Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
แนวคิดทฤษฎีการสูงอายุ, นางสาวเมธาวดี ลาสอน 621201147 - Coggle Diagram
แนวคิดทฤษฎีการสูงอายุ
ทฤษฎีการสูงอายุ
ทฤษฎีทางจิตวิทยา (Psychological Theory)
ทฤษฎีบุคลิกภาพ (Personality Theory)
กล่าวว่าผู้สูงอายุจะมีความสุขหรือ ความทุหข์นั้นขึ้นอยู่กับภูมิหลังและการพัฒนาจิตใจของบุคคลนั้น
ทฤษฎีของอิริคสัน
อธิบายถึงการพัฒนาของคนซึ่งแบ่งเป็น 8 ระยะ
ขั้นความคิดริเริ่มแย้งกับความรู้สึกผิด อายุระหว่าง 3-6 ปี
ขั้นเอาการเอางานแย้งกับความมีปมด้อย อายุระหว่าง 6-12 ปี
ขั้นความเป็นตัวของตัวเองแย้งกับความละอายใจและไม่แน่ใจ อายุระหว่าง 18 เดือน- 3 ปี
ขั้นการพบอัตลักษณะแห่งตนเองแย้งกับการไม่เข้าใจตนเอง อายุช่วง 12-20 ปี
ขั้นความสนิทเสน่หาร่วมมือร่วมใจแย้งกับความเปล่าเปลี่ยว อายุช่วง 20-40 ปี
ขั้นการบำรุงส่งเสริมแย้งกับความพะวงหลงเฉพาะตน อายุช่วง 40-50 ปี
ขั้นความไว้วางใจแย้งกับความสงสัยน้ำใจผู้อื่น วัยทารก-อายุ 18 เดือน
ขั้นความมั่นคงทางใจแย้งกับความสิ้นหวัง อายุ 60 ปีขึ้นไป
ทฤษฎีของเพค (Peck's Theory)
แบ่งผู้สูงอายุออกเป็น 2 กลุ่ม คือ ผู้สูงอายุวัยต้น อายุ 56-75 ปี และผู้สูงอายุตอนปลาย อายุ 75 ปีขึ้นไป ซึ่งทั้ง 2 กลุ่ม มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงทางด้านจิตสังคมของผู้สูงอายุ 3 ลักษณะ
ego transcendence and Ego preoccupation ยอมรับการเปลี่ยนแปลงทางธรรมชาติและยอมรับความตายโดยไม่รู้สึกหวาดวิตก
Ego differentiation and work-role preoccupation จะรู้สึกว่าตนยังมีคุณค่าอยู่ เมื่อบทบาทเปลี่ยนไปจะหาสิ่งอื่นมาทำ
Body transcendence and body preoccupation ยอมรับว่าสภาพของตนถดถอยลง
ทฤษฎีเอกัตบุคคลของจุง (Jung's Theory of individual)
บุคลิกภาพของแต่ละคนพัฒนาจากประสบการณ์ดำเนินชีวิต แบ่งเป็น 2 แบบ
บุคลิกภาพแบบแสดงตัว (extrovert) ชอบสังคม
บุคลิกภาพแบบเก็บตัว (introvert) บุคลิกภาพแบบนี้มักทำหรือคิดโดยผูกพันกับตนเองมากกว่าบุคคลอื่นหรือสิ่งแวดล้อม
ทฤษฎีความต้องการของมนุษณ์ของมาสโลว์ (Maslow is hierachy of Human need theory)
ความต้องการทางด้านร่างกาย
ความต้องการความปลอดภัย
ความต้องการความรักและความเป็นเจ้าของ
ความต้องการได้รับความนับถือยกย่อง
ความต้องการที่จะเข้าใจตนเองอย่างแท้จริง
ทฤษฎีทางสังคมวิทยา (Sociological Theory)
ทฤษฎีกิจกรรม (Activity Theory)
พัฒนาขึ้นโดย Havighurst เชื่อว่า ทุกคนอยากมีบทบาททางสังคม
ทฤษฎีแยกตนเองหรือทฤษฎีการถอยห่าง (Disengagemen theory)
เป็นทฤษฎีของ Cummings เชื่อว่าทุกคนอยากถอยห่างจากสังคม เพื่อพัก
ทฤษฎีความต่อเนื่อง (Cotinuity theory)
พัฒนาขึ้นโดย Bernice เชื่อว่า แรงจูงใจ สถานภาพสังคม เศรษฐกิจและสังคม บุคลิกภาพ ความยืดหยุ่น ซึ่งสิ่งเหล่านี้เป็นปัจจัยความสำเร็จและความล้มเหลวในชีวิตบั้นปลายของผู้สูงอายุ
ทฤษฎีบทบาท (Role theory)
เมื่อบุคคลเข้าสู่วัยสูงอายุจะปรับบทบาทและสภาพต่างๆ หลายอย่างที่ไม่ใช่บทบาทเดิมของตนมาก่อน
ทฤษฎีความพอเหมาะระหว่างบุคคลและสิ่งแวดล้อม
ซึ่งเป็นแนวคิดของ French ถ้าความต้องการ หรือความสามารถของบุคคล และสิ่งแวดล้อมไม่สมดุล ผลที่ตามมาก็คือ ความเครียด ซึ่งจะมีผลสะท้อนกลับมาที่การปฏิบัติงานเกิดความรู้สึกในทางที่ไม่ดีกับงาน
ทฤษฎีทางชีววิทยา (Biological Theory)
ทฤษฎีอวัยวะ (Organ Theory)
ทฤษฎีความเสื่อมโทรม (Wear and Tear Theory)
ทฤษฎีนี้เปรียบเทียบสิ่งมีชีวิตคล้ายกับเครื่องจักร เมื่อมีการใช้งานนานๆ จะมีความผิดปกติเกิดขึ้น
ทฤษฎีระบบประสาท และต่อมไร้ท่อ (Neuroendocrine Theory)
การทำงานระบบประสาทจะลดลง Reflex ต่างๆจะเชื่องช้า ความจำจะเสื่อมลง เป็นต้น
ทฤษฎีภูมิคุ้มกัน (Immunological Theory)
T-lymphocyte และ B-lymphocyte ลดลง ส่งผลให้เกิดโรคภูมิคุ้มกันทำลายตนเอง เช่น SLE โรคโลหิตจางบางชนิด เป็นต้น
ทฤษฎีสรีรวิทยา (Physiological Theory)
ทฤษฎีสะสมของเสีย(Waste Product Accumulation)
เกิดการสะสมของเสียที่เรียกว่า Lipofuscin หรือ รงควัตถุ ซึ่งเป็นสารสีดำไม่ละลายน้ำ ของเสียจะถูกสะสมมากขึ้น พบมากในตับ รังไข่ ผิวหนัง เป็นต้น
ทฤษฎีอนุมูลอิสระ (Free Radical Theory)
เมื่อเกิดการสะสมของอนุมูลอิสระมากขึ้น ทำให้โครงสร้างและหน้าที่ของ cell เปลี่ยนไป
ทฤษฎีการเชื่อมไขว้
เกิดการแทนที่ของ collagen ด้วย Elastin (ลักษณะเปราะ เหี่ยว แตกเล็กน้อย) ยังทำให้เกิดมะเร็งอีกด้วย
ทฤษฎีความเครียดและการปรับตัว (Stress Adaptation Theory)
ความเครียดทำให้ cell ตายทำให้เข้าสู่วัยชราเร็วขึ้น
ทฤษฎีด้านพันธุกรรม (Genetic Theory)
ทฤษฎีวิวัฒนาการ (Evolution theory)
เป็นช่วงชีวิตหนึ่งของการเจริญและแพร่พันธุ์ของระยะเวลามีชีวิตจะสั้นลง เมื่อเกิดการเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรม ความเป็นอยู่ และสิ่งแวดล้อม
ทฤษฎีพฤติกรรมทั่วไป (General genetic theories)
กล่าวถึงอายุขัยของสัตว์แต่ละชนิดจะมีอายุนานไม่เท่ากัน ทั้งนี้จะถูกกำหนดขึ้นโดยรหัสทางพันธุกรรม
ทฤษฎีเกี่ยวข้องกับพันธุกรรมในเซลล์ (cellular genetic theories)
ยีนเป็นตัวควบคุมลักษณะทางพันธุกรรม เป็นตัวกำหนดลักษณะหนึ่งๆ ของคน
ทฤษฎีการผ่าเหลาหรือกลายพันธ์ (Somatic Mutation Theory)
เกิดจากการได้รับรังสี และเกิดการผันแปรของเซลล์หรืออวัยวะในระบบต่างๆ ทำให้เกิดความผิดปกติ เช่น หูด ไฝ่ มะเร็ง
ทฤษฎีการสะสมความผิดพลาดของ cell (Error Theory)
ร่างกายจะสร้างอิมมูนมาต่อต้าน เป็นผลให้ cell เสื่อมสลายและทำหน้าที่ไม่ได้
ทฤษฎีการถูกกำหนด (Programming Aging Theory)
ความสูงอายุถูกกำหนดโดยรหัสที่อยู่ในยีน กำหนดให้เซลล์ต่างๆหรือ ระบบแก่ลงเมื่อถึงเวลาที่กำหนดให้
แนวคิดที่เกี่ยวข้องกับผู้สูงอายุ
แนวคิดพฤฒพลัง (Active Ageing)
เป็นแนวคิดที่ถูกกำหนดขึ้นโดยองค์การอนามัยโลก WHO เป็นแนวคิดที่แสดงถึงสุขภาวะที่สมบูรณ์ มีส่วนร่วมในสังคม มีความมั่นคงในชีวิต
แนวคิดผู้สูงอายุสุขภาพดี (Healthy Ageing)
หมายถึง ผู้สูงอายุสามารถใช้ร่างกายด้านสรีรวิทยา จิตใจ สังคม ซึ่งเปลี่ยนแปลงไปตามกระบวนการชราที่เกิดขึ้นแให้ทำงานได้อย่างเหมาะสม
แนวคิดการประสบความสำเร็จในวัยสูงอายุ (Successful Ageing)
การที่ผู้สูงอายุสามารถคงพฤติกรรมหรือลักษณะ 3 ประการ
หลีกเลี่ยงจากโรคและความพิการ
คงสภาพความสามารถของร่างกายและสติปัญญาให้ยาวนาน
ทำงานอย่างต่อเนื่องและกระตือรือร้น
แนวคิดผู้สูงอายุยังประโยชน์ (Productive Ageing)
เป็นแนวคิดที่มองผู้สูงอายุในเชิง เศรษฐกิจและสังคม คือ ยังคงมองผู้สูงอายุเป็นผู้ผลิต หรือมีประโยชน์ในสังคม
แนวคิดธนาคารสมอง (Brain bank)
ควรนำผู้ที่เกษียณอายุแล้ว แต่ยังมีความรู้ ความสามารถมาช่วยงานเพื่อประโยชน์ส่วนรวมของประเทศ
นางสาวเมธาวดี ลาสอน 621201147