Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
พยาธิสรีรภาพการรู้สติ การรับความรู้สึก และการเคลื่อนไหว (Pathophysiology…
พยาธิสรีรภาพการรู้สติ การรับความรู้สึก
และการเคลื่อนไหว (Pathophysiology of Neurological)
ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับ
การทำงานของระบบประสาท
เซลล์ประสาทNerve cell , Neuron)
ทำหน้าท่ีควบคุม การทางานของร่างกาย
ส่วนประกอบของเซลล์ประสาท (Nerve cell,Neuron)
1.ตัวเซลล์ประสาท (Cell body;Soma)
2.แขนงประสาท(Cell processes) ประกอบด้วย
2.1Dendrites เป็นตัวนำสัญญาณประสาทเข้าสู่ตัวเซลล์
2.2Axon นำสัญญาณออกจากเซลล์
จำแนกชนิดของเซลล์ประสาทตามหน้าท
เซลล์ประสาทรับความรู้สึก(Sensory neuron)
เซลล์ประสาทประสานงาน(Interneuron
เซลล์ประสาทสั่งการ (motor nueron)
เซลล์พี่เลี้ยงหรือเซลล์คำ้จุน(Neuroglia)
ได้แก่
แอสโตรไซด์(Astrocyte) ทำหน้าที่หลายอย่าง เช่น ควบคุม ความเข้มข้นของอิเลตโตรไลต์ ความสมดุลกรด-ด่างที่อยู่ล้อมรอบเซลล์ประสาท
2.เซลล์ไมโครเกลียล(Microglial cell) ทหหน้าที่ย่อยสลายสิ่งแปลกปลอมท่ีเข้ามาในระบบประสาท
เซลล์เอเพนไดมัล(Ependymal cell) ทำหน้าที่สร้างน้ำหล่อเลี้ยงสมองและไขสันหลัง(Cerebrospinal fluid : CSF)
4.เซลล์โอลิโกเดนโดรไซด์ (Oligodendrocyte, Schwann cell) ทำหน้าที่สร้างเยื่อหุ้มเส้นประสาทนิวริเลมมา (Neurilemma) และเยื่อหุ้มไมอิลีน (Myelin sheath)
บริเวณประสานประสาท(Synapse) ตัวรับ (Receptor)และสารสื่อประสาท(Neurotransmitter)
Synapses
ไซแนปส์แบ่งออกเป็น 2 ชนิด คือ
1.ไซแนปสเ์คมี(Chemicalsynapse)เป็นไซแนปส์ที่ใช้ สารเคมีที่เรียกว่าสารสื่อประสาทเป็นตัวสื่อสาร
ไซแนปสไ์ฟฟ้า (Electrical synapse)
มีความสาคัญในการเจริญพัฒนาของสมองในระยะตัวอ่อน (เอ็มบริโอ)
คือ บริเวณที่มีการสื่อสารระหว่างเซลล์ประสาท
หรือเซลล์ประสาทกับเซลล์เป้าหมาย
Receptor
เป็นโปรตีน ที่อยู่บนเยื่อหุ้มเซลล์
หรือในไซโทพลาสซึมหรือ นิวเคลียส
Neurotransmitter
เป็นสารเคมีที่ถูกสังเคราะห์ขึ้นในเซลล์ประสาท และเก็บไว้ในถุงหุ้ม(Neurotransmitter vesicle)
การส่งสัญญาณประสาท(Nerve Impulse)
ศักยะงานวิ่งมาถึงปลายแอกซอน (axon terminal)
2.เซลล์ก็จะเปิดช่อง แคลเซียมที่เปิดปิด โดยศักย์ไฟฟ้า (voltage-gated calcium channel)
3.ไอออนแคลเซียมไหลเข้ามาในปลายแอกซอน
4.แคลเซียมจะทำให้ถุงไซแนปส์ (synaptic vesicle) จำนวนหน่ึงท่ีเต็ม ไปด้วยโมเลกุล สารสื่อประสาทเชื่อมเข้ากับเยื่อหุ้มเซลล์
5.ปล่อยสารเข้าไปในร่องไซแนปส์
6.สารก็จะแพร่ข้ามร่องไซแนปส์และออกฤทธิ์กับตัวรับของนิวรอน
วิถีประสาท (Nerve Pathway)
ที่สําคัญ
Dorsal column- medial
lemniscus tract
เป็นวิถีประสาทที่รับรู้เกี่ยวกับการรับความรู้สึกจากการสัมผัส(tactile, touch)ได้แก่ การสั่น(Vibration), คัน (Itching),กด(Pressure)
1.ตำแหน่งของร่างกาย(Proprioception)
2.การเคลื่อนไหวของข้อต่อ(Kinesthesia)
3.รับรู้คุณสมบัติของวัตถุในเรื่องของรูปทรง(Stereognosis)
Spinothalamic tract pathway
เป็นวิถีประสาทที่รับความรู้สึกเกี่ยวกับอณุหภูมิความเจ็บปวดและ
สัมผัสอย่างหยาบ(Crude touch)
Lateral tract pathway เกี่ยวกับอุณหภูมิ โดยมี Krause’s copuscle
ตัวรับรู้ความเย็น
Anterior tract pathway เกี่ยวกับการสัมผัสอย่างหยาบ(Crude touch)
กลไกการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างและหน้าที่ ปฏิกิริยา การปรับตัวและความผิดปกติของการรู้สติ การรับความรู้สึก การเคลื่อนไหว และการนอนหลับพักผ่อน
2.1. การรับความรู้สึก Sensory system
การรับความรู้สึกทั่วไป(Somatic Sensation)
การรับความรู้สึกจากการสัมผัส (tactile, touch) ได้แก่ การสั่น(Vibration) คัน(Itching) กด(Pressure)
การรับความรู้สึกเกี่ยวกับความเจ็ยป่วย (pain)
การรับความรู้สึกเก่ียวกับอุณหภูมิ (temperature)
การรับความรู้สึกจากกล้ามเน้ือและข้อต่อ (proprioception)
การรับรู้วัตถุในด้านรูปร่างน้ำหนัก (Stereognosis
การรับความรู้สึกพิเศษ (Special Sensation))
การมองเห็น
กลไกที่ 1 การกระตุ้น (Stimulation) ที่ตัวรับ
(Photoreceptor)ในจอรับภาพ(Retina) โดยแสงแล้วเกิดศักย์ไฟฟ้า
กลไกที่ 2 การส่งผ่าน (Transmission)ศักย์ไฟฟ้าที่เกิดขึ้นนี้ไปตามวิถี ประสาทการมองเห็น (Visual pathway)เข้าสู่สมอง
กลไกที่ 3 การแปลหรือวิเคราะห์ข้อมูล
(Translation)ที่ได้ว่าภาพที่เห็นเป็นภาพอะไร
การได้ยินและการทรงตัว
มีการกระตุ้น (Stimulation)เซลล์ขน (Hair cell)ใน Organ of corti
สัญญาณประสาทจะ ถูกส่งผ่าน (Transmission)ของการได้ ยิน(Auditory pathway)
ไปที่สมองส่วนที่เก่ียวข้อง กับการได้ยินเพื่อแปล (Translation)เสียงและ คำพูดที่ได้ยิน
การรับรส
taste buds บริเวณ 2/3 ด้านหน้าของลิ้นส่งไปตามlingual nerve แล้วส่งไปยังchords tympani แขนงของเส้นประสาทสมองคู่ที่7
-taste bud บริเวณ1/3ด้านหลังของลิ้นและคอส่งไปตามเส้นประสาทคู่ที่9
-นอกจากนี้จะส่งไปตามเส้นประสาทสมองคู่ที่10
การดมกลิ่น
เป็นการทำงานที่ซับซ้อนระหว่างจมูกและสมองส่วนหน้าบริเวณที่เรียกว่า ออลแฟกทอรี่บัลบ์ (Olfactory bulb) เพื่อส่งต่อสัญญาณไปยังสมองส่วนซีรีบรัมให้แปลข้อมูล
การเคลื่อนไหว
เป็นการวางรากฐานการเคลื่อนไหวที่ถูกต้อง เป็นการเสริมสร้างความเข็งแรง ความคล่องตัวและความสัมพันธ์ระหว่างระบบประสาทและกล้ามเนื้อในการเคลื่อนไหวให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
ความผิดปกติท่ีเกี่ยวข้องกับการเคลื่อนไหว
การส่งผ่านประสาทส่ังการ (Transmission in motor System)
ความผิดปกติ ของประสาทส่ัง การตัวล่าง
(Lower motor neuron)
การทางานของ กล้ามเน้ือ
(Muscle performance)
2.2. ระบบประสาทอัตโนมัติ (Autonomic Nervous System:ANS)
คือ ควบคุมการทำงานของร่างกายภายนอกอำนาจจิตใจ
ไฮโปทาลามัสควบคุมการทางานของANS และต่อมไร้ท่อ เพื่อรักษาความคงสภาพของร่างกายไว้
Motor System ประกอบด้วยระบบประสาทส่วนกลาง (Central Nervous System: CNS)
หรือ Somatic Nervous System
ระบบประสาทส่วนกลางทำหน้าที่ เป็นศูนย์กลางรับประมวลวิเคราะห์และแปลผลข้อมลูจากนั้นนำคำสั่งมายังอวยัวะเป้าหมายซึ่งทำงานภายใต้อานาจจิตใจ
คำสั่งเดินทางจาก Cerebral cortexท่ี Brain stem
ผ่านAxonไปยังcell สมอง
การรู้สติและความผิดปกติ
ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับการู้สติ
ภาวะที่รู้จักตนเองและสิ่งแวดล้อม เป็นการทางานของ
ระบบประสาทที่สสำคัญ วิเคราะห์ แปล
ทำความเข้าใจกับสิ่งเร้าหรือสิ่งกระตุ้น
ประกอบด้วย
การตื่นตัวหรือระดับความรู้สึกตัว(Arousal/
level of Consciousness:LOC)
เชาวน์ปัญญาหรือการรู้คิด(Content of Consciousness/cognitive)
ระบบที่คอยควบคุมการนอนหลับ
มี 2 ระบบคือ 1) ระบบการหลับ-ตื่น
2) ระบบนาฬิกาชีวภาพ (circadian)
สาเหตุการนอนไม่หลับอาจเนื่องมาจาก ขาดการออกกพลัง กาย นอนกลางวันมากเกินไป และมีความวิตกกังวลในเรื่อง ต่างสูงจนกระทั่งถึง อารมณ์เศร้า
ความผิดปกติในระบบประสาทรับ ความรู้สึกทั่วไปที่
พบบ่อบ(NeuroPathology)
การบาดเจ็บที่ศีรษะ(Traumatic brain injury)
การบาดเจ็บระยะแรก(Primary Head injury )เป็นการเกิดขึ้นทันทีที่มีการกระทำให้บาดเจ็บ อาจทำให้มีอาการ ถลอก ปวด บวม ฉีกขาด กะโหลกแตก/ยุบ
การบาดเจ็บระยะที่2(Secondary Head injury)เป็นภาวะแทรกซ้อนหลังเกิดการบาดเจ็บในระยะแรก มีก้อนเลือด ในชั้นสมองแต่ละชั้น(เช่นEpidural Hematoma)ภาวะความดันกะโหลกศีรษะสูง(Intracranial pressure:IICP)ภาวะสมองเคลื่อน(Brain Hernia)
ภาวะสมองเสื่อม (Dementia)
Parkinson
Stroke
Myasthenia Gravis (MG)