Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
พยาธิสรีภาพ การรู้สติ การรับความรู้สึกและการเคลื่อนไหว - Coggle Diagram
พยาธิสรีภาพ การรู้สติ การรับความรู้สึกและการเคลื่อนไหว
ความรู้ทั่วโปเกี่ยวกับการทำงานของระบบประสาท
ส่วนประกอบเซลล์ประสาท
แขนงประสาท ประกอบด้วย ส่วนหน้าที่นำสัญญาณประสาทเข้าสู่ตัวเซลล์ เรียก เดนไดรต์ และส่วนที่หน้าที่นำสัญญาณประสาทออกจากเซลล์ เรียก แอกซอน โดยส่วนที่มีหุ้งไมอิลีน
เซลล์ประสาทรับความรู้สึก
เซลล์ประสาทที่สร้างที่บริเวณประสาทหรือ ระหว่าง neuron
เซลล์ที่ทำหน้าที่ควบคุมการทำงานของอวัยวะเป้าหมาย
เซลล์ประสาทสั่งการ
เซลล์พี่เลี้ยงหรือเซลล์ค้ำจุน
แอสโตรไซด์ Astrocyte ทำหน้าที่หลายอย่าง เช่น ควบคุม ความเข้มข้นของอิเลตโตรไลด์ ความสมดุลกรด-ด่างที่อยู่ล้อมรอบเซลล์ประสาท
เซลล์ไมโครเกลียล Microglial cell ทำหน้าที่ย่อยสลายสิ่งแปลกปลอมที่เข้ามาในระบบประสาท
เซลล์เอเพนไดมัล Ependymal cell ทำหน้าที่สร้างน้ำหล่อเลี้ยงสมองและไขสันหลัง
เซลล์โอลิโกเดนโดรเซลล์ Oligodendrocyte,Schwann cell ทำหน้าที่สร้างเยื่อหุ้นเส้นประสาทนิวริเลมมาและเยื่อหุ้มไมอิลีน
การส่งสัญญาณประสาท
สัญญาณที่ส่งไปตามแอกซอน ไปยังตัวเซลล์และเดนไดรต์ของเซลล์เป้าหมาย เริ่มต้นแต่เซลล์ประสาทด้านบนขวาส่งพัลส์ไฟฟ้าหรือศักยะงาน ทางแอกซอนไปสู่ตัวเซลล์และที่เป็นเป้าหมาย ภาพเล็กแสดงโมเลกุลของสารสื่อประสาทในถุงไซแนปส์ ที่เข้าเชื่อมกับเยื่อหุ้มเซลล์แล้วปล่อยสารสือประสาทเข้าในร่องไซแนปส์สารจะแพร่ข้ามร่องเข้ายึดกับตัวรับ
ศักยะงานวิ่งมาถึงปลายแอกซอน
(axon terminal)
↧
เซลล์ก็จะเปิดช่องแคลเซียมที่เปิดโดยศักไฟฟ้า Voltage- gated calcium channel
↧
ไอออนแคลเซียมไหลเข้ามาในปลายแอกซอน
↧
แคลเซียมจะทำให้ถุงไซแนปส์จำนวนหนึ่งที่เต็มไปด้วยโมเลกุลสารสื่อประสาทเชื่อมเข้ากับเยื่อหุ้มเซลล์
↧
ปล่อยสารเข้าไปในร่องไซแนปส์
↧
สารก็จะแพร่ข้ามร่องไซแนปส์และออกฤทธิ์กับตัวรับของนิวรอนหลังไซแนปส์
↧
ระดับแคลเซียมที่สูงขึ้นในไซโทพลาสซึมที่ปลายแอกซอน ยังจุดชนวนให้ไมโทคอนเดรียดูดซึมแคลเซียมซึ่งก็จะเริ่มกระบวนการเมแทบอลิซึมทางพลังงานของไมโทคอนเดรีย
บริเวณประสานประสาท Synapse ตัวรับ Receptor และสารสื่อประสาท
บริเวณประสานประสาท คือ บริเวณที่มีการสื่อสารระหว่างเซลล์ประสาทโดยตรงหรือถูกส่งโดยสารสื่อประสาทจาก terminnal boutonของ Presynaptic neuron แพร่ผ่านไปตามช่องทางของSynapse (Synaptic cleft) เพื่อไปจับกับตัวรับ บนเยื่อหุ้น เซลล์ของเซลล์ประสาทอีกเซลล์หนึ่ง
ไซแนปส์เคมี (Chemical synapse) สารเคมีที่เรียกว่าสารสื่อประสาท
ไซแนปส์ไฟฟ้า Electrical synapse มีโครงสร้างและการทำงานที่ไม่ซับซ้อน โดยเกิดจากการเคลื่อนย้ายกีะแสไฟฟ้าระหว่างเซลล์ที่อยู่ติดกันผ่านทางแกปจังชัน
ตัวรับ (Receptor) เป็นโปรตีนที่อยู่บนเยื่อหุ้มเซลล์หรือในไซโทพลาสซึมหรือนิวเคลียส ที่จะเชื่อมต่อกับโมเลกุลเฉพาะซึงเรียกกว่า ลิแกนด์ (Iigand)เช่น สารสื่อประสาท
สารสื่อประสาท(Neurotransmitter)
เป็นสารเคมีที่ถูกสังเคราะห์ขึ้นในเซลล์ประสาทและเก็บไว้ในถุงหุ้ม
1.อะเซทิลโคลีน เป็นสารสื่อประสาทตัวแรกที่ถูกค้นพบ CNS
2.โมโนเอมีน (Monoamine) เป็นสารสื่อประสาท
3.กรดอะมิโน (Amino acid)เป็นสารสื่อประสาทที่มีทั้งชนิดกระตุ้นการทำงาน และที่ยังยั้บการทำงานของเซลล์เป้าหมาย
ระบบประสาทอัตโนมัติ
บทบาท ควบคุมการทำงานของร่างกายภายนอกอำนาจจิตใจที่เกิดจากการกระตุ้นด้วยการเปลี่ยนแปลงของแวดล้อมภายในตอบสนองเกิดจากการทำงานของกล้าเนื้อเรียบ
กลไกการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างและหน้าที่ ปฏิกิริยาการปรับตัวและความผิดปกติของการรู้สติการรับความรู้สึก การเคลื่อนไหว และการนอนหลับพักผ่อน
หน้าที่รับและส่งกระแสประสาทหรือข้อมูลที่ได้รับจากส่วนต่างๆของร่างกายเข้าสู่สมองและไขสันหลัง ซึ่งเป็นศูนย์กลางการควรคุมและประมวลผลและนำคำสั่งหรือผลของสิ่งเร้าที่ได้จากการประมวลผลส่งงต่อไปปฏิบัติยังหน่วงรับความรู้สึกและอวัยวะรับสัมผัสต่างๆ
ระบบความรุู้สึก
หน้าที่ของระบบรับความรู้สึก คือ การตองบสนองต่อสิ่งเร้าที่มากระตุ้นร่างกายในรูปแบบ ซึ่งจะมีผลให้สามารถปรับตัวให้เข้ากับสิ่งแวดล้อม
กลไกของระบบรับความรู้สึก ได้แก่
ตัวกระตุ้นจะกระตุ้นจะกระตุ้นตัวรับความรู้สึก ในอวัยวะรับสัมผัส ที่เป็นส่วนหนึ่งของเอ๊กซอน
วิถีประสาท
เป็นเซลล์ประสาทที่เชื่อมต่อกันเป็นทอดๆเพื่อส่งกระแสประสาทจากส่วนหนึ่งของระบบประสาทไปยังอีกส่วนหนึ่ง
นิวรอนอาจจะเชื่อมต่อกันโดยใยประสาทเพียงเสินเดียว หรือโดยมัดใย เรียกว่า ลำเส้นใยประสาท
วิถีประสาทที่เชื่อมส่วนที่ห่างไกลกันในสมองหรือระบบประสาท จะเป็นมัดใย ประสาทที่เรียกรวมๆกันว่าเนื้อขาว
วิถีประสาทที่เชื่อมส่วนที่ใกล้ๆกัน เช่น ในระบบประสาทที่ใช้สารสื่อประสาท
Dorsal column-medial lemniscus tract
เป็นวิถีประสาทที่รับรู้เกี่ยวกับการรับความรู้สึกจากการสัมผัส
1 ตำแหน่งของร่างกาย มีตัวที่รับอยู่ในกล้ามเนื้อ และเอ็น ซึ่งตอบสนองของกล้ามเนื้อเเละเอ็น
การทรงตัว
วิถีประสาท รับรู้เกี่ยวกับ ตำแหน่งของร่ายกาย โดยมีตัวรับอยู่ในกล้ามเนื้อ เอ็นซึ่งตอบสนองของกล้ามเนื้อและเอ็น การเคลื่อนไหวของข้อต่อโดยมีตัวรับอยู่ในกระดูก
Spinothalamic tract pathway
Lateral tract pathway เกี่ยวกับอุณหภูมิ และตัวรู้ความเย็น ตัวรับรู้การเพิ่มอุณหภูมิและตัวความปวดมี Nociceptor ที่ถูกกระตุ้นด้วยสารเคมีพวกฮีสตามีน
การมองเห็น
กลไกที่1 การกระตุ้น Stimulation ที่ตัวรับ Photoreceptor ในจอรับภาพ Retiona โดยแสงแล้วเกิดศักดิ์ไฟฟ้า
กลไกที่2 การส่งผ่าน Transmissiom]n ศักดิ์ไฟฟ้าที่เกิดขึ้นนี้ไปตามวิถีประสาทการมองเห็น Visual pathway เข้าสู่สมอง
กลไกที่3การแปลหรือวิเคราะห์ข้อมูลTranslation ที่ได้ว่าภาพที่เห็นเป็นภาพ
ความผิดปกติของการมองเห็น
ภาวะสายตาผิดปกติ
สายตาสั้น Myopia ; nearsightedness ภาวาะที่มองเห็นเฉพาะวัตถุใกล้เท่านั้น
สาเหตุ:กระบอกตายาวมากกว่าปกติ กระจกตาโค้งกว่าปกติ มีการหักเหของแสงเพิ่มขึ้น
การแก้ไข :การใช้แว่นตาที่เป็นเลนส์เว้า
สายตายาว Hypermetropia,farsightedness ภาวะที่มองเห็นเฉพาะวัตถุไกลๆเท่านั้น
สาเหตุ : กระบอกตาสั้นกว่าปกติ กระจกตาโค้งน้องกว่าปกติมีการหักแหแสงลดลง
สายตาเอียง Astigmatism เป็นภาวะที่ผิดปกติของสายตาเนื่องจากมีการหักเหของแสงไม่เท่ากัน
สาเหตุ : กระจกตามีผิวโค้งหรือมีรัศมีความไม่สม่ำเสมอกัน ทำให้เกิดการหักเหไม่ดท่ากัน
การแก้ไข:การใส่แว่นตาที่เป็นเลนส์ทรงกระบอก
ต้อกระจก เกิดจากเลนส์เสื่อมสูญเสียสภาพโปร่งแสงและเกิการขุ่นขาวทำให้การมองเห็นลดลง
ต้อหิน เป็นภาวะหรือกลุ่มอาการของโรคที่มีความดันลูกตาสูงกว่าปกติ จนทำให้ขั้วประสาทตาเสื่อมและมีผลทำให้เกิดความบกพร่องของลานสายตา
การได้ยิน
สูญเสียการได้ยิน
1.Conductive hearing loss
เกิดจาการขัดขวางการนำคลื่นเสียงผ่านช่องหูเยื้อแก้วหูและกระดูกทั้ง3ชิน
2.Senoryneural hearing loss เกิดจากความปิดปกติของ sensory receptorcและ hair ceii และความผิดปกติของวิถีประสาทหารได้ยิน
3.Central hearing loss เกิดจากพยาธิสภาพทำให้ไม่รับรู้เสียงที่จำเป็นต่อการได้ยิน
สิ่งแวดล้อมและชนิดที่ได้ยินทั้งผู้ตรวจและผู้ป่วย เกิดความผิดปกติของประสาทหุส่วน tinnitus
การได้ยินดังกว่าปกติ Hyperacusis เมื่อมีความผิดปกติ ของCNVIIทำให้ Stapedius muscle ในหูชั้นกลาง
อาการและการแสดงของการเสียการทรงตัว
Vertigo เป็นความรู้สึกกว่ามีการหมุนที่จริงแล้วไม่มีการหมุน สาเหตุ; เกิดพยาธิสภาพที่ระบบประสาทส่วนกลางและประสาทควบคุมการทรงตัวในหูชั้น
Uneadiess การเสียการทรงตัวแบบศูนย์ เซ เนื่องจากปัญหาการยืน
Lighteadedness : มีอาการหวิวๆลอยๆ คล้ายจะเป็นลม
Dizziness เป็นอาการไม่สบายอย่างมาก
การควบคุมคุมการเคลื่อนไหว
-มีการส่งผ่านสัญญาณประสาทจาก motor cortex unit
-มีการทำงานของกล้ามเนื้อในการหดตัวและคลายตัวที่ประสานกัน เพื่อขยับโครงกระดูก
มีการทำงานของกระดูกในการเป็นแกนแข็งพยุงกล้ามเนื้อ เป็นความสำคัญ
การบาดเจ็บศีรษะ
เป็นการเกิดขึ้นทันทีที่มีการกระทำให้บาดเจ็บ อาจทำให้มีอาการถลอก ปวด บวม ฉีกขาด กะโหลกแตก
การประเมิน Glasgow coma scale
เป็นการประเมินการรู้สติ การตอบสนองตอบสิ่งเร้าโดยมีคะแนน 15 คะแนน
การสืมตา จะมีคะแนน ตั้งแต่ 1-4
การออกเสียง จะมีคะแนนตั้งแต่ 1-5 แต่หากผู้ป่วยมีท่อช่วยหายใจ จะเขียน VT
การเคลื่อนไหว โดยการแปลผลเช่น E4V5M6
การแบ่งความรุนแรง
Mild HI คะแนน GCS 13-15 คะแนน
Moderate HI คะแนน GCS 9-12 คะแนน
