Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

แนวคิดทฤษฎีการสูงอายุ - Coggle Diagram

- - - - 1) ปัจจัยตัดขวาง (cross-cutting determinants) เป็นปัจจัยสำคัญที่มีอิทธิพลต่อปัจจัยด้านอื่นๆ ส่งผลต่อการเข้าสู่วัยสูงอายุอย่างมีคุณภาพ ได้แก่ เพศ วัฒนธรรม
      - 2) ตัวกำหนด (determinants) การเข้าสู่วัยสูงอายุอย่างมีคุณภาพ 6 ด้าน
        
        2.2) ตัวกำหนดทางพฤติกรรม
        
        2.2.1) กิจกรรมทางกาย(physical activity) การมีส่วนร่วมในกิจกรรมอย่างสม่ำเสมอช่วยชะลอการเสื่อมของการทำหน้าที่ของร่างกาย
        
        2.2.2) การรับประทานอาหารที่ถูกสุขอนามัย (healthy eating)
        
        2.2.3) สุขภาพช่องปาก (oral health) ปัญหาสุขภาพช่องปาก เช่นโรคฟันผุ
        
        2.2.4) การสูบบุหรี่ (tobacco use) การสูบบุหรี่เพิ่มภาวะเสี่ยงต่อการเกิดโรคเช่นมะเร็งปอด การสูญเสียสมรรถนะในการทำหน้าที่ของร่างกาย
        
        2.2.5) แอลกอฮอล์ (alcohol) แนวโน้มการบริโภคแอลกอฮอล์ในผู้สูงอายุน้อยกว่าวัยหนุ่มสาว เมตาบอลิสมที่เปลี่ยนแปลงจากกระบวนการชราทำให้ผู้สูงอายุง่ายต่อการเกิดโรคที่มีสาเหตุจากแอลกอฮอล์
        
        2.2.6) การใช้ยา (medication) ผู้สูงอายุเป็นวัยที่มีปัญหาเรื้อรังทางสุขภาพ จึงจำเป็นต้องใช้ยามากกว่าวัยอื่นๆ
        
        2.2.7) การปฏิบัติตาม/การให้ความร่วมมือในการรักษา (adherence)
        
        2.3) ตัวกำหนดเกี่ยวกับปัจจัยส่วนบุคคล
        
        2.3.1) ชีววิทยาและพันธุกรรม (biological and genetic) การสูงอายุถูกกำหนดขึ้นโดยกระบวนทางชีววิทยาซึ่งมีพันธุกรรมเป็นตัวกำหนด
        
        2.3.2) ปัจจัยทางจิตวิทยา (psychological factor) ปัจจัยทางด้านจิตวิทยาได้แก่ความฉลาดและความสามารถทางการคิด
        
        2.1) ระบบบริการทางสุขภาพและระบบบริการทางสังคม
        
        2.4) ตัวกำหนดทางด้านสิ่งแวดล้อมทางกายภาพ สิ่งแวดล้อมทางกายภาพ ที่ส่งผลต่อภาวะพึ่งพาและไม่พึ่งพาในผู้สูงอายุ
        
        2.4.1) ที่อยู่อาศัยที่ปลอดภัย (safe housing) ที่พักอาศัยที่พอเพียงและปลอดภัยเป็นสิ่งสำคัญที่ส่งผลต่อความผาสุกของผู้สูงอายุ สถานที่ตั้ง รวมถึงการที่ได้อยู่ใกล้กับสมาชิกในรอบครัว
        
        2.4.2) สิ่งแวดล้อมที่เสี่ยงในการหกล้ม (fall) การหกล้มในผู้สูงอายุทำให้เกิดการบาดเจ็บ เสียค่าใช้จ่ายในการรักษาและเป็นสาเหตุการตาย
        
        2.4.3) ปัจจัยพื้นฐานที่จำเป็นต่อการดำรงชีวิต ได้แก่ น้ำสะอาด อากาศบริสุทธิ์ และอาหารปลอดภัย
        
        2.5) ตัวกำหนดเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมทางสังคมการสนับสนุนทางสังคม
        
        2.5.1) การสนับสนุนทางสังคม (social support) การได้รับการสนับสนุนทางสังคมไม่เพียงพอมีความสัมพันธ์กับอัตราตายป่วย อัตราตาย การเก็บกดทางจิตใจ และทำให้ภาวะสุขภาพและความผาสุกลดลง
        
        2.5.2) ความรุนแรงและการทารุณกรรม (violence and abuse) ผู้สูงอายุซึ่งอยู่ในสภาพที่อ่อนแอหรืออยู่เพียงลำพังเสี่ยงต่อการเกิดอาชญากรรม
        
        2.5.3) การศึกษาและการอ่านออกเขียนได้ (education and literacy) ระดับการศึกษาต่ำและการอ่านไม่ออกเขียนไม่ได้มีความสัมพันธ์กับการเกิดภาวะทุพพลภาพ
        
        2.6) ตัวกำหนดทางเศรษฐกิจ
        
        2.6.1) รายได้ (income) ประชาชนที่ยากจนมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นที่จะเจ็บป่วยและเกิดภาวะทุพพลภาพ ผู้สูงอายุหญิงและชายซึ่งไม่มีทรัพย์สิน มีน้อย หรือไม่มีการเก็บออม ไม่ได้รับเบี้ยบำนาญ
        
        2.6.2) การทำงาน (work) หากประชาชนได้รับสวัสดิการที่ดีในการทำงาน
        
        2.6.3) การปกปูองทางสังคม (social protection) ทุกประเทศทั่วโลก จัดให้ครอบครัวเป็นแหล่งสนับสนุนที่สำคัญของผู้สูงอายุ แต่ปัจจุบันค่านิยมการอยู่อาศัยรวมกันของคนหลายรุ่นหลายวัยเริ่มเสื่อมคลายลง ประเทศต่างๆ