Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
สาเหตุภาวะซีดจากการขาดธาตุเหล็ก (Iron-deficiency…
สาเหตุภาวะซีดจากการขาดธาตุเหล็ก (Iron-deficiency anemia; IDA)
พยาธิสภาพ
มื่อมีการสูญเสียธาตุเหล็กออกจากร่างกายมากกว่าปริมาณที่ควรได้รับจะทำให้ร่างกายมีธาตุเหล็กไม่เพียงพอ ระบบทางเดินอาหารจะเพิ่มการดูดซึมธาตุเหล็ก เพื่อทดแทนจำนวนธาตุเหล็กที่สลายออกจากแหล่งสะสมในเนื้อเยื่อเพื่อนำมาสังเคราะห์ฮีโมโกลบิน หากเหล็กที่เก็บสะสมไว้ถูกนำมาใช้จนหมดจะส่งผลให้ระดับฮีโมโกลบินลดลง การนำออกซิเจนไปยังเนื้อเยื่อส่วนต่าง ๆ ของร่างกายลดลง
สาเหตุ
การเสียเลือดชนิดเฉียบพลันหรือเรื้อรัง
เสียเลือดจากอุบัติเหตุ การเสียเลือดในทางเดินอาหาร
การได้รับธาตุเหล็กไม่เพียงพอ
รับประทานอาหารที่มีธาตุเหลกไม่เพียงพอแก่ความต้องการของร่างกาย
ได้รับสารที่มีคุณสมบัติต่อต้านการดูดซึมธาตุเหล็ก
Carbonate
Phytate Tannte
มีพยาธิสภาพของกระเพาะอาหารและลำไส้เล็กส่วนต้น ทำให้มีการดูดซึมธาตุเหล็กลดลง
อาการ
ซีด เหนื่อยง่าย อ่อนเพลีย เวียนศีรษะ หน้ามืด
หากรุนแรง
มึนงง สับสน หัวใจ ล้มเหลว
มุมปากอักเสบ (Angular stomatitis)
ลิ้นเลี่ยนแดงหรืออักเสบ (Glossitis)
เล็บเปราะแบนคล้ายช้อนหรือเว้าลงเป็นรูปช้อน (Koilonychia)
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
การเปลี่ยนแปลงของเม็ดเลือดแดง
ขนาดเล็กลง
ระดับฮีโมโกลบินลดลง
เม็ดเลือดแดงติดสีจางลง
ตรวจพบ
Mean corpuscular volume (MCV)
Mean corpuscular hemoglobin (MCH)
และ Mean corpuscular hemoglobin concentration (MCHC) ลดลง
สเมียร์เลือดจะพบเม็ดเลือดแดงมีลักษณะเม็ดเลือดแดงขนาดเล็กและติดสีจาง (Hypochromic-microcytic)
การวินิจฉัย
การซักประวัติ มีประวัติการเสียเลือด
การตรวจร่างกาย
ระดับฮีโมโกลบินต่ำ ฮีมาโตคริตต่ำ ระดับธาตุเหล็กให้ซีรั่ม (Serum iron) ต่ำ ระดับเฟอริตินในซีรั่ม (Serum ferriti) ต่ำ
การตรวจไขกระดูก โดยการย้อมธาตุเหล็กจากไขกระดูก (Gold standard) จะไม่พบธาตุเหล็ก
การตรวจระบบทางเดินอาหาร เช่น Guaiac stool tests, Barium swallow, Barium enema, Endoscopy และ Sigmoidoscopy เป็นต้น เพื่อดูสาเหตุการเสียเลือดในทางเดินอาหาร
การตรวจหาเลือดในอุจจาระ (Occult blood)
การรักษา/การพยาบาล
หลีกเลี่ยงสาเหตุของการเสียเลือด
ให้เหล็กโดยการรับประทานอาหารที่มีธาตุเหล็กมากขึ้น
Ferrous sulfate
Ferrous gluconate
Ferrous fumarate < 30 ไมโครกรัม/ลิตร
ระมัดระวังผลข้างเคียงของยา
สีอุจจาระเปลี่ยนเป็นสีเขียวหรือดำ ท้องผูก ปวดท้อง ท้องอืด แน่นท้อง คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย
แนะนำให้ผู้ป่วยรับประทานยาเพิ่มเหล็กพร้อมอาหารหรือหลังอาหารทันที
แนะนำให้หลีกเลี่ยงอาหารที่ยับยั้งการดูดซึมธาตุเหล็ก
ชา กาแฟ ยาลดกรดในกระเพาะ นม แคลเซียมเสริมในปริมาณที่มากเกินไป
ให้รับประทานร่วมกับวิตามินซีสูงในมื้อเดียวกันเพราะวิตามินซีจะช่วยทำให้ร่างกายสามารถดูดซึมธาตุเหล็กได้ดีขึ้นโดยรับประทานผักและผลไม้ให้มาก ๆ
กระตุ้นให้ผู้ป่วยรับประทานอาหารที่มีเหล็กสูง
ไข่แดง เนื้อสัตว์ เครื่องในสัตว์ อาหารทะเล ผักใบเขียว ผลไม้แห้ง ลูกเกด