ทิศเหนือ มีเมืองแพล (ปัจจุบันคือแพร่) เป็นเมืองปลายแดนด้านเหนือสุด

ทิศใต้ มีเมืองพระบาง (ปัจจุบันคือนครสวรรค์) เป็นเมืองปลายแดนด้านใต้

ทิศตะวันตก มีเมืองฉอด (ปัจจุบันคือแม่สอด) เป็นเมืองชายแดนที่จะติดต่อเข้าไปยังอาณาจักรมอญ

ทิศตะวันออก มีเมืองสะค้าใกล้แม่น้ำโขงในเขตภาคอีสานตอนเหนือ

พระมหากษัตริย์มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับประชาชนเปรียบเสมือนบิดากับบุคร ทำตัวเปรียบเสมือนหัวหน้าครอบครัว

ปกครองระบบครอบครัวลดหลั่นกันเป็นชั้น

พระมหากษัตริย์ทรงยึดหลักธรรมทางศาสนาในการบริหารบ้านเมือง และทรงชักชวนให้ประชาชนปฏิบัติธรรม

ปกครองแบบธรรมราชา พระมหากษัตริย์จะทรงตั้งมั่นอยู่ในทศพิธราชธรรม

ปกครองเป็นแบบราชาธิปไตย คือพระมหากษัตริย์ทรงมีฐานะเป็นผู้ปกครองสูงสุด ทรงเป็นผู้ใช้อำนาจอธิปไตย

ค้าขายได้อย่างเสรีและสินค้ายังได้รับการยกเว้นภาษีค่าผ่านทางสินค้าที่ทำการค้าขายมีหลายประเภท

เป็นการค้าระหว่างเมืองต่าง ๆ ทั้งนี้เพราะสุโขทัยมีเส้นทางคมนาคมที่ทำให้เกิดเครือข่ายทางการค้ากับเมืองต่าง ๆ

ขนบประเพณี เป็นประเพณีที่เกี่ยวกับพุทธศาสนา เช่น ประเพณีการบวช ทอดกฐิน การ สร้างวัด เป็นต้น

ศาสนา พระพุทธศาสนานิกายเถรวาท (หีนยาน) ลัทธิลังกาวงศ์ เป็นศาสนาประจำชาติ

ภาษา และวรรณคดี พ่อขุนรามคำแหงมหาราช ได้ประดิษฐ์อักษรไทยขึ้นเป็นครั้งแรก ใน พ.ศ. 1826

ศิลปกรรม ส่วนใหญ่สร้างขึ้นด้วยความศรัทธาในพระพุทธศาสนา สถาปัตยกรรมที่ สำคัญ คือ เจดีย์ทรงกลมตามแบบอย่างลังกา เจดีย์ทรงพุ่มข้าวบิณฑ์ หรือดอกบัวตูม

เกษตรกรรม การเพาะปลูกเป็นอาชีพหลักของประชาชน ประชาชนที่ดินทำกินเป็นของตนเอง มีระบบชลประทานเข้าช่วยในการทำการเกษตร

หัตถกรรม เครื่องสังคโลก เป็นสินค้าส่งออกไปขายยังต่างประเทศ

พาณิชยกรรม ระบบการค้าแบบเสรีไม่เก็บภาษี เงินตรา คือ เงินพดด้วง แบ่งออกเป็น สลึง บาท และตำลึง

การแย่งชิงราชสมบัติระหว่างเชื้อพระวงศ์ของสุโขทัยทำให้อำนาจการปกครองอ่อนแอลง

พระมหากษัตริย์ของสุโขทัยสมัยต่อมา ทรงสนพระทัยทางด้านศาสนามากกว่าการ ป้องกันประเทศ

อาณาจักรอยุธยา สถาปนาขึ้นทางตอนใต้ มีความเข้มแข็งมากขึ้น จึงผนวกอาณาจักร สุโขทัยเป็นอาณาเขตเดียวกัน

สุโขทัยกับมอญ ส่วนใหญ่เกี่ยวกับพระพุทธศาสนาลัทธิ เถรวาท

สุโขทัยกับจีน ส่วนใหญ่เป็นความสัมพันธ์ด้านการค้า

สุโขทัยกับลังกา ส่วนใหญ่มีความสัมพันธ์กันทางด้านพระพุทธศาสนา

สุโขทัยกับกัมพูชา ทางด้านศิลปวัฒนธรรมของขอมตามศาสนสถาน
ที่ประกอบด้วยทั้งพระปรางค์ และปราสาท ความสัมพันธ์ทางเครือญาติของกษัตริญ์

สุโขทัยกับล้านนา มีความสัมพันธ์ที่ใกล้ชิดกันมาก เป็นมิตรไมตรีที่ดีต่อกันอย่างแน่นแฟ้น

เป็นผู้สถาปนากรุงสุโขทัยเป็นราชธานี เป็นรัฐไทยอิสระ

ทรงคิดประดิษฐ์ตัวอักษรไทย เรียกว่า “ลายสื่อไทย” เมื่อ พ.ศ. 1826

รวบรวมอาณาจักรสุโขทัยขึ้นใหม่

ทรงรับเอาพระพุทธศาสนานิกายเถรวาทลัทธิลังกาวงศ์ ผ่านเมืองนครศรีธรรมราช

อาณาจักรสุโขทัยก่อตั้งขึ้นประมาณ พ.ศ. 1780 พ่อขุนศรีอินทรา- ทิตย์ ทรงพระนามเดิมว่า พ่อขุนบางกลางหาว ทรงสถาปนาสุโขทัยขึ้นมา สร้างความเป็นปึกแผ่นให้กับชนชาติไทย

การมีขวัญและกำลังใจดีของประชาชนเนื่องจากมีผู้นำที่เข้มแข็งและมีความสามารถ การมีนิสัยรักอิสระ ไม่ชอบให้ผู้ใดมากดขี่ข่มเหง บังคับและบ้านเมืองมีความอุดมสมบูรณ์

การเสื่อมอำนาจของขอม หลังจากที่พระเจ้าชัยวรมันที่ 7 สิ้นพระชนม์ลง กษัตริย์องค์ต่อมาไม่สามารถรักษาอำนาจของตนในดินแดนที่ยึดครองมาได้ ทำให้หัวเมืองต่าง ๆ พากันตั้งตนเป็นอิสระ