Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลเกี่ยวกับการป้องกัน เเละควบคุมการเเพร่กระจาย - Coggle Diagram

- - - - Medical asepsis
      - Sterile technique (Surgical asepsis)
    - - Sterilization : ขบวนการทำลายเชื้อโรคทุกชนิด
      - Sterile : สิ่งของหรือเครื่องมือที่ปราศจากเชื้อโรค
      - Disinfection : ขบวนการทำลายเชื้อโรคแต่ไม่สามารถทำลายชนิดที่มีสปอร์ได้ เช่น การต้ม การแช่น้ำยา
      - Contamination : การสัมผัส ปนเปื้อนเชื้อโรค
      - Disinfectant : สารเคมีหรือนำยาที่ใช้ทำลายจุลินทรีย์ แต่ไม่สามารถทำลายชนิดที่มีสปอร์ ใช้กับผิวหนังไม่ได้
      - Antiseptics หมายถึง สารเคมีที่ยับยั้งการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์
      - การฆ่าเชื้อและทำให้ปราศจากเชื้อ
        
        critical items : เครื่องมือเครื่องใช้ที่สัมผัสกับเยื่อบุ ต้องทำให้ปราศจากเชื้อ
        
        semi-critical or intermediate items : เครื่องมือเครื่องใช้ที่สัมผัสเยื่อบุ ก่อนใช้ต้องสะอาดไม่มีเชื้อโรค
        
        non-critical items : เครื่องมือที่สัมผัสกับผิวหนังภายนอก ไม่ได้สัมผัสกับเยื่อบุต่างๆ ของร่างกาย ก่อนใช้ ต้องล้างให้สะอาด
    - - การล้าง(Cleansing)
        
        การล้างเป็นขั้นแรกที่สำคัญที่สุด ควรเน้นการล้างให้มากที่สุด การล้างอาจจะใช้สารเคมีที่ใช้ชำระล้าง (detergent)หรือการใช้เครื่องล้างพิเศษแบบ ultrasonic Cleanser การล้างที่ถูกต้องสามารถขจัดจุลชีพออกจากวัสดุเกือบทั้งหมด
        
        วัตถุประสงค์ของการล้างเครื่องมือก่อนนำไปทำลายเชื้อ
        
        เพื่อลดจำนวนเชื้อโรคบนเครื่องมือให้เหลือปริมาณน้อยที่สุด
        
        เพื่อเป็นการลดสิ่งปนเปื้อนที่ติดอยู่บนผิวของเครื่องมือ
        
        ความสกปรกที่ติดแน่นบางอย่าง ไม่สามารถจะหลุดได้
        
        ช่วยลดอันตรายในการหยิบจับอุปกรณ์ของเจ้าหน้าที่เป็นเบื้องต้น
        
        ข้อควรคำนึงในการล้าง
        
        กำจัดเลือด หนอง เมือก สารคัดหลั่งและอื่น ๆ ออกก่อนทำความสะอาดเสมอ
        
        ไม่ทำให้อุปกรณ์ เครื่องใช้ชำรุดเสียหายจากวิธีการทำความสะอาด
        
        ไม่ทำให้อุปกรณ์เครื่องใช้สกปรกมากกว่าเดิม
        
        สารจากสบู่มีฤทธิ์เป็นด่าง หากล้างออกไม่หมดจะช่วยเคลือบเชื้อจุลชีพไว้
        
        เครื่องใช้
        
        1.อุปกรณ์ช่วยในการขัดถู ควรเป็นวัสดุที่มีความหยาบ
        แต่ต้องไม่มีความคม
        
        สารซักฟอก หรือสบู่
        
        อุปกรณ์สวมใส่เพื่อป้องกันความสกปรกกระเด็นถูกร่างกาย
        
        วิธีทำอุปกรณ์
        
        สวมใส่อุปกรณ์ป้องกันความสกปรกตามความเหมาะสม
        
        ล้างคราบสิ่งสกปรกและคราบสารผงซักฟอกออกให้หมดโดยใช้น้ำก๊อกที่ไหลชะผ่าน
        
        เช็ดให้แห้งด้วยผ้าสะอาด หรือวางผึ่งลมก่อนเก็บเข้าที่ หรือแยกไปทำให้ปราศจากเชื้อ
        
        ทำความสะอาดอุปกรณ์ขัดล้างให้สะอาด ทำให้แห้ง รวมทั้งถุงมือและอ่างน้ำ
      - การต้ม(Boiling)
        
        การต้มเป็นวิธีการทำลายเชื้อที่ดี ง่าย ประหยัดและมีประสิทธิภาพดี การต้มเดือดนาน10นาที จะสามารถทำลายเชื้อได้ยกเว้นสปอร์ การต้มเดือดที่มีประสิทธิภาพที่เชื่อถือได้ควรจะต้มเดือดนาน 20 นาทีขึ้นไปและน้ำต้องท่วมของที่ต้องการต้ม
        
        การเตรียมสิ่งของที่จะต้ม
        
        สิ่งของที่จะต้มควรได้รับการทำความสะอาดดีแล้ว
        
        แยกชนิดสิ่งของที่จะต้ม เครื่องมือกับเครื่องแก้วไม่ต้มด้วยกัน
        
        เครื่องใช้มีคมไม่ควรต้ม เพราะจะทำให้เสียความคม
        
        ของที่ใช้กับอวัยวะสะอาด ไม่ควรต้มปนกับของที่ใช้กับอวัยวะสกปรก
        
        ของที่ต้มครบเวลาแล้ว ต้องเก็บไว้ในภาชนะที่ปราศจากเชื้อ ถ้าไม่มีต้องต้มภาชนะและฝาปิดพร้อมของที่ต้มด้วย
        
        หลักสำคัญในการต้ม
        
        น้ำต้องท่วมของทุกชิ้นอย่างน้อย 1 นิ้ว
        
        เครื่องมือเครื่องใช้ที่มีน้ำหนักเบา ควรใช้ของที่มีน้ำหนักทับเพื่อให้จมอยู่ใต้น้ำ
        
        ปิดผาหม้อต้ม เริ่มนับเวลาเมื่อน้ำเดือดเต็มที่
        
        ในขณะต้มต้องไม่เปิดฝาหม้อต้มและต้องไม่เพิ่มสิ่งของอื่นลงไป เมื่อของที่ต้มอยู่ยังต้มไม่ครบ 15 หรือ 20 นาที
        
        เมื่อครบกำหนดให้เก็บของที่ต้มแล้วลงในภาชนะที่ปราศจากเชื้อหรือสะอาดมีฝาปิดมิดชิด
        
        การเตรียมอุปกรณ์การต้ม
        
        -หม้อต้มที่สะอาดมีฝาปิด เพื่อให้อุณหภูมิสม่ำเสมอขณะต้ม
        
        -ใส่น้ำสำหรับการต้มให้มีปริมาณมากพอ การใช้น้ำประปาจะทำให้เกิดตะกรันในหม้อต้ม
      - การใช้สารเคมี(Chemical method)
        
        น้ำยาที่ใช้ทำลายเชื้อ
        
        แอลกอฮอล์
        
        ทำลายเชื้อได้ดี
        
        ไม่ทำลายสปอร์
        
        เครื่องมือโลหะอาจเกิดสนิม
        
        อัลดีฮัยด์
        
        ทำลายเชื้อแบคทีเรีย ไวรัส รา
        
        ทำลายสปอร์แบคทีเรีย
        
        ระคายเคืองผิวหนัง
        
        ไดกัวไนด์
        
        chlorhexidine
        
        ความเข้มข้นถ้าต่ำกว่า 0.2% ทำลายเชื้อไวรัส แบคทีเรียแกรมบวกไม่ได้
        
        ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์
        
        ทำลายเชื้อโรคและไวรัส
        
        ฟีนอล
        
        ทำลายเชื้อแบคทีเรีย เชื้อวัณโรค
        
        ยกเว้นเชื้อไวรัสตับอักเสบบี
        
        กลิ่นแรง ระคายเคืองผิวหนัง
        
        ไม่ควรใช้กับทารก
        
        Quartemary Ammonium Compounds
        
        มีฤทธิ์ทำลายน้อย
        
        ฮาโลเจน
        
        น้ำยามีความสามารถในการทำลายเชื้อโรคได้ต่างกัน
        
        กลิ่นเหม็น
        
        โลหะเป็นสนิม
        
        ระเหยง่าย
        
        เก็บในภาชนะทึบแสง
        
        Disinfectent สารเคมีที่ใช้ทำลายจุลินทรีย์ ทำลายจุลินทรีย์ที่มีสปอร์ไม่ได้ ทำลายเนื้อเยื่อใช้กับผิวหนังไม่ได้
        
        Antiseptics สารเคมีที่ยั้บยั้งการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์ ใช้กับสิ่งมีชีวิตได้
      - การทำให้ปราศจากเชื้อ
        
        วิธีทางกายภาพ
        
        Radiation
        
        ใช้แสงอัลตราไวโอเลต ฆ่าเชื้อแบคทีเรียและไวรัสบางชนิด
        
        Dry heat or hot air sterilization
        
        ทำลายเชื้อโรคโดยใช้ความร้อนแห้ง
        
        เหมาะสำหรับเครื่องมือที่เป็นของมีคม
        
        ไม่เหมาะกับผ้า
        
        Steam under pressure
        
        เหมาะกับเครื่องมือที่ทนความร้อนชื้น
        
        การทำลายเชื้อโดยใช้ Autoclave
        
        การอบไอน้ำภายใต้ความดดัน
        
        วิธีทางเคมี
        
        การใช้ก๊าซ Ethylene oxide
        
        ทำลายไวรัสและแบคทีเรียรวมทั้งสปอร์ของแบคทีเรีย
        
        เหมาะกับเครื่องมือเครื่องใช้ที่ไม่ทนความร้อนความชื้น
        
        การใช้ 2% Giutaradehyde
        
        ทำลายเชื้อ สปอร์ของแบคทีเรีย
        
        ไม่ทำให้เกิดสนิมใช้แช่เครื่องมือเครื่องใช้
        
        การใช้ Peracetic acid
        
        คุณสมบัติในการกัดกร่อนสูง
        
        ผสมน้ำอุ่นแล้วใช้แช่เครื่องมือ
- - - - ให้ล้างมือตามขั้นตอนด้วยสบู่ก้อนหรือสบู่เหลว ใช้เวลาในการฟอกมือนานอย่างน้อย 15 วินาที แล้วล้างออกด้วยน้ำสะอาด
        ซับให้แห้งด้วยกระดาษเช็ดมือหรือผ้าเช็ดมือที่แห้งและสะอาด
    - - บีบน้ำยาประมาณ 10 มิลลิลิตร แต่หากต้องการให้เกิดประสิทธิภาพ ต้องใช้เวลาในการฟอกนาน 30 วินาที
    - - การล้างมือภายหลังการสัมผัสผู้ป่วยติดเชื้อหรือสิ่งปนเปื้อนเชื้อ
        
        เช่น การสวนปัสสาวะให้ล้างมือด้วยสบู่เหลวผสมยาทำลายเชื้อ เช่น คลอเฮ็กซิดีน กลูโคเนต 4 % ( chlorhexidine gluconate 4 %) ไอโอโดฟอร์ 7.5 %( iodophor 7.5 %) ฟอกอย่างทั่วถึงตามขั้นตอนเหมือนการล้างมือแบบธรรมดาเป็นเวลาไม่น้อยกว่า 30 วินาที ล้างออกด้วยน้ำสะอาดแล้วซับให้แห้งด้วยผ้าแห้งที่สะอาด
    - - ให้ล้างมือด้วยสบู่เหลวทำลายเชื้อ เช่น chlorhexidine 4% และใช้แปรงที่ปราศจากเชื้อแปรงมือและเล็บในครั้งแรกของวันนั้นๆ แล้วฟอกมือและแขนถึงข้อศอกนานอย่างน้อย 5 นาที ในการล้างมือครั้งต่อไปฟอกมือนาน 3-5 นาที ล้างให้สะอาดและซับด้วยผ้าแห้งที่ปราศจากเชื้อ
  - - - ทำหัตถการต่างๆ
      - ป้องกันการติดเชื้อ
      - หยิบจับของที่ปลอดเชื้อ
    - - หยิบจับเครื่องมือเครื่องใช้ของผู้ป่วยที่ผ่านการใช้งานเเล้ว
      - ป้องกันสิ่งสกปรกสัมผัสมือ เช่น สารคัดหลั่ง
- - - - ระวังไม่ให้ปากคีบแยกออกจากกัน และไม่ให้ถูกภาชนะ
        
        ให้ปลายคีบอยู่ต่ำไม่ให้น้ำไหลไปบริเวณที่ไม่ปราศจากเชื้อ
        
        ไม่ให้ปากคีบถูกกัับภาชนะอื่นๆที่ไม่ปราศจากเชื้อ
        
        ใช้เสร็จแล้วให้จับตรงกลางด้ามให้ปลายชิดกัน แล้วใส่ลงกระปุกตรงๆ
- - - - ของที่หยิบออกไปแล้วไม่ควรนำมาเก็บในหม้อนั้นอีก