การเปลี่ยนแปลงของระบบทางเดินอาหาร
ช่องปากและเหงือก
ถุงน้ำดีและตับ
หลอดอาหารกระเพาะและลำไส้
การพยาบาลหญิงตั้งครรภ์ที่มีภาวะไม่สุขสบายที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงด้านสรีรวิทยา
estrogen ทำให้มีเลือดมาเลี้ยงบริเวณช่องปาก และเหงือกมากขึ้น เหงือกจึงบวมนุ่มจากการมีเลือดคั่ง มีเลือดออกง่าย เหงือกที่บวมจะดูคล้ายก้อนเนื้องอกหากสตรีมีครรภ์รักษาอนามัยช่องปากได้ไม่ดีก็จะทำให้เกิดเหงือกอักเสบ (singivitis) ได้ง่าย
การเคลื่อนไหวของกระเพาะอาหาร และลำไส้ลดน้อยลง เนื่องจากแรงดันจากมดลูกที่มีขนาดใหญ่ขึ้น ดันเบียดกระเพาะอาหาร และลำไส้ให้ไปด้านข้าง และด้านหลังมากขึ้น กดเบียดไส้ติ่งให้ถูกดันขึ้นบน และออกไปทางด้านข้าง
progesteror ที่เพิ่มขึ้น ทำให้กล้ามเนื้อเรียบคลายตัว การเคลื่อนไหวของอาหารจะเคลื่อนผ่านกระเพาะช้าลง หากกล้ามเนื้อหูรูด cardiac sphincter หย่อนตัว จะทำให้อาหาร และกรดไหลย้อนจากกระเพาะอาหารขึ้นไปยังหลอดอาหาร สตรีมีครรภ์จะมีอาการปวดแสนยอดอก (heart bum) กระเพาะอาหารจะหลั่งกรดและ pepsin ลดลง
ฮอร์โมน progesterone ซึ่งสูงขึ้นตามอายุครรภ์ต่อการเคลื่อนไหวของลำไส้ที่ช้าลง ทำให้ระยะเวลาในการดูดซึมสารอาหาร และแร่ธาตุที่ลำไส้เล็กนี้มากขึ้น สำหรับที่สำไส้ใหญ่นั้นอิทธิพลของ progesterone ทำให้เกิดท้องผูก (Corstpation) ถ้ามีอาการท้องผูกบ่อยอาจเกิดริดสีดวงทวารได้ และการที่ลำไส้ถูกกดเบียดสตรีตั้งครรภ์อาจจะมีอาการคลื่นไส้อาเจียน (nausea and Harneng)
progesterone ทำให้ถุงน้ำดีเคลื่อนไหวช้าลง โป่งตึง และมีน้ำที่สะสมคั่งค้าง
การทำหน้าที่ของ mucosal epithelium ลดลงจากอิทธิพลของ estrogen ส่งผลให้น้ำที่ทำหน้าที่ในการละลาย cholesterol ลดลง
เกิดภาวะ hypercholesterolemia ซึ่งจะรวมตัวตกผลึกกลายเป็นนิ้วได้ง่าย และการที่มีน้ำที่คั่งค้างยังทำให้เกิดอาการคันที่ผิวหนัง (pruritus)
ตับจะถูกกดเบียดจากมดลูกที่มีขนาดใหญ่ขึ้น และมีการเปลี่ยนแปลงในการทำหน้าที่จากผลของ estrogen ที่ทำให้ plasma albumin ลดลงและ serum cholinesterase ทำางานลดลง อาการและอาการแสดงรวมทั้งการตรวจ liver function test อาจจะพบความคล้ายคลึงกับผู้ป่วยโรคตับ
มีความไม่สุขสบายขณะเคี้ยว น้ำลายจะมีความเป็นกรดมากขึ้น ต่อมน้ำลายจะผลิตน้ำลายมากขึ้น และไหลมากกว่าปกติ(Ptyalism)
ปวดแสนยอดอก (heart bum)
ริดสีดวงทวาร
เหงือกอักเสบ (singivitis)
ท้องผูก (Corstpation)
น้ำลายมาก (ptyalism, salivation)
บทบาทพยาบาล
- แนะนำให้รับประทานอาหารน้อย ๆ แต่บ่อยครั้ง
สาเหตุ
- การเพิ่มของระดับฮอร์โมน estrogen
บทบาทพยาบาล
- หลีกเลี่ยงอาหารที่ทำให้เกิดแก๊สในกระอาหาร
- รับประทานอาหารที่ย่อยง่ายง ดอาหารรสจัด
- รับประทานอาหารครั้งละน้อย ๆ บ่อย ๆ ครั้ง
- เมื่อรู้สึกมีอาการร้อนในอกให้ดื่มนมหรือน้ำอุ่นเพื่อเจือจางกรด
สาเหตุ 1. เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน progesterone
บทบาทพยาบาล
- ส่งเสริมให้มารดารับประทานอาหารที่มีเส้นใยอาหาร
- แนะนำให้ดื่มน้ำมาก ๆ ดื่มน้ำอย่างน้อยวันละ 8 แก้ว
- แนะนำให้ฝึกการขับถ่ายให้เป็นเวลา
- หากเป็นมากแนะนำให้ไปพบแพทย์
สาเหตุ 1. ผลจากฮอร์โมน Progesteron
สาเหตุ
- การเพิ่มระดับฮอร์โมน Progesterone และจากขนาดมดลูกที่โต
สาเหตุ 1. การกระตุ้นของฮอร์โมน estrogen
บทบาทพยาบาล
1.แนะนำให้ใช้แปรงสีฟันที่มีขนอ่อนนุ่ม
- แนะนำให้ดูแลสุขภาพฟัน
- ควรพบทันตแพทย์เพื่อเช็คสุขภาพปากและฟัน
บทบาทพยาบาล
- รับประทานอาหารที่มีกากอาหารมาก ๆ เช่น ผัก ผลไม้ สลัดผัก
- แนะนำให้ดื่มน้ำวันละมาก ๆ ดื่มน้ำลูกพรุน
- แนะนำให้ฝึกการขับถ่ายให้เป็นเวลา
- ดื่มน้ำอย่างน้อยวันละ 8 แก้ว