Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Fanda & Sterile - Coggle Diagram

- - - - เทคนิคการทาให้สะอาด(Clean technique)
      - การแยกผู้ป่วยที่เป็นโรคติดต่อด้วยวิธีการแยกเฉพาะ (Isolation technique)
    - - เทคนิคการทาให้สะอาด การใส่ถุงมือ (gloves)เสื้อคลุม (gown) ที่นึ่งแล้ว
      - การใช้ปากคีบที่ทาให้ไร้เชื้อหยิบเครื่องมือเครื่องใช้ที่สะอาดปราศจากเชื้อ
  - - - เป็นขั้นแรกที่สาคัญที่สุด การล้างที่ถูกต้องสามารถขจัดจุลชีพออกจากวัสดุเกือบทั้งหมด และเพียงพอสาหรับการทำลายเชื้อสำหรับเครื่องใช้โดยทั่วไป
      - วัตถุประสงค์
        
        เพื่อลดจานวนเชื้อโรคบนเครื่องมือให้เหลือปริมาณน้อยที่สุด
        
        เพื่อเป็นการลดสิ่งปนเปื้อนที่ติดอยู่บนผิวของเครื่องมือ
        
        ความสกปรกที่ติดแน่นบางอย่างไม่สามารถจะหลุดได้
        
        ช่วยลดอันตรายในการหยิบจับอุปกรณ์ของเจ้าหน้าที่เป็นเบื้องต้น
      - ข้อควรคานึงในการล้าง
        
        กาจัดเลือด หนอง เมือก สารคัดหลั่งและอื่น ๆ ออกก่อนทาความสะอาดเสมอ
        
        ไม่ทาให้อุปกรณ์ เครื่องใช้ชารุดเสียหายจากวิธีการทาความสะอาด
        
        ไม่ทาให้อุปกรณ์เครื่องใช้สกปรกมากกว่าเดิม
        
        ไม่ควรมีสารตกค้างหลงเหลืออยู่
      - วิธีทำ
        
        สวมใส่อุปกรณ์ป้องกันความสกปรกตามความเหมาะสม
        
        ล้างคราบสิ่งสกปรก
        
        เช็ดให้แห้งด้วยผ้าสะอาด หรือวางผึ่งลมก่อนเก็บเข้าที่
        
        ทาความสะอาดอุปกรณ์ขัดล้างให้สะอาด
    - - เป็นวิธีการทาลายเชื้อที่ดี ง่าย ประหยัด และมีประสิทธิภาพดี การต้มเดือดนาน10 นาทีแต่สำหรับเชื้อโรคที่อันตราย เช่น ไวรัส HIV องค์การอนามัยโลกแนะนาให้ต้มเดือดนาน20 นาที เพื่อให้มั่นใจ ดังนั้นการต้มเดือดที่มีประสิทธิภาพที่เชื่อถือได้ ควรจะต้มเดือดนาน20 นาทีขึ้นไปและน้าต้องท่วมของที่ต้องการต้ม
        
        เครื่องใช้ที่นิยมทำลายเชื้อด้วยการต้มได้แก่ เครื่องใช้ที่เป็นโลหะและเครื่องแก้วทุกชนิดเครื่องใช้ที่ไม่ควรต้มได้แก่ เครื่องใช้ที่ทำมาจากยาง และของมีคมเพราะจะทาให้เสื่อมคุณภาพและเสียคม
      - การเตรียมอุปกรณ์การต้ม
        
        หม้อต้มที่สะอาดมีฝาปิด
        
        ใส่น้าสาหรับการต้มให้มีปริมาณมากพอ
      - การเตรียมสิ่งของที่จะต้ม
        
        สิ่งของที่จะต้มควรได้รับการทาความสะอาดดีแล้ว
        
        แยกชนิดสิ่งของที่จะต้ม เครื่องมือกับเครื่องแก้วไม่ต้มด้วยกันเพราะเครื่องแก้วอาจแตกได้
        
        เครื่องใช้มีคมไม่ควรต้ม เพราะจะทาให้เสียความคม
        
        ของที่ใช้กับอวัยวะสะอาด ไม่ควรต้มปนกับของที่ใช้กับอวัยวะสกปรก
        
        ของที่ต้มครบเวลาแล้ว ต้องเก็บไว้ในภาชนะที่ปราศจากเชื้อหรือสะอาดมีฝาปิดมิดชิด
    - - Disinfectant หมายถึง สารเคมีหรือนายาที่ใช้ทาลายจุลินทรีย์ แต่ไม่สามารถทาลายชนิดที่มีสปอร์
      - Antiseptics หมายถึง สารเคมีที่ยับยั้งการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์
      - น้ายาที่ใช้ในการทาลายเชื้อ
        
        Alcohols
        
        ทำลายเชื้อได้ดีแต่ไม่ทาลายสปอร์ อาจทำให้เครื่องมือโลหะเกิดสนิท
        
        Aldehydes
        
        ทำลายเชื้อแบคทีเรีย ไวรัส รา ในเวลา 10 นาที
        ทำลายสปอร์แบคทีเรียได้ใน10 ชั่วโมง
        
        แพง ระคายเคืองผิวหนัง ทางเดินหายใจ ตา
        
        Diguanide
        
        สารที่ใช้คือ chlorhexidine ถ้าความเข้มข้นต่ากว่า 0.2% ไม่สามารถทาลายแบคทีเรียแกรมบวก เชื้อไวรัส
        เชื้อรา และสปอร์ของแบคทีเรียได้
        
        Halogens
        
        ทำลายเชื้อโรคได้ต่างกัน
        ตามความเข้มข้นของน้ำยา
        
        กลิ่นเหม็น โลหะเป็นสนิม ระเหยง่าย
        ต้องเก็บในภาชนะทึบแสง
        
        Hydrogen peroxide
        
        ทำลายเชื้อโรครวมทั้งไวรัสโดยใช้ Hydrogen peroxide 6% นาน 30 นาที
        
        Phenols
        
        ทำลายเชื้อแบคทีเรีย เชื้อวัณโรค เชื้อรา ยกเว้นเชื้อไวรัสตับอักเสบบี และสปอร์ของแบคทีเรีย
        
        ไม่ควรใช้กับทารกแรกเกิด บริเวณที่เตรียมอาหาร
        กลิ่นแรง ระคายเคืองผิวหนัง กัดกร่อนยางธรรมชาติและพลาสติก
        
        Quartemary Ammonium Compounds (QACs)
        
        มีฤทธิ์ทาลายเชื้อน้อย
    - - วิธีทางกายภาพ
        
        Dry heat or hot air sterilization
        
        ใช้ Hot air oven ลักษณะคล้ายเตาอบขนมปังทาลายเชื้อโดยใช้ความร้อนแห้งที่อุณหภูมิ 165-170 องศาเซลเซียส ระยะเวลาอย่างน้อย 3 ชั่วโมง การใช้ความร้อนแห้งนี้เหมาะสำหรับเครื่องมือเครื่องใช้ที่เป็นของมีคม ไม่ทำให้ของเสียคม ใช้สาหรับเครื่องแก้วที่ใช้ในห้องปฏิบัติการแต่ไม่เหมาะที่จะให้กับเครื่องผ้าและยาง
        
        Steam under pressure
        
        เป็นวิธีการที่มีประสิทธิภาพมากที่สุด เชื่อถือได้ และประหยัดค่าใช้จ่ายในการฆ่าเชื้อและสปอร์ของเชื้อเหมาะกับภาชนะที่ทาด้วยสแตนเลสวิธีนี้ไม่เหมาะสำหรับเครื่องมือเครื่องใช้ที่ทนความร้อนสูงไม่ได้
        
        Radiation
        
        ใช้แสงอัลตราไวโอเลตซึ่งเป็นแสงสีม่วง ไม่มีฤทธิ์ฆ่าเชื้อไวรัสตับอักเสบบี และไวรัสเอดส์ เชื้อวัณโรคเมื่อถูกแสงแดดจะถูกทาลายภายใน 1-2 ชั่วโมงการทำลายเชื้อจะใช้เวลาประมาณ 6-8ชั่วโมง
      - วิธีทางเคมี
        
        การใช้ 2% Glutaradehyde
        
        ทำลายเชื้อและสปอร์ของแบคทีเรีย เป็นสารที่ไม่ทำลายยางหรือพลาสติก
        
        การใช้ Peracetic acid
        
        คุณสมบัติในการกัดกร่อนสูง แต่ต้องละลายในน้ำอุ่นต้องใช้เวลารวดเร็วคือ 35-40 นาที ที่อุณหภูมิ 50-55 องศาเซลเซียส
        
        การใช้ก๊าซ Ethylene oxideEthylene oxide
        
        มีคุณสมบัติทาลายเชื้อสูง สามารถทำลายได้ทั้งไวรัส แบคทีเรียรวมทั้งสปอร์ของแบคทีเรีย นิยมใช้ทำให้ปราศจากเชื้อในเครื่องมือเครื่องใช้ที่ไม่สามารถทนความร้อนและความชื้นได้
  - - - วิธีการใช้
        
        ขณะที่ถือให้ปลายปากคีบอยู่ต่ำ
        
        ระวังมิให้ปากคีบถูกต้องกับภาชนะอื่น ๆ
        
        เมื่อหยิบปากคีบออกจากภาชนะที่แช่ ต้องระวังไม่ให้ปากคีบแยกออกจากกัน และป้องกันมิให้ปลายปากคีบถูกกับปากภาชนะ
        
        เมื่อใช้ปากคีบเสร็จแล้วให้จับตรงกลางด้ามให้ปลายชิดกันแล้วใส่ลงในกระปุกตรง ๆ
      - วิธีการหยิบของในหม้อนึ่ง ในอับ หรือการแบ่งของที่สะอาดปราศจากเชื้อ
        
        ห้ามเอื้อมข้ามของ sterile ที่เปิดฝาไว้และห้ามจับด้านในของฝา
        
        ของที่หยิบออกไปแล้ว แม้ว่าจะยังไม่ได้ใช้ ก็ไม่ควรนำเข้าไปเก็บในหม้อนั้นอีก
        
        เมื่อเปิดฝา ถ้าต้องการจะวางกับโต๊ะให้หงายฝาขึ้นถ้าถือไว้ให้คว่าฝาลง
    - - ดูแลให้ของปลอดเชื้อนั้นคงความปลอดเชื้อ
        
        หลีกเลี่ยงการพูดคุย ไอ จาม หรือข้ามกรายของปลอดเชื้อ
        
        อุปกรณ์ทางการแพทย์ทุกชนิดที่จะสอด/ ใส่ผ่านผิวหนังเข้าไปในร่างกายผู้ป่วยจะต้องปลอดเชื้อ
        
        หลีกเลี่ยงการทำน้ายาหกเปื้อนผ้า
        
        การเทน้ายาหรือวางของปลอดเชื้อไม่ควรชิดขอบด้านนอกของภาชนะหรือผ้าห่อของปลอดเชื้อ ให้วางห่างจากขอบนอกประมาณ 1นิ้ว
        
        การเทน้ายาปลอดเชื้อให้ถือขวดน้ายาสูงกว่าภาชนะ
        ปลอดเชื้อประมาณ 6 นิ้ว ปากขวดต้องไม่สัมผัสกับของใช้หรือภาชนะรองรับ
        
        การเปิดห่อผ้าของปลอดเชื้อให้จับมุมบนสุดของผ้าเปิดไปทางด้านตรงกันข้ามกับผู้ทำ
        
        Transfer forceps ต้องสะอาดและคงความปลอดเชื้อตลอดเวลา
      - หากของปลอดเชื้อสัมผัสกับสิ่งที่ไม่ปลอดเชื้อให้ถือว่าของนั้นไม่ปลอดเชื้อ contamination
        
        ใช้ปากคีบปลอดเชื้อในการหยิบของปลอดเชื้อ
        
        ของปลอดเชื้อที่มีรอยฉีกขาด รอยเปิดสัมผัสกับภายนอก ถือว่าไม่ปลอดเชื้อ
        
        ห่อของปลอดเชื้อที่เปิดใช้แล้ว
        
        การใช้ปากคีบหยิบจับของปลอดเชื้อไม่ควรใช้ปากคีบหยิบบริเวณขอบของภาชนะ
        
        หากหยิบจับของปลอดเชื้อด้วยมือ หรืออุปกรณ์ที่ไม่ปลอดเชื้อ จะถือว่า เกิดการปนเปื้อน
        
        ดูแลให้ของปลอดเชื้อสัมผัสกับอากาศน้อยที่สุด
      - ของปลอดเชื้อต้องอยู่สูงกว่าระดับเอวและอยู่ในสายตา
        
        เมื่อเปิดของปลอดเชื้อแล้ว ไม่ละทิ้งหรือหันหลังให้ของปลอดเชื้อ
        
        หากผู้ปฏิบัติเกิดความสงสัย ไม่มั่นใจเกี่ยวกับความปลอดเชื้อกับของใช้นั้น ต้องเปลี่ยนของนั้นใหม่ทันที
        
        ต้องอยู่สูงกว่าระดับเอวเพื่อให้แน่ใจว่าของปลอดเชื้อนั้นอยู่ในสายตา ลดโอกาสเกิดการปนเปื้อน
      - การปฏิบัติในการป้องกันและควบคุมการแพร่กระจายเชื้อ
        
        การล้างมือ(Hand washing)
        
        NormalหรือSocialhand washing
        
        ล้างมือตามขั้นตอนด้วยสบู่ก้อนหรือสบู่เหลว ใช้เวลาในการฟอกมือนานอย่างน้อย15 วินาที แล้วล้างออกด้วยน้าสะอาด
        
        Alcohol hand rub
        
        ใช้เวลาประมาณ 15-25วินาที แต่หากต้องการให้เกิดประสิทธิภาพในการฆ่าเชื้อไวรัสต้องใช้เวลาในการฟอกนาน 30วินาที
        
        Hygienic hand washing
        
        ล้างมือภายหลังการสัมผัสผู้ป่วยติดเชื้อหรือสิ่งปนเปื้อนเชื้อ ฟอกอย่างทั่วถึงตามขั้นตอนเหมือนการล้างมือแบบธรรมดาเป็นเวลาไม่น้อยกว่า30 วินาที
        
        Surgical hand washing
        
        การใส่ถุงมือ(Glove)
        
        วัตถุประสงค์
        
        1). ป้องกันและควบคุมเชื้อโรคจากตัวเราไปสู่ตัวผู้ป่วย จากผู้ป่วยไปสู่บุคคลอื่น
        
        2). ป้องกันและควบคุมเชื้อโรคจากผู้อื่นไปสู่ผู้ป่วย
        
        3). ป้องกันและควบคุมผู้สัมผัสเชื้อเป็นพาหะนาเชื้อไปสู่ผู้อื่น
        
        ถุงมือปลอดเชื้อ (Sterile gloves)
        
        ถุงมือสะอาดหรือชนิดใช้ครั้งเดียวทิ้ง(Clean, Disposable gloves)
        
        การใช้ผ้าปิดปาก-จมูก(mask)
        
        ช่วยป้องกันการได้รับเชื้อโรคจากผู้ป่วยเข้าสู่ทางเดินหายใจ และเป็นการป้องกันผู้ป่วยได้รับเชื้อจากผู้อื่นเข้าสู่ทางเดินหายใจตลอดจนสามารถป้องกันฝุ่นละอองที่ฟุ้งกระจายอยู่ในอากาศได้ด้วย
        
        ล้างมือให้สะอาดก่อนและหลังใช้
        
        หากเป็นชนิดใช้ครั้งเดียวทิ้งให้หันขอบที่มีลวดไว้ด้านบน ควรสวมให้กระชับใบหน้า
        
        หลีกเลี่ยงการใช้มือสัมผัสผ้าปิดปากและจมูกขณะที่สวมใส่
        
        ต้องถอดทันทีภายหลังเสร็จสิ้นกิจกรรมการพยาบาลและเมื่อเกิดความสกปรกหรือชื้น
        
        การใส่เสื้อกาวน์(Gown)
        
        การใส่เสื้อกาวน์จะช่วยป้องกันการแพร่กระจายเชื้อโรคได้
        
        กรณีถ้าเปื้อนหรือเปียกให้เปลี่ยนทันที โดยระวังการปนเปื้อนด้านนอกของเสื้อคลุม โดยการกลับเสื้อด้านในออกทิ้งในภาชนะที่เตรียมไว้ และล้างมือให้สะอาด
- - - - 2) Indirect contact : สัมผัสสิ่งของหรืออุปกรณ์การแพทย์ที่มีเชื้อปนเปื้อน
      - 3) Droplet spread : สัมผัสกับฝอย ละอองน้ำมูก น้ำลาย
      - 1) Direct contact : person -to -person spread