Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลแบบองค์รวมในผู้ที่มีความผิดปกติทางด้านอารมณ์, นางสาวสิริรัตน์…
การพยาบาลแบบองค์รวมในผู้ที่มีความผิดปกติทางด้านอารมณ์
ผู้ป่วยโรคจิตซึมเศร้า (Depressive Disorder)
Major depressive disorder (MDD)
เกณฑ์การวินิจฉัย ตาม DSM V
A. มีอาการดังต่อไปนี้ อย่างน้อย 5 อาการ
มีอารมณ์เศร้าแทบทั้งวัน
ความสนใจหรือความเพลิดเพลินในกิจกรรมปกติที่เคยทําทั้งหมด หรือแทบทั้งหมดลดลงอย่างมากแทบทั้งวัน เกือบทุกวันทั้งที่ตนเองรู้สึกและคนอื่นสังเกตเห็น
น้ําหนักตัวลดหรือเพิ่มขึ้นโดยไม่ได้เกิดจากความตั้งใจควบคุม เบื่ออาหารหรืออยากอาหารมากขึ้นเกือบทุกวัน
นอนไม่หลับ หรือหลับมากผิดปกติ เกือบทุกวัน กระสับกระส่าย (psychomotor agitation) หรือ เช่ืองช้า
เหนื่อยอ่อนเพลีย หรือไม่มีแรงเกือบทุกวัน
รู้สึกตนเองไร้ค่า หรือรู้สึกผิดมากเกินควรเกือบทุกวัน
สมาธิหรือความสามารถในการคิดหรือตัดสินใจลดลงเกือบทุกวัน ทั้งท่ีตนเองรู้สึกและคนอื่นสังเกตเห็น
คิดถึงเรื่องตายอยู่ซ้ำๆ หรือคิดฆ่าตัวตาย
หรือพยายามฆ่าตัวตาย หรือมีแผนท่ีจะทํา
B อาการดังกล่าวทําให้ผู้ป่วยรู้สึกทุกข์ทรมาน หรือทําให้เสียหน้าที่การงาน การใช้ชีวิตในสังคม
C อาการไม่ได้เป็นผลโดยตรงจากสาร (เช่นสารเสพติด ยา)
หรือโรคทางกาย เช่น ไทรอยด์ต่ำ (hypothyroidism)
Persistent depressive disorder /Dysthymia
เกณฑ์การวินิจฉัยตาม DSM V
A. มีอารมณ์เศร้าเกือบท้ังวัน ทั้งที่ผู้ป่วยรู้สึกเองและที่ผู้อื่นสังเกตเห็น และมีวันที่เป็นมากกว่าวันที่ไม่ เป็น ติดต่อกันอย่างน้อย 2 ปี
B. ขณะที่ซึมเศร้ามีอาการต่อไปนี้ 2 อาการขึ้นไป
นอนไม่หลับหรือนอนหลับมากเกินไป
เบื่ออาหารหรือกินจุ
อ่อนเพลียไม่มีเรี่ยวแรง
รู้สึกคุณค่าตัวเองต่ำ
สมาธิไม่ดีหรือลังเลในการตัดสินใจ
รู้สึกสิ้นหวัง
C.ในช่วงระยะเวลาดังกล่าว ไม่มีระยะเวลาที่เป็นปกตินานกว่า 2 เดือน
D.อาจมีอาการของโรคซึมเศร้าอย่างต่อเนื่องนาน 2 ปี
E. อาการดังกล่าวทําให้ผู้ป่วยรู้สึกทุกข์ทรมาน
หรือทําให้เสียหน้าที่การงาน การใช้ชีวิตในสังคม
F. อาการไม่ได้เป็นผลโดยตรงจากสาร
(เช่นสารเสพติด ยา) หรือโรคทางกาย
ผู้ป่วยโรคอารมณ์สองขั้ว (Bipolar Disorder)
โรคอารมณ์แปรปรวนสองขั้ว หรือโรคไบโพลาร์ (Bipolar disorder) เป็นความผิดปกติทางอารมณ์ ผู้ป่วยที่เป็นโรคนี้จะมีลักษณะอารมณ์ที่เปลี่ยนแปลงไปมา ระหว่างอารมณ์ซึมเศร้า (major depressiveepisode) สลับกับช่วงที่อารมณ์ดีมากกว่าปกติ
(mania หรือ hypomania)
เกณฑ์การวินิจฉัย
1.ระยะ Mania (Manic episode)
A. มีอารมณ์คึกคัก แสดงความรู้สึกโดยไม่รั้ง
หรือมีอารมณ์หงุดหงิดผิดปกติ
B. ในช่วงที่มีความผิดปกติด้านอารมณ์นี้ พบมีอาการดังต่อไปนี้อยู่ตลอด อย่างน้อย 3 อาการ (หรือ 4อาการ หากมีเพียงอารมณ์หงุดหงิด)
มีความเชื่อมั่นเพิ่มขึ้นมาก หรือมีความคิดว่าตนเองยิ่งใหญ่
2.ความต้องการนอนลดลง
พูดคุยมากกว่าปกติ หรือพูดไม่ยอมหยุด
ความคิดพรั่งพรู (Flight of idea) หรือรู้สึกว่าความคิดแล่นเร็วคิดหลายเรื่องพร้อมๆกัน( racing thought) เปลี่ยนเรื่องเร็ว จนพูดตามไม่ทัน
วอกแวกง่าย (distractibility) เช่น เปลี่ยนความสนใจไปอย่างรวดเร็วไปตามสิ่งเร้าภายนอกแม้ไม่เกี่ยวเนื่องกับสิ่งที่สนใจอยู่ในขณะนั้น
6.มีกิจกรรมมากผิดปกติ
หมกมุ่นอย่างมากกับกิจกรรมที่ทําให้
เพลิดเพลินแต่มีโอกาสสูงที่จะเกิดความยุงยากติดตามมา
C. อาการดังกล่าวรุนแรงจนทําให้การทําหน้าที่ด้านการงาน
D. อาการไม่ได้เป็นผลโดยตรงจากสารเสพติด
ยา หรือการรักษาอื่น หรือการเจ็บป่วยทางกาย
ระยะ hypomania (hypomanic episode)
A. มีช่วงที่อารมณ์คึกคักแสดงความรู้สึกโดยไม่รั้ง หรือมีอารมณ์หงุดหงิดที่ผิดปกติ และคงอยู่ตลอดอย่าง ชัดเจนอย่างน้อย 4 วัน
B. ในช่วงที่มีความผิดปกติด้านอารมณ์นี้
พบมีอาการดังต่อไปนี้อยู่ตลอด อย่างน้อย 3 อาการ
มีความเชื่อมั่นเพิ่มขึ้นมาก
หรือมีความคิดว่าตนเองยิ่งใหญ่ (grandiosity)
2.ความต้องการนอนลดลงเช่นได้นอน3ชั่วโมงก็รู้สึกเต็มอิ่มแล้ว
พูดคุยมากกว่าปกติ หรือพูดไม่ยอมหยุด (pressure of speech)
ความคิดพรั่งพรู (Flight of idea) หรือรู้สึกว่าความคิด
แล่นเร็วคิดหลายเรื่องพร้อมๆกัน
วอกแวกง่าย (distractibility)
6.มีกิจกรรมมากผิดปกติ
หมกมุ่นอย่างมากกับกิจกรรมที่ทําให้เพลิดเพลิน
แต่มีโอกาสสูงที่จะเกิดความยุงยากติดตามมา
C. ระยะที่มีอาการมีความสัมพันธ์กับการเปลี่ยนแปลงในด้านต่าง ๆ ซึ่งมิใช่ลักษณะประจําของบุคคลนั้นขณะไม่มีอาการอย่างเห็นได้ชัด
D. ผู้อื่นสังเกตเห็นความผิดปกติด้านอารมณ์
และการเปลี่ยนแปลงในด้านต่าง ๆ
E. อาการดังกล่าวไม่มีความรุนแรงเพียงพอ
ที่จะทําให้เกิดความบกพร่องทางด้านกิจกรรมทางสังคม
D. อาการไม่ได้เป็นผลโดยตรงจากสารเสพติด
ยา หรือการรักษาอื่น
ระยะซึมเศร้า Major depressive episode)
เกณฑ์การวินิจฉัย ตาม DSM V
A. มีอาการดังต่อไปนี้ อย่างน้อย 5 อาการ
มีอารมณ์เศร้า (depressive mood) แทบทั้งวัน
ความสนใจหรือความเพลิดเพลินในกิจกรรมปกติที่เคยทําทั้งหมด
น้ําหนักตัวลด (weight loss)
นอนไม่หลับ หรือหลับมากผิดปกติ
เชื่องช้า (psychomotor retardation)
อ่อนเพลียไม่มีแรง (lethargy) เกือบทุกวัน
รู้สึกตนเองไร้ค่า (low self-esteem) หรือรู้สึกผิด (guilt)
สมาธิลดลง (poor concentration)
คิดถึงเรื่องตายอยู่ซ้ำๆหรือคิดฆ่าตัวตาย (suicidal idea)
B. อาการดังกล่าวทําให้ผู้ป่วยรู้สึกทุกข์ทรมาน
หรือทําให้เสียหน้าที่การงาน การใช้ชีวิตในสังคม
C. อาการไม่ได้เป็นผลโดยตรงจากสารเสพติด
ยารักษาโรคหรือโรคทางกาย
กลุ่มโรคซึมเศร้า (Depressive disorder)และ
โรคอารมณ์สองขั้ว (Bipolar and related Disorders)
สาเหตุ
ปัจจัยด้านชีวภาพ (Biological factors)
พันธุกรรม (genetics) พบว่าฝาแฝดอีกคนมีภาวะซึมเศร้าเพิ่มความเสี่ยงเป็นภาวะซึมเศร้า 40-50% และผู้ป่วยBipolar disorder มักมีญาติป่วยเป็นโรคทางอารมณ์
สารสื่อประสาท (Neurotransmitter)
Catecholamine hypothesis ผลการศึกษาพบว่าถ้า Norepinephrine มี
ปริมาณลดลง ทําให้เกิดอารมณ์ซึมเศร้า (Depression) และถ้าสูงทําให้เกิดอาการ Mania
Serotonin hypothesis มีการศึกษาพบว่า การมี Serotonin ต่ำทำให้เกิด อารมณ์ ซึมเศร้าได้ และถ้ามีปริมาณสูงทําให้เกิดอาการ Mania
การทํางานของต่อมไร้ท่อ (Neuroendocrine) การทําหน้าที่ของต่อมไทรอยด์ผิดปกติรวมทั้งหญิงหลังคลอดที่มีอาการซึมเศร้า (Post-Partum Depression) ซึ่งมีความผิดปกติของระดับฮอร์โมน
การทํางานของสารที่มีผลต่อร่างกาย (Neurophysiological factors)
ผลของยาบางชนิดที่ผู้ป่วยได้รับ
ปัจจัยตามทฤษฎีจิตวิเคราะห์
เชื่อว่าโรคซึมเศร้าเกิดจากความโกรธหรือความก้าวร้าว ไม่สามารถแสดงออกมาได้ จึงหัน ความโกรธหรือความก้าวร้าวเข้าหาตนเองและเกิดอารมณ์เศร้า
ปัจจัยเหตุทางด้านจิตสังคม (Psychosocial factors)
เหตุการณ์ที่ทําให้เกิดความเจ็บปวดทางใจอย่างรุนแรง (traumatic life event) หรือความยากลําบาก ในชีวิต (adverse event) การสูญเสียความสัมพันธ์กับบุคคลสําคัญในชีวิต ความรัก ปัญหาในครอบครัว หรือเด็ก ที่ถูกทอดทิ้ง ละเลย เด็กที่ถูกทารุณกรรม ด้านร่างกาย ด้านจิตใจ ด้านเพศ มักจะเติบโตขึ้นเป็นผู้ใหญ่ที่มีอารมณ์ เศร้า
การรักษาและการบำบัด
การรักษาด้วยยา
ระยะ mania
-ลิเทียม (Lithium) ใช้ในการควบคุมอารมณ์
-Sodium Valproate และ carbamazepine เป็นยากันชัก แต่ในทางจิตเวชใช้เพื่อปรับอารมณ์
-ยารักษาโรคจิต ใช้ลดอารมณ์พลุ่งพล่านหรือ อาการโรคจิต
-ยากลุ่ม Benzodiazepine เช่น Diazepam, Lorazepam, clonazepam ใช้ร่วมกับยาปรับ อารมณ์เพื่อลดอาการกระวนกระวาย
ระยะซึมเศร้า
ใช้ยาต้านเศร้า (Antidepressant) กลุ่มที่ใช้คือ กลุ่มTricyclic
การรักษาด้วยกระแสไฟฟ้า (Electro Convulsive Therapy) ใช้ในผู้ป่วยที่มีอาการซึมเศร้ารุนแรง
การรักษาทางจิตสังคม (Psychological treatment)
1) จิตบําบัด (Psychotherapy) เป็นการทําจิตบําบัดรายบุคคล หรือ
จิตบําบัดรายกลุ่ม เพื่อให้ผู้ป่วยได้ ระบายความรู้สึกไม่สบายใจ
2) การบําบัดความคิด (Cognitive therapy) หลักการของวิธีการรักษานี้เชื่อว่า ผู้ป่วยมีความคิดที่ ผิดพลาด (cognitive distortion)
3) พฤติกรรมบําบัด (Behavior therapy) ในผู้ป่วยซึมเศร้าจะเป็นการนําพฤติกรรมที่เป็นปัญหาของ ผู้ป่วยมาเป็นเป้าหมายในการรักษา
4) การบําบัดความคิดและพฤติกรรม Cognitive Behavior Therapy (CBT) มุ่งแก้ไขปรับแนวคิดและพฤติกรรมให้สอดคล้องกับความเป็นจริง โดยช่วยให้ผู้ป่วยได้เรียนรู้ความคิดและพฤติกรรมที่มีผลต่อความรู้สึกหรือ อารมณ์
4) การจัดสิ่งแวดล้อมเพื่อการบําบัด (Milieu therapy) โดยจัดบรรยากาศในหอผู้ป่วยให้รู้สึกปลอดภัย อบอุ่น เป็นมิตร
นางสาวสิริรัตน์ ชมเกษร
รหัส 1162122010504