Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 1 ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับการศึกษาและปรัชญาการศึกษา - Coggle Diagram
บทที่ 1
ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับการศึกษาและปรัชญาการศึกษา
1.1 แนวคิดพื้นฐานเกี่ยวกับการศึกษา
1.1.1 ความหมายของการศึกษา
1) การศึกษา คือชีวิต ไม่ใช่เป็นการเตรียมตัวเพื่อชีวิตในภายหน้า การศึกษากับชีวิตเป็นของคู่กัน ตราบใดที่ยังมีชีวิตอยู่ก็จะต้องมีการศึกษาตลอดไป
2) การศึกษา คือ การเจริญงอกงาม คนที่ได้รับการศึกษา ย่อมจะทำให้เจริญงอกงาม ทั้งทางด้านร่างกาย อารมณ์ สังคม และสติปัญญา
3) การศึกษา คือ การสร้างเสริมประสบการณ์ให้ เป็นการจัดประสบการณ์ใหม่ช่วยให้บุคคลมีระดับความสามารถสูงขึ้น
4) การศึกษา คือ กระบวนการทางสังคม เป็นการถ่ายทอด ความรู้ วัฒนธรรมต่าง ๆ จากคนรุ่นหนึ่งไปสู่คนอีกรุ่นหนึ่ง
1.1.2 ความสำคัญของการศึกษา
การศึกษาเป็นเครื่องมือที่ สาคัญในการพัฒนาความรู้ ความคิด ความประพฤติ คุณธรรม ทัศนคติ และค่านิยมของบุคคลเพ่ือให้ ดารงชีวิตอยู่อย่างมีความสุขทั้งตนเอง สังคม และประเทศชาต
1.1.3 ความมุ่งหมายของการศึกษา
1) พุทธิพิสัย หมายถึงจุดมุ่งหมายของการศึกษาท่ีจะให้ คนเกิดความรู้ความเข้าใจ ความคิดและแก้ปัญหา
2) จิตพิสัย การศึกษาที่มุ่งให้ ผู้เรียนเกิดทัศนคติที่ดี ค่านิยม ความสนใจ ความซาบซึ้งในการที่บุคคลจะเกิดการเรียนรู้ทางด้านจิตใจที่แสดงออกมาในรูปค่านิยม ความสนใจ และความซาบซึ้งน้ัน ขบวนการเรียนรู้นี้เริ่มจากการรับรู้สิ่งแวดล้อมหลังจากนั้นบุคคลจะมีปฏิกิริยา โต้ตอบกับส่ิงแวดล้อม เมื่อมีผลปรากฏออกมา อย่างไรก็ตามจะนาไปสู่ การสร้างความรู้สึกต่อสิ่งนั้น ๆ และพัฒนาต่อไปเป็นค่านิยมต่าง ๆ
3) ทักษะพิสัย เป็นทางการศึกษาท่ีมุ่งในการวัดและประเมินผลเกี่ยวกับทักษะในการเคลื่อนไหวและใช้อวัยวะต่าง ๆ ของ ร่างกาย เรียงลาดับของทักษะจากง่ายและพัฒนาได้ก่อน ไปสู่ทักษะที่ยากและมีความซับซ้อนในการ พัฒนา
1.2 แนวคิดพื้นฐานเกี่ยวกับปรัชญาการศึกษา
1.2.1 ความหมายของปรัชญา
การศึกษาหา ความจริง แก่นแท้ของสรรพสิ่งที่มีอยู่ในโลก และจักรวาลอย่างมีระบบและมีระเบียบแบบแผน
1.2.2 สาขาของปรัชญา แนวคิด
ความเชื่อนี้ได้แบ่งปรัชญาออกเป็นสาขาต่าง ๆ ตามลักษณะของปรัชญา
1) อภิปรัชญา เป็นปรัชญาชั้นสูง ศึกษาเกี่ยวกับความจริง ว่ามีจริงหรือไม่ เป็นปรัชญาท่ีมีแนวคิดความเช่ือเกี่ยวกับส่ิงท่ีอยู่นอกเหนือการเห็นทั่วไป หรือความรู้ท่ีอยู่นอกเหนือ การรู้เห็น แต่สามารถเข้าใจด้วยเหตุผล
2) ญาณวิทยา เป็นการศึกษาเก่ียวกับธรรมชาติของความรู้หรือ การรับรู้สิ่งต่าง ๆ ของบุคคล พัฒนาความรู้เกี่ยวกับความจริงด้วยการคิด จากการสังเกตและจาก ตรรกวิทยา
3) คุณวิทยา เป็นปรัชญาที่มุ่งศึกษาหรือวิเคราะห์คุณค่าของค่านิยม ความดี ความงาม แนวความคิดและความเชื่อของมนุษย์เกี่ยวกับส่ิงที่ดีงามและมีคุณค่า
1.2.3 ความรู้เกี่ยวกับปรัชญาการศึกษา
1) ปรัชญาสาระนิยม นักการศึกษาในปรัชญาน้ีมีความเช่ือว่า การศึกษาคือการถ่ายทอดเน้ือหา
(1) เน้นความสาคัญของผู้สอน
(2) เน้นเนื้อหาสาระวิชาการความรู้ทักษะทัศนคติและอุดมการณ์ของสังคม
(3) การสอนเน้นการรับรู้และจดจาเน้ือหา
(4) เคร่งครัดในระเบียบวินัย
(5) นักปรัชญาสาระนิยมที่เป็นทางจิตนิยม
2) ปรัชญาสัจจวิทยนิยม นักการศึกษาในปรัชญานี้มีความเชื่อ ใกล้เคียงกับปรัชญาสาระนิยมแต่เน้นหนักการใช้ความคิด เหตุผลและสติปัญญาของมนุษย์และเชื่อ ว่ามนุษย์ทุกคนมีธรรมชาติเหมือนกัน ร
(2)สิ่งที่สาคัญที่สุดสาหรับมนุษย์คือสติปัญญา
(3) การศึกษาเป็นสิ่งที่มีความสาคัญยิ่งต่อมนุษย์
(1) ธรรมชาติของมุนษย์มีลักษณะไม่เปลี่ยนแปลง
(4) การศึกษาเป็นการเตรียมตัวเพื่อชีวิตในอนาคต
(5) ควรสอนวิชาพื้นฐานอย่างเพียงพอที่จะรู้จักความเป็นแก่นสาร
(6) การเรียนเป็นหลักทางพุทธิศึกษา
3)ปรัชญาพิพัฒนาการ
(3) ใช้วิธีเรียนโดยวิธีการแก้ปัญหาซึ่งเช่ือกันว่าสอดคล้องกับธรรมชาติใน การเรียนรู้ของมนุษย์
(4)ยึดถือเด็กเป็นศูนย์กลาง การเรียนการสอน จะต้องมุ่งสนองความต้องการ ความสนใจของผู้เรียนเป็นสาคัญ
(2) เน้นการเรียนโดยการกระทาจากความคิดในเรื่องประสบการณ์ของพวก ปฏิบัตินิยมนั่นเ
(6) เน้นความสาคัญของการศึกษา
(1) นักปรัชญาพิพัฒนาการเช่ือว่า การศึกษาเป็นการจัดประสบการณ์ ช่วยให้คน สามารถแก้ปัญหาที่เผชิญอยู่ได้
(5) มุ่งพัฒนาตัวผู้เรียนในทุกๆ ด้าน โดยถือว่าการศึกษาเป็นเครื่องมือในการพัฒนา ตัวผู้เรียน
(7) มุ่งพัฒนาความสามารถ และทัศนคติในการทางานร่วมกัน
(8) ปรัชญาพิพัฒนาการเห็นว่าการศึกษากับประชาธิปไตยอาศัยหลักการ เดียวกัน
4) ปรัชญาปฏิรูปนิยม
มีพื้นฐาน ความคิดมาจากลัทธิปฏิบัตินิยมเช่นเดียวกันกับปรัชญาพิพัฒนาการแต่ปฏิรูปนิยมเน้นสังคม มากกว่ากล่าวคือต้องการพัฒนาผู้เรียนให้เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์และมีคุณค่าต่อการจรรโลงสังคม
(1) พวกปฏิรูปนิยมเห็นว่า การศึกษาจะต้องมุ่งให้สมาชิกท้ังหมดในสังคมให้สามารถ อยู่ร่วมกันได้
(2) ความมุ่งหมายของหลักสูตรจะเน้นการพัฒนาผู้เรียนให้มีความรู้ ความสามารถ และ ทัศนคติที่ออกไปปฏิรูปสังคม
(3) เนื้อหาวิชาและประสบการณ์ที่เลือกบรรจุไว้ในหลักสูตรจะเก่ียวกับสภาพ และปัญหาของสังคมเป็นส่วนใหญ่
(4) การสอนจะไม่เน้นการถ่ายทอดความรู้โดยการบรรยายของผู้สอน แต่เน้นส่งเสริม ให้ผู้เรียนสารวจความสนใจความต้องการของตนเองและสนองความสนใจด้วยการค้นคว้าหาความรู้ ด้วยตนเอง
(5) พวกปฏิรูปนิยมเห็นว่านักการศึกษา ผู้สอน ผู้เรียน ควรจะต้องแสดงบทบาทใน การเป็นผู้นาสังคมในการแก้ปัญหาสังคม
(6) ในการจัดตารางสอนตามแนวความคิดของพวกปฏิรูปนิยมจะต้องจัดแบบ ยืดหยุ่น
(7) การประเมินผลนอกจากวัดผลการเรียนทางด้านวิชาความรู้แล้ว ยังวัดผล ทางด้านพัฒนาการของผู้เรียน และทัศนคติเกี่ยวกับสังคม
(8) ปรัชญาปฏิรูปนิยมเห็นว่าควรให้อิสรภาพแก่ผู้เรียน ในการศึกษาหาข้อเท็จจริง เกี่ยวกับระบบความคิดความเชื่อต่าง ๆ เพื่อทราบถึงผลดีผลเสีย
(9) สังคมใหม่ท่ีพวกปฏิรูปนิยมต้องการ คือสังคมที่เป็นประชาธิปไตยที่แท้จริง
(10) เพื่อที่จะให้สมาชิกของสังคมมีความเป็นประชาธิปไตยที่สมบูรณ์
(11) จุดประสงค์สาคัญของการศึกษากับระเบียบวิธีดาเนินงานของสถานศึกษา จาเป็นต้องอาศัยผลการศึกษาค้นคว้า
(12) ทฤษฎีการศึกษาตามแนวปฏิรูปนิยม การศึกษาจะต้องปฏิรูปเปลี่ยนแปลงไป ตามความต้องการของสังคม
5)ปรัชญาสวภาพนิยม
แนวคิดของปรัชญาสวภาพนิยมถือว่า มนุษย์แต่ละคนมีลักษณะธรรมชาติท่ีเป็นของตนเองแตกต่างกัน มนุษย์แต่ละคนสามารถกาหนดชีวิตของ ตนเองได้ และควรมีอิสระในการเลือกการกระทาและการตัดสินใจ
(4) การสอนไม่ควรให้ศิษย์ต้องเรียนเรื่องนั้นเรื่องนี้
(5) โรงเรียนควรทาให้ศิษย์ท่ีศึกษาวิชาใดโดยเฉพาะ ได้มีโอกาสแสวงหาความรู้ขั้น สูงสุดเกี่ยวกับสภาพของมนุษย์ด้วย
(6) การเรียนการสอนควรใช้วิธีการเสนอแนะ
(7) พวกสวภาพนิยมไม่ถือว่าวิชาใดสาคัญเหนือวิชาอื่นใด
(1) ครูต้องช่วยให้ศิษย์แลเห็นคุณค่าของเสรีภาพ
(2) ครูต้องเน้นให้ศิษย์รับผิดชอบการกระทาและผลแห่งการกระทาของตน การกระทาทุกอย่างก่อให้เกิดผล
(3) ครูไม่ควรสร้างกฎเกณฑ์ขึ้นเพื่อบังคับศิษย์
1.2.4 ความสัมพันธ์ระหว่างปรัชญาการศึกษากับการสอน
ปรัชญาการศึกษาเป็น แนวความคิดความเชื่อในการจัดการศึกษา ดังนั้นแนวความคิด และความเชื่อนี้ ย่อมส่งผลกระทบไป ยังการสอน ซึ่งเป็นการให้การศึกษาแก่คนอย่างหน่ึง ในการให้การศึกษาแก่คน ครูที่เช่ือตามแนวคิด ปรัชญาการศึกษาหนึ่ง
3) ความมุ่งหมายของหลักสูตรเป็นความมุ่งหมายของหลักสูตรแต่ละระดับการศึกษา เป็นความมุ่งหมายที่เฉพาะเจาะจงลงไป
5) ความมุ่งหมายของการสอน เป็นความมุ่งหมายท่ีแคบและเฉพาะเจาะจงที่สุดโดย การแปลความมุ่งหมายของการศึกษาระดับต่าง ๆ
2) ความมุ่งหมายของแต่ละระดับการศึกษาเป็นความมุ่งหมายเฉพาะเจาะจงลงไปใน แต่ละระดับการศึกษา
4) ความมุ่งหมายระดับกลุ่มสาระการเรียนรู้หรือรายวิชา เป็นความมุ่งหมายท่ีแคบและ เฉพาะลงไปในการเรียนการสอนของแต่ละรายวิชา
1) ความมุ่งหมายของการศึกษาระดับชาติ คือปรัชญาการศึกษา หรือปณิธานการศึกษา บางคร้ังเรียกแผนการศึกษาแห่งชาติ บรรจุเน้ือหาสาระที่แสดงถึงบทบาทหน้าท่ี