Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ข้อบังคับสภาการพยาบาลว่าด้วยข้อจำกัดและเงื่อนไขในการประกอบวิชาชีพการพยาบาล…
ข้อบังคับสภาการพยาบาลว่าด้วยข้อจำกัดและเงื่อนไขในการประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ พ.ศ.2564
หมวดที่ ๑ บททั่วไป (ข้อ ๔ คำจำกัดความ)
การรักษาโรคเบื้องต้น
เพื่อวินิจฉัย แยก รักษา
การเจ็บป่วยฉุกเฉิน
เจ็บป่วยกะทนัหันต้องบำบัดทันที
การเจ็บป่วยวิกฤต
ความเจ็บป่วยที่รุนแรงทำให้ตายหรือพิการได้
การปฐมพยาบาล
เพื่อบรรเทาอาการป้องกันไม่ให้ภาวะนั้นแย่ลง
การให้ภูมิคุ้มกัน
กระบวนการที่ทำให้ร่างกายเกิดภูมิคุ้มกัน โดยการให้วัคซีนเท่านั้น
หมวดที่๒ การประกอบวิชาชีพการพยาบาล
ส่วนที่๑ การพยาบาล (ข้อ ๕-๘)
ข้อที่5 ผู้ประกอบวิชาชีพพยาบาล ขั้นหนึ่ง / การพยาบาลและการผดุงครรภ์ชั้นหนึ่ง ทำการพยาบาลโดยใช้กระบวนการพยาบาล
5.1 การกระทำต่อร่างกายจิตใจ ส่งเสริม รักษา ป้องกัน ฟื้นฟู
5.2 การสอน แนะนำ คำปรึกษา แก้ไขปัญหา วางแผนการดูแล
5.3 การจัดสภาพแวดล้อม
5.4 การปฏิบัติตามแผนการพยาบาล เป็นไปตามมาตรฐานการพยาบาลที่สภาๆ กำหนด
5.5 การพยาบาลที่บ้านและการส่งเสริมความสามารถ เพื่อใช้ชีวิตอย่างปกติและอยู่กับความเจ็บป่วย มีคุรภาพชีวิตที่ดี
ข้อที่6 ผู้ประกอบวิชาชีพจะให้ยาเฉพาะที่แพทย์ได้ระบุไว้ในแผนการรักษา
6.1 ห้ามให้ยาในช่องรอบเยื่อบุไขสันหลัง(ดูล่าแมทเตอร์) หรือช่องไขสัน / สายสวนทางหลอดเลือดดำส่วนกลาง
6.2 ห้ามให้ยาหรือสารที่เกี่ยวข้องกับรังสี
ห้ามให้ยาทางหลอดเลือดดำ
1.กลุ่มสารละลายทึบรังสี (Contrast media) เช่นการฉีดสีเพื่อฉายแสง
2.ยาระงับความรู้สึกที่ให้ทางหลอดเลือดดำ
ไธโอเพ็นทัลโซเดียม
คีตามีนไฮโดรคลอไรด์
พรอโพฟอล
เอโทมีเดท
ยกเว้น ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลชั้นหนึ่ง หรือผู้ประกอบวิชาการพยาบาลและผดุงครรภ์ชั้นหนึ่ง
ที่ผ่านการอบรมวิสัญญีพยาบาลและปฏิบัติงานในห้องผ่าตัดในรพ.
3.เคมีบำบัดต้องเข้าอบรมก่อน
ยาเคมีบำบัดเว้น 4 ตัวนั้นให้ทางหลอดเลือดดำได้ ต้องมีคุณบัติดังนี้
ต้องผ่านการอบรมและได้ใบรับรองจากสภาๆ
ยาเคมีบำบัดที่ผสมแล้ว ที่่ไม่ใช่พยบ.ทำ
ให้ยาได้ทางหลอดเลือดดำส่วนปลายหรือส่วนที่เปิดไว้แล้วโดยหมอ
ข้อที่7 พยาบาลชั้นสอง/พยาบาลและการผดุงชั้นสองให้ทำอันที่ไม่ยุ่งยากซับซ้อน แต่ถ้ายาก วับซ้อน ป่วยฉุกเฉิน วิกฤต ให้ทำร่วมกับพยาบาลชั้นหนึ่ง/พยาบาลและการผดุงชั้นหนึ่ง
ข้อที่8 พยบ.ชั้นสอง/พยบ.และการผดุงชั้นสอง ให้ยาทางปากและยาภายนอกได้ แต่ต้องตามหมอระบุไว้ในแผนการรักษา ห้ามให้ยาในข้อ 6.1และ6.2
ส่วนที่๒ การทำหัตถการ (ข้อ ๙)
ข้อที่9 พยบ.ชั้นหนึ่ง/พยบ.และการผดุงชั้นหนึ่ง ทำหัตถการได้ตามขอบเขตที่กำหนด
9.1 การทำแผล ตกแต่งแผล เย็บแผลลึกไม่เกินชั้นเนื้อเยื่อไขมันใต้ผิวหนัง (subcutaneous tissue) ใช้ยาระงับครส.เฉพาะที่หรือการตัดไหม
9.2 ผ่าตัดสปป. ฝี ตาปลา เลาะก้อนใต้ผิวหนังโดยใช้ยาระงับครส.ทางผิวหนังหรือฉีดยาชาเฉพาะที่
9.3 ถอดเล็บ การจี้หูดหรือจี้ตาปลา ใช้ยาระงับครส.ทางผิวหนังหรือฉีดยาชาเฉพาะที่
9.4 การให้ออกซิเจน
9.5 การให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ ในผป.วิกฤต ภาวะเสียสมดุลน้ำ เสี่ยงต่อการช็อค
9.6 การให้ยาทางปาก ผิวหนัง ทางหลอดเลือดดำ หรือทางอื่นๆตามแผนรักษาหรือที่สภาๆกำหนด
9.7 การให้เลือด
9.8 การดูดเสมหะ เคาะปอด
9.9 การช่วยฟื้นคืนชีพ
9.10 การเช็ดตา ล้างตา หยอดตา ป้ายตา ปิดตา ล้างจมูก
9.11 การใส่สายNG ไม่ต้องรอหมอสั่งแต่ต้องมั่นใจว่าเราทำได้
9.12 การสวนหรือเปลี่ยนสายปสว.ในคนที่ไม่มีค.ผิดปกติของระบบทางเดินปสว.
9.13 การสวนทวางหนัก
9.14 ดาม ใส่เฝือก ชั่วคราว
9.15 ตรวจคัดกรองมะเร้งเต้านม
9.16 เจาะเลือดจากหลอดดำส่วนปลาย/ปลายนนิ้ว เพื่อส่งตรวจห้ามตรวจเอง
9.17 หัตการอื่นๆที่สภาฯกำหนด
หมวดที่๓ การรักษาโรคเบื้องต้นและการให้ภูมิคุ้มกันฯ (ข้อ ๑๐-๑๕)
ข้อที่10.พยบ.ชั้นหนึ่ง/พยบ.ผดุงชั้นหนึ่ง ให้การพยาบาลโรคเบื้องต้นได้ (33โรค)
ข้อที่11 พยบ.ชั้นหนึ่ง/พยบ.และการผดุง ที่ผ่านการอบรมตามหลักสูตรที่สภาฯกำหนด
11.1 สาขาเฉพาะทาง (อบรม 4 เดือน)
11.1.1 ปฏิบัติทั่วไป (การรักษาโรค)
11.1.2 ปฏิบัติทางตา
11.1.3 ปฏิบัติฉุกเฉิน
11.1.4 ปฏิบัติบำบัดทดแทน (ล้างไตทางช่องท้อง)
11.1.5 ปฏิบัติบำบัด (ฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม)
11.1.6 ปฏิบัติผู้สูงอายุ
11.1.7 ผู้ป่วยวิกฤต (ผู้ใหญ่และผู้สูงอายุ)
11.1.8 ผู้ป่วยโรคติดเชื้อและควบคุมการติดเชื้อ
11.1.9 ผู้ป่วยมะเร็ง
11.1.10 โรคหัวใจและหลอดเลือด
11.1.11 ผู้ป่วยแบบประคับประครอง
11.1.12 ปฏิบัติครอบครัว
11.1.13 โรคเรื้อรัง
11.1.14 สุขภาพจิตและจิตเวช
11.1.15 สาขาอื่นที่สภากำหนดฯ
11.2 ผู้ที่ผ่านการอบรม+ได้รับนส. ที่สภาฯกำหนด
11.2.1 ผู้ใหญ่และผู้สูงอายุ
11.2.2 เด็ก
11.2.3 จิตเวชและสุขภาพจิต
11.2.4 โรคติดเชื้อและควบคุมการติดเชื้อ
11.2.5 ปฏิบัติชุมชน
11.2.6 ผดุงครรภ์
11.2.7 มารดาและทารก
11.2.8 สาขาอื่นๆ ที่สภาฯกำหนด
11.3 พยบ.ชั้นหนึ่ง / พยบ.และการผดุงชั้นหนึ่ง ทำตามข้อ 11.1และ11.2 มาแล้วสามารถทำหัตถการ(ข้อ9)และสามารถรักษาโรคเบื้องต้น (ข้อ10) ได้
ข้อที่12 พยบ.ชั้นหนึ่ง / พยบ.และการผดุงชั้นหนึ่ง ต้องรักษาโรคเบื้องต้นตามที่สภาฯกำหนด โดย
12.1 ตรวจวินิจฉัยบำบัดรักษา ตามที่สภาฯกำหนด
12.2 ต้องส่งผู้ป่วยเมื่ออาการไม่เบาลง รุนเเรงขึ้น มีภาวะแทรกซ้อน ไปรับการรักษากับผู้ประกอบวิชาชีพอื่น
ข้อที่13 พยบ.ชั้นหนึ่ง / พยบ.และการผดุงชั้นหนึ่ง ถ้าต้องใช้ยาให้ใช้ตามคู่มือยาที่สภาฯกำหนด
ข้อที่15 ต้องมีบันทึกรายงานประวัติผู้ป่วย เก็บหลักฐานไว้เป็นเวลา 5 ปี
ข้อที่14 พยบ.ชั้นหนึ่ง / พยบ.และการผดุงชั้นหนึ่ง ในการให้ภูมิคุ้มกัน ต้องทำตามแนวทางการให้ภูมิคุ้มกันที่กระทรวงสาฯกำหนด
หมวดที่๔ การประกอบวิชาชีพการผดุงครรภ์
ส่วนที่1 ก่อนการตั้งครรภ์ ระยะตั้งครรภ์
ข้อที่16 พยบ.ชั้นหนึ่ง / พยบ.และการผดุงชั้นหนึ่ง ให้การผดุงแก่หญิงเมื่อต้องการมีบุตร ด้วยกระบวนการดังนี้
16.1 ประเมินภาวะสุขภาพ วางแผนการมีบุตร
16.2 ตรวจประเมินภาวะตั้งครรภ์
ด้วยเวชภัณฑ์ทดสอบการตั้งครรภ์
16.3 การรับฝากครรภ์
16.3.1 ประเมินภาวะสุขภาพ ร่างกาย จิตใจ สอนพ่อ-แม่ ว่าควรทำอะไรบ้างระหว่างท้อง การคลอด และหลังคลอด
16.3.2 ประเมินการเจ็บป่วยในอดีต
และปัจจุบัน ที่อาจจะมีผลต่อการตั้งครรภ์
16.3.3 การประเมินว่าเคยตั้งครรภ์ ผลการตั้งครรภ์แต่ละครั้ง ภาวะแทรกซ้อนของการตั้งครรภ์ครั้งก่อน
16.3.4 ตรวจร่างกายทั่วไป ประเมินภาวะโภชนาการ
16.3.5 การตรวจครรภ์ เพื่อประเมินภาวะของครรภ์
16.3.6 ให้ยาเสริมธาตุเหล็กและโฟเลต
16.3.7 ให้วัคซีนป้องกันบาดทะยักและวัคซีนอื่นๆตามที่กระทรวงฯกำหนด
ข้อที่17 แนะนำ
ข้อที่18 ส่งต่อหญิงมีครรภ์เสี่ยง หรือตรวจพบครรภ์เป็นพิษหรือทารกในครรภ์ผิดปกติ ให้ได้รับการรักษาจากหมอหรือส่งต่อไปรพ.ที่มีความพร้อม
ส่วนที่2 การพยาบาลระยะคลอด
ข้อที่19 ผดุงชั้นหนึ่ง / พยบ.การผดุงชั้นหนึ่ง
ข้อที่20 ผดุงชั้นหนึ่ง / พยบ.และการผดุงชั้นหนึ่ง ให้การผดุงครรภ์หญิงมีครรภ์ ระยะคลอด ดังนี้
20.1 การประเมินหญิงมีครรภ์
20.1.1 ประเมินประวัติการตั้งครรภ์และประวัติการเจ็บป่วยอื่นๆ
20.1.2 ตรวจทางหน้าท้องเพื่อประเมินความพร้อมการคลอด
20.2 การประเมินทารกในครรภ์
20.2.1 ตรวจการเต้นหัวใจทารกในครรภ์
20.2.2 ประมาณน้ำหนักทารก
20.2.3 ส่วนนำและท่าทารกในครรภ์
20.3 ประเมินความก้าวหน้าของการคลอด
ข้อที่21 การพยาบาลระยะคลอด
21.1 พยาบาลหญิงตั้งครรภ์ที่ได้รับการชักนำการคลอด
21.2การทำคลอดปกติ เตรียมท่าคลอดเมื่อปากมดลูกเปิดสมบูรณ์แล้ว ตัดฝีเย็บ ทำคลอด ดูแลทารกทันที
21.3 ทำคลอดรกและเยื่อหุ้มรกด้วยวิธี (Modified Credé Maneuver) ถ้ารกค้างถ้าปล่อยไว้จะเป้นอันตรายให้ใช้วิธีพยุงดึงรั้งสายสะดือ (Controlled cord traction) ถ้ายังไม่ออก ให้ส่งต่อไปรพ.ที่พร้อม
21.4 เย็บซ่อมฝีเย็บที่ขาดไม่เกินระดับ2
21.5 ประเมินการเสียเลือด
21.6 ประเมินสัญญาณชีพหลังคลอดทันทีและก่อนย้ายออกจากห้องคลอด
ข้อที่22 ช่วยเหลือหมอทำคลอด ในรายที่ผิดปกติ เช่นติดไหล่หน้า ใช้เครื่องมือช่วยคลอด คีม :
ข้อที่23 ห้ามผดุงครรภ์ชั้นหนึ่ง / พยบ.และการผดุงชั้นหนึ่ง กระทำดังนี้
23.1 ห้ามเจาะน้ำคร่ำ
23.2 การคลอดที่มีค.ผิดปกติ เช่น ท่าก้น แฝด สายสะดือย้อย ท่าขวาง หรือส่วนนำใหญ่กว่าเชิงกราน
23.3 ห้ามล้วงรก
23.4 ห้ามกลับท่าทารกทั้งใน-นอกครรภ์
23.5 ห้ามใช้มือกดท้องช่วยทำคลอด
23.6 การเย็บซ่อมฝีเย็บที่มีการฉีกขาดระดับ 3
23.7 การทำแท้ง
ข้อที่24 การช่วยคลอดฉุกเฉินแต่ไม่มีหมอเราสามารถทำได้ เเต่ต้องคำนึงว่าไม่เป็นอันตรายต่อแม่และทารก ห้ามใช้คีมสูง เครื่องดูด ผ่าตัดในการคลอด ยารัดมดลูก
ข้อที่25 ถ้าตกเลือด ให้ดูแลเบื้องต้นและส่งต่อทันที
ส่วนที่3 การพยาบาลมารดาและทารกหลังคลอด
ข้อที่26 ผดุงชั้นหนึ่ง / พยบ.และการผดุงขั้นหนึ่ง ให้การดูแลแม่หลังคลอดอย่างใกล้ชิด โดยเฉพาะผป.ตกเลือด
ข้อที่27 ผดุงชั้นหนึ่ง / พยบ.และการผดุงขั้นหนึ่ง ต้องใช้ยาหยอดตาหรือป้ายตาทารกทันทีเพื่อป้องกันการติดเชื้อ
ข้อที่28 การพยาบาลทารก วัดสัญญาณชีพ ค.พิการที่เห็นได้ชัดเจน และให้แม่กอดลูกและเริ่มให้นมภายในชม.แรกหลังคลอด
ข้อที่30 ผดุงชั้นสอง / พยบ.และการผดุงขั้นสองทำได้ตั้งแต่ระยะตั้งครรภ์ คลอด หลังคลอด แต่ทำร่วมกับชั้นหนึ่ง แต่ไม่ให้ทำในกรณีที่ยุ่งยาก ซับซ้อน
ข้อที่29 ผดุงชั้นหนึ่ง / พยบ.และการผดุงขั้นหนึ่ง ต้องบันทึกประวัติ ตั้งแต่ระยะตั้งครรภ์ คลอด หลังคลอด เก้บหลักฐานเป็นเวลา 5 ปี
ส่วนที่4 การวางแผนครอบครัวและการคัดครองมารดาทารก
ข้อที่31 ผดุงชั้นหนึ่ง / พยบ.และการผดุงขั้นหนึ่ง สามารถทำการพยาบาลและการวางแผนครอบครัวดังนี้
31.1 การให้คำปรึกาาคู่สมรสวางแผนครอบครัว แบบวิธีธรรมชาติ แบบไม่ใช้ยาหรืออุปกรณ์
31.2 การวางแผนครอบครัวแบบใช้ยาหรืออุปกรณ์
31.2.1 ยาเม็ดคุมกำเนิด
31.2.2 ยาฉีดคุมกำเนิด
31.2.3 ถุงยางอนามัย
31.2.4 วงแหวนคุมกำเนิด
31.2.5 แผ่นแปะคุมกำเนิด
31.2.6 การฝังและถอดยาคุมกำเนิด
31.2.7 อื่นๆ ตามที่กระทรวงฯกำหนด
ข้อที่32 ผดุงชั้นหนึ่ง / พยบ.และการผดุงขั้นหนึ่ง สามารถทำการคัดกรองมารดาทารก
32.1 การทำ Pap smear
32.2 ประเมินภาวะสุขภาพ ค.ผิดปกติและพิการของทารก
ข้อที่33 ผดุงชั้นสอง / พยบ.และการผดุงขั้นสอง วางแผนครอบครัวแบบใช้ยาหรืออุปกรณ์
33.1 ยาเม็ดคุมกำเนิด
33.2 ถุงยางอนามัย
33.4 วงแหวนคุมกำเนิด
33.4 แผ่นแปะคุมกำเนิด
ส่วนที่5 การสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคแก่มารดา ทารก เด็ก
ข้อ34 ผดุงชั้นหนึ่ง / พยบ.และการผดุงขั้นหนึ่ง จะให้ภูมิคุ้มกันโรค ต้องทำตามที่กระทรวงสาฯกำหนดไว้
ข้อ35 ผดุงชั้นสอง / พยบ.และการผดุงขั้นสอง แนะนำเรื่องการเข้ารับภูมิ/ติดตามให้มารับภูมิ