การพยาบาลผู้ป่วยเด็กและวัยรุ่นที่มีปัญหาสุขภาพในระบบทางเดินปัสสาวะ

Urinary tract infection: UTI

Acute glomerulonephritis

สาเหตุ

เคยได้รับการติดเชื้อบริเวณอื่นมาก่อน ได้แก่ การติดเชื้อทางเดินหายใจ เช่น ทอนซิลอักเสบ

Nephrotic syndrome: NS

Acute renal failure: ARF

สาเหตุ

เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย E. Coli พบได้ในอุจจาระ

อาจพบ Klebsiella ไวรัส และเชื้อรา

สาเหตุอื่นๆ เช่น การอักเสบต่อเนื่องของกระเพาะปัสสาวะหรือท่อปัสสาวะ

ปัจจัยเสี่ยง

การสวนปัสสาวะ การเจ็บป่วยเรื้อรัง

ภาวะที่มีการอุดกั้นทางเดินปัสสาวะ ปัสสาวะคั่งค้างในกระเพาะปัสสาวะนานๆ

ความผิดปกติของทางเดินปัสสาวะ

พฤติกรรมท้องผูก

เพศ อายุ

อาการและอาการแสดง

เด็กอายุน้อยกว่า 1 เดือน

มีไข้หรืออุณหภูมิร่างกายต่ำ

ซีดเหลือง ซึม กระวนกระวาย อาจมีอาการชัก

เด็กจะมีน้ำหนักตัวต่ำกว่าเกณฑ์

อาการผิดปกติของทางเดินปัสสาวะพบน้อย

เด็กอายุ 1 เดือน–2 ปี

เด็กอายุ 5 ปี

เด็กอายุ 3-5 ปี

มีปัญหาเกี่ยวกับการกิน น้ำหนักตัวน้อย

ถ่ายเหลว อาเจียน

มีไข้ อาจชักจากไข้สูง

ปัสสาวะมีกลิ่นผิดปกติ

หากมีอาการผิดปกติของทางเดินปัสสาวะ มักมีอาการปัสสาวะบ่อย กระปริดประปรอย ปัสสาวะไม่พุ่ง หรือต้องเบ่งถ่ายเวลาถ่ายปัสสาวะ

มีการติดเชื้อที่ไตจะมีไข้ หนาวสั่น ปวดท้อง ปวดบั้นเอวด้านหลัง เมื่อยตามตัว

มีอาการไข้สูง หนาวสั่น

ปัสสาวะขุ่น บางรายอาจมีปัสสาวะบ่อยและแสบขัดร่วมด้วย

คลื่นไส้ อาเจียน

ทุบเจ็บบริเวณบั้นเอว

การรักษา

การให้น้ำ เพื่อทำให้เชื้อโรคในปัสสาวะเจือจาง กำจัดแบคทีเรียออกไป

ให้อาหารอย่างเพียงพอ และลดอาการคลื่นไส้ อาเจียน

ให้ยาลดไข้ ยาแก้ปวด เพื่อให้เกิดความสุขสบาย

แต่หากมีอาการรุนแรง ให้ยาฉีด เช่น Ceftriaxone Cotrimoxazole

การรักษาโดยการผ่าตัด ใช้ในกรณีที่มีการติดเชื้อ

ให้ยาปฎิชีวนะรับประทาน 7-14 วัน เช่น Amoxicillin, Co-trimoxazole

อาการและอาการแสดง

อาการบวม บริเวณหนังตา บวมทั่วตัวชนิดกดไม่บุ๋ม

ไม่ถ่ายปัสสาวะ หรือ ถ่ายปัสสาวะลำบาก การถ่ายปัสสาวะน้อย (น้อยกว่า 240 มล.ต่อวัน)

ถ่ายปัสสาวะมีเลือดปนปัสสาวะเป็นเลือด สีโค้ก สีชา สีน้ำปลา สีน้ำตาลแดง

มีโปรตีนในปัสสาวะ 1-2 + เนื่องจากไตเสียหน้าที่ ทำให้ไม่สามารถดูดกลับอัลบูบินได้

ความดันโลหิตสูง

การคั่งของน้ำในระบบไหลเวียน

ภาวะแทรกซ้อน

ภาวะปอดบวม

ภาวะหัวใจโตไปจนถึงหัวใจวาย

ปวดศีรษะ อาเจียน ตาพร่ามัว ซึม สับสน ไม่ค่อยรู้สึกตัว ชัก หมดสติ

ภาวะการทำงานของไตล้มเหลวเฉียบพลัน มีอาการซึม เบื่ออาหาร ซีด ไม่ถ่ายปัสสาวะ

การรักษา

การให้พักผ่อนบนเตียง จำกัดกิจกรรมกรณีที่ผู้ป่วยมีความดันโลหิตสูง

ลดปริมาณเกลือโดย งดอาหารและผลไม้ที่มีโพแทสเซียม

ยาขับปัสสาวะ ได้แก่ Furosemide หรือ Lasix ยาขยายหลอดเลือด ได้แก่ Hydralazine

ให้ออกซิเจนหากมีอาการเหนื่อยหอบ

ให้เลือด peritoneal dialysis

สาเหตุ

เกิดความเสียหายที่หน่วยไต (Glomerular injury)

ยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัด

โรคอื่นแล้วทำให้เกิดพยาธิสภาพที่เนื้อไต (Secondary nephritic syndrome) เช่น SLE, DM, Hepatitis,

ได้รับสารพิษและยาจำพวก NSAID, Probenecid, Nephrotoxin

อาการและอาการแสดง

อาการบวมทั้งตัว ใบหน้า รอบตา ลักษณะเป็นแบบกดบุ๋มตามหน้าขา หลังมือ และหลังเท้า

อาการหายใจลำบาก เพราะมีน้ำในช่องท้อง

อาการซีด จะมากหรือน้อยขึ้นกับการเสียหน้าที่ของไต

มีการติดเชื้อจากการมีโปรตีนต่ำเป็นเวลานาน

การเจริญเติบโตช้า เด็กตัวเตี้ย เพราะเสียโปรตีนเรื้อรังและเบื่ออาหาร เกิดภาวะทุพโภชนาการ

ความดันโลหิตสูง

เบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย

ภาวะแทรกซ้อน

ภาวะแคลเซียมในเลือดต่ำ

ภาวะเลือดแข็งตัวในหลอดเลือด

เด็กเจริญเติบโตช้า รูปร่างอ้วน เตี้ย เกิดกระดูกพรุนจากเสตียรอด์

ภาวะไตวาย

ภาวะทุพโภชนาการ

ปอดบวม UTI Sepsis Peritonitis

สาเหตุ

Intrinsic renal cause

Postrenal cause

Prerenal cause

เกิดจากภาวะต่าง ๆ ที่มีผลต่อการกรองที่ไต เช่น ภาวะขาดน้ำรุนแรง เสียเลือดมาก

ทำให้ปัสสาวะออกน้อย มีความถ่วงจำเพาะและความเข้มข้นสูงขึ้น

ไตมีพยาธิสภาพ เช่น การอักเสบ (AGN) อุดกั้นของหลอดเลือดที่หลอดเลือดแดงและดำของไต

การอุดกั้นของทางเดินปัสสาวะ เช่น นิ่ว เนื้องอก

ทำให้เกิด ARF จะต้องเป็นที่ท่อไตทั้ง 2 ข้าง

ระยะของไตวายเฉียบพลัน

ระยะ Onset ระยะเริ่มต้นของการเกิดปัญหา

ระยะ Diuresis

ระยะ Oliguria

ระยะ Post-diuresis

เป็นระยะที่ปัสสาวะออกน้อยหรือไม่มีเลย

ความดัน-โลหิตสูง

เกิดภาวะน้ำเกิน บวม

มีความไม่สมดุลของ Electrolyte กรดด่าง

น้ำท่วมปอด หัวใจวาย

มีการคั่งของของเสียและภูมิต้านทานในร่างกายลดลง

ไตเริ่มฟื้นคืนสู่สภาพเดิม

ไตเริ่มฟื้นคืนสู่สภาพปกติ

ขับปัสสาวะออกมาจำนวนมาก จนอาจเกิดภาวะขาดน้ำได้

ภาวะโซเดียมและโปแตสเซียมในเลือดต่ำ

ยังมีการคั่งของของเสียในร่างกาย

อาการและอาการแสดง

Hypophosphatemia

Hypocalcemia

Metabolic acidosis เกิดจากความสามารถของไตในการขับกรดลดลง

อาการทางระบบประสาท เช่น ซึม สับสน วุ่นวาย มือสั่น

Hyperkalemia

อาการทางระบบทางเดินอาหาร เช่น เบื่ออาหาร คลื่นไส้อาเจียน

Hypernatremia เกิดจากภาวะน้ำคั่ง

อาการทางระบบโลหิตวิทยา เช่น ซีด เลือดออกง่าย

ภาวะคั่งของน้ำและเกลือ บวม ภาวะหัวใจวาย Pulmonary edema

การติดเชื้อ