Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
4.3 ภาวะฉุกเฉินทางสูติศาสตร์ (1) นางสาวราภรณ์ มากยิ่ง เลขที่ 48 ชั้นปีที่…
4.3 ภาวะฉุกเฉินทางสูติศาสตร์ (1) นางสาวราภรณ์ มากยิ่ง เลขที่ 48 ชั้นปีที่ 4
ทารกในครรภ์มีภาวะคับขัน (Fetal distress)
ความหมาย
ทารกในครรภ์มีความเสี่ยงต่อการขาดออกซิเจน หรือ มีการขาดออกซิเจนอยู่
สาเหตุและปัจจัยส่งเสริม
ภาวะที่เลือดไหลเวียนไปที่รกไม่ดี/ไม่เพียงพอ (uteroplacental insufficiency)
แบบเฉียบพลัน ได้แก่ มดลูกหดรัดตัวมากหรือแรงเกินไป
แบบเรื้อรัง ได้แก่ ผู้คลอดมีภาวะแทรกซ้อนทางอายุรกรรม เช่น DM HT
ภาวะที่สายสะดือมีความผิดปกติได้แก่ ภาวะสายสะดือย้อย ภาวะที่สายสะดือถูกกด
อาการและอาการแสดง
อัตราการเต้นของหัวใจทารกผิดปกติ (abnormal FHR pattern)
มีขี้เทาปนในน้ำคร่ำ (meconium stained of amniotic fluid)
Mild meconium stained คือ ขี้เทาปนน้าคร่าน้อย น้าคร่ามีสีเหลือง
Moderate meconium stained คือ ขี้เทาปนน้าคร่ำปานกลาง น้าคร่ามีสีเขียวปนเหลือง
Thick meconium stained คือ ขี้เทาปนน้ำคร่ำมาก น้ำคร่ำมีสีเขียวคล้า และข้น
ทารกดิ้นน้อยลง
ทารกมีภาวะเลือดเป็นกรด
การประเมินและวินิจฉัย
การซักประวัติ
การดิ้นของทารกในครรภ์ , การแตกของถุงน้ำคร่ำ ลักษณะ สี
การตรวจร่างกาย
การตรวจครรภ์อาจพบความผิดปกติของเสียงหัวใจทารก
การตรวจทางห้องปฏิบัติการและการตรวจพิเศษ
การเจาะเลือดทารก(scalp blood sampling)
การตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง
การประเมินสุขภาพทารกในครรภ์ด้วย NST CST OCT และ BPP
ประเมินเสียงหัวใจทารกด้วย เครื่อง EFM
การพยาบาล
ประเมินและวินิจฉัยความเสี่ยงของการเกิดภาวะทารกในครรภ์อยู่ในภาวะคับขัน
แนะนําให้หญิงตั้งครรภ์สังเกตและนับการดิ้นของทารก
แนะนําให้หญิงตั้งครรภ์สังเกตอาการผิดปกติที่ควรมาพบแพทย์ทันทีเช่น มีการแตกของถุงน้าคร่ำ
แนะนําให้หญิงตั้งครรภ์มาตรวจตามแพทย์นัดอย่างสม่าเสมอ
จัดท่านอนตะแคงซ้าย เพื่อส่งเสริมการไหลเวียนเลี้ยงไปเลี้ยงที่รก
ดูแลให้ออกซิเจนและสารน้าทางหลอดเลือดดํา
หยุดยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก
ภาวะสายสะดือย้อย (Umbilical cord prolapse)
ความหมาย
ภาวะที่สายสะดือเลื่อนลงมาอยู่ข้างๆหรือต่ากว่าส่วนนําของทารกในครรภ์
ชนิด
Occult prolapsed cord
Forelying or Funic presentation
Overt prolapsed cord
ปัจจัยส่งเสริม
ด้านมารดา
ครรภ์หลัง , อุ้งเชิงกรานผิดปกติหรือแคบ
ด้านลูก
ส่วนนําผิดปกติเช่น ท่ากัน ท่าขวาง , ทารกน้าหนักน้อย
ผลกระทบ
ด้านทารก ได้แก่ สายสะดือถูกกดทับทําให้เกิดภาวะขาดออกซิเจน
ด้านมารดา ไม่ปรากฎอันตรายโดยตรงต่อมารดา แต่อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนจากการใช้สูติศาสตร์หัตถการได้กรณีช่วยคลอดเร่งด่วน เช่น การฉีกขาดของช่องทางคลอด
การวินิจฉัย
คลําสายสะดือได้จากได้จากการตรวจภายใน อาจคลําได้ชีพจรเต้นเป็นจังหวะ
เห็นสายสะดือโผล่พ้นช่องคลอดออกมา
เสียงหัวใจทารกผิดปกติกรณีoccult prolapsed cord ประเมินด้วยเครื่อง EFM
การพยาบาล
แนะนําให้หญิงตั้งครรภ์สังเกตการมีถุงน้ำคร่ำแตกให้รีบมาโรงพยาบาลทันที
ภายหลังถุงน้ำคร่ำแตกแล้ว ดูแลให้พักผ่อนบนเตียง
หากพบภาวะสายสะดือพลัดต่าขณะตรวจภายในยกปลายเตียงให้สูงขึ้นหรือ จัดท่าของผู้คลอดให้ก้นสูงกว่าไหล่ แล้วใช้มือข้างที่ตรวจภายในดันศีรษะทารกขึ้น
ภาวะน้ำคร่ำอุดตัน (Amniotic fluid embolism : AFE)
สาเหตุและปัจจัยส่งเสริม
การหดรัดตัวของมดลูกรุนแรงขึ้นจากการได้รับยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก
มีการแตกของถุงน้ำคร่ำ ทั้งจากการแตกเองหรือจากการเจาะถุงน้าคร่า
ทารกเสียชีวิตเป็นเวลานาน เยื่อหุ้นทารกเปื่อย ฉีกขาดง่าย
ปัจจัยส่งเสริมอื่นๆ ได้แก่ การคลอดเฉียบพลัน รกเกาะต่า รกลอกตัวก่อนกําหนด มดลูกแตก
อาการและอาการแสดง
ระยะที่ 1 ภาวะไหลเวียนโลหิตล้มเหลว
กระสับกระส่าย หายใจลําบาก เจ็บหน้าอก หอบเหนื่อย เหงื่อออกมาก
หลอดลมตีบ
เขียวทั่วร่างกายเกิดจากน้ำท่วมปอด
ความดันโลหิตต่าเฉียบพลัน
ระยะที่ 2 ภาวะเลือดไม่แข็งตัว
เกิดภาวะ DIC เลือดออกง่าย
Fibrinogen และ plt ต่า
PT, PTT ยาวนานขึ้น
มดลูกหดรัดตัวไม่ดี
การพยาบาล
ประเมินและวินิจฉัยปัจจัยเสี่ยงต่อภาวะน้าคร่ำอุดตันในผู้คลอด
ประเมินการหดรัดตัวของมดลูกอย่างใกล้ชิด โดยเฉพาะผู้คลอดที่ได้รับยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก
ประเมินสัญญาณชีพและอาการแสดงของภาวะน้ำคร่ำอุดตันภายหลังถุงน้ำคร่ำแตกเอง
ดูแลให้ผู้คลอดนอนศีรษะสูง
ดูแลให้ได้รับ Oxygen ร้อยละ 100
งดน้ำงดอาหารทางปาก ดูแลให้ได้รับสารนheทางหลอดเลือดดํา
ประเมินภาวะ DIC โดยส่งเลือดตรวจทางห้องปฏิบัติการ ได้แก่ PT PTT และ platelet count
Vasa previa
ความหมาย
ภาวะที่หลอดเลือดของสายสะดือซึ่งทอดอยู่บนเยื่อหุ้มทารก(fetal membranes) ได้ทอดผ่านบริเวณ internal os ซึ่งจะเกิดในรายที่สายสะดือของทารกเกาะที่เยื่อหุ้มทารก (velamentousinsertion)
อาการและอาการแสดง
ก่อนถุงน้าคร่าแตก
ตรวจภายในพบเส้นเลือดทอดทอดบนเยื่อหุ้มน้ำคร่ำชัดเจน หรือคลําพบเส้นเลือดที่เต้นเข้าจังหวะ (synchonous) กับเสียงหัวใจทารก
ตรวจ U/S ชนิด color Doppler เห็นเส้นเลือดทอดอยู่ต่ำกว่าส่วนนํา
เสียงหัวใจทารกอาจเปลี่ยนแปลง เนื่องจากถูกกดขณะมี
การหดรัดตัวของมดลูกหรือตรวจภายใน
หลังถุงน้ำคร่ำแตก
มีเลือดสดไหลออกจากช่องคลอดในขณะที่ถุงน้ำคร่ำแตก
หลังถุงน้าแตกพบภาวะ fetal distress ทันที
การรักษา
กรณีวินิจฉัยได้ก่อนคลอดหรือถุงน้าคร่าแตก ให้ผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง ในช่วง GA 34-37 wks. โดย U/S ติดตาม
กรณีวินิจฉัยได้หลังถุงน้ำแตกแล้ว สิ้นสุดการตั้งครรภ์ ทันทีโดยวิธีC/S หรือใช้F/E กรณีปากมดลูกเปิดหมดแล้ว
หากทารกเสียชีวิตแล้วให้คลอดทางช่องคลอด
