xuất huyết tiêu hóa 🌸
vị trí
miệng 😮 tới ống hậu môn
từ hầu đi xuống dưới =>👨🏿🏫 : chỉ ở khoa nội
tỷ lệ
xuất huyết tiêu hóa trên = 4 lần xuất huyết tiêu hóa dưới
nam 👦🏽 : 60% ‼, nữ 👧🏽: 40% ❗
nguyên nhân loét dạ dày tá tràng 80%
chỉ định nội soi trong 24h đầu ⏲
phân loại XHTH
XHTH 🔻 dưới
XHTH trên 🔺
mới:bóng Valter trở lên
cũ: góc Triez trở lên (góc tá hỗng tràng)
XHTH giữa 🖕🏻
mới: bóng Valter => Góc hồi manh tràng
mới 🆕:góc hồi manh tràng trở xuống 📉
Cũ 🗜 từ góc Triez trở xuống ☝🏻
click to edit
tiếp cận bệnh nhân 👩🏻⚕️ ☹
theo nguyên tắc ABCDE 🔠
C: Circulation
D: Disability
B: Breath
E: Exposure
A: airway
dị vật đường thở 🅾
nhịp thở bệnh nhân
thức tỉnh
bấm đầu ngón tay, xem đầu ngón tay có tím tái 🐙
Bộc lộ : ép tim
lay gọi: coi bệnh nhân có đáp ứng hông
nghe nhịp tim, mạch
cơ kéo cơ hô hấp phụ
khai thác bệnh sử và thăm khám
yếu tố nguy cơ
tuổi >60
bệnh nền
gan
tim
thận
suy hô hấp
xác định nguyên nhân chảy máu 🎉 🔓
nội soi dạ dày, đại tràng
CLS khác ✅
đặt ống thông dạ dày
Tiền sử phẫu thuật ống tiêu hóa 🔪 🔴
đánh giá mức độ chảy máu Cappell, Friedel
Nặng
Mđ nhẹ
Mđ Trung bình
Mạch không nhanh 90- 100 lần/phút
Da: ấm, tưới máu tốt
Không hạ HA tư thế
click to edit
HA tâm thu: bình thường >= 90 mmHg
click to edit
Lượng máu mất : <1000 ml
click to edit
Mạch vừa phải : 100-120 lần/phút
Da đổ mồ hôi
Có thể hạ HA tư thế
Nước tiểu giảm
HA tâm thu tụt 80-89 mmHg
Tri giác lo âu
Lượng máu mất : 1000-2000 ml
Nhịp thở: bình thường- giảm nhẹ
Mạch nhanh > 120 lần/phút
Da: mát-lạnh, ẩm ướt Vì **HA tuột, thiếu máu=> chi bị thừa C02=> tím=> lạnh, vận động hệ giao cảm=> đổ mồ hôi=> adrenalin gây co mạch
Chắc chắn hạ HA tư thế
nhịp thở nhanh vì thiếu oxi mô => khó thở thở nhanh
HA : <80 mmHg
Nước tiểu: vô niệu => Nghĩ tới suy thận cấp
Lượng máu mất >2000ml
Tri giác: Lẫn lộn/ ngủ gà
Vẽ bảng trong giáo Trình TK y huế
P=Q/R
P: HA
CO= HR*V
Hỏi bệnh
Nhẹ : < 500ml
Nặng: > 1000ml
Trung bình : 500-1000ml
Công thức máu
Nặng
Nhẹ
Trung bình
Hb> 10 g/l
Hematoric >35%
RBC > 3,5 triệu/mm3 ✅
Mạch Bt
Toàn thân: bình thường
HA tâm thu > 100 mmHg :
Nam 👦🏿 42-52
Nữ 👧🏾: 37-47
Hb: 11-16 g/L
3.8-4.8 triệu/mm3
Hb giảm 9-10 g/l ⬇
Hct giảm 30-35% ⬇
RBC 2.5-3.5 Triệu/mm3 ⬇
Mạch: 100-120 lần/ phút ⬆
hoa mắt chóng mặt 💞 😫
Ha 90-100 mmHg ⬇
Hb < 9 g/l ⏬
Hct < 30% ⏬
RBC< 2.5 tr/mm3 ⏬
mạch > 120 lần/ phút ,mạch nhanh ⏫
sốc
HA tâm thu < 80 mmHg, HA tuột ⏬
phân độ chảy máu 🔴 theo tổn thương . Forest, Nội soi
Nhẹ
Trung bình: dạ dày có máu, đáy có cục máu đông bám
Nặng: dạ dày có động mạch bị đứt, phun máu quá chời
Dạ dày không máu ⛔ 🔴
IIb: có cục máu đông bám dính 🔴
IIc: có hematin bám dính (HC bị thoái hóa, màu nâu) 💛
IIa: có máu nhưng không chảy ra ❌
Ia: vòi nước 🚰 xách lên phun thành tia 💥 :ho
Ib: vòi nước hạ xuống phun rỉ rả ⏳
kích thích đau
Thuốc
tình trạng xuất huyết
không chính xác
HA tâm thu <100mmHg 📉
có chỉ định truyền máu
chảy máu khi nằm viện
chảy máu dai dẳng 🌀 hoặc tái diễn ♻
phẫu thuật có chỉ định truyền máu
thủng, loét dạ dày tá tràng, VRT, trĩ, Polyp, tắt ruột
ung thư đường tiêu hóa
ung thư dạ dày chiếm nhiều nhất
Thuốc corticoid, thuốc điều trị ung thư
Tiếp xúc hóa chất điều trị phóng xạ
thuốc Nsaids
Chọn lọc 2
Paracetamol: kháng viêm ít
không chọn lọc
meloxicam: dùng nhiều
celecoxib
click to edit
100-120
click to edit
📑phân độ giãn tĩnh mạch thực quản trên nội soi (Phân độ AASLD)
Độ 1( búi giãn nhỏ) 🔸 <5mm
- Đoạn xa
Độ 2 🥜 (búi giãn trung bình): Tĩnh mạch thực quản dãn ra hình xâu chuỗi 🥜 🥜 🥜 . Chiếm > 1/3 lòng thực quản, không xẹppp . 5-10mm
Độ 3 (búi giãn lớn) ☣ : khối u 🌋 >10 mm
😫Hồi sức😁
chảy máu 🩸 càng nặng thì hồi sức ban đầu càng khẩn trương=>tránh suy đa tạng
Hạ thấp tỷ lệ ⏬
How ❓
Đặt thông dạ dày để
tránh trào ngược dịch acid vào phổi ➡ viêm phổi hít
Thông tiểu
-Xem bệnh nhân có suy thận cấp hông ⁉⁉( vì bệnh nhân thiếu máu sẽ ảnh hưởng tới thận)
Circulation truyền dịch 💦, truyền máu 🩸🩸 để ổn định tuần hoàn ➡ duy trì Hct 25%
-Hct >= 30% ở người già 🧓🏻
-Hct >= 20% ở người trẻ 👦🏻
Dùng thuốc cầm máu 🩸🩸( vì bệnh nhân đang chảy máu nên khả năng đông cầm máu kém)
-Vitamin K 😗😗
-Vasopressin : thuốc co mạch
Airway ABCD
biến chứng
tử vong 🐱🐉
Triệu chứng cơ năng
XHTH trên
XHTH dưới
tiêu phân đỏ 💩 🚩
Nôn ra máu 😮 🔴, tiêu phân đen 💩 ◼
hoa mắt chóng mặt ( do thiếu máu lên não)
giảm tri giác ( thiếu máu nặng)
Triệu chứng toàn thân 🏃🏻♀️
Mạch nhanh ⏫
tiểu ít 🚱
HA tuột ⤵
thăm khám thực thể 😼
tuần hoàn bàng hệ
lách to 🌺( do tăng áp lực tĩnh mạch cửa => máu đổ về lách nhiều)
gan to 🍭
nguyên nhân ⁉ 👇
XHTH trên ☝🏻
XHTH dưới
U thực quản, dạ dày, gan
U trực tràng
Có khối u ở bụng
😗Tam chứng Charcot (tắc mật)
mai sốt 🔥 💦
mốt vàng da 💛
nay đau 💥
Trĩ , Polyp, Khối u ở trực tràng
Các CLS
XN 💉máu
XN đông máu
XN huyết học
CĐHA 🎴
nội soi (tiêu chuẩn vàng) ⭐ 12-24h
chụp mạch máu
Túm lại : 
Điều trị 📋
Nằm đầu thấp ➖
Bồi hoàn thể tích tuần hoàn 📶 💦
Thở oxi 😷 🅾
Giãn vỡ tĩnh mạch thực quản do xơ gan
Loét dạ dày tá tràng
biến chứng gây tử vong hàng đầu ở BN xơ gan
30% sẽ XHTH < 1 năm sau khi CĐ
80% sẽ xuất huyết trở lại ♻
nội soi cầm máu
Ngay khi ổn định huyết động 🏃
Càng sớm càng tốt
< 12 h 🕛
Không chờ đợi chỉnh đông máu 📑 ✏
Bằng chứng chảy máu
thấy máu đang chảy từ Varries (mạch trong thực quản giãn ra)
dấu hiệu “nipple” (núm trắng do cục Tiểu Cầu bám trên thành mạch )
cục máu đông bám trên thành TM 🛁
không cho BN nội soi khi ❌
Mất lượng máu nhiều 😫, không ổn định huyết động -=> ổn định huyết động
bệnh về tim ❣
dựa trên Forrest
nguy cơ cao 👯 (Ia,Ib,IIa,IIb)
nguy cơ thấp ( IIc) 👶
nội soi 🛁 ⛽
Tiêm TM 💉PPI liều cao trong 72h 🕒
uống PPI ( thuốc ức chế bơm proton) 🍳
❌không nội soi
click to edit
loét tá tràng 🌵(27%) nhiều hơn loét dạ dày 🥑 ( 17%)
Tiêu phân đen sền sệt như bã cà phê, mùi thồi khắm
click to edit
12-24h ⏰ : không do tăng áp lực tĩnh mạch cửa
12h 🕕: do tăng áp lực tĩnh mạch cửa 💔
Nội soi đường tiêu hóa trên
Sau ăn 🐔 ít nhất 6h 🕕
Huyết áp tâm thu > 90mmHg 💗
truyền máu
truyền dịch
Điều trị nội khoa
🚰rửa dạ dày bằng nước lạnh ⛸ (co mạch, đông máu 🔴nhanh ) . ❌ Không được dùng nước nóng ♨ vì sẽ gây giãn mạch
nhịn ăn 🚫 🍖 => để dạ dày bớt co bóp 🤣
truyền dịch 💦, truyền máu 🔴
dùng PPI ( proton bump inhibitor) ( ức chế bơm H+=> hông cho tiết H+ vào trong lòng dạ dày ) ❌
🚩dùng thuốc kháng Histamin H2 (vì histamin H2 làm mở cổng K-H+ trong dạ dày) + các loại thuốc 👍🏻
Maalox
Prostaglandins (làm ⤴tăng yếu tố bảo vệ bằng cách 📖 mở kênh Proton)
Sucralfat
dùng kháng sinh toàn thân 🏃🏿♀️
thuốc ⛔ chống co thắt ( mạch máu khó vỡ ⭐ và mau lành hơn ♥)
Nội soi can thiệp 🚑
Điều trị ngoại khoa 🍽
click to edit
💔Loét và thủng dạ dày 🏗
loét dạ dày
🌀thủng dạ dày: thủng tới lớp thanh mạc của dạ dày 〽
ổ loét > 5mm 📏
loét tới lớp dưới niêm mạc
chảy máu dữ dội 🙀
chảy máu tái phát ♻
chảy máu kéo dài 🙀 🙀
tuổi > 60 👴🏿 👵🏿
kèm theo biến chứng khác
thủng 🌀
hẹp môn vị
tiền sử loét dạ dày, tá tràng nhiều năm
🚑phương pháp phẫu thuật 🔪
loét dạ dày
loét hành tá tràng
🐉 cắt đoạn dạ dày 🐲
🔪cắt bỏ ổ loét và 🎌 khâu cầm máu
💇🏿 cắt đoạn dạ dày, cắt thần kinh X (dây TK X tạo cảm giác đau, tăng tiết H+ ở dạ dày))
☄Nối dạ dày với tá tràng 🏁
🎈bơm bong bóng trong dạ dày
phẫu thuật Weiberg
🔪cắt bỏ thần kinh X
🔪cắt bỏ hang vị
nguyên nhân XHTH dưới
Trĩ ⏺ (chiếm nhiều nhất)
Polyp ⛽
80 mg bơm TTM trong 24h 🕛 trong vòng 3 ngày 📅 📅 📅🕐
uống 40 mg Esomeprazole vào ngày thứ 4 📅 📅 📅📅🍹
Billroth 👧🏼
Billroth 1 👧
Billroth 2
💇🏻♀️cắt 1/3 dưới của dạ dày nối 🎌 với đoạn đầu của tá tràng
💇 cắt 1/3 dưới của dạ dày nối với hỗng tràng
bệnh lý ống hậu môn
u đại tràng
chảy máu túi thừa
CĐ XHTH dưới
đau bụng từng cơn
ỉa lỏng/ táo bón , 💩 phân như máu cá ❤ 🐟
Trĩ
Táo bón