Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลมารดาและทารกที่มี ภาวะติดเชื้อขณะตั้งครรภ์ - Coggle Diagram

- - - - ปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะแสบขัด กระปิดกระปรอย กลั้นปัสสาวะไม่ได้ บางรายอาจพบปัสสาวะเป็นเลือด หรือสีน้ําล้างเนื้อ ปวดบริเวณ หัวหน่าว
    - - ปัสสาวะเป็นสีขุ่น หรือสีน้ําล้างเนื้อ เจ็บบริเวณชายโครง ปวดหลังบริเวณตําแหน่งของไต มีไข้ หนาวสั่น คลื่นไส้อาเจียน
  - - - ให้คําแนะนําเกี่ยวกับการดําเนินของโรค
        ภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น
      - มาตรวจครรภ์ตามนัดอย่างต่อเนื่องและสม่ำเสมอ
      - แนะนําการปฏิบัติตัวขณะตั้งครรภ์เพื่อป้องกันการติดเชื้อ
    - - ทําความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ ภายนอกทุกครั้งหลังการขับถ่าย
    - - ป้องกันการติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะและ ป้องกันการกลับเป็นซ้ำ
      - คุมกําเนิด
- - - - เกิดจากเชื้อรากลุ่ม candida albicans ซึ่งมีระยะฟักตัว 1-4 วัน
      - อาการและอาการแสดง
        
        คันและระคายเคืองมากในช่องคลอดและปากช่องคลอด ปากช่องคลอดเป็นผื่นแดง ช่อง คลอดอักเสบ และบวมแดง
        
        ตกขาวมีลักษณะสีขาวขุ่น อยู่รวมกันเป็นกลุ่มเหมือนนม
        ตกตะกอน (curd-liked discharge)
        
        เจ็บขณะร่วมเพศ (dyspareunia)
        
        ปัสสาวะลําบาก และแสบขัดตอนสุด (external dysuria)
      - การพยาบาล
        
        ระยะตั้งครรภ์
        
        อธิบายให้สตรีตั้งครรภ์ เข้าใจสาเหตุของการติดเชื้อ
        
        ใช้ยาทา และยาเหน็บช่องคลอด
        
        ทําความสะอาดบริเวณอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก
        
        ควรพาสามีมารักษาร่วมกัน
        
        ระยะคลอด
        
        คลอดทางช่องคลอดได้ตามปกติ
        
        ระยะหลังคลอด
        
        ฮอร์โมนเอสโตรเจน และโปรเจสเทอโรนลดลง อาการของการติดเชื้อราในช่องคลอดจะ ดีขึ้น
        
        ดูแลความสะอาดของอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก
        
        ล้างมือทุกครั้งก่อนสัมผัสบุตร
        
        ทารกแรกเกิดอาจมีการติดเชื้อในช่องปาก ซึ่งจะพบฝ้าขาวในช่องปาก ให้ปรึกษากุมารแพทย์
    - - ติดเชื้อพยาธิ หรือเชื้อโปรโตซัวชื่อ trichomonas vaginalis ติดต่อทางเพศสัมพันธ์ และอวัยวะเพศสัมผัสเชื้อโดยตรง มีระยะฟักตัว 5-28 วัน
      - อาการและอาการแสดง
        
        ตกขาวมีสีขาวปนเทา หรือสีเหลืองเขียว ตกขาวเป็นฟอง (foamy discharge) มีกลิ่น เหม็น
        
        ระคายเคืองที่ปากช่องคลอด ในช่องคลอด ปากช่องคลอดบวมแดง และอาจทําให้ปาก มดลูกอักเสบ มีจุดเลือดออกเป็นหย่อม ๆ (strawberry spot หรือ flea bitten cervix)
        
        ปัสสาวะแสบขัดหรือบ่อย
        
        เจ็บขณะมีเพศสัมพันธ์
      - การพยาบาล
        
        ระยะตั้งครรภ์
        
        เหน็บยา หรือการรับประทานยาตามแผนการรักษา
        
        ให้สามีมารักษาร่วมด้วย
        
        มีเพศสัมพันธ์โดยการสวมถุงยางอนามัย
        
        รักษาความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก
        
        ระยะคลอด
        
        คลอดทางช่องคลอดได้ตามปกติ
        
        ระยะหลังคลอด
        
        ล้างมือทุกครั้งก่อนสัมผัสบุตร
        
        ดูแลความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก
        
        งดการมีเพศสัมพันธ์
    - - อาการและอาการแสดง
        
        คัน ปวดแสบปวดร้อนปากช่องคลอด ในช่องคลอด ถ่ายปัสสาวะลําบาก แสบขัด เจ็บขณะ ร่วมเพศ
        
        ตกขาวสีขาว สีเทา หรือสีเหลือง ข้นเหนียว มีกลิ่นเหม็นเน่าเหมือนคาวปลา (fishy smell)
      - การพยาบาล
        
        ระยะตั้งครรภ์
        
        รับประทานยาตามแพทย์สั่งให้ครบ และมาตรวจตามนัด
        
        รักษาความสะอาดของอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก
        
        รักษาความสะอาดของอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก
        
        พาสามีไปตรวจและรักษาโรคพร้อมกัน
        
        ใช้ถุงยางอนามัยทุกครั้งที่มีเพศสัมพันธ์
        
        ระยะคลอด
        
        สามารถคลอดทางช่องคลอดได้ตามปกติ
        
        ระยะหลังคลอด
        
        ล้างมือทุกครั้งก่อนสัมผัสบุตร
        
        ทําความสะอาดของอวัยวะสืบพันธุ์ให้สะอาด
  - - - ซิฟิลิสระยะแรก (primary stage)
        
        หลังจากได้รับเชื้อ 10-90 วัน หรือประมาณ 3 สัปดาห์
        จะเกิดแผล กลม นิ่ม ขอบนูนแข็ง ไม่เจ็บ เรียว่าแผล chancre บริเวณอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก หรือในช่องคลอดและปากมดลูก
      - ซิฟิลิสระยะที่สอง (secondary stage)
        
        พบผื่น กระจายทั่วร่างกาย ฝ่ามือฝ่าเท้า เยื่อบุรวมทั้งอวัยวะสืบพันธุ์ โดยผื่นที่พบบริเวณอวัยวะสืบพันธุ์จะยกนูน ร่วมกับมีอาการไข้
        ต่อมน้ําเหลืองโต เจ็บคอ ผมร่วงเป็นหย่อมๆ ปวดศีรษะ น้ําหนักลด
      - ระยะแฝง (latent syphilis)
        
        ไม่มีอาการใด ๆ แต่กระบวนการติดเชื้อยังดําเนินอยู่และ สามารถแพร่กระจายเชื้อได้รวมถึงอาจมีการกําเริบของโรค
      - ซิฟิลิสระยะที่ 3 หรือระยะท้ายของโรคซิฟิลิส
        (tertiary syphilis)
        
        เชื้อจะเข้าไปทําลาย ระบบหัวใจและหลอดเลือด ทําให้เกิด aortic aneurysm และ aortic insufficiency
        
        เกิดผิวหนังอักเสบ กระดูกผุ เยื่อบุสมองอักเสบ และเสียชีวิต
        
        เกิดรอยโรคที่อวัยวะ ภายในและกระดูก
        ที่มีลักษณะเฉพาะเรียกว่า gumma lesion
        
        พบรูม่านตาที่ค่อนข้างเล็ก และหดเล็กลงได้เมื่อมองใกล้
        แต่ไม่หดเล็กลงเมื่อถูกแสง เรียกว่า Argyll Robertson Pupil
    - - ให้สามีมารับการตรวจและรักษาพร้อมกัน
      - ให้ยา Penicillin G ป้องกันการติดเชื้อของทารก
      - รักษาด้วย Benzathine Penicillin G Sodium
  - - - มีการอักเสบของปากมดลูกและช่องคลอด
        ทําให้ตกขาวเป็นหนองข้นปริมาณมาก
    - - ให้ยา ceftriaxone, azithromycin, penicillin
        ได้ทั้งรับประทานและฉีดเข้า กล้ามเนื้อ
      - ได้รับยาป้ายตาคือ 1% tetracycline ointment
      - ทารกที่พบว่ามีการติดเชื้อหนองใน
        ควรได้รับยาปฏิชีวนะ ceftriaxone
  - - - การติดเชื้อปฐมภูมิมักเกิด 3-7 วันหลังการสัมผัสเชื้อ โดยจะมีอาการปวดแสบปวดร้อน และคันบริเวณที่สัมผัสโรค จากนั้นจะกลายเป็นตุ่มน้ําใสๆ แล้วแตกกลายเป็นแผลอยู่ 2 สัปดาห์
      - ไข้ต่ำ ๆ อ่อนเพลีย ปวดศีรษะ ปวดเมื่อยตามตัว
        ต่อมน้ำเหลืองที่ขาหนีบโต
    - - ให้ Acyclovir 200 mg รับประทานวันละ 5 ครั้ง นาน 5-7 วัน
      - รักษาในระยะคลอด
        
        กรณีที่เคยติดเชื้อเริมมาก่อน แต่ขณะคลอดตรวจไม่พบรอยโรคหรือไม่มีอาการของการติดเชื้อ ให้คลอดทางช่องคลอด และเฝ้าระวังทารก เพื่อดูอาการของการติดเชื้อเริม
        
        กรณีที่พบรอยโรคขณะคลอดไม่ว่าจะเป็นการติดเชื้อครั้งแรก หรือติดเชื้อซ้ำให้คลอดโดยการผ่าตัดคลอด และเฝ้าระวังทารกเพื่อดูอาการของการติดเชื้อเริม
  - - - มีรอยโรคเป็นติ่งเนื้อสีชมพูคล้ายหงอนไก่ ขนาดแตกต่างกัน มักเกิดบริเวณอับชื้น เช่น ปากช่องคลอด หรือในช่องคลอด
    - - ระยะตั้งครรภ์
        
        คัดกรองและประเมินภาวะสุขภาพของสตรีตั้งครรภ์
        โดยการซักประวัติ ตรวจร่างกาย
        
        นําสามีมารับการตรวจเพื่อวินิจฉัยโรค
        
        อธิบายให้เข้าใจถึงการดําเนินของโรค อันตรายของโรคต่อการตั้งครรภ์
        
        ติดตามผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        ผลการรักษาของสตรีตั้งครรภ์ และสามีอย่างสม่ำเสมอ
      - ระยะคลอด
        
        ดูแลผู้คลอดโดยยึดหลัก universal precaution เพื่อป้องกันการแพร่กระจายเชื้อ
        
        หลีกเลี่ยงการทําหัตถการทางช่องคลอด
        
        ทารกแรกเกิดต้องได้รับการป้ายตาด้วย 1% Tetracyclin ointment
      - ระยะหลังคลอด
        
        ดูแลรักษาความสะอาดร่างกาย เครื่องใช้ส่วนตัว
        
        ประเมินอาการติดเชื้อของทารกแรกเกิด ได้แก่
        มีไข้ อ่อนเพลีย ดูดนมไม่ดี
        
        ล้างมือให้สะอาดก่อนจับทารกทุกครั้ง
  - - - ระยะเริ่มแรกของการติดเชื้อ HIV
        
        ร่างกายเริ่มสร้างantibody กินเวลาประมาณ 1-6 สัปดาห์หลังติดเชื้อ จากนั้นจะเริ่มมีไข้ เจ็บคอ ปวดเมื่อยตามตัว
        มีผื่นขึ้น ต่อมน้ําเหลืองโต บางรายอาจมีอาการคลื่นไส้ อาเจียน ถ่ายเหลว หรือมีฝ้าขาวในช่องปาก
        อาการเหล่านี้ จะเป็นอยู่ 1-2 สัปดาห์ แล้วหายไปได้เอง
      - ระยะติดเชื้อโดยไม่มีอาการ
        
        ตรวจเลือดจะพบเชื้อ HIV และ antibody
        ต่อเชื้อ HIV และสามารถแพร่เชื้อให้ผู้อื่นได้
      - ระยะติดเชื้อที่มีอาการ
        
        มีอุณหภูมิร่างกายสูง มากกว่า 37.80C เป็นพักๆ
        หรือติดต่อกันทุกวัน ท้องเดินเรื้อรัง หรืออุจจาระร่วงเรื้อรัง
        น้ําหนักลดเกิน 10% ของน้ําหนักตัว ต่อมน้ําเหลืองโตมากกว่า 1 แห่ง เป็นงูสวัด และพบเชื้อราในปากหรือฝ้าขาว
        (hairy leukoplakia) ในช่องปาก
      - ระยะป่วยเป็นเอดส์
        
        มีไข้ ผอม ต่อมน้ําเหลืองโตหลายแห่ง ซีด อาจพบลิ้น
        หรือช่องปากเป็นฝ้าขาวจากเชื้อรา แผลเริมเรื้อรัง
        ระบบภูมิคุ้มกันจะเสื่อม ทําให้เชื้อโรคฉวยโอกาสเข้ามาในร่างกาย
    - - ระยะตั้งครรภ์
        
        คัดกรองสตรีตั้งครรภ์และสามีที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อ
        
        ให้ข้อมูลแก่สตรีตั้งครรภ์และครอบครัวเกี่ยวกับการดําเนินของโรค
        
        มาฝากครรภ์ตามนัดทุกครั้ง เพื่อประเมินสุขภาพ
        ของสตรีตั้งครรภ์และทารกในครรภ์
        
        ให้ความรู้แก่สตรีตั้งครรภ์และครอบครัวเกี่ยวกับหลักมาตรฐานในการควบคุมและป้องกันการ แพร่กระจายเชื้อ
        
        ติดตามผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการ เช่น ผลการตรวจ CD4 หากน้อยกว่า 200 copies/mL แสดงถึงความเสี่ยงต่อการติดเชื้อฉวยโอกาสสูง
        
        ประเมินภาวะแทรกซ้อนจากการได้รัยยาต้านไวรัส
      - ระยะคลอด
        
        ดูแลผู้คลอดโดยยึดหลัก universal precaution เพื่อป้องกันการแพร่กระจายเชื้อ พร้อมทั้ง อธิบายให้ผู้คลอดที่ติดเชื้อ HIV
        
        viral load ≤ 50 copies/mL แพทย์อาจพิจารณาเจาะถุงน้ําคร่ำเพื่อชักนําการ คลอด ก่อนเจาะ ขณะเจาะ
        และหลังเจาะถุงน้ําคร่ำ
        
        ทําคลอดด้วยวิธีที่ทําให้เกิดการบาดเจ็บต่อผู้คลอด
        และทารกน้อยที่สุด และหลีกเลี่ยงการใช้ สูติศาสตร์หัตถการ
        
        ดูแลให้ผู้คลอดและทารกได้รับยาต้านไวรัส
        
        เตรียมอุปกรณ์และเครื่องมือที่ใช้ในการช่วยเหลือทารกแรกเกิด
      - ระยะหลังคลอด
        
        ดูแลมารดาหลังคลอดโดยยึดหลัก universal precaution
        
        อธิบายให้มารดาหลังคลอดเข้าใจและตระหนักถึงความสําคัญของการนําทารกมาตรวจเลือด เพื่อประเมินการติดเชื้อ HIV และมารับภูมิคุ้มกันโรคตามปกติ
        
        จัดให้บริการปรึกษาแก่มารดาหลังคลอดที่ติดเชื้อ HIV อย่างต่อเนื่อง
- - - - พักผ่อนอย่างเพียงพอ
      - รับประทานอาหารที่สุก สะอาด และย่อยง่าย
        และดื่มน้ําให้เพียงพอ
      - ตรวจตามนัดเพื่อประเมินสภาวะของสตรีตั้งครรภ์และทารกในครรภ์
      - หลีกเลี่ยงการใช้ยาที่มีผลต่อตับ ได้แก่ acetaminophen และหลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล
- - - - ให้คําแนะนําแก่สตรีตั้งครรภ์เกี่ยวกับสาเหตุ การติดต่อ การป้องกันการแพร่กระจายเชื้อ การ ดําเนินของโรค
      - อธิบายแก่สตรีตั้งครรภ์เข้าใจและตระหนักถึงความสําคัญของการมาตรวจตามนัด
    - - ประเมินการเต้นของ หัวใจทารกในครรภ์ ติดตามความก้าวหน้าของการคลอด และสังเกตอาการผิดปกติ
      - หลีกเลี่ยงการเจาะถุงน้ําคร่ำและการตรวจทางช่องคลอด
      - เมื่อศีรษะทารกคลอด ดูดมูก เลือดและสิ่งคัดหลั่งต่าง ๆ
        ออกจากปากและจมูกของทารกและทำความสะอาดทารกทันที
      - ฉีด Hepatitis B immunoglobulin (HBIG) ให้เร็วที่สุดหลังเกิด และให้ Hepatitis B vaccine (HBV) 3 ครั้ง
    - - รักษาความสะอาดของ ร่างกาย การป้องกันการปนเปื้อนของเลือดหรือน้ําคาวปลา การล้างมือให้สะอาดก่อนการดูแลทารก
      - นําบุตรมาตรวจตามนัดเพื่อ ติดตามอาการและป้องกันการติดเชื้อ
- - - - ฉีดวัคซีนป้องกันสุกใสก่อนการตั้งครรภ
    - - พักผ่อนอย่างเต็มที่ และรับประทานอาหารที่มี
        โปรตีนสูง วิตามินซีสูง
      - ป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อโรค
        โดยอธิบายให้สตรีตั้งครรภ์เข้าใจ
    - - ขณะคลอดควรดูดเมือกออกจากปากและจมูกทารกโดยเร็ว
    - - กรณีที่มารดามีอาการ ให้แยกทารกแรกเกิดจากมารดา
        ในระยะ 5 วันแรกหลังคลอด
      - แยกของใช้สําหรับมารดา และทารก
      - กรณีพ้นระยะการติดต่อ หรือมารดามีการตกสะเก็ดแล้ว
        สามารถแนะนําเกี่ยวกับการให้นมมารดาได้
      - ให้ทารกรับวัคซีน VariZIG แก่ทารกแรกเกิดทันที หากมารดาการติดเชื้อในช่วง 5 วันก่อน คลอดถึง 2 วัน
        หลังคลอด รวมทั้งประเมินภาวะการติดเชื้อของทารก
- - - - คัดกรองสตรีตั้งครรภ์ทุกรายเกี่ยวกับการเจ็บป่วย
        ติดเชื้อ CMV ในอดีต
      - อธิบายสตรีตั้งครรภ์และครอบครัวทราบเกี่ยวกับโรค สาเหตุ อาการและอาการแสดง การดําเนินของโรค
      - งดมี เพศสัมพันธ์ หรือใช้ถุงยางอนามัยขณะมีเพศสัมพันธ์
    - - ขณะคลอดควรดูดเมือกออกจากปากและจมูกทารกโดยเร็ว
    - - มาตรวจตามนัดหลังคลอด
      - งดให้นมมารดา