2 เท่า หรือมากกว่า 2.0 ถึง 2.5mg/dl เลือด (ค่าปกติ 1.2 mg/dl) สังเกตจาก sclera เป็นสีเหลือง
สาเหตุ
มีการทําลายเม็ดเลือดแดงมากผิดปกติ
มีความบกพร่องของเซลล์ตับในการจับ bilirubin
ลดการ conjugation ของ bilirubin
jaundice แบ่งเป็น 3 ประเภท
prehepatic jaundice หรือมีการทําลายเม็ดเลือดแดงมากผิดปกติ
hepatocellular jaundice เกิดจากความผิดปกติของตับใน
การขจัด bilirubin ออกจากเลือดหรือ Conjugated
distructive jaundice หรือ cholestatic jaundice
เกิดจากการอุดตันของทางเดินนํ้าดีระหว่างตับและลําไส้เล็ก
อาการ
ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ
ท้องบวม ขาบวม นํ้าหนักลด
ดวงตาและผิวหนังมีสีเหลือง อุจจาระมีสีซีดลง และปัสสาวะมีสีเข้ม
Ascites
ภาวะท้องมาน เป็นการสะสมของของเหลวในช่องท้อง(peritoneal Cavity)
สาเหตุ
โรคตับเรื้อรังโดย ตับแข็ง (cirrhosis) พบบ่อยมาก
มะเร็งหัวใจด้านขวาล้มเหลว
ตับอ่อนอักเสบ
อาการท้องมาน
นํ้าหนักเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วผิดปกติ
เบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน
ปวดท้อง ท้องอืด ท้องบวมขึ้น อาหารไม่ย่อย
Portal Hypertension
Portal hypertension เกิดจากความผิดปกติซึ่งทําให้เกิดการ
อุดตัน
สาเหตุ
portal hypertension ที่พบบ่อยที่สุด ได้แก่
cirrhosis of liver
อาการและอาการแสดง
อาเจียนเป็นเลือด
ภาวะซีด (anemia)
ถ่ายดํา (melena)
การรักษา
ใส่สายเข้าไปควบคุมเลือดออกจากเส้นเลือดดําโป่ งพองในหลอดอาหาร ใส่ลมผ่าน
balloon กดบริเวณหลอดอาหารที่มีเลือดออก
ฉีดยา sclerosing agent เข้าไปบริเวณเส้นเลือดดําที่โป่ งพองเพื่อเพิ่มความ
แข็งแรงของหลอดเลือด
ผ่าตัด portacaval shunt โดยการตัดต่อ portal vein กับ inferior
vencava
Hepatitis
Hepatitis เป็นการอักเสบของตับเกิดจากการติดเชื้อจาก virus หรือreaction จากยาและสารเคมี ถ้า cell ตับมีการทําลายมากจะทําให้การmetabolism และ detoxification สูญเสียไป
การอักเสบของตับมีทั้งเกิดเฉียบพลันและเรื้อรัง โดยมีสาเหตุจาก
ไวรัส
Viral Hepatitis
Hepatitis B
Hepatitis C
ยา
Halogenated anesthetic agent
Antihypertensive medication
Antituberculous medication
Phenyloins
Acetaminophen
แอลกอฮอล์
การดื่มเหล้า จะทําให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในตับเกิด hepatitis และอาจมีfatty infiltration ของตับ
ถ้าหยุดเหล้าการเปลี่ยนแปลงอาจลดลงจนกลับสู่สภาพปกติได้
Cirrhosis
เป็นความผิดปกติของตับที่เกิดจากการอักเสบ มี
fibrosis และมี nodular regeneration
ทําให้มีความผิดปกติทั้งโครงสร้างและหน้าที่ของตับ
สาเหตุ
ตับแข็งจากอัลกอฮอล์(alcoholic cirrhosis)acetylaldehyde ทําลาย hepatocytes มีไขมันในเซลล์ตับเพิ่มขึ้นเซลล์ตับอักเสบและรูปร่างตับผิดปกติ
ตับแข็งจากกระบวนการ metabolism ภายในเซลล์ตับ(metabolic cirrhosis) เซลล์ตับเกิดจากการอักเสบและแผลเป็น ฝี
Hepatic Failure
ภาวะตับวาย (hepatic failure) เกิดจากโรคตับชนิดต่างๆ cirrhosis และchronic active hepatitis
สาเหตุ
สารเคมี เช่น carbon tetrachloride และ halothane ทําให้มีmassive liver necrosis
alcoholism ทําให้เกิด Reyes Syndrome, fatty liver
ยาบางชนิด เช่น tetracycline ทําให้มีความบกพร่องในการทําหน้าที่ของตับ
อาการ
พบความบกพร่องเกี่ยวกับปัจจัยในการแข็งตัวของเลือด (deficiency in clotting factors) factors II (prothrombin), VII, IXและ X
เกิดความบกพร่องในการดูดซึมไขมัน ทําให้ขาดวิตามิน K
มี hyperspleenism จากเลือดคั่งเนื่องจากมี portal hypertension
มี platelet ตํ่าและเสี่ยงต่อภาวะเลือดออกง่าย เนื่องจาก esophageal varices
นางสาววรรณภา แหลมกีก่ำ
UDA6380063
