Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

แนวคิดทฤษฎีการสูงอายุ - Coggle Diagram

- - - - 1.ทฤษฎีวิวัฒนาการ (Evolution theory) ความสูงอายุมีการปรับตัวตามวิวัฒนาการของสิ่งมีชีวิต โดยจะมี การสร้างสรรค์สิ่งที่ดีกว่าเพื่อความอยู่รอดในสิ่งแวดล้อมที่มีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา
      - 2.ทฤษฎีพันธุกรรมทั่วไป (General genetic theories) อายุขัยของ สัตว์แต่ละชนิดจะมีอายุนานไม่เท่ากัน ทั้งนี้จะถูกก าหนดขึ้นโดยรหัสทางพันธุกรรม เช่น แมลงหวี่มีอายุ เฉลี่ยประมาณ 1 วัน หนู 2-3 ปี สุนัข 12 ปี ม้า 25 ปี มนุษย์ 120 ปี เป็นต้น
      - การประยุกต์ใช้ในการพยาบาล ความเข้าใจในทฤษฎีดังกล่าวช่วยให้พยาบาล ประเมินบุคคลถึงความเสี่ยงที่อาจจะเกิดโรค หรือความเจ็บปุวยเนื่องจากพันธุกรรม และนำไปสู่การวางแผนสร้างเสริมสุขภาพ เฝูาระวังและปูองกัน สุขภาพ ทฤษฎี 1,2
      - 3 ทฤษฎีเกี่ยวข้องกับพันธุกรรมในเซลล์ ยีน (gene) ยีนควบคุมลักษณะทางพันธุกรรม โดยควบคุมการสร้างเอนไซม์ ร่างกายต้องอาศัยเอนไซม์ตัวนี้มาเกี่ยวข้องก็จะเกิดขึ้นได้น้อยหรือเกิดไม่ได้เลย การท าหน้าที่ของเซลล์จะ เสียไป และในที่สุดเซลล์ก็จะมีความผิดปกติ และตายได้
      - 4.ทฤษฎีการผ่าเหล่าหรือการกลายพันธ์ (Somatic Mutation Theory) การได้รับรังสี ทีละเล็กทีละน้อยเป็นประจ า ส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลง DNA (Deoxyribonucleic Acid) และเกิดการผันแปรของเซลล
      - ทฤษฎีการสะสมความผิดพลาดของ Cell (Error Theory) ความผิดพลาดเกิดขึ้นในขั้นตอนของการถ่ายทอดข้อความในการสังเคราะห์ โปรตีนหรือเอ็นไซม์ จะทำให้มีการจำลองโปรตีนหรือเอ็นไซม์ ซึ่งมีลักษณะแลคุณสมบัติผิดไปจากเดิม และไม่สามารถท าหน้าที่ดังเดิมได้
    - - .1 ทฤษฎีความเสื่่อมโทรม (Wear and Tear Theory)
        เมื่อร่างกายมีการใช้งานนานๆ จะมีความผิดปกติเกิดขึ้นทฤษฎีนี้คืออวัยวะส่วนใดของร่างกายที่ไม่ค่อยได้ทำงาน จะเสื่อมสภาพไปก่อน ในขณะที่อวัยวะ ส่วนอื่นๆ ที่ทำงานกลับขยายใหญ่ขึ้น
      - .2 ทฤษฎีระบบประสาท และต่อมไร้ท่อ (Neuroendocrine Theory )เมื่อเข้าสู่ วัยชราการท างานของระบบประสาทจะลดลง Reflex ต่างๆ จะเชื่องช้า ความจำจะเสื่อมลง ต่อมไร้ท่อ ทำงานลดลงเช่น Insulin จะผลิตน้อยลงเกิดเป็นเบาหวานขึ้นได้ในผู้สูงอายุ
      - 3 ทฤษฎีภูมิคุ้มกัน (Immunological Theory) ทำหน้าที่ปูองกันร่างกายจากจุลินทรีย์ การติดเชื้อ เซลล์มะเร็ง หรือสิ่ง แปลกปลอม
        
        การประยุกต์ใช้ในการพยาบาล
        
        1) ความเข้าใจในทฤษฎีดังกล่าว เป็นจุดตั้งต้นเพื่อนำสู่การวางแผนการพยาบาลในการวางแผน และการจัดให้ผู้สูงอายุได้รับภูมิคุ้มกันที่เหมาะสมในวัยสูงอายุ เช่น วัคซีนไข้หวัดใหญ่
        
        2) ทำให้เข้าใจหลักการดูเเลผู้ปุวยสูงอายุที่มีการตอบสนองช้ากว่าปกติ ทั้งระบบประสาทเเละ ต่อมไร้ท่อ พยาบาลเฝูาระวังปัจจัยเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับการดูแลที่เหมาะสม
        
        3) น าสู่ความเข้าใจในการประเมินภาวะเจ็บปุวยของผู้สูงอายุ ที่พบว่าไม่แสดงอาการของโรค อย่างตรงไปตรงมา ซึ่งทำให้ไม่อาจใช้การวัดอุณหภูมิเป็นเครื่องบ่งชี้ภาวะติดเชื้อในวัยสูงอายุได้
    - - 1 ทฤษฎีสะสมของเสีย การสะสมสารที่เป็นอันตรายต่อเซลล์ สารนี้มีสีดำ เรียกว่า “ไลโอฟัสซิน” (Lipofuscin) หรือ “รงควัตถุชรา” (Age pigment) หรือ “รงควัตถุไขมัน” (Fatty pigment) เชื่อว่าสารนี้เกิดจากการแตกตัวของโปรตีนและไขมัน
        
        การประยุกต์ใช้ในการพยาบาล
        
        การแนะนำแนวทางในการรับประทานอาหารที่ลด การเกิดสารไลโปฟัสซิน หรือรงควัตถุ ไขมัน
        โดยจำกัดอาหาร จำพวกโปรตีน คาร์โบไฮเดรท ไขมัน
        
        การเลือกรับประทานอาหารที่มีส่วนช่วยในการทำลายลูกโซ่ไลโปฟัสซินให้แตกจากกัน คือ อาหารที่มีวิตามินอี และซีลีเนียมสูง
        
        3) และบริโภคอาหารจำพวกผักและผลไม้จะช่วยให้อายุยืนยาว
      - 2 ทฤษฎีอนุมูลอิสระ (Free Radical Theory) อนุมูลอิสระเป็นส่วนประกอบทางเคมีของเซลล์ ซึ่งเป็นผลพลอยได้ในกระบวนการท างาน ปกติของเซลล์ อนุมูลอิสระเกิดได้จากสาเหตุอื่น ๆ ได้อีกเช่น มลภาวะเป็นพิษ,รังสี,อาหาร, บุหรี่และ เชื่อกันว่าสารจ าพวกวิตามิน A , C , E
        
        การประยุกต์การพยาบาล
        
        ความเข้าใจในทฤษฎีนี้ช่วยให้พยาบาลใช้ในการจัดอาหาร ที่มีคุณสมบัติต่อต้านการ เกิดปฏิกิริยารวมตัวกับออกซิเจน เพื่อช่วยชลอความสูงอายุ
        
        การแบ่งอาหารออกเป็นหลายมือ และให้รับประทานมื้อละน้อยๆ แต่บ่อยครั้ง จะทำให้ของ เสียที่ได้จากกระบวนการออกซิเดชั่นลดน้อยน้อยลง
        
        การหลีกเลี่ยงสถานที่มีปัจจัยส่งเสริมให้มีอนุมูลอิสระเพิ่มมากขึ้น เช่น หลีกเลี่ยงสถานที่มี ฝุุนควันรถยนต์ ควันบุหรี่ ฝุุน PM 2.5
  - - - เปลี่ยนแปลงจากการกระทำตัวในครั้งก่อนเป็นผู้สูงอายุ แต่จะถดถอยบทบาทลง
    - - อธิบายถึงการพัฒนาของคนซึ่งแบ่งเป็น 8 ระยะ ตั้งแต่แรกเกิด จนถึงวัยสูงอายุ
    - - เป็นวัยที่ถอยบทบาทลงแต่หาสิ่งใหม่มาทำทดแทน ยอมรับว่าสภาพ ร่างกายของตนถดถอยลงและชีวิตจะมีสุขถ้าสามารถยอมรับและปรับความรู้สึกนี้ได
      - เป็นความรู้สึกที่ยอมรับกฎเกณฑ์ และการ เปลี่ยนแปลงทางธรรมชาติและยอมรับความตายได้โดยไม่รู้สึกหวาดวิตก
    - - "สัตว์ที่มีความต้องการ" (wanting animal) และเป็น การยากที่มนุษย์จะไปถึงขั้นของความพึงพอใจอย่างสมบูรณ์ ทำให้พบระดับความต้องการของมนุษย์
- - - - สิ่งแวดล้อม ประกอบด้วย
        อำนาจทางการเมือง
        เศรษฐกิจ
        สิ่งแวดล้อมทางสังคม
        สงคราม
        ความอดอยากขาดแคลน
        การปฏิวัติ
        สภาพเศรษฐกิจโลก
        การเปลี่ยนแปลงลักษณะประชากร
        เหตุการณ์ในประวัติศาสตร์
        เหตุการณ์โลก อิทธิพลทางวัฒนธรรม