Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลสตรีตั้งครรภ์ที่มีความผิดปกติของรกน้ําคร่ํา และความผิดปกติของทารก…

- - - - ภาวะน้ําคร่ํามากอย่างเฉียบพลัน (Acute hydramnios) พบได้ตั้งแต่อายุครรภ์ 20-24 สัปดาห์ จะมีมีปริมาณน้ําคร่ําเพิ่มขึ้นมากอย่างรวดเร็วภายใน 2-3 วันทําให้สตรีตั้งครรภ์มีอาการไม่สุขสบาย ปวดหลังและหน้าขา แน่นอึดอัดในช่องท้อง หายใจลําบากหรือมีอาการคลื่นไส้ อาเจียน ร่วมด้วย ต่อมาจะพบว่ามีอาการบวมที่ผนังหน้าท้อง อวัยวะเพศและหน้าขา ไม่สามารถคลําหาส่วนต่างๆของทารกได้อย่างชัดเจน
      - ภาวะน้ําคร่ํามากเรื้อรัง (chronic hydramnios) พบว่าปริมาณน้ําคร่ําจะค่อยๆเพิ่มขึ้นอาการและอาการแสดงจะคล้ายๆกันกับภาวะน้ําคร่ํามากอย่างเฉียบพลัน แต่จะเกิดขึ้นอย่างช้าๆ ส่วนใหญ่จะพบเมื่ออายุครรภ์ 30 สัปดาห์ขึ้นไป สตรีตั้งครรภ์อาจมีอาการหายใจลําบาก อึดอัด
    - - ผลต่อมารดา
        
        ช็อคจากความดันในช่องท้องลดลงอย่างรวดเร็ว
        
        ตกเลือดหลังคลอด
        
        อาจเกิดการคลอดก่อนกําหนด
        
        ติดเชื้อหลังคลอด
        
        ระยะตั้งครรภ์ เกิดความไม่สุขสบายจากการกดทับของมดลูกที่มีขนาดใหญ่ เช่น อึดอัด หายใจลําบาก ท้องอืด เนื่องจากมีการขยายตัวของมดลูกมากเกินไป
      - ผลต่อทารก
        
        เกิดภาวะ fetal distress จากการเกิดสายสะดือย้อย (prolapsed umbilical cord)
        
        ทารกอยู่ท่าผิดปกติและไม่คงที่ เนื่องจากมีปริมาณน้ําคร่ํามาก ทารกจึงหมุนเปลี่ยนท่าไปมาได้ง่าย
        
        เสี่ยงต่อการเกิดภาวะพิการ และการคลอดก่อนกําหนด
    - - ด้านทารก ซึ่งมีความสัมพันธ์กับการกลืนของทารก ความผิดปกติของระบบประสาท การอุดกั้นของระบบทางเดินอาหาร ความพิการของทารกในครรภ์
      - ไม่ทราบสาเหตุ เป็นกลุ่มที่พบได้บ่อยที่สุดถึงร้อยละ 60 ซึ่งวินิจฉัยไม่พบความผิดปกติของมารดาและทารกในครรภ์ จะพบความรุนแรงของภาวะครรภ์แฝดน้ําได้เล็กน้อยถึงปานกลาง
      - ด้านมารดา ได้แก่ มารดาเป็นโรคเบาหวานระหว่างตั้งครรภ์ การตั้งครรภ์แฝด
    - - มีอาการบวมบริเวณเท้า ขา และปากช่องคลอด
      - น้ําหนักตัวเพิ่มขึ้น
      - แน่นอึดอัด หายใจลําบาก เจ็บชายโครง
    - - การตรวจร่างกาย
        
        คลําหาส่วนต่างๆของทารกได้ลําบาก เมื่อเคาะบริเวณท้องพบมีคลื่นน้ํากระทบมือ (fluid thrill)
        
        ฟังเสียง FHS ไม่ได้ยินหรือได้ยินไม่ชัดเจน
        
        หน้าท้องขยายใหญ่ มดลูกมีรูปร่างกลมมากกว่ารูปร่างไข่ ขนาดมดลูกโตกว่าอายุครรภ์มากผิดปกติวัดเส้นรอบท้องได้มากกว่า 100 เซนติเมตรผนังหน้าท้องตึง บาง ใส เห็นเส้นเลือดดําทางหน้าท้องชัดเจน
        
        น้ําหนักตัวมารดาเพิ่มมากขึ้นอย่างรวดเร็วมากกว่า 1 กิโลกรม/สัปดาห์
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ การหาค่า amniotic fluid index (AFI) เกณฑ์ในการวินิจฉัยครรภ์แฝดน้ําคือ การวัด AFIได้ค่ามากกว่า 24 เซนติเมตรขึ้นไป สําหรับปริมาณของ AFI สามารถแบ่งตามชนิดความรุนแรงของภาวะครรภ์แฝดน้ําได้
        
        ชนิดรุนแรงปานกลาง (moderate)คือ วัด AFIได้>32 เซ็นติเมตร
        
        ชนิดรุนแรงมาก (severe) คือ วัด AFIได้ > 44 เซ็นติเมตรขึ้นไป
        
        ชนิดรุนแรงน้อย (mild) คือ วัด AFIได้ > 24 เซ็นติเมตร
      - การซักประวัติอาการ และอาการแสดงการเกิดภาวะครรภ์แฝดน้ํา
    - - ให้ยาขับปัสสาวะหากพบมีภาวะบวม
      - ให้ยายับยั้งการหดรัดตัวของมดลูก (tocolyticdrug) ในรายที่มีภาวะเจ็บครรภ์คลอดก่อนกําหนด
      - รับประทานอาหารที่มีโปรตีนสูง เนื่องจากมารดาสูญเสียโปรตีนในการสร้างน้ําคร่ําไปเป็นจํานวนมาก
      - การเจาะถุงน้ําในระยะคลอด ให้น้ําคร่ําไหลช้าที่สุด เพื่อป้องกันการเกิดรกลอกตัวก่อนกําหนด และสายสะดือย้อย
      - การรักษาด้วยยา prostaglandin synthetase inhibitors โดยใช้ในรายที่อายุครรภ์น้อยกว่า 32 สัปดาห์ ได้แก่ indomethacin ขนาด 50-200 มก. ขนาดที่ได้ผลดี คือ 25 มก.รับประทานทุก 6 ชั่วโมง
      - การผ่าตัดคลอดทางหน้าท้องในรายที่มีส่วนนําและท่าของทารกที่ผิดปกติ ครรภ์แฝด สายสะดือย้อย รกลอกตัวก่อนกําหนด ทารกอยู่ในภาวะขาดออกซิเจน
      - การเจาะดูดน้ําคร่ําออก (amnioreduction) ในรายที่มารดามีอาการแน่น อึดอัดหน้าท้องอย่างรุนแรง อันตรายจากการเจาะดูดน้ําคร่ํำ
        
        ถุงน้ําคร่ําแตกก่อนกําหนด
        
        รกลอกตัวก่อนกําหนด
      - ในระยะหลังคลอดหากมารดามีอาการตกเลือด ให้ยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก
    - - ระยะคลอด
        
        ฟัง FHSในระยะ latent ทุก 30 นาที และระยะ active ทุก 15 นาที
        
        ให้ได้รับสารน้ําและอาหารตามแผนการรักษา
        
        ประเมินการหดรัดตัวของมดลูก
        
        ขณะแพทย์เจาะถุงน้ํา ต้องระมัดระวังให้น้ําคร่ําไหลออกมาอย่างช้าๆ แล้วควรจัดให้มารดานอนพักบนเตียงเพื่อป้องกันภาวะสายสะดือย้อย
        
        ให้นอนพักบนเตียง เพื่อป้องกันภาวะน้ําคร่ําแตกก่อนกําหน
      - ระยะหลังคลอด
        
        ให้การพยาบาลเหมือนกับสตรีตั้งครรภ์แฝด โดยเฉพาะดูแลการหดรัดตัวของมดลูกเพื่อป้องกันการตกเลือดหลังคลอด
      - ระยะตั้งครรภ์
        
        ประเมินการเกิดภาวะตั้งครรภ์แฝดน้ําจากการซักประวัติอาการและอาการแสดง การตรวจร่างกาย
        
        ดูแลเพื่อบรรเทาอาการอึดอัดแน่นท้อง จากการขยายตัวของมดลูก
        
        แนะนําให้มารดารับประทานอาหารที่ย่อยง่าย ครั้งละน้อยๆ แต่บ่อยครั้ง
        
        แนะนําให้มารดาสวมใส่เสื้อผ้าที่หลวมสบาย
        
        สังเกตอาการและอาการแสดงของภาวะ congestive heart failure
        
        ดูแลให้ได้รับการเจาะดูดน้ําคร่ําออก ตามแผนการรักษาของแพทย์ โดยการประเมินสัญญาณชีพ, FHS, การหดรัดตัวของมดลูก ก่อนและหลังการรักษา
        
        จัดท่ามารดานอนตะแคง ยกศีรษะสูงเล็กน้อยประมาณ 30 องศา
        
        เฝ้าระวังและตรวจติดตามสุขภาพของทารกในครรภ์ เนื่องจากการเกิดครรภ์แฝดน้ําจะเพิ่มอัตราตายปริกําเนิด 4-5 เท่า จึงจําเป็นต้องเฝ้าระวังสุขภาพทารกในครรภ์อย่างใกล้ชิดโดยวิธี non-stress test (NST),biophysical profile (BPD),ultrasound
  - - - ผลต่อมารดา
        
        มีโอกาสผ่าตัดคลอดทารกทางหน้าท้องมากกว่าการตั้งครรภ์ปกติ เนื่องจากทารกในครรภ์เสี่ยงต่อการเกิดภาวะ fetal distress
      - ผลต่อทารก
        
        Amniotic band syndrome คือการเกิดเยื่อพังผืดรัดและดึงรั้งมือและแขนหลายบริเวณ เนื่องจากการมีน้ําคร่ําน้อยในโพรงมดลูก อาจทําให้เกิดพังผืดในโพรงมดลูกรัดตัวเด็ก ทําให้มีแขน ขาขาด
        
        ทารกอยู่ในภาวะคับขัน (fetal distress)
        
        ภาวะปอดแฟบ (pulmonary hypoplasia) เนื่องจากมีการกดต่อผนังทรวงอก โดยมดลูกที่มีน้ําคร่ําน้อยจะขัดขวางการขยายตัวของปอด และผนังทรวงอก นอกจากนี้การขาดน้ําที่จะหายใจเข้าไปใน terminal airway ของปอด จะทําให้หยุดการเจริญเติบโตของปอดด้วย ภาวะนี้จะพบได้ 1 ใน 1,000 ของการคลอดมีชีพมักจะเป็นสาเหตุที่ทําให้ทารกเสียชีวิตแรกคลอด
        
        ทารกเจริญเติบโตช้าในครรภ์ (IUGR)
        
        มีโอกาสคลอดก่อนกําหนด ถ้าเกิดในอายุครรภ์น้อย ทารกมักมีความพิการรุนแรง
    - - การวัดดัชนีน้ําคร่ํา amniotic fluid index (AFI) มีค่าน้อยกว่า 5 เซนติเมตร
      - ในกรณีที่อายุครรภ์น้อยกว่า 10 สัปดาห์ ขนาดของถุงน้ําคร่ํา (mean gestational sac)กับขนาดของทารก โดยวัดจาก crown-rump length (CRL)ต่างกันน้อยกว่า 5 หรือ สัดส่วนระหว่าง mean gestational sacต่อ crown-rump length (CRL) ผิดไปจากค่าสัดส่วนตามเกณฑ์ในแต่ละอายุครรภ์ ให้ถือว่ามีภาวะน้ําคร่ําน้อย
      - การวัดโพรงน้ําคร่ําที่ลึกที่สุดในแนวดิ่ง (maximum ventrical pocket, MVP) โดยการสํารวจโพรงน้ําคร่ําเพื่อหาส่วนที่ลึกที่สุด หากพบว่า MVPมีค่าน้อยกว่า 1 หรือ 2 เซนติเมตร ให้ถือว่ามีภาวะน้ําคร่ําน้อย
    - - ความผิดปกติของโครโมโซม
      - รกเสื่อมสภาพ
      - ทารกในครรภ์มีภาวะผิดปกติ โดยเฉพาะระบบของไตและระบบทางเดินปัสสาวะ
      - การตั้งครรภ์เกินกําหนด
      - ถุงน้ําคร่ําแตกก่อนกําหนด ทําให้เกิดภาวะนี้ได้ 26-35 %
      - ทารกเจริญเติบโตช้าในครรภ์ (IUGR)
    - - พิจารณาตามอายุครรภ์
        
        หากการเกิดภาวะน้ําคร่ําน้อย ในช่วงไตรมาสที่สองของการตั้งครรภ์ ควรให้การดูแลรักษ
        
        การดื่มน้ํามากๆ ทําให้ปริมาณน้ําคร่ําเพิ่มขึ้นเล็กน้อย และได้ผลชั่วคราวเท่านั้น
        
        การประเมินภาวะความผิดปกติแต่กําเนิด และการรักษาภาวะทารกเจริญเติบโตช้าในครรภ์ (IUGR)
        
        การเติมน้ําคร่ํา (amnioinfusion) ด้วย normal saline/ ringers lactate 5% glucoseเพื่อลดการเกิดภาวะแทรกซ้อนต่างๆ
        
        การเกิดภาวะน้ําคร่ําน้อยในช่วงไตรมาสที่สาม ควรเฝ้าตรวจติดตามสุขภาพทารกในครรภ์อย่างใกล้ชิดโดยการทํา non-stress test (NST) ตรวจวัดดัชนีน้ําคร่ํา ตรวจ biophysical profile 1-2 ครั้งต่อสัปดาห์จนกระทั้งคลอด
        
        หากเกิดภาวะน้ําคร่ําน้อยในช่วงไตรมาสแรก มีโอกาสแท้งสูงมากถึงร้อยละ 90 ดังนั้นจะต้องติดตาม เฝ้าระวังภาวะแท้งและติดตามด้วยเครื่องอัลตราซาวน์
    - - ดูแลให้ได้รับการใส่สารน้ําเข้าไปในถุงน้ําคร้ํา (amnioinfusion) ตามแผนการรักษาของแพทย์
      - รับฟังปัญหา แสดงความเห็นอกเห็นใจ และกระตุ้นให้ระบายความรู้สึก
      - อธิบายถึงสาเหตุการเกิดภาวะดังกล่าว และแนวทางการรักษา
- - - - สัมพันธ์กับความผิดปกติของโครโมโซมหรือการติดเชื้อในระยะแรกของการตั้งครรภ์
      - การได้รับยาหรือสารเสพติด
      - สตรีตั้งครรภ์มีภาวะทุพโภชนาการ หรือมีน้ําหนักตัวก่อนคลอดน้อยกว่า 45 กิโลกรัมหรือน้ําหนักไม่เพิ่มขึ้นเลยขณะตั้งครรภ์
      - ทารกพิการแต่กําเนิดโดยเฉพาะความพิการเกี่ยวกับหัวใจและหลอดเลือด
    - - สตรีตั้งครรภ์ที่มีประวัติโรคไต ที่มีการสูญเสียโปรตีนออกทางปัสสาวะ
      - ภาวะครรภ์แฝด พบว่าอัตราการเกิดทารก IUGR ในครรภ์แฝดสูงเป็น 5 เท่าเมื่อเทียบกับการตั้งครรภ์เดี่ยวปกติ
      - สตีตั้งครรภ์เป็นโรคเกี่ยวกับเม็ดเลือดแดงในการจับออกซิเจน
      - ความผิดปกติของรกและสายสะดือ ทําให้อาหารและออกซิเจนมาเลี้ยงทารกลดล
      - สตรีตั้งครรภ์มีประวัติเป็นโรคหัวใจและหลอดเลือด
  - - - การตรวจครรภ์ พบว่าขนาดของมดลูกเล็กกว่าอายุครรภ์ 3 เซนติเมตรขึ้นไป
      - การชั่งน้ําหนักของสตรีตั้งครรภ์ พบว่า น้ําหนักเพิ่มขึ้นน้อยหรือไม่มีการเพิ่มขึ้นของน้ําหนัก
    - - วัดเส้นรอบศีรษะ (Head circumference = HC)
      - วัดความยาวของกระดูกต้นขา(femur length = FL)
      - วัดขนาดของศีรษะทารก (Biparietal diameter = BPD)
      - ปริมาณน้ําคร่ํา (amniotic fluid volume)
      - วัดเส้นรอบท้อง (Abdominal Circumference = AC)
      - เกรดของรก (placenta grading)
    - - โรคความดันโลหิตสูง
      - โรคเบาหวาน
  - - - มารดามีภาวะติดเชื้อ
      - โรคของมารดา เช่น โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวานโรคไตเรื้อรัง
      - ภาวะโลหิตจางรุนแรง เช่น โรคธาลัสซีเมีย
      - ปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อมและพฤติกรรมสุขภาพของมารดา
      - ภาวะขาดสารอาหาร น้ําหนักของมารดาไม่เพิ่มขึ้นขณะตั้งครรภ์
      - การตั้งครรภ์แฝด มักทําให้มวลของรกต่อทารกแต่ละคนลดลงทําให้สารอาหารที่ไปยังทารกแต่ละคนลดลง
      - มารดามีรูปร่างเล็ก
    - - การติดเชื้อในระยะตั้งครรภ์
      - ความผิดปกติของโครโมโซม
      - ความพิการแต่กําเนิดความผิดปกติของโครงสร้าง และอวัยวะของร่างกาย
  - - - ประเมินการหดรัดตัวของมดลูกและเสียงหัวใจทารกทุก ½ -1 ชั่วโมง
      - หลีกเลี่ยงการให้ยาแก้ปวด เนื่องจากยาจะกดการหายใจของทารกได้
      - ติดตามประเมินความก้าวหน้าของการคลอดอย่างใกล้ชิด
      - กุมารแพทย์ และเตรียมอุปกรณ์ในการช่วยฟื้นคืนชีพทารกแรกเกิดไว้ให้พร้อม
      - ควรติดตาม ประเมินสุขภาพของทารกในครรภ์อย่างใกล้ชิด เพราะทารกมีโอกาสเสี่ยงที่จะเกิดภาวะ fetal distress ได้สูง
    - - ให้การดูแลทารกเพื่อเฝ้าระวัง และป้องกันการเกิดภาวะhypoglycemia, hypothermia, polycythem
    - - แนะนําให้มารดาพักผ่อนมากๆ โดยเฉพาะการนอนตะแคงซ้าย ซึ่งจะช่วยให้การไหลเวียนเลือดที่รกดีขึ้น ทารกจะได้รับสารอาหารและออกซิเจนเพิ่มมากขึ้น
      - ติดตามสุขภาพของทารกในครรภ์ โดยแนะนําให้มารดานับลูกดิ้นทุกวัน การทํา NST, OCT นอกจากนี้ควรได้รับการตรวจสุขภาพโดยการ U/S โดยตรวจซ้ําทุก 2-3 สัปดาห์
      - แนะนํามารดาเกี่ยวกับการรับประทานอาหารหลีกเลี่ยงการใช้ยาหรือสารเสพติด
- - - - โรคปากแหว่งเพดานโหว่ เกิดระหว่างทารกอยู่ในครรภ์ จะมีการสร้างเนื้อเยื่อริมฝีปากเมื่ออยู่ในครรภ์มารดาตั้งแต่อายุครรภ์ 3-12 สัปดาห์ ต่อมาเพดานอ่อนและเพดานแข็งจะเชื่อมกันสมบูรณ์เมื่อมีอายุครรภ์ประมาณ 11-17 สัปดาห์ เมื่อทารกมีความพิการปากแหว่ง เพดานโหว่ การดูดกลืนของทารกจะผิดปกติเนื่องจากการอมหัวนมไม่แนบสนิทมีรูรั่วให้ลมเข้าแลละสําลักง่ายขณะดูดนม ทารกต้องใช้แรงดูดมากขึ้น ลมที่เข้าไปทําให้ท้องอืด เมื่อเด็กโตขึ้นจะมีปัญหาเรื่องการขึ้นของฟัน และอาจพบปัญหาการติดเชื้อในหูชั้นกลางทําให้เกิดปัญหาการได้ยินได้
    - - ทารกที่มีเพดานโหว่มักจะสําลักน้ํานมขึ้นจมูกและเข้าช่องหูชั้นกลางหรือสําลักนมเข้าปอดได้
      - การได้ยินผิดปกติ
      - ทารกที่มีปากแหว่งเพียงอย่างเดียว จะไม่สามารถอมหัวนมหรือจุกนมได้สนิท มีลมรั่วเข้าไปขณะดูดนม ทารกต้องออกแรงมากในการดูดนม จะพบอาการท้องอืดหลังจากดูดนม
      - การติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนต้น
    - - กรรมพันธุ์ ครอบครัวที่มีพ่อแม่หรือญาติทางฝ่ายพ่อหรือแม่มีประวัติเป็น
      - สิ่งแวดล้อม
    - - การวินิจฉัยโรคปากแหว่ง พบตั้งแต่ทารกแรกเกิด การตรวจร่างกายในครรภ์ด้วย อัลตร้าซาวน์ สามารถตรวจพบได้เมื่ออายุครรภ์ประมาณ 13-14 สัปดาห์ สามารถยืนยันผลได้ 100%
    - - การตรวจร่างกายพบทารกมีความพิการริมฝีปากบนแหว่งตั้งแต่แรกเกิด ส่วนทารกที่มีเพดานโหว่จะตรวจโดยสอดนิ้วตรวจเพดานภายในปาก หรือตรวจในขณะทารกร้องไห้ อ้าปาก จะพบเพดานโหว่ได้
    - - ดูแลการให้นมแม่
      - กรณีที่ทารกไม่สามารถดูดนมแม่ได้แนะนํามารดาดังนี้
        
        ใช้ช้อนหรือแก้ว เพื่อป้อนนมไหลเข้าคอได้โดยมีการดูดนมน้อยที่สุด เพื่อให้ทารกหายใจได้ ไม่เหนื่อยหอบ
        
        ใช้ syringe ต่อกับท่อยางนิ่ม ป้อนบริเวณกระพุ่งแก้มด้านในหรือให้นมไหลผ่านบริเวณบนลิ้น
        
        ให้ใช้ขวดนมพิเศษที่เป็นพลาสติกอ่อน สามารถช่วยบีบให้น้ํานมไหลออกได้ หรือจุกนมที่ยาวขึ้นมีรูกว้างขึ้น
        
        จัดท่าทารกให้อยู่ในท่านอนหัวสูงหรือท่านั่งเพื่อป้องกันการสําลักเมื่อมีการให้
      - ให้คําแนะนําเกี่ยวกับการดูแลทารกแรกเกิดที่พบปัญหาปากแหว่ง เพดานโหว่
      - ภายหลังการให้ทารกดูดนมหรือให้นมต้องไล่ลมเป็นระยะ ๆ ทุก 15-30 นาที และจัดท่านอนหัวสูงและนอนตะแคงขวาให้ใบหน้าตะแคงเพื่อป้องกันอาการท้องอืด อาเจียน และสําลัก
      - ดูแลด้านจิตใจสําหรับบิดา มารดา ที่ทารกมีปัญหาปากแหว่าง เพดานโหว่เพื่อลดความวิตกกังวลของบิดา มารดา
  - - - ปัญญาอ่อน จะมีพัฒนาการช้าหว่าเด็กธรรมกา มี IQ เฉลี่ย 25-50
      - มักพบความพิการอย่างอื่นร่วมด้วย เช่น โรคหัวใจแต่กําเนิด ความผิดปกติของทางเดินอาหาร
      - ลักษณะภายนอกที่พบ
        
        ทรวงอกและหัวใจ มีกระดูกซี่โครงสั้นกว่าปกติ และอาจมีความพิการแต่กําเนิดของหัวใจร่วม
        
        ท้อง มีหน้าท้องยื่น กล้ามเนื้อหน้าท้องหย่อนยาน มีการแยกแตกของกล้ามเนื้อ rectus และมักมีไส้เลื่อนสะดือ
        
        ปากและคอ มีเพดานปากโค้งนูน บางรายอาจโหว่ ขากรรไกรบนเจริญเติบโตไม่เต็มที่ทําให้ช่องปากแคบและลิ้นคับปาก ปากอ้าและลิ้นยื่นออกมา คอสั้นและผิวหนังด้านหลังของคอค่อนข้างมากและนิ่ม
        
        มือและเท้า มีมือกว้างและสั้น มักมีเส้นลายนิ้วมือตัดขวางหรือตัดกลางเพื่อยงเส้นเดียวบนฝ่ามือ นิ้วมือป้อมสั้น นิ้วก้อยโค้งงอเข้า
        
        จมูกและหู มีจมูกไม่มีสัน ใบหูเล็กอยู่ต่ํากว่าปกติ
        
        กล้ามเนื้อและกระดูก ตัวเตี้ย เหยียดออกมากผิดปกติ กล้ามเนื้ออ่อนปวกเปียก ผิวหนังแห้ง แตก
        
        ศีรษะและตา มีศีรษะแบนกว้าง และท้ายทอยแบน ตายาวรี เฉียงออกด้านนอกและชี้ขึ้นบน
      - การเจริญเติบโตของอวัยวะสืบพันธุ์ ในผู้ชายมีองคชาติขนาดเล็กหว่าปกติ ผลิตสเปิร์มได้น้อย แต่ในผู้หญิงสามารถมีบัตรได้แม้รอบเดือนจะมาไม่สม่ําเสมอ
    - - การตรวจโครโมโซมโดยวิธี chorionic villus เมื่ออายุครรภ์ 9-12 สัปดาห์ หรือการทํา amniocentesis เมื่ออายุครรภ์ 16-18 สัปดาห์
      - การซักประวัติครอบครัว หรือ มารดาที่มีอายุมากกว่า 35 ปี
    - - เกิดจากการมีโครโมโซมเกินไป 1 แท่ง คือโครโมโซมคู่ที่ 21 มี 3 แท่ง แทนที่จะมี 2 แท่งตามปกติ ความผิดปกตินี้เรียกว่า trisomy 21
    - - การรักษาในปัจจุบันเป็นการรักษาแบบประคับประคองตามอาการ มุ่งเน้นให้เด็กสามารถช่วยเหลือตัวเองได้
  - - - ผู้คลอดที่รับรู้ว่ามาก่อนว่าทารกในครรภ์มีความพิการหรือมีความผิดปกติเกิดขึ้นมักจะมีความเครียด กลัว วิตกกังวล เนื่องจากไม่สามารถคาดการณ์ล่วงหน้าว่าผลการคลอดจะเป็นอย่างไร ซึ่งผลกระทบทางด้านอารมณ์นี้อาจส่งผลให้เกิดการคลอดล่าช้า เนื่องจากการตอบสนองของระบบประสาทซิมพาเธติค ทําให้ขัดขวางการหดรัดตัวของกล้ามเนื้อมดลูกและการหดรัดตัวของเส้นเลือดฝอย ทําให้ทารกในครรภ์มีแนวโน้มที่จะขาดออกซิเจนสําหรับมารดาที่ไม่ทราบมาก่อนว่าจะให้กําเนิดบุตรพิการ ภาวะวิกฤติจะเกิดขึ้นทันทีทันใดบิดามารดาจะไม่ยอมรับความจริงที่เกิดขึ้น อาจเกิดภาวะช็อค และเข้าสู่กระบวนการเศร้าโศกได้
    - - ครอบครัวอาจจะเข้าสู่ระยะเศร้าโศก แม้ว่าจะทราบหรือรู้ล่วงหน้าว่าทารกที่คลอดออกมาจะมีความพิการก็ตาม ส่วนใหญ่ครอบครัวจะกลับเข้าสู่ภาวะเดิมอีก คือ ช็อค ปฏิเสธ และกลัว
    - - สตรีตั้งครรภ์มักจะเกิดความเครียดและวิตกกังวลสูงเมื่ออยู่ในระยะที่ต้องตัดสินใจตรวจสอบความผิดปกติของทารกในครรภ์ เนื่องจากมีปัจจัยเสี่ยงที่จะให้กําเนิดทารกที่มีความพิการบิดามารดาบางรายอาจรู้สึกผิด รู้สึกสองฝักสองฝ่าย ระหว่างความเสี่ยงในการตรวจและผลประโยชน์ที่จะได้รับ และถึงแม้จะตัดสินใจเลือกการตรวจเพื่อวินิจฉัยที่แน่นอนแล้วก็ตาม ในช่วงที่รอคอยผลก็จะเพิ่มความวิตกกังวลมากขึ้น ถ้าผลการตรวจปกติบิดามารดาก็จะรู้สึกมั่นใจในการดําเนินการตั้งครรภ์ต่อไปแต่อย่างไรก็ตามการวินิจฉัยทางพันธุกรรมจะยังไม่ได้รับการยืนยันที่แน่นอนจนกว่าทารกจะคลอดออกมาสําหรับผลการตรวจที่พบว่าทารกมีความผิดปกติคู่สามีภรรยาจะมีความวิตกกังวลสูงมาก รู้สึกเศร้าโศก สิ้นหวังความต้องการทําแท้งอาจเกิดขึ้นในกรณีที่สตรีตั้งครรภ์ไม่สามารถปรับตัวได้
  - - - ภายในกะโหลกศีรษะประกอบด้วยเนื้อสมองและเยื่อหุ้มสมอง น้ําไขสันหลัง และโลหิต ดังนั้นความดันในกะโหลกศีรษะจึงเกิดจากผลรวมของความดันจากส่วนประกอบที่กล่าวมา เมื่อมีการเพิ่มขึ้นหรือลดลงของส่วนประกอบใดส่วนประกอบหนึ่ง ส่วนประกอบที่เหลือก็จะมีการปรับตัวเพื่อให้เกิดความสมดุล ให้สมองสามารถทํางานได้ตามปกติแต่ถ้ามีการปรับเปลี่ยนที่ไม่สมดุล จะส่งผลให้เกิดการเพิ่มขึ้นของความดันในกะโหลกศีรษะ ถ้าหากทารกที่มีความดันกะโหลกศีรษะสูงที่เกิดจากปริมาณน้ําไขสันหลังที่เพิ่มขึ้น ทารกที่ซึ่งกะโหลกศีรษะยังปิดไม่สนิท สามารถเพิ่มปริมาตรของกะโหลกศีรษะทําให้ทารกมีขนาดของศีรษะที่ใหญ่กว่าปกติ
    - - การซักประวัติ
        
        ประวัติการได้รับยาขณะตั้งครรภ์ได้แก่Aminophyrine หรือAmethopterin
        
        ตรวจพบปริมาณน้ําคร่ํามากผิดปกติ
        
        ประวัติการติดเชื้อโรคบางชนิด
      - การตรวจร่างกาย
        
        จากการตรวจหน้าท้อง ในกรณีที่ส่วนนําเป็นศีรษะ การคลําทางหน้าท้องจะรู้สึกได้ถึงส่วนของศีรษะที่มีขนาดใหญ่กว่าปกติและมักจะลอยสูงลงสู่ช่องเชิงกราน ตรวจภายในพบว่าศีรษะทารกอยู่สูงรอยต่อต่าง ๆ บนศีรษะขยายกว้าง กระหม่อมกว้างตึง คลําได้กะโหลกศีรษะบาง และประมาณ 1 ใน 3 ของทารกหัวบาตรจะพบร่วมกับส่วนนําที่เป็นก้น
        
        การตรวจพิเศษเช่นskull X –ray, Ultrasound
    - - ภาวะที่มีการคั่งของน้ําไขสันหลังในกะโหลกศีรษะบริเวณเวนตริเคิล (ventricle) ของสมอง และ subarachnoid space มากกว่าปกติ น้ําไขสันหลังที่คั่งปริมาณจะทําให้เกิดความดันภายในกะโหลกศีรษะเพิ่มขึ้น
    - - ขณะตั้งครรภ์ครรภ์
        
        อาจพิจารณายุติการตั้งครรภ์กรณีเป็นรุนแรงมาก หรือมีความผิดปกติรุนแรงอื่น ๆ ร่วมด้วย
        
        อาจเลือกยุติการตั้งครรภ์ตั้งแต่อายุครรภ์ยังน้อยซึ่งไม่สามารถเลี้ยงรอดได้
        
        รายไม่รุนแรงและไม่ความผิดปกติอื่น ๆ ร่วมด้วยมักแนะนําให้ติดตามการเปลี่ยนแปลง
        
        กษาด้วยการใส่ shunt ในครรภ์ ต้องพิจารณาทําในรายอายุครรภ์ 28-32 สัปดาห์ ซึ่งมีโครโมโซมปกติ และไม่มีความผิดปกติอื่นร่วมด้วย แต่ผลการรักษาในปัจจุบันยังไม่ค่อยเป็นที่น่าพอใจนัก
      - การดูแลทารก
        
        สังเกตอาการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ
        
        อธิบายให้บิดามารดาเข้าใจสภาพของทารก
        
        ให้การพยาบาลตามอาการ วัดขนาดของรอบศีรษะทารกทุกวัน
        
        บันทึกอาการและการพยาบาล
        
        ให้การพยาบาลทารกแรกเกิดโดยทั่วไป ได้แก่ ท่านอน การหายใจ การให้ความอบอุ่น
  - - - เมื่อตั้งครรภ์ จะทําการตรวจวินิจฉัยก่อนคลอด เพื่อค้นหาความพิการแต่กําเนิดตั้งแต่อยู่ในครรภ์
      - การให้คําปรึกษาภายหลังการตรวจวินิจฉัยก่อนคลอด หากพบว่าทารกพิการเพื่อให้ครอบครัวสามารถเผชิญปัญหาและตัดสินใจเกี่ยวกับการมีลูกและทางเลือกในการดําเนินหรือสิ้นสุดการตั้งครรภ์
      - ก่อนการตั้งครรภ์ในรายที่มีภาวะเสี่ยง จะต้องได้รับการให้คําแนะนําปรึกษาทางพันธุศาสตร์ตั้งแต่ก่อนการตั้งครรภ์โดยการซักประวัติ ตรวจร่างกาย ตรวจเลือดคู่สามีภรรยา เพื่อวิเคราะห์โรคที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรมรวมถึงการทําพงศาวลี (pedigree)
      - หลีกเลี่ยงการสัมผัส teratogen
  - - - อาการและอาการแสดง จากลักษณะทั่วไป พบว่า ขนาดของศีรษะเล็กกว่าปกติหน้าผากเล็กใบหูใหญ่
      - ผลการตรวจทางห้องทดลอง ได้แก่ Skull X-ray, Lumbar serologic test
      - การซักประวัติ
        
        พบว่ามีพี่น้องเคยเป็น Microcephaly
        
        ได้รับรังสีขณะอยู่ในครรภ์
        
        มารดาเป็น Rubella, Syphilis
        
        เกิดภาวะ Anoxia ขณะอยู่ในครรภ์
        
        มารดามีประวัติเป็น Phenylketonuria
        
        มารดาไดรับเชื้อโรคไข้ซิกา
    - - ไม่สามารถรักษาให้ศีรษะมีขนาดศีรษะเท่ากับปกติ แต่การรักษามุ่งเน้นให้เด็กสามารถมีชีวิตอยู่ได้นานมากขึ้น และป้องกันไม่ให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่เป็นอันตรายต่อชีวิตเด็กได้เท่านั้น จึงเป็นการรักษาตามอาการ
    - - สมองของทารกจะมีขนาดเล็ก น้ําหนักน้อยกว่าปกติ จํานวนและความลึกของคลื่นหรือรอยหยักของเนื้อสมองจะลดลง สมองส่วน Frontal lobe จะมีขนาดเล็กและไม่ได้สัดส่วนกับ Cerebellum ซึ่งมีขนาดใหญ่
    - - สังเกตการณ์เปลี่ยนแปลงต่างๆ และอาการเปลี่ยนแปลงทางระบบประสาทของทารกเกี่ยวกับระบบ Motor และ Mental retardation
      - อธิบายให้บิดามารดาเข้าใจเกี่ยวกับสภาพของทารก
      - ให้การพยาบาลตามอาการและอาการแสดง
      - บันทึกอาการแลอาการแสดง
      - ให้การพยาบาลทารกแรกเกิดโดยทั่วไป ได้แก่ การดูแลเกี่ยวกับท่านอน การหายใจและการให้ความอบอุ่น
    - - ภาวะศีรษะเล็กหรือสมองเล็กเป็นความพิการของสมอง ซึ่งอาจเกิดจากสมองเจริญเติบโตช้ากว่าปกติ หรือหยุดการเจริญเติบโต และเนื่องจากการเจริญเติบโตของกระดูกกะโหลกศีรษะส่วนใหญ่ขึ้นกับการเจริญเติบโตของสมอง จึงเป็นสาเหตุให้ศีรษะมีขนาดเล็ก
  - - - Open type NTDs คือมีการเปิดของ neural tissue กับสิ่งแวดล้อมภายนอกซึ่งมักสัมพันธ์กับความผิดปกติในช่วง primary neurulation หรือ neural tube closure
      - Closed type NTDs หรือ spina bifida occulta คือ NTD ที่มีผิวหนังภายนอกคลุมไว้และไม่มี expose ของ neural tissue ออกมาภายนอก ซึ่งมักสัมพันธ์กับความผิดปกติที่เกิดในช่วง secondary neurulation
    - - Genetic factors:95% ของมารดาที่ให้กําเนิดทารก NTD ไม่มีประวัติในครอบครัวมาก่อนแต่มีหลายหลักฐานที่ระบุว่า NTD มีความเกี่ยวข้องกับความผิดปกติทางพันธุกรรม
      - Environmental factors:ปัจจัยภายนอกที่อาจเกี่ยวข้องกับการเกิด NTD มีหลายปัจจัย อาทิgeography, ethnicity, nutrition, maternal illness, maternal age and parity, previous abortions, multiple gestations, obesity, parental socioeconomic status, parental occupational exposureแต่ปัจจัยมีความสัมพันธ์ที่ค่อนข้างมีผลการศึกษาเยอะ
  - - - ความผิดปกติของยีนเดียว เป็นโรคที่เกิดจากการกลายพันธุ์ของยีนใดยีนหนึ่ง โรคที่พบบ่อย
      - ความผิดปกติชนิดพหุปัจจัย เกิดจากความผิดปกติของยีนหลายตัวร่วมกับปัจจัยทางสิ่งแวดล้อม
      - ความผิดปกติของโครโมโซม เป็นผลมาจากการเพิ่มขึ้นหรือลดลงของโครโมโซมอาจเป็นทั้งโครโมโซม หรือเป็นบางส่วนของโครโมโซม อาการผิดปกติที่เกิดขึ้นมักจะมีความรุนแรงมักมีการเจริญเติบโตช้า พัฒนาการช้า และมีความผิดปกติของร่างกายที่ชัดเจนในหลายอวัยวะ
  - - - การซักประวัติ
        
        มีภาวะเบาหวานขณะตั้งครรภ์
        
        ตรวจพบปริมาณน้ําคร่ํามากผิดปกติ (Polyhydramios)
        
        ได้รับยาบางชนิดขณะตั้งครรภ์ ได้แก่ Valproic acid
      - อาการและอาการแสดงที่พบว่าทารกมีก้อนสีแดง นุ่มตรงบริเวณช่องต่อระหว่างกระดูกของกระดูกสันหลังหรือบริเวณสะโพก (Sacrum) และบริเวณบั้นเอว (Lumbar)
      - อาการแสดงโดยตรงพบมีกระดูกสันหลังแยกและพบอาจพบ myelomeningocele sac ยื่นออกจากด้านหลังของกระดูกไขสันหลัง
    - - กระดูกสันหลังโผล่ชนิด spin bifida occultaไม่จําเป็นต้องรักษาแต่ถ้าเป็นชนิด spina bifida cysticaมีวิธีการรักษาโดยการผ่าตัดปิดซ่อมแซมรอยโรคภายใน 24-48 ชั่วโมงภายหลังคลอด เพื่อลดการติดเชื้อหรือรักษาระบบประสาทไว้ไม่ให้เกิดความเสียหายเพิ่มขึ้น ถ้าหากไม่รีบรักษาเด็กก็ยังมีชีวิตอยู่แต่การรักษาจะยากขึ้น
    - - spin bifida occulta เป็นความผิดปกติของกระดูกสันหลังตรงตําแหน่ง vertebal archesทําให้เกิดช่องโหว่ระหว่างแนวกระดูกสันหลัง ไขสันหลังและเยื่อหุ้มไขสันหลังยังอยู่ภายในลํากระดูกสันหลัง โดยปกติจะไม่เห็นจากภายนอกร่างกายว่ามีความผิดปกติ อาจพบมีกระจุกขน ถุงน้ํา ก้อนเนื้องอกที่เกิดจากการรวมกันของเส้นเลือด ไม่พบอาการผิดปกติใด ๆ
      - spina bifida cystica เป็นความผิดปกติของส่วนโค้งกระดูกสันหลัง ทําให้มีการยื่นของไขสันหลังหรือเยื่อหุ้มสมองผ่านกระดูกสันหลังออกมา มี 2 ชนิดคือ
        
        meningocele มีลักษณะคล้ายกับชนิดที่ หนึ่ง แต่มีก้อนยื่นผ่านกระดูกสันหลังที่ผิดปกติออกมา ก้อนหรือถุง ซึ่งก้อนหรือถุงนี้มีเยื่อหุ้มสมอง และน้ําไขสันหลัง แต่ไม่มีเนื้อเยื่อประสาทไขสันหลังออกมาด้วย ความผิดปกตินี้ไม่มีผลต่อเส้นประสาทไม่เกิดอัมพาตหรือเสียการรับรู้
        
        myelomeningocele หรือ meningomyelocele มีความผิดปกติของกระดูกสันหลัง ที่มีก้อนยื่นผ่านกระดูกสันหลังที่ผิดปกติออกมา ก้อนหรือถุงนี้ประกอบด้วยเยื้อหุ้มสมอง น้ําไขสันหลัง และไขสันหลัง ความผิดปกตินี้อาจส่งผลให้เกิดอัมพาตหรือสูญเสียการรับรู้บางส่วน หรือทั้งหมดของกล้ามเนื้อที่ต่ํากว่าก้อนหรือถุง
    - - สังเกตอาการเปลี่ยนแปลงต่างๆ
      - อธิบายให้มารดาเข้าใจเกี่ยวกับสภาพทารก
      - ให้การพยาบาลตามอาการ และการพยาบาลก่อนผ่าตัดในรายที่เป็นน้อย ซึ่งอาจช่วยได้
      - บันทึกอาการและการพยาบาล
      - ให้การพยาบาลทารกแรกเกิดโดยทั่ว ๆ ไป โดยเฉพาะท่านอนให้นอนในท่าตะแคง หรือนอนคว่ํา
      - การให้folic acid ในสตรีตั้งครรภ์จะช่วยลดอัตราการเกิดโรคกระดูกสันหลังโหว่ได้
    - - Spina Bifida เป็นความบกพร่องของกระดูกไขสันหลัง มีถุงยื่นผ่านจากกระดูกไขสันหลังออกมาตามตําแหน่งที่บกพร่องนั้น พบบ่อยที่สุดที่บริเวณ lumbosacrum (ร้อยละ 63) มี hydrocephalus ร่วมด้วยร้อยละ 80-90อาจเป็นองค์ประกอบหนึ่งของ Arnold-Chiari type II กว่าร้อยละ 90 เป็น myelomeningocele คือ ส่วนที่ยื่นออกมามีทั้ง CSF และเนื้อไขสันหลัง
      - Spina bifida แบ่งออกเป็นสองชนิดคือ ชนิดเปิด (open) ถุงที่ยื่นออกมาคลุมด้วยเยื่อหุ้มใส ๆ พบได้ร้อยละ 80 และชนิดปิด (closed) พยาธิสภาพปกคลุมด้วยผิวหนังหรือเยื่อหุ้มหนา พบได้ร้อยละ 20ทารกที่มีความพิการรุนแรงและไม่ได้รับการรักษามักเสียชีวิตตั้งแต่อายุน้อย
    - - ระยะคลอด
        
        ให้ได้รับการสิ้นสุดการตั้งครรภ์ตามแผนการรักษาของแพทย์
        
        ประเมินสุขภาพของทารกในครรภ์ ฟังเสียงหัวใจทารก และประเมินการหดรัดตัวของมดลูก
      - ระยะหลังคลอด
        
        ประเมินความต้องการสัมผัสทารก
        
        ให้การประคับประคองทางด้านจิตใจ
      - ระยะตั้งครรภ์
        
        ตรวจสอบความพิการของทารกในครรภ์ เพื่อยืนยันภาวะดังกล่าว เช่น การเจาะน้ําคร่ําการตัดชิ้นเนื้อส่งตรวจ
        
        ดูแลให้การสนับสนุนทางด้านจิตใจเมื่อผลการตรวจวินิจฉัยพบภาวะผิดปกติ
    - - ยื่อหุ้มไขสันหลังยื่น หมายถึง ความผิดปกติของท่อประสาทตั้งแต่แรกเกิดจากพัฒนาการที่ผิดปกติของระบบประสาทส่วนกลาง อาจเกิดความผิดปกติได้ตลอดตามความยาวของไขสันหลังตั้งแต่บริเวณศีรษะถึงกระดูกก้นกบ
- - - - คลํายอดมดลูกพบว่าไม่สัมพันธ์กับอายุครรภ์ไม่พบว่าทารกมีการเคลื่อนไหว หรือบางรายที่ทารกเสียชีวิตมานานอาจคลําพบกะโหลกศีรษะทารกยุบตัวหรือผิดรูปได้
      - ฟังเสียงหัวใจทารกไม่ได้
      - น้ําหนักตัวของมารดาคงที่หรือลดลงเต้านมมีขนาดเล็กลง
      - พบสิ่งคัดหลั่งสีน้ําตาลไหลออกทางช่องคลอด
    - - มีการหักงอของกระดูกสันหลัง เนื่องจากการเปื่อยยุ่ยของเอ็นที่ยึดกระดูกสันหลัง
      - ตรวจพบแก๊สในหัวใจ เส้นเลือดใหญ่ หรือช่องท้องทารก เรียกว่า Robert sign
      - การเกยกันของกะโหลกศีรษะ (overlapping) เรียกว่า spalding sign ซึ่งจะพบได้ภายหลังที่ทารกเสียชีวิตแล้ว 5 วัน
      - ฮอร์โมน Estriol: E3 ในปัสสาวะลดลง หลังจากทารกเสียชีวิตแล้ว 24-48 ชั่วโมง
      - ทารกไม่มีการเต้นของหัวใจ หรือการเคลื่อนไหวของทารก
      - เอ็นไซม์ Amniotic fluid creatinekinase เพิ่มขึ้น 2 วันหลังจากที่ทารกเสียชีวิต และจะมีค่าเพิ่มขึ้นตามระยะเวลาที่ทารกเสียชีวิต
  - - - มีภาวะพิการแต่กําเนิด
      - ทารกมีภาวะเจริญเติบโตช้าในครรภ์ (IUGR)
      - มีการกดทับสายสะดือจากสายสะดือย้อย (prolapsed cord)
    - - รกลอกตัวก่อนกําหนด การติดเชื้อในโพรงมดลูก เส้นเลือดอุดกั้นในสายสะดือ สายสะดือผิดปกติ
    - - ไม่มาฝากครรภ์ หรือมาฝากครรภ์ไม่ครบตามกําหนด
      - มีภาวะรกลอกตัวก่อนกําหนด รกเกาะต่ํา
      - ภาวะทางสูติกรรม
      - ความผิดปกติของสายสะดือ
      - มารดาอายุมากกว่า 35 ปี
      - ได้รับอุบัติเหตุหรือการบาดเจ็บขณะตั้งครรภ์
      - มีภาวะแทรกซ้อนขณะตั้งครรภ์โรคทางอายุรศาสตร์
      - ยาหรือสารเสพติดอื่นๆ
- - - - คลําได้ small part มากกว่าปกติ
      - ฟังเสียงหัวใจทารกในครรภ์ได้ 2 แห่งซึ่งฟังได้ชัดในตําแหน่งที่ต่างกันและอัตราการเต้นที่แตกต่างกัน
      - คลําพบมี ballottement ของศีรษะหรือคลําได้ทารกมากกส่าหนึ่งในบริเวณที่ต่างกันของมดลูก
      - ยังคลําทารกได้ที่มดลูก หรือคลําพบส่วนนําของทารกจากการตรวจภายในหลังจากทารกคนหนึ่งคลอดแล้วร่วมกับมดลูกยังมีขนาดใหญ่อยู่ แม้ว่าทารกจะคลอดออกมาแล้ว
      - ขนาดของมดลูกโตมากกว่าอายุครรภ์ (size > date)
    - - ระดับฮอร์โมน estriol, HCG, HPL สูงกว่าปกติ
      - การถ่ายภาพรังสีทางหน้าท้อง (radiographic examination
      - ตรวจด้วยอัลตราซาวด์เป็นวิธีวินิจฉัยภาวะครรภ์แฝดได้มากที่สุดในปัจจุบันและสามารถตรวจพบได้ตั้งแต่ช่วงไตรมาสแรก
    - - อายุมารดามากในครรภ์หลัง
      - มารดาตัวใหญ่
      - ประวัติการตั้งครรภ์แฝดในครอบครัวโดยเฉพาะญาติทางฝ่ายผู้หญิง
      - ประวัติการใช้เทคโนโลยีการช่วยเจริญพันธุ์ซึ่งเป็นประวัติที่ถือว่ามีความสัมพันธ์กับการตั้งครรภ์แฝดมาก
  - - - ระยะคลอด
        
        กล้ามเนื้อมดลูกหดรัดตัวผิดปกติเนื่องจากมีการยืดขยายมากเกินไป หรือเป็นผลจากทารกอยู่ในท่าผิดปกติทําให้การคลอดยืดเยื้อ หรือการคลอดยาก
        
        รกลอกตัวก่อนกําหนด
      - ระยะหลังคลอด
        
        การติดเชื้อหลังคลอด
        
        การเลี้ยงลูกด้วยนมมารดาอาจเกิดความยาดลําบาก
        
        ตกเลือดหลังคลอดพบได้มากกว่าครรภ์เดี่ยวเนื่องจากมดลูกหดรัดตัวไม่ดีหรือมีภาวะรกค้าง
      - ระยะตั้งครรภ์
        
        ไม่สุขสบายจากอาการปวดหลังหายใจลําบากเส้นเลือดขอด
        
        เสี่ยงต่อการแท้งสูงหรือคลอดก่อนกําหนดซึ่งเป็นปัญหาที่พบบ่อย
        
        เกิดภาวะความดันโลหิตสูงเนื่องจากตั้งครรภ์พบมากกว่าครรภ์เดี่ยวและมีแนวโน้มเป็นเร็วและรุนแรง
        
        เกิดถุงน้ําคร่ําแตกก่อนกําหนด
        
        การตกเลือดก่อนคลอด
        
        ตั้งครรภ์แฝดน้ํา
        
        มีภาวะโลหิตจางเนื่องจากครรภ์แฝดมีการเพิ่มขึ้นของ blood volume มากกว่าครรภ์เดี่ยวปกติ จึงทําให้เกิด dilutional anemia มากกว่าครรภ์เดี่ยวรวมถึงมีความต้องการธาตุเหล็กและโฟลิคมากกว่าครรภ์เดี่ยว
        
        เบาหวานในระหว่างตั้งครรภ์ (gestational diabetes)
        
        มีอาการคลื่นไส้อาเจียนมากเนื่องจากมีฮอร์โมน hCG มากกว่าครรภ์เดี่ยว บางครั้งอาจมีอาการอาเจียนมากจนกลายเป็น hyperemesis gravidarum ได้
    - - ทารกเจริญเติบโตช้าในครรภ์ (IUGR)
      - ทารกอยู่ในท่าผิดปกติ
      - ภาวะคลอดก่อนกําหนด
      - ทารกขาดออกซิเจน (asphyxia)
      - ทารกตายในครรภ์
      - Twin-twin transfusion syndrome (TTTS
      - การแท้ง
  - - - การพิจารณาวิธีการคลอด
        
        การคลอดทางช่องคลอดทารกแฝดมีส่วนนํากลุ่มท่าหัว-ท่าหัวหรือท่าหัว-ไม่ใช่ท่าหัว(ก้น-ขวาง) ถ้าน้ําหนักทารกมากกว่า 1,500 กรัม และไม่มีภาวะแทรกซ้อนอื่นๆพิจารณาคลอดทางช่องคลอดได้
        
        การผ่าตัดคลอดทางหน้าท้องกลุ่มที่ไม่ใช่หัว-หัวหรือไม่ใช่หัว-ไม่ใช่หัว ให้การผ่าตัดคลอดทางหน้าท้องทุกราย หรือมีภาวะแทรกซ้อนต่างๆ เช่นfetal distress, PROM, previous cesarean section
      - ในรายที่ได้รับการประเมินจากสูติแพทย์ให้คลอดทางช่องคลอด ให้การดูแลดังนี้
        
        การช่วยเหลือการคลอดแฝดครรภ์แรก ให้ทําคลอดเหมือนการตั้งครรภ์เดี่ยวปกติ หลังจากคลอดแล้วให้รีบ clamp สายสะดือทันทีเพื่อป้องกันการเสียเลือดของแฝดคนที่สอง
        
        การช่วยเหลือการคลอดของแฝดคนที่สอง ให้ตรวจดูท่าและส่วนนําของทารกก่อน โดยใช้เครื่อง ultrasound เนื่องจากร้อยละ 20 ท่ารกมีการเปลี่ยนท่าก่อนคลอด
        
        การให้ยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูกควรให้ด้วยความระมัดระวัง
        
        ถ้าเป็นท่าหัว ให้ผู้ช่วยคลอดกดมดลูกหรือรอจนศีรษะเข้าสู่ช่องเชิงกรานหรือเกิดhead engage แล้วจึงเจาะถุงน้ํา หลังจากนั้นให้คลอดเองทางช่องคลอด
        
        ให้มารดางดน้ํา งดอาหาร และให้สารน้ํา
        
        ถ้าเป็นท่าก้น ให้ทํา external cephalic versionหรือ total breech assisting
        
        ตรวจความเข้มข้นของเลือด และเตรียมเลือดไว้ให้พร้อม
        
        ถ้าเป็นท่าขวางให้ทํา external cephalic version
        
        ตลอดระยะเวลาการเจ็บครรภ์คลอด ให้ติดตั้งเครื่อง EFM ไว้ตลอดเวลาเพื่อประเมินภาวะสุขภาพของทารกในครรภ์
        
        ระยะเวลาที่เหมาะสมระหว่างรอให้แฝดคนที่สองคลอด สามารถรอได้ถึง 30 นาทีแต่ต้องตรวจการเต้นของหัวใจทารกตลอดเวลา
    - - ป้องกันการติดเชื้อโดยดูแลให้ได้รับยาปฏิชีวนะตามแผนการรักษาและประเมินการติดเชื้อ
      - แนะนําการดูแลบุตร การเลี้ยงทารกด้วยนมมารดา
      - เฝ้าระวังการตกเลือดหลังคลอด เนื่องจากมดลูกหดรัดตัวไม่ดีโดยให้ oxytocin drug
      - แนะนําวิธีการคุมกําเนิด
    - - เฝ้าระวังการความดันโลหิตสูงในระหว่างตั้งครรภ์
      - ควรงดมีเพศสัมพันธ์เพื่อลดความเสี่ยงของการคลอดก่อนกําหนดในไตมาสที่ 3 ของการตั้งครรภ์
      - เฝ้าระวังการเกิดภาวะโลหิตจางอาจให้โฟลิคเสริม เช่น ธาตุเหล็กวันละ 60-90 mg กรดโฟลิควันละ 1 mg
      - ติดตามการเจริญเติบโตของทารกในครรภ์หากติดตามจากระดับยอดมดลูกอาจจะประเมินได้ลําบาก ควรติดตามด้วยการทํา อัลตราซาวด์
      - ดูแลให้ได้รับอาหารอย่างเพียงพอ แนะนําให้รับประทานอาหารที่มีประโยชน์และครบ 5,หมู่ โดยเพิ่มปริมาณอาหารจากความต้องการของสตรีตั้งครรภ์ปกติ 1,000 kcal/day(เท่ากับ 3,500kcal/day)
      - ป้องกันการคลอดก่อนกําหนด
  - - - Diamnionic, monochorionic, monozygotic twins pregnancy
      - Monoamnionic, monochorionic, monozygotic twins pregnancy
      - Diamnionic, dichorionic, monozygotic twins pregnancy
      - Conjoined twins pregnancy
    - - อายุมารดา(maternal age) มารดามีอายุมากกว่า 35 ปี
      - ปัจจัยด้านภาวะโภชนาการพบในมารดาที่มีรูปร่างใหญ่ มีภาวะโภชนาการดี
      - พันธุกรรม (heredity)
      - มารดามีประวัติใช้ยากระตุ้นเร่งการตกไข่ เพื่อรักษาภาวะมีบุตรยาก
      - เชื้อชาติ (race) พบมากในคนผิวดํา
      - จํานวนครั้งของการตั้งครรภ์ พบมากขึ้นในการตั้งครรภ์หลังๆ