Viral Diseases
Overview
•ลักษณะของเชื้อไวรัส
โครงสร้างของเชื้อไวรัส
โรคที่เกิดจากเชื้อไวรัส
-ชื่อโรค
-ชื่อเชื้อก่อโรค
-การติดต่อ
-อาการและอาการแสดง
ไวรัส (Virus)
▪ จุลินทรีย์ที่สามารถทำให้เกิดการติดเชื้อได้ (infectious agents)
▪ กลไกการเพิ่มจำนวนของไวรัส ท่ีเรียกว่า replication
▪ ไม่มี organelle
▪ไวรัสมีโครงสร้างและส่วนประกอบง่ายๆไม่มีmetabolism
▪ ต้องอาศัยการทำงานจาก host cell
โครงสร้างของไวรัส
ประกอบด้วย 3 ส่วนหลัก คือ
- nucleic acid / genome
- capsid
- envelope
Nucleic acid
▪DNAviruses/RNAviruses
▪หน้าท่ี>>ตัวนำรหัสพนัธุกรรมท่ีจำเป็นต่อการเพิ่มจำนวนของไวรัส
▪ หน้าท่ี >> ควบคุม metabolism ของเซลล์
Capsid
Envelope
▪ชั้นของโปรตีนที่ห่อหุ้มกรดนิวคลีอิก
▪หน้าที่>>ช่วยปกป้อง genome ของไวรัสจากการถูกทำลายด้วยสิ่งแวดล้อมภายนอกเช่น enzyme
▪ หน้าที่ >> ช่วยในการเกาะติดกับ cell host
▪ช่วยในการงอก หรือหลุดออก (budding) จากเซลล์และ ช่วยใหเ้ข้าสู้อีกเซลล์หนึ่งได้โดยทำให้เกิด infection
การเพาะเลี้ยงไวรัส
▪ไวรัสเจริญในเซลล์สิ่งมีชีวิตเท่านั้น
▪วิธีการเพาะเลี้บงไวรัสท่ีง่ายและประหยัดคือ
1.เลี้ยงไวรัสในไข่ไกท่ีได้รับการผสมแล้ว(chickembryo):
ฉีดไวรัสผ่านเปลือกไข่เข้าไป ปิดรูด้วยขี้ผึ้ง พาราฟิน
บ่มไข่ไก่ที่36 C
ไข่ไก่ฟ้กมีอายุ5-12วัน
2.เลี้ยงในเซลล์เพาะเลี้ยง(Cellculture): เนื้อเยื่อ ตับ ไตปอด ผิวหนัง กล้ามเนื้อ จากหนู ลูกไก่ ลิง คน
3.เลี้ยงไวรัสในสตัว์ทดลอง:ลิง หนูแฮมสเตอร์ ลูกหนูขาวกระต่าย หนูตะเภา
โรคโปลิโอ
(Poliomyelitis)
การติดต่อ:การกิน หรือสูดดมเอาเชอื้เข้าไป
ในร่างกาย
▪ระยะฟักตัว:ประมาณ7-14วัน
▪เชื้อไวรัสก่อโรค:Polio virus
▪อาการ:>90%ของผู้ติดเชื้อโปลิโอ ไม่
แสดงอาการ(แพร่เชื้อทางอุจจาระ)
บางรายมีอาการกล้ามเนื้ออ่อนแรงเพียง
เล็กน้อยแล้วหายเป็นปกติดี
ส่วนน้อยจะพิการ หรือเสียชวีติ
▪การป้องกัน:ฉีดวัคซนีOPV(OralPolio Vaccine) โดยการหยดทางปาก
โรคสุกใส
(Chicken Pox)
▪ การติดต่อ: ทางน้ำมูก น้ำลาย และแผลที่ผิวหนัง
▪ระยะฟักตัว:ประมาณ14-16วัน(แพร่เชื้อช่วงก่อนมีอาการ 2 วัน )
▪เชื้อไวรัสก่อโรค:Varicella-Zostervirus(VZV)
โรคงูสวัด
(Herpes Zoster, Shingles)
▪เชื้อไวรัสก่อโรค:Varicella-Zostervirus(VZV)
▪เชื้อซ่อนตัวอยู่ที่ปมประสาทรากบนของไขสันหลัง(Dorsalrootganglion)
▪เป็นตุ่มใสตามแนว dermatome(แนวเส้นประสาทของผิวหนัง)
โรคเริม
(Herpes Simplex)
▪เชื้อไวรัสก่อโรค:Herpessimplexvirus(HSV)
1)อาการเริมบริเวณฝีปาก:
เชื้อไวรัสเข้าสู่ร่างกายประมาณ6-8วันผิวบริเวณนั้นเกิดตุ่มน้ำฟองใสเป็นกลุ่มๆกลุ่มละ2-10เม็ด
(ระยะติดต่อ)
2)อาการเริมบริเวณอวัยวะเพศ:
มีอัตราการติดต่อสูงโดยมักติดต่อทางเพศสัมพันธ์
อาการรุนแรงในช่วงการติดเชื้อครั้งแรก
เกิดอาการหลงัไดร้บัเชื้อประมาณ2-3วันถึง3สัปดาห์
ผ่านไป10วันจะมีตุ่มใสๆเกิดขึ้นและมีอาการเจ็บปวดมาก
ปวดแสบปวดร้อน ระคายเคืองบริเวณที่จะเกิดตุ่มแผล
ปวดศีรษะ เป็นไข้ ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ
โรคหัด
(Measles, Rubeola)
▪เชื้อไวรัสก่อโรค:Rubeolavirus
▪การติดต่อ:ทางลมหายใจ(ติดต่อง่ายโดยการไอ/จาม)/การสัมผัสน้ำมูก)
โรคหัดเยอรมัน
(German Measles, Rubella)
▪ระยะฟักตัว:9-12วัน(บางรายนานถึง21วัน)
▪การป้องกัน :ฉีดวัคซนี MMR(Measles,MumpsandRubellavaccine)
▪เชื้อไวรัสก่อโรค:Rubellavirus
▪การติดต่อ:การไอจามหายใจรดกัน
▪ระยะฟักตัว:14-21วัน
▪การป้องกันโรค:ฉีดวัคซนีMMR
โรคคางทูม
(Mums)
▪ภาวะแทรกซ้อนที่สำคัญ คือ ภาวะตับอ่อนอักเสบและถถึงอัณฑะอักเสบในเด็กผู้ชาย
▪การป้อนกัน:ฉีดวัคซีนMMR
▪มีอาการไข้คล้ายไข้หวัด ประมาณ2-3วัน และมีอาการเจ็บบริเวณหน้าหูร่วมกับอาการบวม
โรคไข้หวัดใหญ่
(Influenza
▪เชื้อไวรัสก่อโรค:Influenzavirus
▪ แบ่งเป็น 3 type :
1.InfluenzavirusA(ติดเชื้อในคน และสัตว์ :ม้า สุกร นก ไก่)
2.InfluenzavirusB(ติดเชื้อในคน)
3.InfluenzavirusC(ติดเชื้อในคน)
โรคไข้เลือดออก
(Dengue Fever
▪เชื้อไวรัสก่อโรค:Denguefevervirus(DENV)
▪การติดต่อ:พาหะนำโรคคือยุงลายบ้าน
▪ระยะฟักตัว:3-14วัน(ส่วนใหญ่ประมาณ4-7วัน)
▪อาการ:จำแนกตามลักษณะความรุนแรง ดังนี้
1)Denguefever,DFคือไข้สูงปวดเมื่อยกล้ามเนื้อปวดข้อ/ปวดกระดูกมีผื่น หรือจุดเลือดออก
3)DengueShockSyndrome,DSSคือDHF ร่วมกับมีภาวะช็อกโดยมีอาการร่วมคือ ชีพจรเบาเร็ว และมีการเปลี่วนแปลงของความดันเลือด
2) Dengue hemorrhagic fever, DHF คือ ไข้สูงลอยเป็น ประมาณ 2-7 วัน มีจุดเลือดออก ตับโต และมีอาการเปลี่ยนแปลงทางระบบไหลเวียนโลหิต จนเกิดภาวะช็อกได้ และมีการรั่วของพลาสมา
โรคมือ เท้า ปาก
(Hand Foot Mouth Disease
▪เป็นโรคที่ไม่รุนแรง เรียกว่า milddisease
▪อาการ:มีผื่นและตุ่มน้ำใส(หายได้เองในเวลา5-7วันหรือไมเ่กินสองสัปดาห์
▪เชื้อไวรัสก่อโรค:Coxsackievirus
▪การติดต่อ :fecal-oraltransmission
โรคเอดส์
(AIDS)
เชื้อมีความจาเพาะ : เซลล์เม็ดเลือดขาว และcell ระบบประสาท ได้ดีกว่า cell อื่น
HIV
AIDS
Human Immunodeficiency Virus
เชื้อไวรัสจะเข้รไปทำลายเซลล์เม็ดเลือดขาว
ทำให้ภูมิคุ้มกันบกพรอ่ง
Acquired Immune Deficiency Syndrome
กลุ่มอาการภูมิคุ้มกันบกพร่องเนื่องจากการติดเชื้อ HIV ทำให้เกิดโรคแทรกซ้อนต่างๆ>>เมื่อภูมิคุ้มกันร่างกายถูกเชื้อ HIVทำลาย>>ไม่สามารถต้านทานเชื้อโรค ที่จะเข้าสู่ร่างกายได้
โรคไข้ซิกเขา(Zika Fever)
•เบื้อไวรัสก่อโรค :Zika virus
โรคชิคุนกุนยา (Chikungunya)
•เชื้อไวรัสก่อโรค :Chikungunya virus,CHIK V