Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลผู้ใหญ่ที่มีความผิดปกติของสมองและไขสันหลัง, นางสาวชนิดา ทานอก…
การพยาบาลผู้ใหญ่ที่มีความผิดปกติของสมองและไขสันหลัง
โครงสร้างของระบบประสาท
ระบบประสาทส่วนกลาง
Central nervous system (CNS)
ระบบประสาทส่วนกลาง
Peripheral nervous system (PNC)
ระบบประสาทอัตโนมัติ
Automatic nervous system (ANS)
โรคไม่ติดเชื้อทางระบบประสาท
โรคลมชัก (Epilepsy)
ผู้ป่วยที่มีอาการชักเกิดขั้นหลายครั้ง
และมีโอกาสเกิดขั้นซ้ำอีกอาการผิดปกติ
ที่เกิดขึ้นจะคล้ายหรือเหมือนกัน
ภาวะชัก หมายถึง อาการผิดปกติซั่งเป็นผล
มาจากคลั่นไฟฟ้าผิดปกติในสมอง ที่เกิดขั้น
เป็นครั้งคราวทันทีทันใด
สาเหตุ
การได้รับบาดเจ็บที่ศรีษะรุนแรง
มีการทิ่มแทงเข้าไปในเนื้อสมอง (50%)
ความพิการของสมองตั้งแต่เกิด การบาดเจ็บ
ของสมองระหว่างคลอด
ปัญหาเกี่ยวกับการเผาผลาญ เช่น ภาวะขาด
ออกซิเจน
การเปลี่ยนแปลงทางระบบประสาท ได้แก่
โรคหลอดเลือดสมอง
ชนิดของการชัก แบ่งออกเป็น 3 ชนิด
1.การชักเฉพาะที่
1.1. การชักเฉพาะที่และไม่หมดสติ สามารถจำแนก
เป็น 4 ชนิดดังนี้
อาการชักเฉพาะที่ ที่มีอาการผิดปกติของการ
เคลื่อนไหว : กระตุกที่ใดที่หนึ่ง
อาการชักเฉพาะที่ ที่มีอาการผิดปกติของการรับรู้ :
ชา เจ็บ เห็นแสงวูบ
อาการชักเฉพาะที่ ที่มีอาการผิดปกติของการ
เคลื่อนไหวอัตโนมัติ : แน่นท้อง ใจสั่น เหงื่อออก
อาการชักเฉพาะที่ ที่มีอาการผิดปกติของจิตใจ :
ได้กลิ่น เสียงแปลกๆ
1.2.การชักแบบซับซ้อน สามารถจำแนกเป็น 2
ชนิดดังนี้
การชักเฉพาะที่ร่วมกับการเคลื่อนไหวที่ไม่รู้สึก
ตัว : เม้มปาก เคี้ยว
การชักเฉพาะที่นำไปสู่การชักทั้งตัว : อาการชัด
เริ่มจุดใดจุดหนึ่งและลามไปทั้งตัว
2.การชักทั้งตัว สามารถแบ่งออกได้เป็น 5 ชนิด ดังนี้
Absence seizure: เกิดในวัยเด็กและวัยรุ่นตอนต้น
Myoclon ic seizure: เป็นการกระตุกของกล้ามเนื้อ
Clonic seizure: เป็นการชักที่มีการหดและคลายตัว
ของกล้ามเนื้อเป็นจังหวะ
Tonic seizure: เป็นการชักแบบเกร็งทั้งตัว
Tonic-Clonic seizure
การวินิจฉัย
การซักประวัติเกี่ยวกับชัก
2.การตรวจพิเศษ เช่น EEG, CT scan และ MRI
การรักษา
การป้องกันอันตรายระหว่างชัก
ให้ยากันชักตามแผนการรักษา
การผ่าตัด
ภาวะชักอย่างต่อเนื่อง
ภาวะที่ผู้ป่วยมีการชักติดต่อกัน ชักเร็วติดๆกัน โดย
ไม่มีระยะรู้สิกตัวเลยจะชักอย่างน้อย 30 นาที
สาเหตุ
ส่วนใหญ่เกิดจากการหยุดยาต้านการชักกระทันหัน
การรักษา
ดูแลทางเดินหายใจให้โล่ง ให้ออกซิเจน เฝ้า
ระวังอันตรายที่เกิดจากการชัก
ปวดศีรษะ (Headache)
Tension Headache
อาการ
รู้สึกเหมือนมีเชือกมารัด โดยไม่ผ่อนคลายเลย
กล้ามเนื้อของคอด้านหลังแข็งตึง
ความรุนแรงไม่สม่ำเสมอขึ้นๆลงๆ
อาการอยู่ต่อเนื่องหลายวัน
มีอาการปวดนานกว่า 15 วันใน 1 เดือน
ปัจจัยกระตุ้น
ความอ่อนล้า
Cluster Headache
ㆍพบในเพศหญิงมากกว่าเพศชาย
ㆍบางครั้งจัดอยู่ในกลุ่ม Migraine
อาการ
ปวดรอบกระบอกตาเป็นๆหายๆ ติดต่อกันนาน
อาการปวดอยู่นานตั้งแต่ 15 นาทีถึง 3 ชั่วโมง
ลักษณะอาการปวดเป็นแบบปวดลิกลิกน่ารำคาญ
อาการปวดจะหายไปเป็นเวลาหลายเดือนถึงหลายปี
และเกิดมีอาการอีก
อาการจะมากขั้น เมื่อดื่มแอลกอฮอล์
พบในช่วงฤดูใบไม้ผลิ
การรักษาและการดูแล
ให้ยา Prednisone, Lithium methysergide,
Ergotamine และ Verpamil
การให้ออกซิเจน mask 9 liter/min หรือสูด
ดมออกซิเจน 100% นาน 15 นาที อาการปวด
จะทุเลาลง
Migraine Headache
สาเหตุ
เกิดจากหลอดเลือดหดตัวทำให้ขาดเลือดขั้นไปสมอง
ปัจจัยกระตุ้น
ㆍยาลดความเครียด
ㆍการอดอาหาร
อาการ
ปวดศรีษะข้างเดียวซั่งเป็นด้านตรงข้ามกับข้างที่มีพยาธิสภาพ
ปวดแบบตุ๊บๆ และเห็นเสี
กล้วแสง เสียง
เบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน
มีอาการเตือนทางตามาก่อนปวดศีรีษะ 20 นาที
อาการอื่นที่อาจพบร่วมด้วย 12-24 ชั่วโมง ก่อนมีอาการ เช่น
สบายมากเกินปกติ
อาการปวดจะหายภายใน 4-72 ชั่วโมง
การรักษา
จัดสิ่งแวดล้อมคิดสงบ ไม่มีแสงมาก
ให้ยาแอสไพรินหรือพาราเซตามอล
Ergotamine ทางทวารหนัก
Dihydroergotamine ทางหลอดเลือดดำ
โรคติดเชื้อทางระบบประสาท
เนื้องอกในสมอง
Brain Tumors
ระบาดวิทยา
พบได้ 2% ของเนื้องอกทุกชนิด 10% ของเนื้องอกชนิดร้ายแรง
ส่วนใหญ่เป็นเนื้องอกปฐมภูมิที่สมอง
ชนิดที่พบมากที่สุด คือ Glioma
ในผู้ใหญ่มักเป็นเนื้องอกในตำแหน่ง Supratentorium
ในเด็กมักเป็นเนื้องอกในตำแหน่ง Infratentorium
สาเหตุและปัจจัยเสี่ยง
ยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่นอน พบว่ามีปัจจัยเสี่ยง
ที่ก่อให้เกิดโรคคือ
พันธุกรรม
สิ่งแวดล้อม เช่น สารเคมี
บาดเจ็บที่ศรีษะ
การฉายรังสี
เชื้อไวรัส
เคมีบำบัด
อาการแสดงทางคลินิก
อาการสูญเสียหน้าที่ของสมองบางส่วน
·อาการปวดศีรษะ
อาการแสดงของการเพิ่มความดันในกะโหลกศีรษะ
อาการชัก
อาการเปลี่ยนแปลงของความรู้สึกตัว
อาการของการเปลี่ยนแปลงฮอร์โมนผิดปกติ
เมื่อมีเนื้องอกต่อมใต้สมอง
อาการคล้ายโรคหลอดเลือดสมอง
เมื่อมีการอุดตันหลอดเลือด
การวินิจฉัย
1.การซักประวัติ
2.การตรวจร่างกาย
3.การตรวจพิเศษ
ㆍCT-scan
ㆍMRI
การรักษา
การผ่าตัดรักษา
การใช้รังสีรักษา
การให้เคมีบำบัด
การรักษาด้วยยาสเตียรอยด์
ลดภาวะบวมของสมองได้ดี การ
ให้ฮอร์โมนทดแทนในเนื้องอก
ต่อมใต้สมอง
กายภาพบำบัดในผู้ป่วยที่มี
ความพิการ
·การป้องกันและรักษาโรค
แทรกซ้อน เช่น โรคลมชัก
เยื่อหุ้มสมองอักเสบ
Meningitis
สาเหตุ
ㆍ ติดเชื้อแบคทีเรีย ได้แก่ Menincocci,
Pneumococi
การบาดเจ็บของสมอง
การติดเชื้อในร่างกาย
การติดเชื้อหลังผ่าตัดสมอง
การติดเชื้อในเยื่อหุ้มสมอง
การฉีดยาเข้าทางไขส้นหลัง
อาการแสดง
คอแข็ง
Brudzinski's sign
Kernig's sign
มีไข้ ปวดศีรษะ หนาวสั่น
คลื่นไส้ อาเจียน
ภาวะแทรกซ้อน
ภาวะช็อคจากการติดเชื้อ
ความดันในกะโหลกศีรษะสูง
สมองบวมน้ำ
Hydrocephalus
การรักษา
การให้ยาปฏิชีวนะได้แก่
cephalosporins, Rifampicin
รักษาสมดุลของสารน้ำ และอิเล็กโทรไลต์ในร่างกาย
ประเมินอาการทางระบบ
ประสาท
เฝ้าระวังภาวะชัก และเตรียม
ความพร้อมเพื่อให้ความช่วย
เหลือผู้ป่วย เมื่อเกิดภาวะชัก
ฝีในสมอง
Brain Abscess
สาเหตุ
เกิดจากการลุกลามของการ
อักเสบบริเวณใกล้เคียง เช่น
หู หัวใจ ปอด
เกิดหลังได้รับการผ่าตัด
ภายในกะโหลกศรษะ
เชื้อที่พบ คือ Toxoplasma
และ Staphylococcus
การวินิจฉัย
CT
MRI
อาการ
ปวดศีรษะ ง่วงซึม สับสน
มีไข้ หนาวสั่น
ความดันในกะโหลกศีรษะสูง
ความผิดปกติของระบบประสาท
ชั่วคราว เช่น อ่อนแรงซักใดซักหนึ่ง
การรักษา
ให้ยาปฏิชีวนะ คือ Penicillin
ให้ยาปฏิชีวนะร่วมกับการผ่าตัด
Stereotactic
การประเมินทางระบบประสาท
การซักประวัติ
ㆍอาการสำคัญ (Chief complain)
ㆍประวัติการเจ็บป่วยปัจจุบัน (Present illness)
· ประวัติการเจ็บป่วยในอดีต (Past illness)
ㆍ ประวัติการเจ็บป่วยในครอบครัว (Family history)
การตรวจร่างกายทางระบบประสาท
การตรวจร่างกายทั่วไป (GA)
ดูความผิดปกติของโครงร่างทั่วไป
สังเกตบุคลิกภาพ
พฤติกรรม
อารมณ์
การพูด
ความจำ
การประเมินระดับความรู้สึกตัวกลาสโกว์ : EVM
E4 = Eyes opening
V5 = Verbal response
M6 = Motor response
การตรวจความติงตัวของกล้ามเนื้อ (Moter power)
เกรด 0 ไม่มีการเคลื่อนไหว,กล้ามเนื้อไม่หดตัว
เกรด 1 กล้ามเนื้อมีการหดรัดตัวแต่ไม่มีการเคลื่อนไหว
เกรด 2 เคลื่อนไหวได้ในแนวราบแต่ต้านแรงโน้มถ่วงไม่ได้
เกรด 3 สามารถยกต้านแรงโน้มถ่วงได้แต่ต้านแรงพูดตรวจไม่ได้
เกรด 4 ยกต้านแรงพูดตรวจพอควร
เกรด 5 มีกำลังปกติ สามารถต้านแรงพูดตรวจได้
ระดับความรู้สิกตัว (LOC)
Fully awake
Drowsiness/obtundation
Stupor
Coma
Semi coma
การตรวจปฏิกิริยารูม่านตา (Pupillary response)
รูปร่างปกติ กลม ขอบเรียบ อยู่ตรงกลางลูกตา
ขนาดปกติ 2-5 mm.
ปฏิกิริยาต่อแสงปกติ Reaction to light
รูม่านตาขยายใหญ่มากทั้งสองข้าง
ขนาดรูม่านตาใหญ่กว่าปกติและมีปฏิกิริยา
รูม่านตาขยายใหญ่ข้างเดียวร่วมกับความรู้สึกตัวแย่ลง
การประเมินสัญญาณชีพ
เพื่อประเมินอันตรายจากการเริ่มมีภาวะ
รุนแรงความดันในกะโหลกศรษะสูงหรือ
สูงถึงขั้นวิกฤต หรือภาวะ spinal shock
การตรวจอาการแสดงที่เกิดจากการ
ระคายเคืองของเยื่อหุ้มสมอง
Stiff Neck
Brudzinski's sign
Kernig's sign
การตรวจพิเศษทางห้องปฏิบัติการ
การถ่ายภาพรังสีกะโหลกศรีษะ
และกระดูกสันหลัง
เอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์
การตรวจด้วย
คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า
การตรวจหลอดเลือดสมองโดยวิธี
ฉีดสารทึบแสง
การเจาะหลัง
การตรวจเส้นประสาทสมอง
Doll's eyes sign
Babinski's reflex
Corneal reflex
Gag reflex
นางสาวชนิดา ทานอก เลขที่ 18 รหัส 62121301018 เรียนครั้งที่ 1