Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Neonatal Jaundice - Coggle Diagram
Neonatal Jaundice
อาการ
ตับหรือม้ามโต
พบได้ใน hemolytic disease of the newborn หรือโรคติดเชื้อในครรภ์ เกิดขึ้นเนื่องจากการสร้างเม็ดเลือดแดงมาก เพื่อชดเชยส่วนที่ถูกทำลาย ไปใน ABO incompatibility จะมีการแตกสลายของเม็ดเลือดแดงที่มักจะไม่รุนแรง ตับและม้ามจึงไม่ค่อยโต พวก galactosemia จะมีตับโตมาก แต่คลำม้ามไม่ได้
-
ซีดหรือบวม
พบได้ในเด็กที่มีการทำลายของเม็ดเลือดแดงอย่างมากมักเป็นอาการที่พบได้เฉพาะราย Hydroph fetallis จาก Rh incompatibility หรือซิฟิลิสแต่กำเนิด
-
อาการตัวเหลือง
มักเห็นที่บริเวณใบหน้าก่อน หากกดบริเวณดั้งจมูกจะเห็นได้ชัดยิ่งขึ้น ทารกคลอดก่อนกำหนดมีผิวบางทำให้ดูเหลืองมากกว่าเด็กโต ที่มีระดับบิลิรูบินเท่ากัน อาการตัวเหลืองจะเห็นชัดมากขึ้น ลามมาที่ลำตัวและแขนตามลำดับ (cephalocaudal progression)
การรักษา
- การใช้แสงบําบัดหรือการส่องไฟ (phototherapy) แสงที่มีความถี่ในช่วง 450-480 nm จะช่วยลด ระดับของ unconjugated bilirubin ลงได้ โดยทําให้เกิดการเปลี่ยนโครงสร้างของโมเลกุลเป็นชนิดที่สามารถ ละลายน้ําได้ที่บริเวณเส้นเลือดฝอยที่ผิวหนังหรือชั้นไขมันใต้ผิวหนังและจะถูกขับออกทางปัสสาวะและอุจจาระ การรักษาวิธีนี้ทําโดยใช้หลอดฟลูออเรสเซนจํานวน 4-8 หลอด วางห่างจากทารกประมาณ 35-50 cm.หลอดไฟ ควรห่างกันพอสมควรเพื่อระบายความร้อน ควรใช้ผ้ากันไว้รอบแผงไฟทั้ง 3 ด้าน ให้ห้อยต่ําลงมา 10-12 นิ้ว เพื่อ กันการกระจายของแสงไฟ ในรายที่ทารกมีระดับ bilirubin สูงมากอาจเพิ่มจํานวนไฟในการส่องให้ครอบคลุมผิว ทารกมากที่สุด ทําได้โดยการส่องไฟจากด้านล่างและด้านบนพร้อมกัน (double phototherapy) ปัจจุบันในบาง โรงพยาบาลมีการนําแสงจาก fiber optic มาใช้แทนแสงที่เกิดจากหลอดไฟธรรมดา ซึ่งวิธีนี้สามารถทําให้แสงที่มี ความเข้มข้นผ่านทางแผ่นพลาสติกหรือผ้าห่มได้ ใช้นํามาห่อทารก จึงทําให้ลดระดับ bilirubin ได้ดีขึ้น
- การรักษาโดยการเปลี่ยนถ่ายเลือด (Exchange Transfusion) เป็นวิธีการรักษาที่ช่วยลดระดับ bilirubin ลงได้ดีที่สุดและมีประสิทธิภาพสูงสุดควรเลือกใช้เมื่อมีข้อบงชี้สําคัญคือกรณีที่เกิดจากเลือดมารดากับ ทารกไม่เข้ากันหรือเม็ดเลือดแดงแตกง่าย โดยทั่วไปควรเปลี่ยนถ่ายเลือดเมื่อระดับ Microbilirubin สูงกว่า 20 mg/dl ในกรณีที่สาเหตุไม่ได้เกิดจากโรคเม็ดเลือดแดงแตกง่ายจะทําการเปลี่ยนถ่ายเลือดเมื่อ Microbilirubin สูง กว่า 23 mg/dl สําหรับทารกอายุ 3-5 วัน และเมื่อระดับ Microbilirubin สูงกว่า 25 mg/dl สําหรับทารกอายุ มากกว่า 5 วัน การเปลี่ยนถ่ายเลือดในปริมาณ 2 เท่าของปริมาณเลือดในร่างกายจะสามารถลดระดับ bilirubin ได้ประมาณ 50% อย่างไรก็ตาม bilirubin มีกระจายอยู่ตามเนื้อเยื่อต่างๆ (ประมาณ 70%) ดังนั้นภายหลังการเปลี่ยนถ่ายเลือดประมาณ 1 ชั่วโมง ระดับ bilirubin จะกลับสูงขึ้นได้
- การใช้ยาในการรักษา (pharmacological agents) โดยยาที่ใช้ลดระดับของ bilirubin ที่ใช้ได้ดี คือยา Phenobarbital ช่วยเร่งให้ตับสร้างเอนไซม์ UDP-glucuronyl transferase และโปรตีน Y และ Z มากขึ้น ทําให้ bilirubin ถูกขับออกทางท่อน้ำดีมากขึ้น ใช้เวลา 4-5 วัน จึงเห็นผล ยา Tin-mesoporphrin ทําหน้าที่ยับยั้งการ ทํางานของเอนไซม์ heme oxygenase ซึ่งเป็นเอนไซม์ที่ช่วยเปลี่ยน heme ให้เป็น bilirubin ใช้โดยฉีด 1 ครั้ง ภายใน 24 ชั่วโมง ในกรณี ABO incompatibility, G6PD ซึ่งจะใช้ในการป้องกันหรือรักษาในกรณีที่ทารกมีอาการ เหลืองไม่มาก
พยาธิสภาพ
เกิดจากสารสีเหลืองที่เรียกว่า บิลิรูบิน (Bilirubin) ในเลือดสูงกว่าปกติ เกิดเนื่องจากเม็ดเลือดแดงของทารกที่หมดอายุซึ่งจะถูกทำลายที่ตับและม้าม เมื่อเม็ดเลือดแดงแตก สารสีเหลืองบิลิรูบินในเลือดจะถูกปล่อยออกมา แต่เนื่องจากตับของทารกยังทำหน้าที่ไม่สมบูรณ์ทำให้การขับถ่ายสารสีเหลืองออกจากร่างกายไม่ดีเท่าที่ควร จึงทำให้สารสีเหลืองคั่งค้างในร่างกายมากขึ้นและจับตามผิวหนัง ทำให้มองเห็นผิวหนังทารกเป็นสีเหลืองถ้าระดับบิลิรูบินสูงมากทำให้เด็กมีอาการทางสมองจากภาวะตัวเหลืองได้ (Kernicterus) และถ้าบิลิรูบินสูงเกิน 20 มิลลิกรัมเปอร์เซ็นต์ อาจมีผลต่อการได้ยินของเด็ก
เป็นภาวะตัวเหลืองจากการมีระดับ bilirubin ในเลือดสูงมากผิดปกติ อาจ สังเกตอาการเหลืองได้เมื่อทารกมีอายุน้อยกว่า 24 ชั่วโมง ตรวจพบระดับ bilirubin ได้จากสายสะดือหลังคลอดมี ค่ามากกว่า 3 mg/dl มีระดับ bilirubin สูงเกิน 5 mg/dl หลังคลอด 24 ชั่วโมง มีอัตราการเพิ่มขึ้นมากกว่า 5 mg/dl ต่อวัน หรือ 0.2 mg/dl ต่อชั่วโมง หรือมีอาการตัวเหลืองนานกว่า 14 วัน โดยเฉพาะทารกที่ไม่ได้รับนม มารดาซึ่งเป็นภาวะตัวเหลืองมากกว่าปกติ โดยจะเริ่มเหลืองจากบริเวณใบหน้าเข้าหาลําตัวไปสู่แขน ขา ที่ฝ่ามือ และฝ่าเท้าตามลําดับ การที่ระดับ bilirubin สูงมากทําให้ทารกเสี่ยงต่อภาวะ acute bilirubin encephalopathy หรือ Kernicterus เนื่องจาก bilirubin เป็นพิษต่อเนื้อสมองและอาจร้ายแรงถึงขั้นเสียชีวิต ไดในทารกแรกเกิดครบกําหนดที่มีภาวะตัวเหลืองบริเวณใบหน้า ที่หน้าอกเหนือสะดือ ระดับบิลิรูบินจะสูงประมาณ 12 mg/dl หรือต่ำกว่าแต่ถ้ามือและเท้าเหลือง ระดับบิลิรูบินมักสูงเกิน 15 mg/dl
-