Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ระบบต่อมไร้ท่อ - Coggle Diagram

- - - - โกรทฮอร์โมน (Growth Hormone) เป็นฮอร์โมนที่ควบคุมการเจริญเติบโตของร่างกายให้เป็นปกติ
      - ทรอฟิฮอร์โมน (Trophic Hormone) เป็นฮอร์โมนที่ควบคุมปฏิกิริยาของต่อมอื่นๆซึ่งจะหลั่งออกมาก็ต่อเมื่อได้รับการกระตุ้นจากฮอร์โมนที่ผลิตจากไฮโพทาลามัส บางชนิดทำหน้าที่ไปกระตุ้นการทำงานของต่อมไทรอยด์ ต่อมหมวกไต และบางชนิดจะไปกระต้นการทำงานของต่อมเพศให้เป็นปกติ
      - ฮอร์โมนโพรแลกติน (Prolactin Hormone) ทำหน้าที่กระตุ้นการเจริญเติบโตของเต้านมและต่อมน้ำนมให้สร้างน้ำนมในขณะที่มารดาตั้งครรภ์ และผลิตน้ำนมออกมาหลังการคลอกบุตร
  - - - ออกซิโทซิน (Oxytocin) เป็นฮอร์โมนที่มีผลกระทบต่อการกระตุ้นให้กล้ามเนื้อเรียบของมดลูกบีบตัวเมื่อครบกำหนดคลอด ลัช่วยกระตุ้นการหลั้งน้ำนมในขณะที่เด็กดูดนม
      - วาโซเพรสซิน (Vasopressin) เป็นฮอร์โมนที่มีผลต่อการทำงานของไต โดยทำหน้าที่ในการควบคุมปริมาณน้ำในร่างกาย ระบบขับถ่ายปัสสาวะ และช่วยเพิ่มความดันโลหิต
  - - - เซลล์ไพเนียล( pinealocytes) เป็นระบบประสาทที่ผลิตเมลาโทนินตามการสั่งงานของไฮโพทาลามัส ต่อมใต้สมองส่วนหน้า และอวัยวะที่สร้างฮอร์โมนเพศ (gonads) ทำหน้าที่เป็นต่อมไร้ท่อ (ไม่ใช่เมลานินที่หลั่งโดยเซลล์ เมลาโนไซท์)
      - เซลล์ไกลอัล (glial cells) เป็นเซลล์ประสาทที่มีตำแหน่งอยู่บนโครงข่ายประสาทของเซลล์ไพเนียล หน้าที่ยังไม่ชัดเจน
  - - - ต่อมไทรอยด์สร้างฮอร์โมน ที่สามารถดึงไอโอดีนจากกระแสเลือดเข้าสู่เซลล์ได้ ต่อมไทรอยด์ จะประกอบด้วยถุงหุ้มที่เป็นเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน (connective tissue) ซึ่งเป็นที่สร้างฮอร์โมน เรียกว่า ไทรอยด์ฟอลลิเคิล (thyroid follicle) เป็นที่สร้างและหลั่งฮอร์โมนไทรอกซิน (thyroxine) และไทรไอโอโดไทโรนิน (triiodothyronine)
  - - - ทำให้ระดับความเข้มข้นของแคลเซียมในกระแสเลือดเพิ่มขึ้น และลดระดับของฟอสเฟตที่กระดูก ไต และลำไส้เล็ก เพิ่มกระบวนการสลายแคลเซียมออกจากกระดูก และยับยั้งกระบวนการสร้างกระดูก ในขณะเดียวกันก็เพิ่มการดูดกลับของแคลเซียมที่ไตทำให้ระดับแคลเซียมในกระแสเลือดเพิ่มขึ้น กระตุ้นการขับฟอสเฟตออกไปกับปัสสาวะ พาราทอร์โมนเร่งอัตราการดูดซึมแคลเซียมจากอาหารที่ลำไส้เล็กโดยการทำงานร่วมกับวิตามินดี
  - - - ต่อมหมวกไตส่วนนอก
        ทำหน้าที่ผลิตฮอร์โมนคอร์ติซอล (Cortisol) ที่ตอบสนองเมื่อร่างกายเข้าสู่ภาวะเครียดหรือภาวะฉุกเฉิน โดยช่วยควบคุมการทำงานของระบบเผาผลาญในร่างกาย ระดับน้ำตาลในเลือด รวมถึงระดับความดันโลหิต และผลิตฮอร์โมนอัลดอสเตอโรน (Aldosterone) ที่ช่วยควบคุมระดับความดันโลหิตด้วยการสร้างสมดุลของโพแทสเซียมและโซเดียมในร่างกาย
      - ต่อมหมวกไตส่วนใน
        ทำหน้าที่ผลิตฮอร์โมนอะดรีนาลีน (Adrenaline) ที่ช่วยกระตุ้นให้หัวใจทำงานหนักขึ้น ทำให้เลือดไหลเวียนได้ดีขึ้น ช่วยให้ร่างกายตื่นตัวตลอดเวลาเพื่อให้พร้อมรับมือสถานการณ์ฉุกเฉิน และเป็นสารสื่อประสาทด้วยเช่นกัน และยังผลิตฮอร์โมนนอร์อะดรีนาลีน (Noradrenaline) ที่มีหน้าที่คล้ายอะดรีนาลีน แต่นอร์อะดรีนาลีนสามารถทำให้หลอดเลือดหดตัวซึ่งส่งผลให้ความดันโลหิตสูงขึ้นได้
  - - - ไทโมซินเป็นฮอร์โมที่สร้างจากต่อมไทมัส ทำหน้าที่กระตุ้นการแบ่งเซลล์เม็ดเลือดขาวประเภทลิมโฟไซท์ (lymphocyte หรือ T cell) ที่ยังอ่อนอยู่ (immature lymphocyte) แล้วปรับสภาพไปเป็นลิมโฟไซท์ที่เจริญเต็มที่ (mature lymphocyte) ลิมโฟไซท์ที่เจริญเต็มที่แล้วจะออกจากต่อมไทมัสไปอยู่บริเวณม้ามและ ต่อมน้ำเหลืองทั่วร่างกาย ทำหน้าที่สร้างภูมิคุ้มกันโรค
- - - - ปัสสาวะบ่อย โดยเฉพาะต้องตื่นมาปัสสาวะตอนกลางคืน
      - หิวน้ำบ่อย
      - หิวบ่อย รับประทานจุ แต่น้ำหนักลด
      - ผิวแห้ง
      - เป็นแผลแล้วหายยาก
      - ตาพร่ามัว
      - ชาบริเวณปลายมือปลายเท้า
      - หย่อนสมรรถภาพทางเพศ
    - - รับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ อย่าปล่อยให้อ้วน
      - รับประทานปลา ถั่วเมล็ดแห้งเป็นประจำ
      - หลีกเลี่ยงอาหารหวานจัด และเค็มจัด
      - งด หรือลดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
    - - เบาหวานชนิดที่ 1 เกิดจากการขาดอินซูลิน เนื่องจากตับอ่อนไม่สามารถหลั่งอินซูลินได้เลย (อินซูลินเป็นฮอร์โมนที่สร้างจากตับอ่อน ทำหน้าที่ช่วยนำน้ำตาลเข้าสู่เซลล์ของร่างกาย เพื่อเผาผลาญเป็นพลังงานในการดำรงชีวิต) เบาหวานชนิดนี้มักพบในเด็กและผู้ที่มีอายุน้อยกว่า 40 ปี
      - เบาหวานชนิดที่ 2 พบมากในคนส่วนใหญ่ เกิดจากการที่เซลล์ของร่างกายตอบสนองต่ออินซูลินได้ไม่ดีหรือที่เรียกว่าภาวะดื้อต่ออินซูลิน ทำให้ร่างกายเหมือนขาดอินซูลินไประดับหนึ่ง ร่างกายต้องทดแทนโดยการสร้างอินซูลินออกมามากขึ้น จนตับอ่อนทำงานมากขึ้นจนทำงานไม่ไหวถ้าไม่ช่วยแก้ไข นอกจากนี้ตับอ่อนของผู้ป่วยเบาหวานชนิดนี้ยังสร้างอินซูลินได้ไม่มากเท่าคนปกติด้วย จึงมีระดับอินซูลินที่ไม่พอเพียงแก่ความต้องการ สาเหตุของภาวะดื้ออินซูลิน ได้แก่ พันธุกรรม ความอ้วน และการไม่ออกกำลังกาย ดังนั้น หากมีประวัติคนในครอบครัวเป็นโรคเบาหวาน ร่วมกับมีพฤติกรรมการใช้ชีวิตที่ไม่ดีต่อสุขภาพ ก็จะมีโอกาสเป็นโรคเบาหวานได้มากขึ้น
      - เบาหวานชนิดที่ 3 เป็นเบาหวานชนิดที่มีสาเหตุชัดเจน เช่น โรคตับอ่อนอักเสบ ตับอ่อนถูกตัด โรคที่มีเหล็กสะสมมากเกินไปในตับจนทำให้ตับเสียหาย การรับประทานยาบางชนิด เช่น สเตียรอยด์ การได้รับสารเคมี ความผิดปกติของฮอร์โมนจากต่อมหมวกไต
      - เบาหวานชนิดที่ 4 เป็นเบาหวานที่เกิดขึ้นขณะตั้งครรภ์ มักเกิดในผู้ที่ไม่มีประวัติเป็นเบาหวานมาก่อนตั้งครรภ์ เมื่อคลอดแล้วเบาหวานก็จะหายไป แต่คนกลุ่มนี้มีความเสี่ยงที่จะเกิดเป็นเบาหวานได้อีกในอนาคต
  - - - ภาวะไทรอยด์ฮอร์โมนสูง (Hyperthyroidism) คือ ภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานเกินจนผิดปกติ
        
        อาการ คือ เหนื่อยง่าย มือสั่น ใจสั่น น้ำหนักลดลง รู้สึกหิวบ่อย รับประทานเก่ง ขับถ่ายบ่อยผิดปกติ ผมร่วง ประจำเดือนมาไม่ปกติ ร้อนง่าย เป็นต้น
        
        วิธีการรักษา รับประทานยาเพื่อรักษาลดฮอร์โมนต่อมไทรอยด์ การกลืนน้ำแร่ไอโอดีนที่เกาะกับสารรังสี เพื่อทำให้ต่อมไทรอยด์ทำงานน้อยลงและมีขนาดที่เล็กลง หากมีคอโตมากจนผิดปกติควรทำการผ่าตัด หากไม่ทำการรักษาจะทำให้เหนื่อยง่าย ใจสั่น หัวใจเต้นผิดจังหวะ ภาวะหัวใจล้มเหลวหรือหัวใจวาย และภาวะน้ำท่วมปอด
      - ภาวะไทรอยด์ฮอร์โมนต่ำ (Hypothyroidism) เกิดจากต่อมไทรอยด์ที่ผลิตฮอร์โมนน้อยกว่าปกติ หรือมีการอักเสบของต่อมไทรอยด์ ทำให้มีการผลิตฮอร์โมนที่น้อยลง
        
        อาการ จะตรงข้ามกับภาวะไทรอยด์ฮอร์โมนสูง (Hyperthyroidism) คือ น้ำหนักขึ้น เบื่ออาหาร เพลียง่าย ง่วงนอนบ่อย ผิวแห้ง ท้องผูกบวม หนาวง่าย เป็นต้น
        
        วิธีการรักษา การให้ฮอร์โมนเสริมไทรอยด์ เพื่อให้ฮอร์โมนในร่างกายปรับเข้าสู่ภาวะปกติ หากไม่ทำการรักษาจะทำให้อ้วนขึ้น มีน้ำในช่องปอดและช่องหัวใจ เนื่องจากเกิดจากการบวมน้ำ
      - ปัจจัยที่เพิ่มความเสี่ยง
        
        พันธุกรรรม
        
        การสูบบุหรี่
        
        การดื่มแอลกอฮอลล์
        
        อดหลับ อดนอน หรือพักผ่อนไม่เพียงพอบ่อย ๆ
        
        มีภาวะความเครียดสูง
    - - ตรวจสุขภาพอย่างสม่ำเสมอ
      - หากมีอาการผิดปกติ เช่น เป็นไข้ น้ำหนักลด หรือน้ำหนักขึ้นอย่างผิดปกติ เหงื่อออกง่าย ควรรีบเข้าพบแพทย์
      - ทานอาหารที่ปรุงสุกให้ครบ 5 หมู่
      - ออกกำลังกายเป็นประจำ
      - พักผ่อนให้เพียงพอ