Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลมารดาและทารกที่มีภาวะเสี่ยงอันตรายและภาวะแทรกซ้อนทางอายุรกรรม -…
การพยาบาลมารดาและทารกที่มีภาวะเสี่ยงอันตรายและภาวะแทรกซ้อนทางอายุรกรรม
ABO Incompatibility
หมายถึง
เป็นภาวการณ์ไม่เข้ากันของหมู่เลือดระบบ ABO เป็นหนึ่งสาเหตุของ hemolytic disease ทารกแรกเกิด คือการเกิดการแตกตัวของเม็ดเลือดแดงเนื่องจากในขณะตั้งครรภ์มีหมู่เลือด ABO ของมารดาและทารกเข้ากันไม่ได้
สาเหตุและปัจจัยเสี่ยง
หมู่เลือด ABO ของมารดาและทารกเข้ากันไม่ได้
พยาธิสภาพ
มารดาหมู่เลือด O จะมี anti-A , anti-B ชนิด IgG มากกว่ามารดาหมู่เลือด A หรือ B เป็นสาเหตุให้ทารกหมู่เลือด B เกิดภาวะเม็ดเลือดแดงแตกได้ ทารกหมู่เลือด A1 B มีภาวะเม็ดเลือดแดงแตกอย่างรุนแรง
อาการและอาการแสดง
มีอาการ เหลืองภายใน 24 ชั่วโมงแรกหลังคลอด
อาจพบตับโต
เสี่ยงต่อการเกิดภาวะ kernicterus หากไม่ได้รักษา
ภาวะแทรกซ้อน
develop paralysis or nerve deafness
mental retard
เสี่ยงต่อการที่สมองถูกทําลายอย่างรุนแรงจากภาวะ kernicterus
แนวทางการประเมินและวินิจฉัย
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
ระดับบิลิรูบินใน serum
ตรวจนับเม็ดเลือด นับจํานวน reticulocytes และ ตรวจลักษณะรูปร่างเม็ดเลือดแดง
ตรวจหมู่เลือด ของมารดาและทารกแรกเกิด
Direct Coomb’s test
การตรวจร่างกาย ทารกที่มีจุดเลือดออกตามตัว ตับ ม้าม พบว่าเกิดจาการติดเชื้อภายในครรภ์
การซักประวัติการตรวจกลุ่มเลือด
การรักษา
การกระตุ้นให้คลอด
หากรุนแรงอาจต้องเปลี่ยนถ่ายเลือดในระหว่างการ ตั้งครรภ์
การส่องไฟ (phototherapy) เพื่อลดระดับบินลิรูบิน ส่วนทารกที่มีอาการรุนแรง
การพยาบาล
อธิบายถึงสาเหตุและปัจจัยส่งเสริม พยาธิสรีรภาพ ผลกระทบต่อทารกในครรภ์และการ ตั้งครรภ์ครั้งต่อไป
ติดตามภาวะ jaundice ด้วยการตรวจร่างกาย และผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการ
ประเมินความเสี่ยงของคู่มารดาและทารกจากการซักประวัติ
ประเมินภาวะตัวเหลืองของทารกแรกเกิด หากตรวจพบภายใน 24 ชั่วโมงหลังคลอด
ทารกแรกเกิดที่ได้รับการส่องไฟ ให้วางทารกไกลแสงไฟพอประมาณ ระวัง burn พลิกตัวทุก 3-4 ชั่วโมง
ผลกระทบ
ต่อสตรีตั้งครรภ์
ไม่พบผลกระทบต่อสตรีตั้งครรภ์
ต่อทารกในครรภ์
มีภาวะบวมน้ำ
ทารกมีภาวะโลหิตจาง
มีอาการตัวเหลือง ตาเหลืองหลังคลอดได้
Rh incompatibility
หมายถึง สาร D (D antigen) โดยคนที่มีสาร D อยู่บนผิวเม็ดเลือดแดงก็จะเป็นหมู่เลือด Rh+ (Rh positive) คนที่ไม่มีสาร D อยู่บนผิวเม็ดเลือดแดงก็จะเป็นหมู่เลือด Rh- (Rh negative)
สาเหตุและปัจจัยเสี่ยง
การไม่เข้ากันของกลุ่มเลือด Rh ของมารดาได้ทารกในครรภ์ Rh เป็น antigen
พยาธิสภาพ
Rh Isoimmunization จะเกิดขึ้นเมื่อแม่มี Rh negative และทารกมี Rh positive ในขณะตั้งครรภ์เม็ดเลือดแดงที่มี Rh positive ของทารกจะผ่านรกเข้าไปในระบบไหลเวียนเลือดของมารดาทำให้เกิดการสร้าง antibodies จะเข้าไปจับและทำลายเม็ดเลือดแดงของทารก ทำให้ทารกมีภาวะโลหิตจาง
ผลกระทบ
ต่อสตรีตั้งครรภ์
ไม่พบผลกระทบต่อสตรีตั้งครรภ์
ต่อทารกในครรภ์
Hydrops fetalis
ตับและม้ามโต
ทำให้ทารกเกิดภาวะ neonatal anemia
Hyperbilirubinemia
kernicterus
กิจกรรมการพยาบาล
ควรให้คำแนะนำเพื่อให้หญิงตั้งครรภ์เข้าใจถึงแผนการรักษา จะช่วยลดความกลัวและความวิตกกังวลได้
ควรตรวจ Indirect Coomb’s test เมื่ออายุครรภ์ 28 สัปดาห์ หากไม่พบว่ามี antibodies ควรให้ RhoGAM เพื่อป้องกันการสร้าง antibodies
การเจาะเลือดครั้งแรกที่มาฝากครรภ์ เพื่อตรวจหาหมู่เลือด Rh typing หากหญิงตั้งครรภ์มี Rh negative ควรตรวจ Indirect Coomb’s test
การประเมินและวินิจฉัย
การตรวจร่างกาย ทารกมีภาวะโลหิตจาง
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
ผลการตรวจ Coombs’ test ให้ผลบวกอย่างรุนแรง
ผลการตรวจความเข้มข้นของเลือดพบ hematocrit ต่ำมาก reticulocyte count สูง
ระดับของ bilirubin สูงขึ้นอาจถึงระดับที่เป็นอันตรายต่อทารกในครรภ์
การซักประวัติการตรวจกลุ่มเลือด
โรคโลหิตจางจากโรคธาลัสซีเมีย (Thalassemia)
หมายถึง เป็นโรคผิดปกติทางพันธุกรรม ที่เกิดจากเม็ดเลือดแดงผิดปกติโดยการถ่ายทอดจากพ่อแม่
สาเหตุและปัจจัยเสี่ยง
ความผิดปกติทางปริมาณ คือ มีการสร้าง globin สายใดสายหนึ่งลดลงหรือไม่สร้างเลยโดยที่โครงสร้างของ polypeptide chain ยังปกติ
ความผิดปกติทางโครงสร้าง มีการเปลี่ยนแปลงการเรียงตัวของ amino acid บน polypeptide chain ทำให้เกิด Hb ที่ผิดปกติ
โรคธาลัสซีเมีย มีอยู่ 2 ชนิด
แอลฟ่า ธาลัสซีเมีย (α-thalassemia)
เบต้า ธาลัสซีเมีย (β -thalassemia)
พยาธิสภาพ
ปกติในร่างกายของคนเราจะมี α-thalassemia และ β -thalassemia อยู่ในสัดส่วนที่สมดุลกันเมื่อมีความปกติของยีนทำให้การสังเคราะห์ α-thalassemia และ β -thalassemia ลดน้อยลงหรือไม่สร้างเลย
ผลกระทบ
ต่อทารกในครรภ์
เกิดภาวะขาดออกซิเจนเรื้อรัง ส่งผลให้ทารกเจริญเติบโตช้าในครรภ์
น้ำหนักน้อยหรือขาดออกซิเจนในระยะคลอด
ต่อสตรีตั้งครรภ์
เสี่ยงต่อการแท้ง
คลอดก่อนกำหนด
มีโอกาสติดเชื้อเนื่องจากความต้านทานต่ำ
กิจกรรมการพยาบาล
ควรแนะนำเกี่ยวกับการตรวจวินิจฉัยทารกในครรภ์ก่อนคลอด และให้สตรีตั้งครรภ์และสามีตัดสินใจว่าจะดำเนินการตั้งครรภ์ต่อไปหรือยุติการตั้งครรภ์
สนับสนุนทางด้านจิตสังคมแก่สตรีตั้งครรภ์ ในกรณีที่มีการตัดสินใจที่จะยุติการตั้งครรภ์พร้อมให้การดูแลให้ได้รับการส่งต่อ เพื่อปรึกษานักจิตวิทยา
อธิบายหาสตรีตั้งครรภ์ที่เป็นพาหะของธาลัสซีเมีย และสามีเข้าใจถึงความจำเป็นในการคัดกรองพาหะธาลัสซีเมีย เพื่อให้เกิดความร่วมมือในการรักษา