Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
โรคของระบบทางเดินปัสสาวะ (Diseases of Urinary system) - Coggle Diagram
โรคของระบบทางเดินปัสสาวะ
(Diseases of Urinary system)
1.ระบบขับถ่ายปัสสาวะส่วนบน (Upper Urinary tract)
-ไตสองข้าง(Kidney)เป็นอวัยวะสาคัญที่สุดของระบบนี้ เป็นที่กรองเอาน้ำและของเสียออกจากโลหติเป็นน้ำปัสสาวะ
-หน่วยไต(Nephron)ทาหน้าที่สร้างปัสสาวะ
กรวยไต (renal pelvis) ส่งมาตามท่อไต (Ureter)
ท่อไต (Ureter) นำน้ำปัสสาวะออกจากไตไปสู่กระเพาะปัสสาวะ
2.ระบบขับถ่ายปัสสาวะส่วนล่าง(Lowerurinarytract) เป็นที่เก็บ
โครงสร้างของหน่วยไต (Nephron)
เป็นที่เก็บ พักปัสสาวะที่สร้างจากไตและเป็นทางส่งปัสสาวะขับทิ้งออกนอกร่างกายได้ แก่
-กระเพาะปัสสาวะ (Urinary bladder) เป็นที่เก็บน้ำปัสสาวะไว้ชั่วคราว
-ท่อปัสสาวะ(Urethra)เป็นทางผ่านของน้ำปัสสาวะจากกระเพาะปัสสาวะไปสู่นอกร่างกาย
หน่วยไตสามารถแบ่งออกเป็น2ส่วน
Renaltubule
Renal corpuscle
Renal malformation
ความผิดปกติของไต
•ความผิดปกติในปริมาณของเนื้อไต -Agenesis
Hypoplasia
Supernumerary kidney
• ความผิดปกติในตำแหน่ง รูปร่าง และ Orientation
Ectopia
Malrotation
Fusion of kidneys
ความผิดปกติในปริมาณของเนื้อไต
Agenesisไตฝ่อหรือภาวะที่ไม่มีเนื้อไต
-Renal agenesis อาจจะเป็นข้างเดียงหรือสองข้าง
ถ้าเป็นสองข้าง เรียกว่า Potter’s syndrome
ร่วมกับปอดไม่เจริญ แขนขาผิดรูปร่าง และมี ลักษณะใบหน้าที่เป็นแบบจำเพาะ
ความผิดปกติในปริมาณของเนื้อไต
-แขนขาที่ผิดปกตบ่อยคือรูปร่างผิดปกติ โก่ง บิด ข้อเคลื่อน clubfoot
เกิดจากทารกในครรภ์ภาวะขาดน้ำคร่ำทำให้ร่างกายถูกกด
Potter's facies หูติด ต่ำผิวหนังย่น จมูก งุ้มคางเล็กมีสันนูน
Hypoplasia
-ภาวะที่ไตมีขนาดเล็กกว่าปกติมากกว่า ร้อยละ50
จำนวน renal lobule และ calyx ลดลง
Supernumerary kidney
-ไตชั้นที่เกินจะแยกออกจากไตปกติหรือเป็น ภาวะ "ไตแฝด"
-ภาวะที่มีจำนวนไตมากกว่าสองส่วนใหญ่จะ เป็นสามไต
ความผิดปกติในตำแหน่ง รูปร่าง และ Orientation
ขณะเดียวกันมีการหมุนตัวของไต ให้อยู่ในตำแหน่งผิดปกติ
ต่อมามีการขยับตำแหน่งเข้าไปในช่องท้อง
เมื่อทารกสร้างเซลล์ไตขึ้นมาใหม่จะอยู่ในอุ้งเชิงกราน
Ectopia
-อาจเป็นข้างเดียวหรือสองข้าง
ภาวะที่ไตอยู่ในตำแหน่งที่ผิดปกติ
Malrotation
ภาวะที่ไตมีrenalpelvisและureterอยู่ทางด้านหน้า
Fusion of kidneys หรือ Horseshoe kidney
การเชื่อมกันตรงกลางระหว่างเนื้อไตทั้งสองข้าง
Renal cystic diseases
-เป็นรอยโรคที่เป็นพันธุกรรมการเจริญผิดปกติ
-มักก่อให้เกดิปัญหาในการวินิจฉัยแยกจากเนื้องอกของไต
Polycystic kidney disease
1.1 Adult type -พบได้บ่อยเป็นทั้งสองข้าง
-ถ่ายทอดทางกรรมพันธุ์แบบautosomaldominant
-ไตจะมีขนาดใหญ่ขึ้น
ผิวนอกตะปุ่มตะป่ำ
1.2 Infantile type
พบได้ตั้งแต่ทารกแรกคลอด
ถ่ายทอดทางกรรมพันธ์ุแบบ autosomal recessive
-ไตมีขนาดใหญ่ทั้งสองข้าง
Medullary cyst
2.1 Medullary sponge kidney
มีการขยายใหญ่เป็นถุง
พบในผู้ใหญ่
ไตยังทำงานปกติ
2.2 Uremic Medullary cystic disease
-เป็นโรคท่ถี่ายทอดทางกรรมพันธุ์
-พบcyst อยู่ในบริเวณ Medulla
Simple cyst
อาจพบ cyst เดียวหรือหลายอัน ขนาดอาจจะเล็กหรือใหญ่
-พบcyst อยู่ในบริเวณ Medulla
Glomerular diseases
1.พยาธิสภาพที่เกี่ยวข้องกับภูมิคุ้ม
-การอักเสบภายนอกไตที่มีผลต่อไตส่วน
2.พยาธิสภาพที่ไม่เกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกัน
พบได้บ่อยคือโรคไตจากเบาหวาน
กลไกการเกิด
1)การกรองเพิ่มขึ้น(hyperfiltration)
ทำให้ขาดพลังงานในการหดตัว
2) การเปลี่ยนแปลงกลไกการทางานของ Renin
ทำให้เกิดภาวะ hyperkalemia ภาวะกรดเกิน
Urinary tract infection
กรวยไตอักเสบ( Pyelonephritis)
แบ่งเป็น
• Acute Pyelonephritis
-มีอาการไตบวมโตมีเลือด
-รายที่รุนแรง เช่น ผู้ป่วยโรคเบาหวาน
• Chronic Pyelonephritis
-เป็นการอักเสบไม่รุนแรงแต่เป็นๆหายๆ
-ไตจะมีขนาดเล็กลง ผิวขรุขระ
-มักเกิดจากการควบคุมสาเหตุของโรคไม่ได้เช่น นิ่วในไตเรื้อรัง
นิ่วในทางเดินปัสสาวะ
Urolithiasis , urinary calculi
ประกอบด้วย
amorphous crystalloid ได้แก่ uric
acid, calcium , oxalate และ magnesium phosphate
ปัจจัยส่งเสริม
Foreign bodies : แบคทีเรีย
-crystalloidตกตะกอนมากขึ้น:การคั่งปัสสาวะ
-crystalloidconc.เพิ่มขึ้นในปัสสาวะ:
ปัสสาวะน้อย
Nephrocalcinosis
•ภาวะที่มีcalciumสะสมในเนื้อไต
สาเหตุเกิดจากHypercalcemia
กลไกการเกิด
การมีระดับแคลเซียมในเลือดสูง
Urinary tract obstruction ภาวะที่มีการอุดกั้นของทางเดินปัสสาวะ
สาเหตุ
3.ความผิดปกติของระบบประสาทที่ควบคุมการทำงาน
2.การอุดกั้นจากรอยโรคที่เกิดขึ้นภายหลังได้แก่ นิ่วเนื้องอก การอักเสบ
1.ความพิการแต่กำเนิด
ผลจาก
ทำให้ส่วนที่อยู่เหนือตำแหน่ที่มีการอุดตันขึ้นไปขยายตัว
2.มีโอกาสเกิดนิ่วและการติดเชื้อเพิ่มขึ้น
Hydronephrosis
• ภาวะที่มี dilatation ของ renal pelvis และ Calyx ร่วมกับมี Progressive atrophy ของเนื้อไต
• อาจเป็นข้างเดียวหรือสองข้าง
•สาเหตุจากการอุดกั้นของทางเดินปัสสาวะ
ความผิดปกติในส่วนของUreter
พยาธิสภาพที่สำาคัญ
-การอุดกั้น
-เนื้องอก -vesicoureteral reflux
Ureter obstuction
สาเหตุ
-นิ่วที่หลุดมาจากส่วนของไต
-เนื้องอกของUreter
-เนื้องอกของอวัยวะใกล้เคียง เช่น ปากมดลูกและมดลูก
Vesicoureteral reflux
-เป็นความผิดปกติที่เกิดจากมีการไหลย้อนกลับ ของน้ำปัสสาวะจากกระเพาะปัสสาวะเข้าไปใน หลอดไตและ renal pelvis
-พบมากในเด็กอาจทาให้มีการติดเชื้อและเป็นสาเหตุหนึ่งของ pyelonephritis
สาเหตุ
• การทำศัลยกรรมทางการแพทย์
กระเพาะปัสสาวะอักเสบ(Cystitis)
•เกิดจากเชอื้แบคทีเรีย
• มักจะเกิดในผู้หญิงเนื่องจากท่อปัสสาวะสั้น
สาเหตุ
• การกลั้นปัสสาวะ
• เกิดการอักเสบของท่อปัสสาวะ
•ดื่มน้ำน้อยดื่มแอลกอฮอล์มาก
ท่อปัสสาวะ
• ผู้ชายจะมีขนาดยาวโดยเฉลี่ยประมาณ 20 ซม
กาย
• ผู้หญิงมีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 3-4 มม.
ท่อปัสสาวะอักเสบ (Urethritis)
• พบได้ในทุกอายุ ตั้งแต่เด็กจนถึงผู้สูงอายุ
ปี
• ผู้หญิงมีโอกาสติดเชื้อได้สูงกว่าผู้ชาย
-เป็นการบาดเจ็บอักเสบ บวม ของเซลล์เยื่อเมือกบุ
สาเหตุ
1.โรคตดิต่อทางเพศสัมพันธ์แบ่งออกเป็น2กลุ่ม
-ติดเชื้อจากโรคหนองในหรือโกโนเรีย(Gonococcal urethritis)
จากเชื้อหนองในเช่นโรคเริมโรคซิฟิลิส
2.การติดเชื้อที่ไม่ใช่จากเพศสัมพันธ
สาเหตุ
-การบาดเจ็บของท่อปัสสาวะจากการสวน ปัสสาวะ เช่น ในการผ่าตัด การใส่คาท่อ
เชื้อE. coli (Staphylococcus)
อาการของผู้ป่วยที่เป็นท่อปัสสาวะอักเสบ
-อาจคลาได้ต่อมน้ำเหลืองขาหนีบโตเจ็บข้างเดียว หรือทั้งสองข้าง
-อาจมีหนองออกจากปลายท่อปัสสาวะ (ปลาย อวัยวะเพศ)