Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ข้อบังคับสภาการพยาบาลว่าด้วยข้อจำกัดและเงื่อนไขในการประกอบวิชาชีพการพยาบาล…
ข้อบังคับสภาการพยาบาลว่าด้วยข้อจำกัดและเงื่อนไขในการประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ พ.ศ.2564
หมวดที่ 1 บททั่วไป
“การรักษาโรคเบื้องต้น” หมายความว่ากระบวนการประเมินภาวะสุขภาพทั้ง การซัก ประวัติ การตรวจร่างกาย การวินิจฉัยแยกโรค การรักษาโรคและการบาดเจ็บ การป้องกันโรค รวมถึง การปฐมพยาบาล เพื่อการแก้ปัญหา ความเจ็บป่วยบรรเทาความรุนแรง หรืออาการของโรค เพื่อให้ผู้ป่วยพ้นภาวะการเจ็บป่วยหรือภาวะวิกฤต
“การเจ็บป่วยฉุกเฉิน” หมายความว่าการได้รับบาดเจ็บหรือการเจ็บป่วยกะทันหัน
“การเจ็บป่วยวิกฤต” หมายความว่า การเจ็บป่วยที่
มีความรุนแรงถึงขั้นที่อาจทำให้ผู้ป่วยถึงแก่ชีวิตหรือพิการได้
“การปฐมพยาบาล” หมายความว่า การให้ความช่วยเหลือแก่ผู้บาดเจ็บหรือผู้เจ็บป่วย
“การให้ภูมิคุ้มกัน” หมายความว่า กระบวนการที่
ทำให้ร่างกายสร้าง หรือเกิดภูมิคุ้มกัน หรือมีภูมิต้านทานต่อโรคที่ต้องการโดยการให้วัคซีน
หมวดที่ 2 การประกอบวิชาชีพการพยาบาล
ส่วนที่ 1 การพยาบาล
ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาล ชั้นหนึ่ง ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่ง กระทำการพยาบาลโดยใช้กระบวนการพยาบาล
การกระทำต่อร่างกายและจิตใจของบุคคล การตรวจประเมินภาวะสุขภาพ การส่งเสริมสุขภาพ การป้องกันโรคและการบาดเจ็บ การควบคุมการแพร่กระจายโรค การปฐมพยาบาล การบำบัดโรคเบื้องต้น และการฟื้นฟูสุขภาพ ทั้งรายทั่วไป รายที่ยุ่งยาก ซับซ้อน หรือเป็นการเจ็บป่วยฉุกเฉินหรือวิกฤต
การสอน การแนะนำ การให้คำปรึกษาและการแก้ไขปัญหาเกี่ยวกับสุขภาพอนามัย การวางแผนการดูแลต่อเนื่อง และการเสริมสร้างพลังอำนาจในการดูแลตนเองของประชาชน
การจัดสภาพแวดล้อมเพื่อการส่งเสริมสุขภาพ การป้องกัน การควบคุม และการแก้ปัญหาความเจ็บป่วยหรือวิกฤต
การปฏิบัติการพยาบาลตามแผนการพยาบาล หรือแผนการรักษาของ ผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรม การใช้เครื่องมือพิเศษ การติดตามผล รวมทั้ง การประสานทีมสุขภาพ
การให้การพยาบาลที่บ้านและการส่งเสริมความสามารถของบุคคล ครอบครัว และชุมชนเพื่อใช้ชีวิตอย่างปกติสุขหรือสามารถจัดการวิถีชีวิตให้อยู่กับความเจ็บป่วยและมีคุณภาพชีวิตที่ดี ตามศักยภาพ
ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาล ชั้นหนึ่ง ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่ง จะให้ยาผู้รับบริการได้เฉพาะที่ผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรม ซึ่งเป็นผู้บำบัดโรคได้ระบุไว้ในแผนการรักษา หรือเมื่อเป็นการรักษาโรคเบื้องต้นหรือการปฐมพยาบาล
ห้ามให้ยา หรือสารละลายในช่องรอบเยื่อบุไขสันหลัง หรือช่องไขสันหลัง หรือ สายสวนทางหลอดเลือดดำส่วนกลาง และช่องทางอื่น ตามที่สภาการพยาบาลประกาศกำหนด
ห้ามให้ยา หรือสารละลาย หรือสารที่เกี่ยวข้องกับรังสี วินิจฉัย และยาอื่น ตามที่ สภาหารพยาบาลประกาศกำหนด
ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาล ชั้นสอง ผู้ประกอบวิชาชีพกาพยาบาลและการผดุงครรภ์ ชั้นสอง ให้กระทำการพยาบาลที่ไม่ยุ่งยากซัซ้อนตามแผนการพยาบาล ในกรณีที่เป็นปัญหา ยุ่งยาก ซับซ้อน หรือเป็นการเจ็บป่วยฉุกเฉิน หรือวิกฤต จะทำการประกอบวิชาชีพการพยาบาลได้ จะต้องกระทำร่วมกับผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาล ชั้นหนึ่งหรือผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและ การผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่ง
ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาล ชั้นสอง ผู้ประกอบวิชาชีพกาพยาบาลและการผดุงครรภ์ ชั้นสอง จะให้ยาผู้รับบริการได้เฉพาะการให้ยาทางปากและยาภายนอก ตามที่ผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรม ซึ่งเป็นผู้บำบัดโรคได้ระบุไว้ในแผนการรักษาหรือเมื่อเป็นการปฐมพยาบาล
ส่วนที่ 2 การทำหัตถการ
ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาล ชั้นหนึ่ง ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่ง กระทำการพยาบาลโดยการทำหัตถการตามขอบเขตที่กำหนด
การทำแผล การตกแต่งบาดแผล การเย็บแผลขนาดลึกไม่เกินชั้นเนื้อเยื่อ
ไขมันใต้ผิวหนังและไม่อยู่ในตำแหน่งซึ่งเป็นอันตรายต่ออวัยวะสำคัญของร่างกาย โดยใช้ยาระงับความรู้สึกเฉพาะที่ หรือการตัดไหมในตำแหน่งที่ไม่เป็นอันตราย การดูแลรักษาบาดแผลไหม้ แผลน้ำร้อนลวก หรือสารเคมี ไม่เกินระดับ 2 ของแผลไหม้
การผ่าตัดเอาสิ่งแปลกปลอม การผ่าฝี การผ่าตัดตาปลา การเลาะก้อนใต้ผิวหนัง ในบริเวณที่อยู่ในตำแหน่งซึ่งไม่เป็นอันตรายต่ออวัยวะที่สำคัญของร่างกาย โดยใช้ยาระงับความรู้สึกทางผิวหนังหรือฉีดยาชาเฉพาะที่
ในการเอาสิ่งแปลกปลอมออกจากอวัยวะ
การถอดเล็บ การจี้หูดหรือจี้ตาปลา โดยใช้ยาระงับความรู้สึกทางผิวหนัง หรือฉีดยาชาเฉพาะที่
การให้ออกซิเจน
การให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำในผู้ป่วยที่
มีภาวะวิกฤต ภาวะสูญเสียสมดุลของสารน้ำในร่างกาย ผู้ป่วยที่
มีความเสี่ยงต่อภาวะช็อค การปฐมพยาบาล หรือตามแผนการรักษาของ ผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรม
การให้ยาทางปาก ทางผิวหนัง ทางหลอดเลือดดำ หรือช่องทางอื่นๆ ตามแผนการรักษาของผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรม หรือตามที่สภาการพยาบาลประกาศกำหนด
การให้เลือด (Blood Transfusion) ตามแผนการรักษาของผู้
ประกอบวิชาชีพเวชกรรม
การเปิดทางเดินหายใจให้โล่งด้วยการดูดเสมหะ การเคาะปอด
การช่วยฟื้นคืนชีพ (Cardio pulmonary resuscitation)
เพื่อแก้ไขปัญหาวิกฤติของผู้ป่วย
การเช็ดตา ล้างตา (Eye irrigation) หยอดตา ป้ายตา ปิดตา หรือ
การล้างจมูก
การสอดใส่สายยางลงไปในกระเพาะอาหาร (Nasogastric tube) เพื่อให้อาหาร ให้ยา หรือล้างกระเพาะอาหารในรายที่กินสารพิษ หรือตามแผนการรักษาของผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรม
การสวนปัสสาวะ หรือการเปลี่ยนสายสวนปัสสาวะ ในรายที่
ไม่มีความผิดปกติของระบบทางเดินปัสสาวะ
การสวนทางทวารหนัก ในรายที่ไม่มีข้อบ่งชี้อันตราย
การดาม หรือการใส่เฝือก ชั่วคราว
การตรวจคัดกรองมะเร็งเต้านม
การเจาะเก็บตัวอย่างเลือดจากหลอดเลือดดำส่วนปลายหรือปลายนิ้ว หรือสารคัดหลั่ง เพื่อส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการ ตามข้อบังคับหรือประกาศที่
สภาการพยาบาลประกาศกำหนด
หัตถการอื่น ๆ ตามที่สภาการพยาบาลประกาศกำหนด
หมวดที่ 3 การรักษาโรคเบื้องต้น
ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาล ชั้นหนึ่ง
ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่ง
ให้กระทำการประกอบวิชาชีพการพยาบาลตามข้อกำหนดของสภาการพยาบาลในการรักษาโรค เบื้องต้นและการให้ภูมิคุ้มกันโรค
ไข้ตัวร้อน ไข้และมีผื่นหรือจุด ไข้จับสั่น ไอ ปวดศีรษะ ปวดเมื่อย
ปวดหลัง ปวดเอว ปวดท้อง ท้องผูก ท้องเดิน คลื่นไส้อาเจียน
การอักเสบต่างๆ โลหิตจาง ดีซ่าน โรคขาดสารอาหาร อาหารเป็นพิษ โรคพยาธิลำไส้ โรคบิด โรคไข้หวัด โรคหัด โรคสุกใส โรคคางทูม โรคไอกรน โรคผิวหนังเหน็บชา ปวดฟัน เหงือกอักเสบ เจ็บตา เจ็บหู โรคติดต่อตามประกาศกระทรวงสารณสุข ภาวะแท้งคุกคามหรือหลังแท้งแล้ว การให้ภูมิคุ้มกันโรคแก่บุคคลทั่วไป หญิงมีครรภ์ หญิงหลังคลอด ทารกและเด็ก ความเจ็บป่วยอื่นๆตามที่สภาการพยาบาลประกาศกำหนด
ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาล ชั้นหนึ่ง
ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่ง
ที่ผ่านการอบรมตามหลักสูตรที่สภาการพยาบาลประกาศกำหนด
สาขาที่ศึกษาเฉพาะทาง
สาขาเวชปฏิบัติทั่วไป(การรักษาโรคเบื้องต้น)
สาขาการพยาบาลเวชปฏิบัติทางตา
สาขาการพยาบาลเวชปฏิบัติฉุกเฉิน
สาขาเวชปฏิบัติการบำบัดทดแทนไต(การล้างไตทางช่องท้อง)
สาขาการพยาบาลเวชปฏิบัติการบำบัดทดแทนไต (การฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม)
สาขาการพยาบาลเวชปฏิบัติผู้สูงอายุ
สาขาการพยาบาลผู้ป่วยวิกฤต (ผู้ใหญ่และผู้สูงอายุ)
สาขาการพยาบาลผู้ป่วยโรคติดเชื้อและการควบคุมการติดเชื้อ
สาขาการพยาบาลผู้ป่วยมะเร็ง
สาขาการพยาบาลโรคหัวใจและหลอดเลือด
สาขาการพยาบาลผู้ป่วยแบบประคับประคอง
สาขาการพยาบาลเวชปฏิบัติครอบครัว
สาขาการจัดการโรคเรื้อรัง
สาขาการพยาบาลสุขภาพจิตและจิตเวช
การพยาบาลสาขาอื่นที่สภาการพยาบาลประกาศกำหนด
ผู้ผ่านการอบรมหลักสูตร และได้รับหนังสืออนุมัติหรือวุฒิบัตร ที่สภาการพยาบาลประกาศกาหนด
การพยาบาลผู้ใหญ่และผู้สูงอายุ
การพยาบาลเด็ก
การพยาบาลจิตเวชและสุขภาพจิต
การพยาบาลผู้ป่วยโรคติดเชื้อและการควบคุมการติดเชื้อ
การพยาบาลเวชปฏิบัติชุมชน
การผดุงครรภ์
การพยาบาลมารดาและทารก
การพยาบาลสาขาอื่นที่สภาการพยาบาลประกาศกำหนด
ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาล ชั้นหนึ่ง ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ชั้นหนึ่ง ได้แล้ว สามารถทำการพยาบาล การรักษาโรคเบื้องต้นและหัตถการ ในสาขาที่ผ่านการศึกษา ฝึกอบรมตามข้อบังคับหรือประกาศที่สภาการพยาบาลกาหนด
ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาล ชั้นหนึ่ง
ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่ง
ต้องกระทำการรักษาโรคเบื้องต้นตามข้อกำหนดของสภาการพยาบาลในการรักษาโรคเบื้องต้น และการให้ภูมิคุ้มกันโรคโดย
ตรวจวินิจฉัยและบำบัดรักษาโรค ตามมาตรฐานของการประกอบวิชาชีพการพยาบาล ที่สภาการพยาบาลประกาศกำหนด
ให้ส่งผู้ป่วยไปรับการบำบัดรักษาจากผู้ประกอบวิชาชีพอื่น เมื่อปรากฏ ตรวจพบ หรือพิจารณาแล้วเห็นว่าอาการไม่บรรเทา อาการรุนแรงเพิ่มขึ้น มีโรคหรือภาวะแทรกซ้อน เป็นโรคติดต่อที่
ต้องแจ้งความตามกฎหมายว่าด้วยโรคติดต่อ หรือมีเหตุอันควรอื่นๆ เกี่ยวกับการบำบัดรักษา
ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาล ชั้นหนึ่ง
ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่ง ถ้าจำเป็นต้องใช้ยาให้ใช้ยาได้ตามคู่มือการใช้ยาที่
สภาการพยาบาลประกาศกำหนด
ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาล ชั้นหนึ่ง
ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่ง
ในการให้ภูมิคุ้มกันโรค ต้องปฏิบัติตามแนวทางการให้ภูมิคุ้มกันโรคที่กระทรวงสาธารณสุขกำหนด
ต้องมีบันทึกรายงานเกี่ยวกับประวัติของผู้ป่วย หรือผู้รับบริการ อาการ และ การเจ็บป่วย โรค การพยาบาล การให้การรักษา หรือการให้บริการ วันเวลาในการให้บริการ
ชื่อผู้ประกอบวิชาชีพ ตามความเป็นจริง ตามแบบของสภาการพยาบาล เก็บบันทึกและรายงานไว้เป็นหลักฐานเป็นเวลา 5 ปี
หมวดที่ 4 การประกอบวิชาชีพการผดุงครรภ์
ส่วนที่ 1 การพยาบาลก่อนการตั้งครรภ์ ระยะตั้งครรภ์
ผู้ประกอบวิชาชีพการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่ง
ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่ง
ให้การผดุงครรภ์แก่หญิงและครอบครัว เมื่อต้องการมีบุตร ก่อนการตั้งครรภ์ ระยะตั้งครรภ์ ด้วยกระบวนการ ดังนี้
การตรวจประเมินภาวะสุขภาพของหญิงและคู่สมรสเพื่อ
วางแผนการมีบุตร
การตรวจประเมินภาวะการตั้งครรภ์ด้วยเวชภัณฑ์ทดสอบการตั้งครรภ์
การรับฝากครรภ์
การประเมินภาวะสุขภาพด้านร่างกายและจิตใจของหญิงมีครรภ์ การสอนการปฏิบัติตนของบิดาและมารดาใน ระหว่างตั้งครรภ์
การคลอดและหลังคลอด เพื่อการเตรียมการคลอด
การประเมินการเจ็บป่วยในอดีตและปัจจุบัน ที่อาจมีผลกระทบกับ
การตั้งครรภ์ การคลอด การผ่าตัดอื่นที่นอกเหนือไปจาก
การผ่าตัดคลอด การใช้ยา การแพ้ยาและอาหาร
การประเมิน ประวัติทางสูติกรรม จำนวนครั้งที่
เคยตั้งครรภ์ ผลการตั้งครรภ์แต่ละครงั้ รายละเอียดการคลอด ภาวะแทรกซ้อนของการตั้งครรภ์และการคลอดครั้งก่อน
การตรวจร่างกายทั่วไปและการประเมินภาวะโภชนาการของหญิงมีครรภ์
การตรวจครรภ์และทารกในครรภ์ เพื่อประเมินภาวะของการตั้งครรภ์
และตรวจเต้านมและหัวนม เพื่อเตรียมพร้อมให้นมมารดา
ให้ยาเสริมธาตุเหล็กและโฟเลตแก่หญิงมีครรภ์
การให้วัคซีนป้องกันบาดทะยัก และวัคซีนอื่นตามเกณฑ์ที่
กระทรวงสาธารณสุขประกาศกำหนด
แนะนำและส่งต่อหญิงมีครรภ์ให้ได้รับการตรวจและการรักษากับผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรม ตามเกณฑ์การฝากครรภ์ที่
กระทรวงสาธารณสุขประกาศกำหนด
ส่งต่อหญิงมีครรภ์กลุ่มเสี่ยง ตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข หรือการตรวจพบภาวะครรภ์เป็นพิษ (Pre-eclampsia) หรือส่วนนำหรือท่าของทารกในครรภ์ผิดปกติหรือมีภาวะความเสี่ยงต่อการตั้งครรภ์และการคลอดอื่น ๆ ให้ได้รับความพร้อมเพื่อความปลอดภัยของ
หญิงมีครรภ์และทารก
ส่วนที่ 2 การพยาบาลระยะคลอด
ประกอบวิชาชีพการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่ง
ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่ง จะกระทำการผดุงครรภ์ได้แต่เฉพาะรายที่ตั้งครรภ์ปกติ และคลอดอย่างปกติ ตลอดจนการดูแลมารดาและทารกแรกเกิด
ผู้ประกอบวิชาชีพการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่ง
ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ชั้นหนึ่ง
ให้การผดุงครรภ์หญิงมีครรภ์ ระยะก่อนคลอด ดังนี้
การประเมินหญิงมีครรภ์
การประเมินประวัติการตั้งครรภ์ และประวัติการเจ็บป่วยอื่นๆที่
เกี่ยวข้องกับการตั้งครรภ์และการคลอด
การตรวจทางหน้าท้องเพื่อประเมินความพร้อมในการคลอด
การตรวจประเมินทารกในครรภ์
ประมาณน้ำหนักทารกในครรภ์
การตรวจการเต้นของหัวใจทารกในครรภ์
ส่วนนำและท่าทารกในครรภ์
การประเมินความก้าวหน้าของการคลอด
การพยาบาลระยะคลอด (Intrapartum)
การพยาบาลหญิงมีครรภ์ที่ได้รับการชักนำการคลอด(Induction of labour)
การทำคลอดในรายปกติ เตรียมทำคลอดเมื่อปากมดลูกเปิดสมบูรณ์แล้ว ส่วนนำอยู่ในอุ้งเชิงกรานพร้อมคลอด ตัดฝี เย็บตามข้อบ่งชี้ การทำคลอด การดูแลทารกแรกเกิดทันที
ทำคลอดรก และเยื่อหุ้มทารกโดยใช้วิธี Modified Credé Maneuver
การเย็บซ่อมแซมฝีเย็บ ในรายที่มีการฉีกขาดไม่เกินระดับ 2
การประเมินการเสียเลือด
การประเมินสัญญาณชีพหลังคลอดทันทีและก่อนการย้ายออกจากห้องคลอด
การช่วยเหลือผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรมทำคลอด ในรายที่
มีการคลอดผิดปกติเช่น การคลอดติดไหล่หน้า หรือการใช้เครื่องมือช่วยคลอดด้วยเครื่องสุญญากาศ หรือการช่วยทำผ่าตัดคลอด การช่วยทำหัตถการทางสูติกรรมที่มีความปลอดภัยต่อหญิงมีครรภ์
ห้ามผู้ประกอบวิชาชีพการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่ง
ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่ง กระทำการที่เกี่ยวกับการคลอด ดังนี้
การเจาะน้ำคร่ำเพื่อตรวจภาวะการเจริญเติบโตของทารกในครรภ์
การทำคลอดที่มีความผิดปกติ
การล้วงรก
การกลับท่าของทารกในครรภ์ ทั้งภายในและภายนอกครรภ์
การใช้มือกดท้องในขณะช่วยทำคลอด
การเย็บซ่อมฝีเย็บที่
มีการฉีกขาดระดับ 3
การทำแท้ง
ผู้ประกอบวิชาชีพการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่ง
ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและ การผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่งจะกระทำการช่วยคลอดฉุกเฉินในรายที่มีการคลอดผิดปกติที่ไม่สามารถตรวจพบก่อนการทำคลอด และไม่สามารถหาผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรมทำการคลอดได้ภายในเวลาอันสมควร และเห็นประจักษ์ว่าถ้าละเลยไว้จะเป็นอันตรายต่อมารดาหรือทารกก็ให้ทำคลอดในรายเช่นนั้นได้ แต่ห้ามให้ใช้คีมสูง ในการทำคลอด หรือใช้เครื่องดูดสุญญากาศในการทำคลอดหรือทา การผ่าตัดในการทา คลอด หรือให้ยารัดมดลูกก่อนคลอด
ในรายที่มีการตกเลือดหลังคลอดถ้าปล่อยทิ้งไว้จะเป็นอันตรายต่อมารดาให้รักษาอาการตกเลือดเบื้องต้นตามความจำเป็นและส่งต่อทันที
ส่วนที่ 3 การพยาบาลมารดาและทารก
ระยะหลังคลอด
ผู้ประกอบวิชาชีพการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่ง
ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่ง ให้การพยาบาลกับมารดาหลังคลอดอย่างใกล้ชิด เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อน โดยเฉพาะภาวะตกเลือดหลังคลอด และอาการอื่นที่อาจจะเกิดขึ้น
ผู้ประกอบวิชาชีพการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่ง
ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ชั้นหนึ่ง
จะต้องใช้ยาทำลายและป้องกันการติดเชื้อสำหรับหยอดตา หรือป้ายตาทารกแรกเกิดทันที
การพยาบาลทารกแรกเกิด โดยการประเมินสัญญาณชีพ
ความผิดปกติ หรือความพิการที่สามารถมองเห็นได้ชัดเจน และให้มารดาได้สัมผัสโอบกอดทารกและเริ่มให้ดูดนมจากมารดา
ภายในชั่วโมงแรกหลังคลอด
ผู้ประกอบวิชาชีพการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่ง
ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ชั้นหนึ่ง
จะต้องบันทึกรายงานเกี่ยวกับประวัติของหญิงตั้งครรภ์ การพยาบาลระยะตั้งครรภ์ การคลอด การพยาบาลหลังคลอด และการให้การบริการตามความเป็นจริง ตามแบบของสภาการพยาบาล และต้องเก็บบันทึกรายงานไว้เป็นหลักฐาน เป็นระยะเวลา 5 ปี
ผู้ประกอบวิชาชีพการผดุงครรภ์ ชั้นสอง และผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและ การผดุงครรภ์ ชั้นสอง ให้กระทำการพยาบาล
ระยะตั้งครรภ์ ระยะคลอด และการพยาบาลหลังคลอด ในรายตั้งครรภ์และการคลอดปกติ ในสถานพยาบาลและการเยี่ยมบ้านที่
ไม่ยุ่งยากซับซ้อนตามแผนการพยาบาลมารดาและทารกแรกเกิด เมื่อเป็นการทำร่วมกับผู้ประกอบวิชาชีพการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่ง ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่ง ห้ามไม่ให้กระทำในกรณีที่เป็นปัญหายุ่งยาก ซับซ้อน หรือตรวจพบความผิดปกติ
ส่วนที่ 4 การวางแผนครอบครัว
และการคัดกรองมารดาทารก
ผู้ประกอบวิชาชีพการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่ง
ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ชั้นหนึ่ง
สามารถกระทำการพยาบาล และการวางแผนครอบครัว ดังนี้
การให้คำปรึกษากับคู่สมรสในการวางแผนครอบครัวแบบวิธีธรรมชาติ/การคุมกำเนิดด้วยวิธีธรรมชาติไม่ต้องใช้ยาหรืออุปกรณ์
การให้บริการวางแผนครอบครัวแบบใช้ยาหรือใช้อุปกรณ์
ยาเม็ดคุมกาเนิด (Oral contraceptive pills)
ยาฉีดคุมกาเนิด (DMPA)
ถุงยางอนามัย
วงแหวนคุมกาเนิด
แผ่นแปะคุมกำเนิด /ยาคุมกำเนิดชนิดแผ่นแปะผิวหนัง
การฝังและถอดยาคุมกาเนิด (Nor Plant)
อื่นๆ ตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข
ผู้ประกอบวิชาชีพการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่ง ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ชั้นหนึ่งสามารถทำการคัดกรองมารดาทารก
การทำ Pap smear
การประเมินภาวะสุขภาพ
ความผิดปกติและความพิการของทารก
ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ ชั้นสอง ผู้ประกอบวิชาชีพการผดุงครรภ์ชั้นสอง การให้บริการวางแผนครอบครัวแบบใช้ยาหรือใช้อุปกรณ์
ยาเม็ดคุมกาเนิด (Oral contraceptive pills)
ถุงยางอนามัย
วงแหวนคุมกาเนิด
แผ่นแปะคุมกำเนิด/ยาคุมกำเนิดชนิดแผ่นแปะผิวหนัง
ส่วนที่ 5 การสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคแก่มารดา ทารก และเด็ก
ผู้ประกอบวิชาชีพการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่ง
ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่ง จะให้ภูมิคุ้มกันโรค ต้องปฏิบัติตามแนวทางการให้ภูมิคุ้มกันโรค
ที่กระทรวงสาธารณสุขประกาศกำหนด
ผู้ประกอบวิชาชีพการผดุงครรภ์ ชั้นสอง ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ชั้นสอง ให้คำแนะนำเรื่องการเข้ารับภูมิคุ้มกันโรคและติดตามให้มารับภูมิคุ้มกันโรค