Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่1 การพยาบาลเกี่ยวกับการป้องกันเเละควบคุมการเเพร่กระจายเชื้อ - Coggle…

- - - - เป็นการปฏิบัติเพื่อลดความเสี่ยงต่อการติดเชื้อที่จะเกิดกับเครื่องมือเครื่องใช้และสิ่งแวดล้อม
    - - วิธีการปฏิบัติเพื่อลดความเสี่ยงต่อการติดเชื้อที่จะเกิดขึ้นกับเครื่องมือเครื่องใช้
        • Medical asepsis
        • Sterile technique (Surgical asepsis)
  - - - สิ่งของหรือเครื่องมือที่ปราศจากเชื้อโรค รวมทั้งชนิดที่มีสปอร์
    - - การสัมผัส ปนเปื้อนเชื้อโรค
    - - ขบวนการทำลายเชื้อโรคทุกชนิด รวมทั้งพวกที่มีสปอร์ให้หมดสิ้นไป
    - - ขบวนการทำลายเชื้อโรคแต่ไม่สามารถทำลายชนิดที่มีสปอร์ได้ วิธีทำลายเชื้อโรคแบบนี้เช่น การต้ม การแช่น้ำยา
    - - สารเคมีหรือนำยาที่ใช้ทำลายจุลินทรีย์ แต่ไม่สามารถทำลายชนิดที่มีสปอร์ น้ำยานี้จะทำลายเนื้อเยื่อด้วย ฉะนั้นจะใช้กับผิวหนังไม่ได้
    - - สารเคมีที่ยับยั้งการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์
  - - - การล้างเป็นขั้นแรกที่สำคัญที่สุดสำหรับการทำลายเชื้อในขั้นต่อไป สิ่งของที่ปนเปื้อนมากๆ น้ำยาไม่สามารถทำลายเชื้อได้ หากไม่มีการล้าง เพราะสิ่งที่เปื้อนนั้นจะทำปฏิกิริยากับน้ำยาหรือเป็นเกราะป้องกันเชื้อโรคไม่ให้สัมผัสกับน้ำยา
        
        ดังนั้นจึงควรเน้นการล้างให้มากที่สุด การล้างอาจจะใช้สารเคมีที่ใช้ชำระล้าง (detergent) ช่วยหรือการใช้เครื่องล้างพิเศษแบบ ultrasonic Cleanser การล้างที่ถูกต้องสามารถขจัดจุลชีพออกจากวัสดุเกือบทั้งหมด และเพียงพอสำหรับการทำลายเชื้อสำหรับเครื่องใช้โดยทั่วไป
      - วัตถุประสงค์ของการล้างเครื่องมือก่อนนำไปทำลายเชื้อ
        
        เพื่อลดจำนวนเชื้อโรคบนเครื่องมือให้เหลือปริมาณน้อยที่สุด
        
        เพื่อเป็นการลดสิ่งปนเปื้อนที่ติดอยู่บนผิวของเครื่องมือ
        
        ความสกปรกที่ติดแน่นบางอย่าง ไม่สามารถจะหลุดได้
        
        ช่วยลดอันตรายในการหยิบจับอุปกรณ์ของเจ้าหน้าที่เป็นเบื้องต้น
      - ข้อควรคำนึงในการล้าง
        
        กำจัดเลือด หนอง เมือก สารคัดหลั่งและอื่น ๆ ออกก่อนทำความสะอาดเสมอ
        
        ไม่ทำให้อุปกรณ์ เครื่องใช้ชำรุดเสียหายจากวิธีการทำความสะอาด
        
        ไม่ทำให้อุปกรณ์เครื่องใช้สกปรกมากกว่าเดิม เช่น การใช้น้ำสกปรกล้าง
        
        สารจากสบู่มีฤทธิ์เป็นด่าง หากล้างออกไม่หมดจะช่วยเคลือบเชื้อจุลชีพไว้ ดังนั้นหลังจากทำความสะอาดแล้ว ไม่ควรมีสารตกค้างหลงเหลืออยู่
      - เครื่องใช้
        
        1.อุปกรณ์ช่วยในการขัดถู มีขนาดและรูปร่างต่างๆ กัน ควรเป็นวัสดุที่มีความหยาบ
        แต่ต้องไม่มีความคม จนเกิดรอยขีดข่วนขึ้นเมื่อขัดถู
        
        สารซักฟอก หรือสบู่
        
        อุปกรณ์สวมใส่เพื่อป้องกันความสกปรกกระเด็นถูกร่างกาย เช่น ถุงมือยาง
        เอี๊ยมพลาสติก ผ้าปิดปากจมูก แว่นตา (goggle) เป็นต้น
      - วิธีทำ
        
        สวมใส่อุปกรณ์ป้องกันความสกปรกตามความเหมาะสม ระมัดระวังไม่ให้เปื้อนบริเวณใกล้เคียง
        
        สำรวจคราบลาสเตอร์ หากมีให้เช็ดด้วยเบนซินแล้วตามด้วยแอลกอฮอล์
        
        คราบเลือดหรือสารคัดหลั่งติดแน่น ควรเช็ดหรือล้างด้วยน้ำเกลือหรือน้ำร้อน หากยังไม่หลุดให้ล้างด้วยไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ (H2O2) อีกครั้ง
        
        อุปกรณ์ที่มีข้อห้ามในการใช้น้ำล้าง ให้ใช้ผ้าชุบน้ำยาทำความสะอาดบิดหมาดๆ
        
        ในบริเวณที่ไม่สามารถเช็ดทำความสะอาดได้ เช่น เป็นรูเล็ก ๆ หรือท่อ ให้ใช้ไม้ก้านยาวพันสำลีชุบน้ำยาทำความสะอาดเช็ดในส่วนนั้น
        
        ล้างคราบสิ่งสกปรก และคราบสารผงซักฟอกออกให้หมดโดยใช้น้ำก๊อกที่ไหลชะผ่าน
        
        เช็ดให้แห้งด้วยผ้าสะอาด หรือวางผึ่งลมก่อนเก็บเข้าที่ หรือแยกไปทำให้ปราศจากเชื้อ
        
        ทำความสะอาดอุปกรณ์ขัดล้างให้สะอาด ทำให้แห้ง รวมทั้งถุงมือและอ่างน้ำ
    - - การต้มเป็นวิธีการทำลายเชื้อที่ดี ง่าย ประหยัด และมีประสิทธิภาพดี การต้มเดือดนาน 10 นาที จะสามารถทำลายเชื้อได้ยกเว้นสปอร์ แต่สำหรับเชื้อโรคที่อันตราย เช่น ไวรัส HIV องค์การอนามัยโลกแนะนำให้ต้มเดือดนาน 20 นาที เพื่อให้มั่นใจ ดังนั้นการต้มเดือดที่มีประสิทธิภาพที่เชื่อถือได้ ควรจะต้มเดือดนาน 20 นาทีขึ้นไป และน้ำต้องท่วมของที่ต้องการต้ม เครื่องใช้ที่นิยมทำลายเชื้อด้วยการต้มได้แก่ เครื่องใช้ที่เป็นโลหะและเครื่องแก้วทุกชนิด เครื่องเคลือบ เครื่องใช้ที่ไม่ควรต้มได้แก่ เครื่องใช้ที่ทำมาจากยาง และของมีคมเพราะจะทำให้เสื่อมคุณภาพและเสียคม
        
        การเตรียมสิ่งของที่จะต้ม
        
        แยกชนิดสิ่งของที่จะต้ม เครื่องมือกับเครื่องแก้วไม่ต้มด้วยกันเพราะเครื่องแก้วอาจแตกได้
        
        เครื่องใช้มีคมไม่ควรต้ม เพราะจะทำให้เสียความคม
        
        สิ่งของที่จะต้มควรได้รับการทำความสะอาดดีแล้ว
        
        ของที่ใช้กับอวัยวะสะอาด ไม่ควรต้มปนกับของที่ใช้กับอวัยวะสกปรก ถ้าเป็นไปได้อาจจะแยกหม้อต้ม
        
        ของที่ต้มครบเวลาแล้ว ต้องเก็บไว้ในภาชนะที่ปราศจากเชื้อหรือสะอาดมีฝาปิดมิดชิด ถ้าไม่มีต้องต้มภาชนะและฝาปิดพร้อมของที่ต้มด้วย
        
        หลักสำคัญในการต้ม
        
        น้ำต้องท่วมของทุกชิ้นอย่างน้อย 1 นิ้ว
        
        เครื่องมือเครื่องใช้ที่มีน้ำหนักเบา ควรใช้ของที่มีน้ำหนักทับเพื่อให้จมอยู่ใต้น้ำ เช่นท่อพลาสติกแข็ง เป็นต้น
        
        ปิดผาหม้อต้ม เริ่มนับเวลาเมื่อน้ำเดือดเต็มที่
        
        ในขณะต้มต้องไม่เปิดฝาหม้อต้ม เพราะจำทำให้อุณหภูมิภายในหม้อต้มลดลง และต้องไม่เพิ่มสิ่งของอื่นลงไป เมื่อของที่ต้มอยู่ยังต้มไม่ครบ 15 หรือ 20 นาที
        
        เมื่อครบกำหนดให้เก็บของที่ต้มแล้วลงในภาชนะที่ปราศจากเชื้อหรือสะอาดมีฝาปิดมิดชิด
    - - Disinfectant หมายถึง สารเคมีหรือนำยาที่ใช้ทำลายจุลินทรีย์ แต่ไม่สามารถทำลายชนิดที่มีสปอร์ น้ำยานี้จะทำลายเนื้อเยื่อด้วย ฉะนั้นจะใช้กับผิวหนังไม่ได้
        Antiseptics หมายถึง สารเคมีที่ยับยั้งการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์ สามารถใช้กับสิ่งมีชีวิตได้ปลอดภัย
      - น้ำยาที่ใช้ในการทำลายเชื้อ
        
        แอลกอฮอล์ (Alcohols)
        
        ทำลายเชื้อได้ดีแต่ไม่ทำลายสปอร์
        *อาจทำให้เครื่องมือโลหะเกิดสนิท
        
        อัลดีฮัยด์ (Aldehydes)
        
        ทำลายเชื้อแบคทีเรีย ไวรัส รา ในเวลา 10 นาที ทำลายสปอร์แบคทีเรียได้ใน 10 ชั่วโมง ราคาแพง ระคายเคืองผิวหนัง ทางเดินหายใจ ตา
        
        ไดกัวไนด์ (Diguanide)
        
        สารที่ใช้คือ chlorhexidine ถ้าความเข้มข้นต่ำกว่า 0.2% ไม่สามารถทำลายแบคทีเรียแกรมบวก เชื้อไวรัส เชื้อรา และสปอร์ของแบคทีเรียได้
        
        ฮาโลเจน (Halogens)
        
        สามารถทำลายเชื้อโรคได้ต่างกันตามความเข้มข้นของน้ำยา
        Hypochlorite และ Iodine เช่น ไอโอดีน ไฮเตอร์ แต่ไม่สามารถทำลายสปอร์แบคทีเรียได้ กลิ่นเหม็น โลหะเป็นสนิม ระเหยง่าย ต้องเก็บในภาชนะทึบแสง ห้ามผสมกับกรด และฟอร์มาลิน
        
        ฮัยโดเจนเปอร์ออกไซด์ (Hydrogen peroxide)
        
        สามารถทำลายเชื้อโรครวมทั้งไวรัสโดยใช้ Hydrogen peroxide 6% นาน 30 นาที
        
        น้ำยาที่ฟีนอล (Phenols)
        
        สามารถทำลายเชื้อแบคทีเรีย เชื้อวัณโรคเชื้อรา ยกเว้นเชื้อไวรัสตับอักเสบบี และสปอร์ของแบคทีเรีย ไม่ควรใช้กับทารกแรกเกิด บริเวณที่เตรียมอาหาร กลิ่นแรง ระคายเคืองผิวหนัง กัดกร่อนยางธรรมชาติและพลาสติก
        
        Quartemary Ammonium Compounds (QACs)
        
        มีฤทธิ์ทำลายเชื้อน้อย เช่น Benzalkonium chlorideเป็นส่วนประกอบใน savlon
    - - วิธีทางเคมี
        การใช้ก๊าซ Ethylene oxide
        การใช้ 2% Glutaradehyde
        การใช้ Peracetic acid
        
        การใช้ 2% Glutaradehyde
        
        Glutaraldehyde เช่น Cidex เป็นสารเคมีที่ใช้มากที่สุดในการทำให้ปราศจากเชื้อมีประสิทธิภาพในการทำลายเชื้อและสปอร์ของแบคทีเรีย เป็นสารที่ไม่ทำลายยางหรือพลาสติกและไม่ทำให้เกิดสนิมใช้แช่เครื่องมือเครื่องใช้นาน 3-10 ชั่วโมง เพื่อให้ปราศจากเชื้อ เช่น เครื่องมือที่มีเลนส์ เครื่องมือทางทันตกรรม เครื่องช่วยหายใจ และเครื่องมือที่มีคม เป็นต้น ทั้งนี้ต้องล้างน้ำยาให้หมดก่อนนำไปใช้
        
        การใช้ Peracetic acid
        
        เป็นส่วนผสมระหว่าง acetic acid กับ hydrogen peroxide มีคุณสมบัติในการกัดกร่อนสูง แต่ต้องละลายในน้ำอุ่น เครื่องมือเครื่องใช้ที่แช่ใน Peracetic Acid เพื่อทำให้ปลอดเชื้อจะต้องใช้เวลารวดเร็วคือ 35-40 นาที ที่อุณหภูมิ 50-55 องศาเซลเซียส โดยจะต้องล้างน้ำยาออกให้หมดและทำให้แห้งด้วยความระมัดระวังเพื่อให้เครื่องมือเครื่องใช้นั้นเกิดการปนเปื้อนใช้ในการทำให้ปราศจากเชื้อท่อส่ง ระบบน้ำทำไตเทียม และกล้องส่องตรวจต่างๆ
        
        การใช้ก๊าซ Ethylene oxide
        
        เป็นก๊าซที่มีคุณสมบัติทำลายเชื้อสูง สามารถทำลายได้ทั้งไวรัส แบคทีเรียรวมทั้งสปอร์ของแบคทีเรีย นิยมใช้ทำให้ปราศจากเชื้อในเครื่องมือเครื่องใช้ที่ไม่สามารถทนความร้อนและความชื้นได้ เช่นพลาสติกโพลีแอทธีลิน เป็นต้น ประสิทธิภาพสูงสุดเมื่อเครื่องมือเครื่องใช้อบก๊าซไว้ที่อุณหภูมิ 30 องศาเซลเซียส นาน 3 ชั่วโมง และเครื่องมือเครื่องใช้ที่ปลอดเชื้อจากการอบก๊าซนี้จะต้องเก็บไว้ที่อุณหภูมิห้องเป็นเวลา 5 วัน หรือใช้เวลา 8 ชั่วโมงภายใต้อุณหภูมิ 120 องศาเซลเซียส เพื่อให้ก๊าซระเหยออกก่อนนำไปใช้มิฉะนั้นอาจทำให้ผิวหนังไหม้เมื่อสัมผัสก๊าซที่หลงเหลืออยู่บนเครื่องมือเครื่องใช้
      - วิธีทางกายภาพ
        Radiation
        Dry heat or hot air sterilization
        Steam under pressure
        
        Radiation
        
        เป็นการใช้แสงอัลตราไวโอเลตซึ่งเป็นแสงสีม่วง สามารถฆ่าเชื้อแบคทีเรีย และไวรัสบางชนิด แต่ไม่มีฤทธิ์ฆ่าเชื้อไวรัสตับอักเสบบี และไวรัสเอดส์ ในแสงแดดมีแสงอัลตราไวโอเลตอยู่ ดังนั้นในกรณีเชื้อวัณโรคเมื่อถูกแสงแดดจะถูกทำลายภายใน 1-2 ชั่วโมง แต่ถ้าอยู่ในที่มืดหรือไม่มีแสงแดดจะมีชีวิตอยู่ได้นานเป็นเดือนเป็นปีได้ นิยมใช้ลดจำนวนจุลชีพในอากาศ เช่นในห้องผ่าตัด ห้องปฏิบัติการ ห้องเด็ก ในการทำลายเชื้อจะใช้เวลาประมาณ 6-8 ชั่วโมง
        
        Dry heat or hot air sterilization
        
        การใช้ Hot air oven ลักษณะคล้ายเตาอบขนมปัง สามารถทำลายเชื้อโดยใช้ความร้อนแห้งที่อุณหภูมิ 165-170 องศาเซลเซียส ระยะเวลาอย่างน้อย 3 ชั่วโมง การใช้ความร้อนแห้งนี้เหมาะสำหรับเครื่องมือเครื่องใช้ที่เป็นของมีคม ไม่ทำให้ของเสียคม ใช้สำหรับเครื่องแก้วที่ใช้ในห้องปฏิบัติการ กระบอกฉีดยาชนิดนำกลับมาใช้อีก นอกจากนี้ยังช่วยป้องกันการเกิดสนิมในเครื่องมือเครื่องใช้ที่ไม่ได้ทำมาจากสแตนเลสได้แต่ไม่เหมาะที่จะให้กับเครื่องผ้าและยาง
        
        Steam under pressure
        
        เป็นวิธีการที่มีประสิทธิภาพมากที่สุด เชื่อถือได้ และประหยัดค่าใช้จ่ายในการฆ่าเชื้อและสปอร์ของเชื้อ เครื่องมือเครื่องใช้ที่สามารถทำให้ปราศจากเชื้อด้วยวิธีนี้ ได้แก่ เครื่องมือเครื่องใช้ที่ทนความร้อนและความชื้น มีผิวเรียบแข็ง เช่น เครื่องมือผ่าตัด ภาชนะที่ทำด้วยสแตนเลส วิธีนี้ไม่เหมาะสำหรับเครื่องมือเครื่องใช้ที่ทนความร้อนสูงไม่ได้ อุณหภูมิที่ใช้ในการทำให้ปราศจากเชื้ออยู่ระหว่าง 121-123 องศาเซลเซียส ภายใต้ความดัน 15-17 ปอนด์ต่อตารางนิ้ว โดยใช้เวลานาน 15-45 นาที เช่น การทำลายเชื้อโดยใช้ Autoclave เป็นการอบไอน้ำภายใต้ความดัน ส่วนใหญ่นิยมใช้ในทางการแพทย์ ประสิทธิภาพของการทำให้ปราศจากเชื้อด้วยวิธีนี้ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายประการ เช่น ประเภทของอุปกรณ์ที่นำมาทำให้ปราศจากเชื้อ
  - - - หากของปลอดเชื้อสัมผัสกับสิ่งที่ไม่ปลอดเชื้อให้ถือว่าของนั้นไม่ปลอดเชื้อ หรือเกิดการปนเปื้อนขึ้น เรียกว่า contamination
        2.1 ใช้ปากคีบปลอดเชื้อในการหยิบของปลอดเชื้อ ไม่ใช้ปากคีบที่ไม่ปลอดเชื้อหรือผ่านการใช้งานแล้วหยิบของปลอดเชื้อ
        2.2 หากหยิบจับของปลอดเชื้อด้วยมือ หรืออุปกรณ์ที่ไม่ปลอดเชื้อ จะถือว่าเครื่องมือเครื่องใช้นั้นเกิดการปนเปื้อน
        2.3 การใช้ปากคีบหยิบจับของปลอดเชื้อไม่ควรใช้ปากคีบหยิบบริเวณขอบของภาชนะ หรือใช้ปากคีบเปิดผ้าห่อของปลอดเชื้อ เพราะบริเวณเหล่านี้มีโอกาสเกิดการปนเปื้อน
        2.4 ของปลอดเชื้อที่มีรอยฉีกขาด รอยเปิดสัมผัสกับภายนอก ถือว่าไม่ปลอดเชื้อ
        2.5 ดูแลให้ของปลอดเชื้อสัมผัสกับอากาศน้อยที่สุด หากเปิดใช้ต้องรีบปิดทันที
        2.6 ห่อของปลอดเชื้อที่เปิดใช้แล้ว แสดงว่าเกิดการปนเปื้อน ไม่นำไปรวมกับของปลอดเชื้อ
      - ของปลอดเชื้อต้องอยู่สูงกว่าระดับเอวและอยู่ในสายตา
        3.1 การถือของปลอดเชื้อหรือบริเวณที่วางของปลอดเชื้อจะต้องอยู่สูงกว่าระดับเอวเพื่อให้แน่ใจว่าของปลอดเชื้อนั้นอยู่ในสายตา ลดโอกาสเกิดการปนเปื้อน
        3.2 เมื่อเปิดของปลอดเชื้อแล้ว ไม่ละทิ้งหรือหันหลังให้ของปลอดเชื้อ เพื่อให้แน่ใจว่าไม่มีการปนเปื้อนเกิดขึ้นจากการวางของนั้นนอกสายตา
        3.3 หากผู้ปฏิบัติเกิดความสงสัย ไม่มั่นใจเกี่ยวกับความปลอดเชื้อกับของใช้นั้น ต้องเปลี่ยนของนั้นใหม่ทันที
      - วิธีห่อของส่งนึ่ง
        
        คลี่ผ้าห่อของบนโต๊ะ สูงระดับเอวให้มุมใดมุมหนึ่งอยู่ด้านผู้ห่อ
        
        วางของไว้ที่ศูนย์กลางของผ้าห่อ
        
        จับมุมผ้าด้านผู้ห่อ วางพาดบนของ และพับมุมกลับเล็กน้อย
        
        ดึงผ้าให้เรียบตึง ห่อด้านซ้ายให้มิดของ ดึงให้ตึง และพับมุมเล็กน้อย
        
        ห่อด้านขวาให้มิดของ ดึงให้ตึงพับมุมเช่นกัน เข้าเล็กน้อย
        
        จับผ้าที่เหลือมุมสุดท้าย ดึงให้ตึงพับมุมเข้าเล็กน้อยจัดห่อให้มิดชิดไม่หลุด
        
        ตรึงห่อของให้แน่นด้วยเทปกาว และระบุหอผู้ป่วย ชื่อสิ่งของ วันที่ส่งนึ่งและชื่อผู้ห่อของ
        
        ติด Autoclave tape
- - - - 1.1 Direct Contact - การสัมผัสโดยตรง ระหว่างคนกับคน
        1.2 Indirect Contact - การสัมผัสทางอ้อมโดยผ่านสิ่งแวดล้อมหรือเครื่องมือที่ไม่ปราศจากเชื้อ
        1.3 Droplet Contact- การสัมผัสผ่านละอองเสมหะ ในระยะไม่เกิน 3 ฟุต เช่นคางทูม ไข้หวัดใหญ่
    - - แยกผู้ป่วยไว้ในห้องแยกและปิดประตูทุกครั้งหลังเข้าหรือออกจากห้องผู้ป่วย
        
        สวมถุงมือทุกครั้งเมื่อสัมผัสผู้ป่วยทั้งบุคลากรและญาติ
        
        ล้างมือแบบ hygienic handwashing หลังถอดถุงมือและก่อนออกจากห้องแยก
    - - แยกผู้ป่วยไว้ในห้องแยกพิเศษ และปิดประตูทุกคครั้งหลังเข้าหรือออกจากห้องผู้ป่วย
        
        ผู้ที่จะเข้าไปในห้องผู้ป่วยหรือดูแลผู้ป่วยต้องส่ผ้าปิดปาก-จมูก ชนิด N95
        
        สวมถุงมือชนิดใช้ครั้งเดียวทิ้ง ทุกครั้งที่สัมผัสผู้ป่วย
        
        ล้างมือแบบ hygienic handwashing หลังถอดถุงมือและก่อนออกจากห้องแยก
      - ให้ผู้ป่วยใช้ผ้าหรือกระดาษปิดปาก-จมูกเวลาไอ จาม และใส่ผ้าปิดปาก-จมูก ชนิดธรรมดาตลอดเวลา ยกเว้นเวลารับประทานอาหารและแปรงฟัน
        
        ถ้าต้องมีความจำเป็นในการเคลื่อนย้ายผู้ป่วยออกนอก ห้องให้ผู้ป่วยใส่ผ้าปิดปาก-จมูกชนิดธรรมดา
    - - แยกผู้ป่วยไว้ในห้องแยกและปิดประตูทุกครั้งหลังเข้าหรือออกจากห้องผู้ป่วย
        
        ผู้ที่จะเข้าไปในห้องผู้ป่วยหรือดูแลผู้ป่วยต้องใส่ ผ้าปิดปาก-จมูก ชนิด N95
        
        สวมถุงมือชนิดใช้ครั้งเดียวทิ้ง ทุกครั้งที่สัมผัสผู้ป่วย
      - ล้างมือแบบ hygienic handwashing หลังถอดถุงมือและก่อนออกจากห้องแยก
        
        ให้ผู้ป่วยใช้ผ้าหรือกระดาษปิดปาก-จมูกเวลาไอ จาม และใส่ผ้าปิดปาก-จมูก ชนิดธรรมดาตลอดเวลา ยกเว้นเวลารับประทานอาหารและแปรงฟัน
        
        ถ้าต้องมีความจำเป็นในการเคลื่อนย้ายผู้ป่วยออกนอก ห้องให้ผู้ป่วยใส่ผ้าปิดปาก-จมูกชนิดธรรมดา
- - - - 2.ขณะที่ถือให้ปลายปากคีบอยู่ต่ำ เพื่อไม่ให้น้ำไหลไปยังบริเวณที่ไม่ปราศจากเชื้อ ทำให้ปลายคีบสกปรก
      - 3.ระวังไม่ให้ปากคีบถูกต้องกับภาชนะอื่นๆที่ไม่ปราศจากเชื้อ
      - 1.เมื่อหยิบปากคีบออกจากภาชนะที่แช่ ต้องระวังไม่ให้ปากคีบแยกออกจากกัน และป้องกันไม่ให้ปลายปากคีบถูกกับปากภาชนะ และรอให้น้ำยาหยดหมดก่อนสักครู่
      - 4.เมื่อใช้ปากคีบเสร็จแล้วให้จับตรงกลางด้ามให้ปลายชิดกันแล้วใส่ลงในกระปุกตรงๆ
    - - 2.ห้ามเอื้อมข้ามของSterile ที่เปิดฝาไว้และห้ามจับด้านในของฝา
      - 3.ของที่หยิบออกไปแล้วแม้ว่าจะยังไม่ได้ใช้ ก็ไม่ควรนำเข้าไปเก็บในหม้อนั้นอีก
      - 1.เมื่อเปิดฝา ถ้าต้องการจะวางกับโต๊ะให้หงายฝาขึ้นเพื่อป้องกันไม่ให้ขอบฝาสัมผัสกับโต๊ะ ถ้าถือไว้ให้คว่ำฝาลงเพื่อป้องกันไม่ให้เชื้อโรคจากอากาศตกลงไปที่ฝา
  - - - ถุงมือปลอดเชื้อ(Sterile gloves) : 1.หยิบจับของปลอดเชื้อ 2.ทำหัตถการต่างๆ เช่น การผ่าตัด 3.ป้องกันการติดเชื้อไปยังผู้ที่เสี่ยงการติดเชื้อ
      - ถุงมือสะอาด(Clean, Disposable gloves) : 1.ป้องกันสิ่งสกปรกสัมผัสมือ เช่น เมื่อมีโอกาสสัมผัสเลือด สารน้ำ สารคัดหลั่ง อุจจาระและปัสสาวะของผู้ป่วยเป็นต้น 2.เมื่อต้องการเคลื่อนย้ายเครื่องมือเครื่องใช้ของผู้ป่วยที่ผ่านการใช้งานแล้วหรือระหว่างให้การพยาบาลผู้ป่วย
    - - หลักสำคัญ : 1.ล้างมือให้สะอาดก่อนและหลังใช้ 2.หากเป็นชนิดใช้ครั้งเดียวทิ้งให้หันขอบที่มีลวดไว้ด้านบน ควรสวมให้กระชับใบหน้า ไม่หลวมหรือคับจนเกินไปและกดขอบที่มีลวดแนบกับดั้งจมูกจะทำให้การใส่ผ้าปิดปากและจมูกกระชับมากขึ้น ไม่ระคายเคืองบริเวณนัยน์ตาขณะให้การพยาบาลผู้ป่วย 3.หลีกเลี่ยงการใช้มือสัมผัสผ้าปิดปากและจมูกขณะที่สวมใส่ 4.ระยะเวลาที่ใช้ผ้าปิดปากและจมูก จะต้องถอดทันทีภายหลังเสร็จสิ้นกิจกรรมการพยาบาลและเมื้อเกิดความสกปรกหรือชื้น ระยะเวลาในการใช้ผ้าปิดปากและจมูกไม่ควรเกิน20-30นาที ไม่ควรแขวนผ้าปิดปากและจมูกไว้ที่คอเพื่อรอการนำกลับมาใช้ใหม่ เพราะผ้าปิดปากและจมูกที่ใช้แล้วเป็นแหล่งสะสมของเชื้อโรค
    - - การล้างมือด้วยแอลกอฮอล์เจล(Alcohol hand rub) : ในกรณีรีบด่วน ไม่สะดวกในการล้างมือด้วยน้ำ และมือไม่ปนเปื้อนสิ่งสกปรกหรือสารคัดหลั่งจากผู้ป่วยให้ทำความสะอาดมือด้วย แอลกอฮอล์เจล ซึ่งมีน้ำยาalcohol 70%หรือ alcohol70%ผสมchlorhexidine0.5% ซึ่งมีลักษณะเป็นเจล(gel)สามารถกำจัดเชื้อโรคออกจากมือทั้งแบคทีเรียแกรมบวกแกรมลบ เชื้อรา เชื้อที่ดื้อต่อยาหลายชนิดและไวรัส ด้วยการล้างมือด้วยน้ำยาโดยการบีบน้ำยาประมาณ10มิลลิลิตรถูให้ทั่วมือทุกซอกทุกมุมจนน้ำยาแห้ง ใช้เวลาประมาณ15-25วินาที แต่หากต้องการให้เกิดประสิทธิภาพในการฆ่าเชื้อไวรัสต้องใช้เวลาในการฟอกนาน30วินาที
      - การล้างมือก่อนการปฏิบัติการพยาบาลที่ใช้เทคนิคปราศจากเชื้อ และภายหลัง(Hygienic hand washing) : การล้างมือภายหลังจากการสัมผัสผู้ป่วยติดเชื้อหรือเป็นสิ่งปนเปื้อนเชื้อ เช่นกระโถนถ่าย หรือสิ่งสกปรกเปรอะเปื้อน ก่อนและหลังการทำกิจกรรมที่ต้องใช้เทคนิคปราศจากเชื้อ เช่น การสวนปัสสาวะให้ล้างมือด้วยสบู่เหลวผสมยาทำลายเชื้อ เช่น คลอเฮ็กซิดีน กลูโครเนต4%(chlorhexidine gluconate4%) ไอโอโดฟอร์7.5%(iodophor7.5%) ฟอกอย่างทั่วถึงตามขั้นตอนเหมือนการล้างมือแบบธรรมดาเป็นเวลาไม่น้อยกว่า30วินาที ล้างออกด้วยน้ำสะอาดแล้วซับให้แห้งด้วยผ้าแห้งที่สะอาด
      - การล้างมือแบบธรรมดา(Normal หรือ Social hand washing) : เป็นการล้างมือเพื่อสุขภาพอนามัยทั่วไป เช่น เมื่อมือเปื้อนหรือก่อนสัมผัสผู้ป่วยที่ภูมิคุ้มกันต่ำ ก่อนและหลังการแจกยา ก่อนและหลังการรับประทานอาหาร ภายหลังการทำเตียง ภายหลังการเข้าห้องน้ำ ให้ล้างมือตามขั้นตอนด้วยสบู่ก้อนหรือสบู่เหลว ใช้เวลาในการฟอกมือนานอย่างน้อย15วินาที แล้วล้างออกด้วยน้ำสะอาด ซับให้แห้งด้วยกระดาษเช็ดมือหรือผ้าเช็ดมือที่แห้งและสะอาด
      - การล้างมือก่อนทำหัตถการ(Surgical hand washing) : การล้างมือเพื่อหัตถการ การทำคลอดที่ต้องป้องกันการติดเชื้อ ให้ล้างมือด้วยสบู่เหลวทำลายเชื้อ เช่น chlorhexidine4% และใช้แปรงที่ปราศจากเชื้อแปรงมือและเล็บในครั้งแรกของวันนั้นๆ แล้วฟอกมือและแขนถึงข้อศอกให้ทั่วนานอย่างน้อย5นาทีในการล้างมือครั้งต่อไปฟอกมือนาน3-5นาที ล้างให้สะอาดและซับด้วยผ้าแห้งที่ปราศจากเชื้อ
- - - - เกิดจากการติดเชื้อโรคของระบบทางเดินหายใจ ตั้งแต่จมูก คอ หลอดลมไปจนถึงปอด เชื้อที่เป็นสาเหตุส่วนใหญ่จากเชื้อไวรัส ได้แก่ โรคหวัด ไข้หวัดใหญ่ ไข้หวัดนก และซาร์ส เป็นต้น การติดเชื้อจากแบคทีเรีย ได้แก่ ปอดบวม และวัณโรค เป็นต้น โรคติดเชื้อทางเดินหายใจ ที่เกิดขึ้นได้บ่อยทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ บางคนอาจเป็นปีละหลายครั้ง เช่น โรคหวัด สามารถหายได้เองโดยการดูแลสุขภาพตนเองอย่างถูกต้อง
    - - สาเหตุของโรคติดเชื้อทางเดินปัสสาวะที่สาคัญคือ แบคทีเรียโดยมีกลไกการติดเชื้อคือ แบคทีเรียดังกล่าวมีการเคลื่อนที่จากลำไส้มาปนเปื้อนบริเวณส่วนนอกน จากนั้นเข้าสู่บริเวณช่องเปิดของท่อปัสสาวะเข้าสู่กระเพาะปัสสาวะ
    - - การติดเชื้อในช่องปาก เช่น การติดเชื้อรา การติดเชื้อแบคทีเรีย รวมทั้งรอยโรคที่เกิดจากความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกันบางชนิด ทําให้มีความผิดปกติของเนื้อเยื่ออ่อนในช่องปากได้ เช่น ไลเคนแพลนัส เพมฟิกัส เพมฟิกอยด์ ฯลฯ อีกทั้งหลังการรักษามะเร็งด้วยเคมีบําบัด หรือรังสีรักษา สามารถทําให้เนื้อเยื่ออ่อนในช่องปากเกิดความผิดปกติได้ เช่นกัน
    - - โรคติดเชื้อทางเดินอาหาร (ท้องเสีย, อุจจาระร่วง,ลำไส้อักเสบ) เกิดขึ้นได้จากเชื้อหลายชนิด แต่การติดเชื้อไวรัสเป็นสาเหตุส่วนใหญ่ของโรคติดเชื้อทางเดินอาหารในเด็ก ซึ่งเชื้อไวรัสที่พบบ่อยที่สุดคือเชื้อไวรัสโรต้า นอกจากนี้ยังพบเชื้อไวรัสตัวอื่นๆอีก ได้แก่ โนโรไวรัส (Norovirus) เอนเทอโรไวรัส (Enterovirus)และอดีโนไวรัส (Adenovirus)
    - - แบคทีเรีย เชื้อรา และไวรัส มักเป็นสาเหตุของอาการติดเชื้อบริเวณผิวหนัง เช่นเดียวกับเชื้อโรคอันตรายทั้งหลาย พวกมันสามารถแพร่กระจายจากบุคคลหนึ่งไปยังบุคคลหนึ่งโดยการสัมผัสผิวกายของกันและกัน หรือโดยการสัมผัสกับบริเวณต่างๆ ของที่พักอาศัย มือ สัตว์เลี้ยง อาหาร และสิ่งของต่างๆ ในที่พักอาศัยที่มีเชื้อโรคแฝงอยู่