Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 1 การสืบพันธุ์ของพืชดอก, โครงสร้างของดอก, image, นายกษิดิศ เปสิโต ม…
บทที่ 1 การสืบพันธุ์ของพืชดอก
การสืบพันธุ์ของพืชดอกเป็นกระบวนการเพิ่มจำนวนประชากร แบ่งเป็น
การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศ (Asexual reproduction) เป็นการใช้ส่วนต่าง ๆ ของพืชดอกที่ไม่ใช้เซลล์สืบพันธุ์ ทำให้ลูกมีลักษณะทางพันธุกรรมเหมือนพ่อแม่ทุกประการ
2.การสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศ (Sexual reproduction) มีลักษณะสำคัญ
-มีการแบ่งนิวเคลียสแบบไมโอซิส
-ลูกอาจเกิดการกลายพันธุ๋
ประเภทของดอก
ใช้ส่วนประกอบเป็นเกณฑ์
ดอกครบส่วน มีโครงสร้างครบ
ดอกไม่ครบส่วน มีโครงสร้างไม่ครบ
ใช้อวัยวะสืบพันธุ์เป็นเกณฑ์
ดอกไม่สมบูรณ์เพศ มีเพศเดียว
ดอกสมบูรณ์เพศ มีเพศครบไม่จำเป็นต้องมีครบส่วน
ใช้ตำแหน่งของรังไข่เป็นเกณฑ์
รังไข่เหนือวงกลีบ
รังใข่ใต้วงกลีบ
จำนวนดอกบนหนึ่งก้านดอก
เดี่ยว
ช่อ
ชนิดของผล
ผลเดี่ยว
ผลกลุ่ม
ผลรวม
วัฏจักรชีวิตแบบสลับของพืชดอก
การสร้างเซลล์สืบพันธุ์ของพืชดอก
การสร้างเซลล์สืบพันธุ์เพศผู้ของพืชดอกจะเกิดขึ้นภายในอับเรณู (anther)โดยมีไมโครสปอร์มาเทอร์เซลล์ (microspore mother cell) การสร้างเซลล์สืบพันธุ์เพศผู้ของพืชดอกจะเกิดขึ้นภายในอับเรณู (anther)โดยมีไมโครสปอร์มาเทอร์เซลล์ (microspore mother cell) แบบไมโทซิส ได้ 2 นิวเคลียส คือเจเนอเรทิฟนิวเคลียส (generativenucleus)และทิวบ์นิวเคลียส (tube nucleus)เรียกเซลล์ในระยะนี้ว่า ละอองเรณู(pollen grain)หรือแกมีโทไฟต์เพศผู้ (male gametophyte)ละอองเรณูจะมีผนังหนา ผนังชั้นนอกอาจมีผิวเรียบืหรือเป็นหนามเล็กๆ แตกต่างกันออกไปตามแต่ละชนิดของพืช เมื่อละอองเรณูแก่เต็มที่อับเรณูจะแตกออกทำให้ละอองเรณูกระจายออกไปพร้อมที่จะผสมพันธุ์ต่อไปได้
การสร้างเซลล์สืบพันธุ์เพศเมียของพืชดอกเกิดขึ้นภายในรังไข่ ภายในรังไข่อาจมีหนึ่งออวุล (ovule)หรือหลายออวุล ภายใน ออวุลมีหลายเซลล์ แต่จะมีเซลล์หนึ่งที่มีขนาดใหญ่ เรียกว่า เมกะสปอร์มาเทอร์เซลล์(megaspore mother cell)มีจำนวนโครโมโซม 2n ต่อมาจะแบ่งเซลล์แบบไมโอซิสได้ 4 เซลล์สลายไป 3 เซลล์ เหลือ 1 เซลล์ เรียกว่าเมกะสปอร์ (megaspore) หลังจากนั้น นิวเคลียสของ เมกะสปอร์จะแบ่งแบบไมโทซิส3 ครั้ง ได้ 8 นิวเคลียส และมีไซโทพลาซึมล้อมรอบ เป็น 7 เซลล์ 3 เซลล์อยู่ตรงข้ามกับไมโครไพล์ (micropyle)เรียกว่าแอนติแดล (antipodals)ตรงกลาง 1 เซลล์มี 2 นิวเคลียสเรียกเซลล์โพลาร์นิวคลีไอ (polar nuclei cell) ด้านไมโครไพล์มี 3 เซลล์ ตรงกลางเป็นเซลล์ไข่ (egg cell)และ2 ข้างเรียกซินเนอร์จิดส์ (synergids)ในระยะนี้ 1 เมกะสปอร์ได้พัฒนามาเป็น แกมีโทไฟต์ที่เรียกว่าถุงเอ็มบริโอ (embryo sac)หรือแกมีโทไฟต์เพศเมีย (female gametophyte)
การสืบพันธุ์
การถ่ายละอองเรณู
การถ่ายละอองเรณู หมายถึง ปรากฏการณ์ที่ละอองเรณูปลิวมาตกบนยอดเกสรตัวเมียของดอกชนิดเดียวกันจะเกิดขึ้นเมื่อละอองเรณูแก่เต็มที่ อับเรณูก็จะแตกออกเกิดเป็นละอองกระจายไป โดยอาศัยลม น้ำ หรือสิ่งอื่นๆพาไปในที่ต่างๆโดยเฉพาะแมลง พืชดอกแต่ล่ะชนิดมีละอองเรณู และรังไข่ที่มีรูปร่างลักษณะ และจำนวนที่แตกต่างกันเมื่ออับเรณูแก่เต็มที่ผนังของอับเรณูจะแตกออกละอองเรณูจะกระจายออกไปตกบนยอดเกสร ตัวเมียโดยอาศัยสื่อต่างๆพาไป เช่น ลม น้ำ แมลง สัตว์ รวมทั้งมนุษย์ เป็นต้น ปรากฏการณ์ที่ละอองเรณูตกลงสู่ยอดเกสรตัวเมีย เรียกว่าการถ่ายละอองเรณู (pollination)
เกิดเป็นผล อาจเป็นผลมีเนื้อกับผลแห้ง
การปฏิสนธิ
ลำดับขั้นตอนในกระบวนการสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศสรุปได้ดังนี้
เกิดการถ่ายละอองเรณู
ละอองเรณูงอกเป็นหลอดแทงลงไปตามก้านเกสรตัวเมียเรียกว่า หลอดละอองเรณู
นิวเคลียสอันหนึ่งในละอองเรณู จะแบ่งตัวเกิดเป็นสเปิร์ม 2 เซลล์
หลอดละอองเรณูแทงเข้าไปในออวุลทางรูไมโครไพล์โดยสเปิร์มเซลล์หนึ่งจะเข้าไปผสมกับไข่สเปิร์มที่เหลืออีกเซลล์หนึ่งจะเข้าไปผสมกับโพลาร์นิวเคลียส เรียกการปฏิสนธิแบบนี้ว่า การปฏิสนธิซ้อน
เมล็ดประกอบด้วยส่วนต่าง ๆ ดังนี้
เปลือกเมล็ด (Seed coat) เจริญมาจากผนังออวุล ท าหน้าที่ป้องกันเอ็มบริโอที่ อยู่ภายในเมล็ด ผิวของเปลือกเมล็ดมีรอยแผลเป็นเล็ก ๆ เรียกว่า ไฮลัม (Hilum) ซึ่งเกิดจากก้านออวุลหลุดออกไปและที่ใกล้ ๆไฮลัมมีไมโครไพล์ ซึ่งเป็นช่องเปิดขนาดเล็กให้น้ำเข้าสู่ภายในเมล็ดและให้รากแรกเกิดงอกผ่านออกมา
เอ็มบริโอเจริญมาจากไซโกตประกอบด้วยส่วนสำคัญดังนี้
2.1 รากแรกเกิด (Radicle) เป็นส่วนปลายสุดของแกนเอ็มบริโอที่อยู่ทางด้าน ไมโครไพล์ เป็นส่วนแรกของเอ็มบริโอที่เจริญออกมาเมื่อเมล็ดมีการงอกและจะเจริญต่อไปเป็นรากปฐมภูมิของพืช
2.2 ลำต้นแรกเกิด (Caulicle) เป็นส่วนแกนของเอ็มบริโอที่อยู่ถัดจากเรดิเคิลขึ้นไป
2.3 ยอดแรกเกิด (Plumule) เป็นส่วนยอดของเอ็มบริโอที่อยู่เหนือใบเลี้ยง
2.4 ใบเลี้ยง (Cotyledon) ติดอยู่บนส่วนแกนหลักของเอ็มบริโอ ท าหน้าที่สะสมอาหาร และสังเคราะห์ด้วยแสง
เอนโดสเปิร์ม ทำหน้าที่เป็นอาหารสะสมในการเจริญเติบโตของต้นอ่อน
การใช้ประโยชน์จากโครงสร้างต่าง ๆ ของผลและเมล็ด
อาหาร และ ผลิตภัณฑ์จากพืช
โครงสร้างของดอก
เกÿรตัวผู้ (Stamen)
กลีบดอก (Petal)
เกÿรตัวเมีย (Pistil)
กลีบเลี้ยง (Sepal)
นายกษิดิศ เปสิโต ม.5/10 เลขที่ 2
