Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลผู้ป่วยเด็กและวัยรุ่นที่มีปัญหาสุขภาพในระบบทางเดินปัสสาวะ -…
การพยาบาลผู้ป่วยเด็กและวัยรุ่นที่มีปัญหาสุขภาพในระบบทางเดินปัสสาวะ
UTI
สาเหตุ
แบคทีเรีย พบ E.Coli บ่อยที่สุด
อาจพบ Klebsiella ไวรัสและเชื้อรา
ปัจจัยเสี่ยง
เพศ อายุ
ความผิดปกติของทางเดินปัสสาวะ
การสวนปัสสาวะ
การเจ็บป่วยเรื้อรัง
ภาวะที่มีการอุดกั้นทางเดินปัสสาวะ
ปัสสาวะคั่งค้างในกระเพาะปัสสาวะ
ท้องผูก
อาการและอาการแสดง ทางเดินปัสสาวะส่วนบนPyelonephritis
เด็กน้อยกว่า 1 เดือน
ไข้หรืออุณหภูมิร่างกายต่ำ ซีดเหลือง ซึม กระวนกระวาย ชัก
อายุ 1 เดือน – 2 ปี
ปัสสาวะบ่อย หรือปัสสาวะกระปริดประปรอย ปัสสาวะไม่พุ่ง หรือต้องเบ่งถ่ายเวลาถ่ายปัสสาวะ
เด็กอายุ 3-5 ปี
ปวดท้อง ปวดบั้นเอวด้านหลัง
เด็กมากกว่าอายุ 5 ปี
อาเจียน ปัสสาวะขุ่น
ปัสสาวะบ่อยและ
แสบขัดร่วมด้วย
การรักษา
ทั่วไป
กินน้ำ
ให้อาหาร
ให้ยาลดปวด
จำเพาะ
ABO 7-14 วัน
ผ่าตัด
อาการและอาการแสดงทางเดินปัสสาวะส่วนล่าง
Cystitis (กระเพาะปัสสาวะอักเสบ)
ปัสสาวะขุ่น มีเลือดปน
การวินิจฉัยโรค
การซักประวัติ
การตรวจปัสสาวะ urinalysis (UA)
พบเม็ดเลือดขาว
มากกว่า 5 cells/HPF
บ่งบอกว่า มี การอักเสบเกิดขึ้น แต่ไม่ใช่สิ่งยืนยันว่าจะมีการติดเชื้อ
การเพาะเชื้อ (urine culture)
พบแบคทีเรีย +3 ถึง +4
การเพาะเชื้อจากเลือด (hemoculture)
การตรวจเลือดทางชีวเค
BUN, Creatinine จะสูง
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
เสี่ยงต่อการติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะเพิ่ม เนื่องจากเดินปัสสาวะไหลย้อน หรือกลั้นปัสสาวะ
ประเมิน v/s
กระตุ้นให้เด็กดื่มน้ำมากๆ 2000-3000 cc
กระตุ้นให้ขับถ่ายปัสสาวะทุก 2-3 ชั่วโมง ไม่ไห้กลั้นปัสสาวะ
ดูแลการทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์หลังการถ่ายปัสสาวะ
ดูแลให้ได้รับยาปฏิชีวนะตามแผนการรักษาให้ถูกต้องทั้งขนาดและเวลา
เสี่ยงต่อภาวะไม่สมดุลของสารน้ำ อิเล็คโทรลัยต์และสารอาหาร เนื่องจากติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ อาเจียน เบื่ออาหาร
ดูแลให้ได้รับสารอาหารทางหลอดเลือดดำn/vแนะนำให้ดื่มน้ำผลไม้ที่มีรสเปรี้ยว แทนน้ำเปล่าวันละ 2,000-3,000 ซีซี เพื่อชดเชยเกลือแร่ที่เสียไป
ดูแลทำความสะอาดปาก ฟัน ก่อนรับประทานอาหาร
ดูแลให้ได้รับประทานอาหารพลังงานสูง
ชั่งน้ำหนักทุกวันเพื่อติดตามภาวะโภชนาการ
ประเมินอาการและอาการแสดงถึงภาวะไม่สมดุลของอิเลคโทรลัยต์
ไม่สุขสบาย จากอาการปวดหลัง/บั้นเอว/ถ่ายปัสสาวะบ่อยและมีอาการเจ็บปวดขณะถ่าย/มีไข้
ประเมินสัญญาณชีพ ทุก 4 ชั่วโมง เพื่อประเมินอาการเปลี่ยนแปลง
ดูแลให้ได้รับการพักผ่อนอย่างเพียงพอวันละ 8-10 ชั่วโมง
ดูแลให้ได้รับยาตามแผนการรักษา
หากิจกรรมการเล่น เพื่อเบี่ยงเบนความสนใจ
ประเมินความไม่สุขสบายและกำจัดสาเหตุ
มีโอกาสเกิดการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะซ้ำ เนื่องจากมีพฤติกรรมเสี่ยง หรือขาดความรู้ในการปฎิบัติตัวถูกต้อง
อธิบายเกี่ยวกับสาเหตุ อาการและอาการแสดง การรักษา และการป้องกันของโรค
แนะนำวิธีการทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์อย่างถูกต้อง หลังการถ่ายปัสสาวะ
ในเด็กเล็กที่ใส่ผ้าอ้อม ควรเปลี่ยนผ้าอ้อมอย่างน้อยทุก 4 ชั่วโมง หรือเมื่อเปียกชุม
แนะนำไม่ให้กลั้นปัสสาวะนาน ๆ เพื่อป้องกันการติดเชื้อเพิ่ม
ไตอักเสบเฉียบพลัน
Acute glomerulonephritis
สาเหตุ
ได้รับการติดเชื้อ การติดเชื้อทางเดินหายใจที่ผิวหนัง
โดยเฉพาะเชื้อ group A B - hemolytic streptococcus
อาการและอาการแสดง
อาการบวม (edema) บวมทั่วตัวกดไม่บุ๋ม
oliguria/anuria/dysuria)
น้อยกว่า 240 มล.ต่อวัน
hematuriaสีโค้ก สีชา สีน้ำปลา สีน้ำตาลแดง
การถ่ายปัสสาวะมีโปรตีน (proteinuria or albuminuria)
มีโปรตีนในปัสสาวะ +1 ถึง +2
ความดันโลหิตสูง
hypertensive encephalopathy ( >150/100 mmHg)
มีอาการคือ ปวดศีรษะ ตาพร่ามัว ความจำเสื่อม สับสน อาเจียน ซึม ชัก
. การคั่งของน้ำในระบบไหลเวียน
การวินิจฉัย
การซักประวัติการเคยได้รับการติดเชื้อ การขับถ่ายปัสสาวะ
ตรวจร่างกาย
การตรวจปัสสาวะ ความถ่วงจำเพาะสูงกว่า 1.020 พบเลือดปนในน้ำปัสสาวะ มีโปรตีนในปัสสาวะ แต่ไม่เกิน +3
Serum electrolyte จะปกติ
การตรวจเลือด
CBC
serum complement: 1 C globulin ลดลง (ค่าปกติ 1,200 + 200 gm%)
serum ASO titre (antistreptolysin O) ได้ค่าเกิน 250 todd unit พบได้ 10 วันของการติดเชื้อ และจะคงอยู่นาน 4-6 สัปดาห์
serum electrolyte: ค่า uric acid, creatinine, BUN สูง serum potassium สูงขึ้น
ภาวะแทรกซ้อน
ภาวะทางสมองที่เกิดจากความดันโลหิตสูง
ภาวะปอดบวมไปจนถึงการแพร่กระจายน้ำในช่องปอด
ภาวะหัวใจโตไปจนถึงหัวใจวาย
ภาวะการทำงานของไตล้มเหลวเฉียบพลัน
การรักษา
absolute bed rest
การจำกัดน้ำดื่มเพื่อทดแทนน้ำที่สูญเสียไป
การจำกัดเกลือ ลดปริมาณเกลือโดยให้อาหารรสจืด
4.ถ้าถ่ายปัสสาวะน้อยกว่า 200-300 มล./วัน งดอาหารและผลไม้ที่มีโพแทสเซียมสูง เช่น กล้วยน้ำว้า ส้ม นม ไข่
. การรักษาด้วยยา
furosemide
hydralazine
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
เสี่ยงต่อการเกิดภาวะชักเนื่องจากมีความดันโลหิตสูง เนื่องจากการเพิ่มปริมาตรของน้ำและเกลือในร่างกาย และจากการไหลเวียนของ GFR ลดลง ทำให้ความต้านทานในระบบไหลเวียนเพิ่มขึ้น
ดูแลให้ผู้ป่วยได้พักผ่อนบนเตียง
เฝ้าระวังอาการชัก
ป้องกันอุบัติเหตุขณะชัก
จำกัดกิจกรรม การเคลื่อนไหว
จัดกิจกรรมการเล่นให้เด็ก โดยไม่ใช้กำลังมาก และเหมาะกับวัย
เสี่ยงต่อการเกิดภาวะหัวใจวาย และเซลล์ร่างกายขาดออกซิเจน
ประเมินภาวะ Hypertensive encephalopathy
ประเมินสัญญาณชีพ ทุก 2-4 ชั่วโมง
ดูแลให้ได้รับ Digitalis และยาขับปัสสาวะตามแผนการรักษา และสังเกตอาการแทรกซ้อนของยา
ดูแลให้ได้รับออกซิเจนตามแผนการรักษา
จัดท่านอนศีรษะสูง 30-45 องศา
งดอาหารที่มีโพแทสเซียมสูงชั่วคราว
มีการคั่งของเกลือและน้ำในหลอดเลือดทำให้ความดันโลหิตสูง เนื่องจากอัตราการกรองของปัสสาวะลดลง
บันทึกสัญญาณชีพ ทุก 2-4 ชั่วโมง โดยเฉพาะความดันโลหิต เพื่อประเมินภาวะน้ำเกิน
จัดให้นอนพักบนเตียง
ดูแลจำกัดน้ำดื่มตามแผนการรักษา
จัดหาอาหารที่มีรสจีดให้รับประทาน เพื่อจำกัดอาหารเค็ม (โซเดียม)
ชั่งน้ำหนักทุกวันและบันทึกปริมาณน้ำเข้าและออก เพื่อประเมินความสมดุลย์ของน้ำในร่างกายและอาการบวม
ดูแลให้ได้รับยาตามแผนการรักษา
กลุ่มอาการโรคไตเนโฟรติก
Nephrotic syndrome: NS
บวมทั้งตัว และมีไขมันในเลือดสูงเกิน 250 มก/ดล
สาเหตุ
ความผิดปกติที่พยาธิสภาพโดยตรง (primary nephritic syndrome) พบในเด็กร้อยละ 90
มีสาเหตุจากโรคอื่นแล้วทำให้เกิดพยาธิสภาพที่เนื้อไต (secondary nephritic syndrome) เช่น SLE , DM, hepatitis
ได้รับสารพิษและยาจำพวก NSAID, probenecid, nephrotoxin เป็นต้น
อาการและอาการแสดง
อาการบวม (บวมมาก กดบุ๋ม)
ทำให้ภาวะหายใจลำบาก
Ascites มีน้ำในช่องเยื่อหุ้มปอด
น้ำหนักเด็กอาจเพิ่มขึ้น
อาการซีด
มีการติดเชื้อ
การเจริญเติบโตช้า
ความดันโลหิตสูง เชื่อว่าเป็นผลจากระดับ angiotensin II ที่เพิ่มขึ้น
เบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน
อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย
การรักษา
ทั่วไป
1.หาแหล่งของการติดเชื้อ และให้การรักษาก่อนการให้ สเตียรอยด์ พบเด็กโรคเนฟโฟรติคเป็นฟันผุ 67%
อาหาร ให้สารอาหารครบถ้วนโดยเน้นอาหารประเภทโปรตีน จำกัดเกลือในอาหาร
ลดบวม
ลดความดันโลหิต
งดให้วัคซีนชนิดที่มีชีวิต ในกรณีที่ยังไม่สามารถควบคุมอาการของโรคได้
เฉพาะโรค
รักษาอาการด้วยยา steroid โดยยาจะไปลด permeabilityที่ glomerular basement membrane เช่น prednisolone
หากตอบสนองต่อ steroid ได้ไม่ดี จะให้immunosuppressant เช่น Cyclophosphamide (CTX)
ภาวะแทรกซ้อน
การติดเชื้อ พบบ่อย คือ ปอดบวม UTI sepsis peritonitis
ภาวะทุพโภชนาการ
ภาวะแทรกซ้อนจากการรักษาด้วยสเตียรอยด์และยากดปฎิกิริยาทางอิมมูนในปริมาณที่สูงระยะเวลานาน มีผลให้เด็กเจริญเติบโตช้า รูปร่างอ้วน เตี้ย เกิดกระดูกพรุน
ภาวะแคลเซียมในเลือดต่ำ (hypocalcemia)
ภาวะเลือดแข็งตัวในหลอดเลือด
ภาวะไตวาย
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
เสี่ยงต่อภาวะการติดเชื้อ เนื่องจากภูมิต้านทานลดลงจากผลของการรักษาด้วย steroid และมี โปรตีนในเลือดต่ำ
แยกผู้ป่วยและเครื่องใช้จากผู้ป่วยโรคติดเชื้อหรือญาติที่มีการติดเชื้อ
การพยาบาลที่ให้แก่ผู้ป่วย ต้องกระทำอย่างปราศจากเชื้อ ล้างมือก่อนและหลังให้การพยาบาลทุกครั้ง
ประเมินสัญญาณชีพทุก 4 ชั่วโมง
. มีการคั่งของเกลือและน้ำจากการมีความดันออสโมติค ลดลง เนื่องจากโปรตีนในเลือดต่ำ
จัดอาหารที่มีโซเดียมต่ำ รสจืด โปรตีนเพียงพอ และควรเป็นโปรตีนที่ได้จากสัตว์ ไข่เพราะมีคุณภาพสูง
ดูแลให้ได้รับสเตียรอยด์
ประเมินอาการบวมและการมีน้ำเกินในร่างกาย
ชั่งน้ำหนักทุกวัน
วัดรอบท้องทุกวัน
ภาวะไตวายเฉียบพลัน( Acute renal failure : ARF )
สาเหตุ
Pre-renal cause
แผลไฟไหม้
Intrinsic renal cause (true renal cause)
Post-renal cause
อาการ
ภาวะคั่งของน้ำและเกลือ
Hyponatremia ระยะ diuresis
Hyperkalemia
Metabolic acidosis
Hyperphosphatemia
. Hypocalcemia
Neuro หรือ GI ซีด เลือดออกง่าย
การติดเชื้อ
การวินิจฉัยโรค
ซักประวัติ
อาการ renal perfusion อาการขาดน้ำ/อาการน้ำเกิน
ตรวจร่างกาย พบ ซีด โรคหัวใจ กระเพาะปัสสาวะโต ฯลฯ
ตรวจปัสสาวะ
ตรวจการอุดกั้นของทางเดินปัสสาวะ
Renal biopsy
การรักษา
รักษาแบบประคับประคอง เพื่อรอให้ฟื้นจากภาวะ ARF
รักษาความสมดุลของน้ำในร่างกาย
Calorie requirement ให้ผู้ป่วยได้รับพลังงานเพียงพอ
Protein intake ในปริมาณปกติ เพื่อให้มี positive nitrogen balance
การให้ยา เช่น ยาลดความดันโลหิต
การทำ Dialysis ในเด็กนิยมทำ Peritoneal dialysis
การรักษาจำเพาะ
การรักษา AGN การอุดกั้นทางเดินปัสสาวะ
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
มีการคั่งของเกลือและน้ำ เนื่องจากไตกรองปัสสาวะออกมาน้อย (oliguria)
เสี่ยงต่อการคั่งของโปแตสเซียม ฟอสเฟตและของเสียในเลือดเนื่องจากหน้าที่ของไตบกพร่อง
ให้อาหารโปรตีนต่ำ โปรแทสเซียมและฟอสเฟตต่ำ เช่น กล้วย ส้ม ลูกเกต
บทบาทของครอบครัวและชุมชนในการดูแลผู้ป่วยเด็กและวัยรุ่นที่มีปัญหาระบบทางเดินปัสสาวะในระยะเฉียบพลันและเรื้อรัง
การดูแลภาวะโภชนาการ
การจัดกิจกรรมการเล่น
การป้องกันอุบัติเหตุ
การสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคตามวัย