Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

วิเคราะห์คุณค่า ลิลิตตะเลงพ่าย - Coggle Diagram

- - - - ศัตราวุธอรนิทร์ หมายถึง อาวุธของข้าศึก
      - พระมาลา หมายถึง หมวก
      - นฤนาถ หมายถึง กษัตริย์
      - พระมาลา หมายถึง หมวก
    - - มีสัมผัสสระในแต่ละวรรคของโคลงแต่ละบาทคล้ายกลบท
        
        มีสัมผัสสระในแต่ละวรรคของโคลงแต่ละบาทคล้ายกลบท
      - การเล่นคำ
        
        เพื่อให้มีความลึกซึ้งและเกิดอารมณ์กระทบใจผู้อ่าน
      - มีการใช้สัมผัสพยัญชนะเดียวกันเกือบทั้งวรรค
        
        กรตระกองกอดแก้ว เรียมจักร้างรสแคล้ว
        คลาดเคล้าคลาสมร
        จำใจจรจำจากสร้อย อยู่แม่อย่าละห้อย
        ห่อนช้าคืนสมแม่แล
        
        วรรคที่ ๑ ได้แก่ กร – กอง – กอด – แก้ว
        
        วรรคที่ ๒ ได้แก่ เรียม – ร้าง – รส
        
        วรรคที่ ๓ ได้แก่ คลาด – เคล้า – คลา
        
        วรรคที่ ๔ ได้แก่ อยู่ – อยาก
      - การเล่นเสียงวรรณยุกต์
      - มีการใช้สัมผัสสระและสัมผัสพยัญชนะ
        
        ทำให้เกิดความไพเราะ
      - การเลียนเสียงธรรมชาติ
        
        “....เจ้าพระยาไชยานุภาพ เจ้าพระยาปราบไตรจักร ตรับตระหนักสำเนียง เสียงฆ้องกลองปืนศึก อีกเอิกก้องกาหล เร่งคำรนเรียกมัน ชันหู ชูหางเล่น แปร้นแปร๋แลคะไขว่.”
      - การใช้คำอัพภาส
        
        การซ้ำอักษรลงหน้าคำศัพท์ ทำให้เกิดความไพเราะ
        
        เช่น “...สาดปืนไฟยะแย้ง แผลงปืนพิษยะยุ่ง พุ่งหอกใหญ่คะคว้าง ขว้างหอกซัดคะไขว่ไล่คะคลุกบุกบัน เงื้อดาบฟันฉะฉาด ง่าง้าวฝาดฉะฉับ...”
  - - - การใช้คำให้เกิดจินตภาพ
        
        การใช้คำที่แสดงให้เห็นภาพการต่อสู้อย่างห้าวหาญของพลทหารทั้งสองฝ่ายที่ผลัดกันรุกรับขับเคี่ยวกันด้วยอาวุธหลากหลายทั้งขอ ง้าว ทวน หอก ธนู จนต่างฝ่ายล้มตายไปเป็นจำนวนมาก
      - การใช้โวหารโดยการเปรียบเทียบ
        
        สมเด็จพระนเรศวรมีฤทธิ์เหมือนพระรามยามต่อสู้กับทศกัณฐ์ ข้าศึกศัตรูที่พ่ายแพ้ไปเหมือนพลยักษ์ สมเด็จพระนเรศวรก็เหมือนองค์พระนารายณ์อวตารลงมา
      - การใช้ถ้อยคำสร้างอารมณ์และความรู้สึก
        
        สามารถใช้ถ้อยคำ ทำให้ผู้อ่านเกิดความสะเทือนอารมณ์ เกิดความรู้สึกเห็นใจ เศร้าใจ ดีใจ ภูมิใจ ได้ตามจุดมุ่งหมายของกวี
        
        การใช้ถ้อยคำให้เกิดความรู้สึกเห็นใจ
        
        ตอนที่พระมหาอุปราชาเคลื่อนกระบวนทัพ ขณะเดินทางมีการชมธรรมชาติ ชมพันธุ์ไม้ต่างๆ โดยการนำชื่อต้นไม้และดอกไม้มาเล่นคำให้สอดคล้องกับอารมณ์และความรู้สึกของพระมหาอุปราชาได้อย่างไพเราะ
        
        การใช้ถ้อยคำเกิดอารมณ์สะเทือนใจ
        
        ตอนที่พระมหาอุปราชาลาพระสนม
        
        การใช้ถ้อยคำให้เกิดความรู้สึกเจ็บปวด
        
        ตอนพระมหาอุปราชาทูลพระเจ้าหงสาวดีว่าจะมีเคราะห์ไม่ต้องการออกรบ จึงถูกพระเจ้าหงสาวดีกล่าวประชดด้วยถ้อยคำให้เกิดความรู้สึกเจ็บปวดอับอายว่าให้เอาเครื่องแต่งกายหญิงมาสวมใส่
        
        การใช้ถ้อยคำแสดงความโศกเศร้า
        
        ตอนที่พระมหาอุปราชาต้องจากพระสนมและเดินทัพ เมื่อเห็นสิ่งใดก็คิดถึงนางอันเป็นที่รัก การคล่ำครวญของพระมหาอุปราชา ทำให้ผู้อ่านเห็นใจในความรักของพระมหาอุปราชา ดังปรากฏในตอนที่พระมหาอุปราชาเห็นต้นไม้ ดอกไม้ แล้วรำพันถึงพระสนม
- - - - ลิลิตตะเลงพ่ายแต่งเป็นลิลิตสุภาพ
      - โคลงสองสุภาพ โคลงสามสุภาพและโคลงสี่สุภาพสลับกันตามความเหมาะสมของเนื้อหา
  - - - แก่นสำคัญของลิลิตตะเลงพ่าย คือ การยอพระเกียรติสมเด็จพระนเรศวรมหาราชในด้านพระปรีชาสามารถทางการรบ
    - - การทำสงครามยุทธหัตถี แต่เพื่อมิให้เนื้อเรื่องแห้งแล้งขาดชีวิตชีวาจึงทรงเพิ่มเติมเรื่องที่ไม่ใช่การสงครามเข้าไป เนื้อหาที่สำคัญเป็นหลักของ
      - เรื่อง “ตะเลงพ่าย” คือ การดำเนินความตามเค้าเรื่องพงศาวดาร ได้แก่ การทำสงคราม การต่อสู้แบบยุทธหัตถี การจัดทัพ และรายละเอียดต่างๆ
    - - เหตุการณ์ภายในเมืองมอญและบรรยากาศ
      - ระหว่างการเดินทัพของพระมหาอุปราชาจากเมืองมอญสู่กาญจนบุรี
    - - เริ่มด้วยบทสดุดี
      - มีเนื้อเรื่อง
      - อนท้ายกล่าวสดุดีสมเด็จพระนเรศวรมหาราชและจบด้วยการกล่าวถึงจุดมุ่งหมายของกวี
      - บอกชื่อ ความเป็นมา และคำอธิษฐานของพระองค์ท่าน การนำเสนอเรื่อง พระองค์ไม่ได้สอดแทรกคพวิพากษ์วิจารณ์ใดๆ ลงไป
- - - - พิธีโขลนทวาร
        
        เพื่อสร้างขวัญกำลังใจแก่ทหาร
        
        เป็นพิธีบำรุงขวัญทหารก่อนออกศึก
        
        มีพระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์และประพรมน้ำพระพุทธมนต์
      - พิธีตัดไม้ข่มนาน
    - - ความเชื่อที่ปรากฏในเรื่อง
        
        ความเขื่อเรื่องฝันบอกเหตุ
        
        เชื่อคำทำนายทายทักของโหร
        
        ความเชื่อของบรรพบุรุษ
    - - พระมหาอุปราชาอับอายเมื่อถูกพระเจ้านันทบุเรงต่อว่า
      - สมเด็จพระนเรศวรใช้วาจาหว่านล้อมพระมหาอุปราชาให้มาต่อสู้ตัวต่อตัวกับพระองค์
      - สมเด็จพระวันรัต วัดป่าแก้วขอพระราชทานอภัยโทษแก่แม่ทัพนายกองโดยยกเหตุผลว่าเทพยดาต้องการพระองค์แสดงพระบรมเดชานุภาพ ซึ่งคำกล่าวนั้นถูกพระทัย พระองค์จึงพระราชทานอภัยโทษ
    - - ความนอบน้อม
      - ความเมตตา
      - ความรับผิดชอบต่อหน้าที่
      - การให้อภัย
      - เช่น ตอนที่พระเจ้านันทบุเรง ทรงสอนการศึกสงครามแก่พระมหาอุปราชา
- - - - พระมหาธรรมราชาเป็นพระบรมชนกนาถ
    - - อนุชาของสมเด็จพระนเรศวรมหาราช
    - - สมเด็จพระมหาธรรมราชาหรืออีกพระนามหนึ่งว่า สมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ ๑
  - - - กษัตริย์พม่า
    - - โอรสของนันทบุเรง