Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลสตรีตั้งครรภ์ที่มีความผิดปกติ ของรกน้ำคร่ำ และความผิดปกติของทารก…
การพยาบาลสตรีตั้งครรภ์ที่มีความผิดปกติ
ของรกน้ำคร่ำ และความผิดปกติของทารก
ภาวะน้ำคร่ำผิดปกติ
Polydramnios/Oligohydramnios
ภาวะน้ำคร่ำมากผิดปกติ
หรือการตั้งครรภ์แฝดน้ำ
สาเหตุ
มารดา : โรคเบาหวานระหว่างตั้งครรภ์
ทารก : การกลืนของทารก ความผิดปกติของประสาท การอุดกั้นระบบทางเดินอาหาร ความพิการของทารกในครรภ์
2 ชนิด
Acute hydramnios
ตั้งแต่อายุครรภ์ 20-24 สัปดาห์ ปริมาณน้ำคร่ำเพิ่มอย่างรวดเร็วใน 2-3 วัน
chronic hydramnios
น้ำคร่ำจะค่อยๆเพิ่มขึ้น อาการจะคล้ายกับ Acute hydramnios
ผลต่อการตั้งครรภ์
ผลต่อมารดา : อึดอัด หายใจลำบาก ท้องอืด คลอดก่อนกำหนด ช็อกจากความดัน ตกเลือดหลังคลอด ติดเชื้อหลังคลอด
ผลต่อทารก : เสี่ยงภาวะพิการ เกิดภาวะ fetal distress ทารกอยู่ในท่าผิดปกติและไม่คงที่
อาารอาการแสดง
แน่นอึดอัด หายใจลำบาก เจ็บชายโครง บวมบริเวณเท้า
ขา และปากช่องคลอด น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น
การวินิจฉัย
การซักประวัติ
การตรวจร่างกาย
หน้าท้องขยายใหญ่ คลำหาส่วนต่างๆของทารก
ไม่ได้ยินเสียง FHSหรือได้ยินไม่ชัด
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
amniotic fluid index (AFI)
การดูแลรักษา
การเจาะดูดน้ำคร่ำออก รักษาด้วยยา prostaglandin synthetase inhibitors ขับประทานอาหารที่มีโปรตีนสูง ให้ยาขับปัสสาวะ ให้ยายับยั้งการหดรัดตัวของมดลูก เจาะถุงน้ำให้น้ำคร่ำไหลช้าที่สุด
การพยาบาล
ระยะตั้งครรภ์
ประเมินภาวะตั้งครรภ์ ดูแลบรรเทาอาการอึดอัดแน่นท้อง จัดท่านอนตะแคงซ้ายศีรษะสูง รับประทานอาหารย่อยง่ายครั้งน้อยๆบ่อยครั้ง ใส่เสื้อผ้าหลวมสบาย
ระยะคลอด
นอนพักบนเตียง ประเมินการหดรัดตัวของมดลูก ฟัง FHS ในระยะ latent ทุก 30 นาที
ภาวะน้ำคร่ำน้อย
oligohydramnios
สาเหตุ
ถุงน้ำคร่ำแตกก่อนกำหนด ภาวะผิดปกติระบบของไตและทางเดินปัสสาวะ
ความผิดปกติของโครโมโซม รกเสื่อมสภาพ ตั้งครรภ์เกินกำหนด ทารกเจริญเติบโตช้าในครรภ์
ผลกระทบต่อการตั้งครรภ์
ต่อมารดา : มีโอกาสผ่าตัดคลอด
ผลต่อทารก : คลอดก่อนกำหนด ภาวะปอดแฟบ Amniotic band syndrome ภาวะคับขัน ทารกเจริญเติบโตช้าในครรภ์
การวินิจฉัย
วัดโพรงน้ำคร่ำที่ลึกที่สุดในแนวดิ่ง (MVP)
วัดดัชนีน้ำคร่ำ (AFI) < 5 cm
การรักษา
เติมน้ำคร่ำ ดื่มน้ำมากๆ ประเมินภาวะความผิดปกติแต่กำเนิด และรักษา IUGR
การพยาบาล
อธิบายถึงสาเหตุ ดูแลให้ได้รับสารน้ำเข้าไปในถุงน้ำคร่ำ รับฟังปัญหา
ทารกในครรภ์เจริญเติบโตช้า
Intra Uterine Growth Restriction (IUGR)
สาเหตุ
มารดา : รูปร่างเล็ก น้ำหนักไม่เพิ่ม มีภาวะติดเชื้อ
โรคของมารดา อยู่พื้นที่สูง ตั้งครรภ์แฝด
ทารก : พิการแต่กำเนิดติดเชื้อในระยะตั้งครรภ์
ผิดปกติของโครโมโซม
2 ชนิด
Symmetrical IUGR
แบบได้สัดส่วน มีการเจริญเติบโต
ช้าทุกระบบของร่างกาย
Asymmetrical IUGR
เจริญเติบโตช้าแบบไม่ได้สัดส่วน การเจริญเติบโต
ของส่วนท้อง (AC) จะช้ากว่าส่วนศีรษะ (HC)
การวินิจฉัย
การซักประวัติ โรคประจำตัวของมารดา
การตรวจร่างกาย การตรวจครรภ์ ชั่งน้ำหนักของสตรีตั้งครรภ์
การตรวจด้วยคลื่นความถี่สูง AC, BPD, HC, FL
การพยาบาล
ระยะตั้งครรภ์ : แนะนำให้พักผ่อนมากๆ ให้นับลูกดิ้นทุกวัน ทำ NST
ระยะคลอด : ประเมินสุขภาพของทารกในครรภ์อย่างใกล้ชิด
การตั้งครรภ์ที่ทารกมีจำนวนมากกว่า 1 คน (Multiple/Twins pregnancy)
2 ชนิด
แฝดแท้
แฝดที่เกิดจากไข่ใบเดียว จะมีรูปร่าง หน้าตา เพศ
และลักษณะทางพันธุกรรมเหมือนกัน
แฝดเทียม
แฝดที่เกิดจากไข่คนละใบ
ผลต่อการตั้งครรภ์
มารดา
ระยะตั้งครรภ์ คลื่นไส้อาเจียนมาก มีภาวะโลหิตจาง ตกเลือดก่อนคลอด ความดันโลหิตสูง ไม่สุขสบายจากอาการปวดหลัง หายใจลำบาก เส้นเลือดขอด เสี่ยงต่อการแท้งสูง ถุงน้ำคร่ำแตกก่อนกำหนด แฝดน้ำ เบาหวานขณะตั้งครรภ์
ระยะคลอด กล้ามเนื้อมดลูกหดรัดตัวผิดปกติ รกลอกตัวก่อนกำหนด
ระยะหลังคลอด ตกเลือดหลังคลอด ติดเชื้อหลังคลอด เลี้ยงลูกด้วยนมมารดาอาจเกิดความยาดลำบาก
ทารก
การแท้ง ทารกตายในครรภ์ คลอดก่อนกำหนด ทารกเจริญเติบโตช้าในครรภ์ ทารกอยู่ท่าผิดปกติ ทารกขาดออกซิเจน Twin-twin transfusion syndrome (TTTS)
การวินิจฉัย
ซักประวัติ
การตรวจร่างกาย ขนาดของมดลูก คลำพบมี ballottement ของศีรษะ คลำได้ small part มากกว่าปกติ ฟังเสียงหัวใจทารกในครรภ์ได้ 2 แห่ง
การตรวจพิเศษ อัลตราซาวด์ ระดับฮอร์โมน estriol, HCG, HPL สูงกว่าปกติ ถ่ายภาพรังสีทางหน้าท้อง
การดูแลรักษา
วินิจฉัยให้ได้เร็วที่สุด ป้องกันการคลอดก่อนกำหนด ดูแลการเจริญเติบโตของทารกอย่างใกล้ชิด ป้องกันไม่ให้เกิดภาวะอันตรายต่อทารกในระยะคลอด
การพยาบาล
ระยะตั้งครรภ์ ดูแลให้ได้รับอาหาร เฝ้าระวังการเกิดภาวะโลหิตจาง ความดันโลหิตสูง งดมีเพศสัมพันธ์ ป้องกันการคลอดก่อนกำหนด
ระยะคลอด การคลอดทางช่องคลอดท่าหัว-ท่าหัว น้ำหนักทารกมากกว่า 1,500 กรัม การผ่าตัดคลอดี่ไม่ใช่หัว-หัวหรือไม่ใช่หัว- ไม่ใช่หัวหรือมีภาวะแทรกซ้อนต่างๆ ช่วยเหลือการคลอดของแฝดคนที่สอง การคลอดแฝดครรภ์แรกให้รีบ clamp สายสะดือทันที งดน้ำ งดอาหาร และให้สารน้ำ
ระยะหลังคลอด เฝ้าระวังการตกเลือดหลังคลอด ป้องกันการติดเชื้อ แนะนำการดูแลบุตร การเลี้ยงทารกด้วยนมมารดา
ทารกตายในครรภ์
(Fetal demise)
สาเหตุ
ด้านมารดา มีภาวะแทรกซ้อนขณะตั้งครรภ์ อายุมากกว่า 35 ปี ภาวะทางสูติกรรม ไม่มาฝากครรภ์ รกเกาะต่ำ ความผิดปกติของสายสะดือ ได้รับอุบัติเหตุ ยาหรือสารเสพติด
ด้านทารก พิการแต่กำเนิด เจริญเติบโตช้า มีการกดทับสายสะดือ
ด้านรก รกลอกตัวก่อนกำหนด ติดเชื้อโพรงมดลูก
การวินิจฉัย
ซักประวัติ
ตรวจร่างกาย น้ำหนักตัวของมารดา คลำยอดมดลูกไม่สัมพันธ์กับอายุครรภ์ ฟังเสียงหัวใจทารกไม่ได้ พบสิ่งคัดหลั่งสีน้ำตาลไหลออกทางช่องคลอด
ตรวจทางห้องปฏิบัติการโดยการ ultrasound ทารกไม่มีการเต้นของหัวใจ หักงอของกระดูกสันหลัง พบแก๊สในหัวใจ
ผลกระทบต่อสตรีตั้งครรภ์
ด้านร่างกาย มีโอกาสเกิดภาวะเลือดไม่แข็งตัว ภูมิคุ้มกันของร่างกายต่ำลง มีโอกาสติดเชื้อไวรัสและแบคทีเรียได้ง่ายขึ้น
ด้านจิตใจ เกิดความรู้สึกสูญเสีย ตกใจ ซึมเศร้า โทษตัวเอง
การรักษา
ไตรมาสแรก ทำการ dilatation and curettage หรือ suction curettage
ไตรมาสสอง เหน็บยา prostaglandin
ไตรมาสสามให้ oxytocin ปริมาณความเข้มข้นสูงทางหลอดเลือดดำ
การพยาบาล
ประคับประคองทางด้านจิตใจ แนะนำให้สามีและครอบครัวให้กำลังใจ ประเมินความต้องการสัมผัสกับทารกแรกคลอดที่เสียชีวิต ดูแลให้ได้รับการสิ้นสุดการตั้งครรภ์ ติดตามผลการตรวจเลือด รับยายับยั้งการหลั่งน้ำนม
ทารกพิการ (Fetal anormaly)
ความผิดปกติ
แบ่งเป็น 4 กลุ่ม
Malformation ความผิดปกติที่เกิดจากยีนและโครโมโซม
Disruption เป็นผลมาจากปัจจัยภายนอกเช่น
เชื้อโรค สารเคมี ยา การขาดเลือดมาเลี้ยงหรืออุบัติเหตุ
Deformation ความผิดปกติของรูปร่างของมดลูก การตั้งครรภ์แฝด ภาวะน้ำคร่ำน้อย
Dysplasia ผลมาจากความผิดปกติของการจัด
ระเบียบของเซลล์ที่จะเจริญไปเป็นเนื้อเยื่อ
การป้องกัน
ให้คำแนะนำปรึกษาทางพันธุศาสตร์ หลีกเลี่ยงการสัมผัส teratogen ตรวจวินิจฉัยก่อนคลอด
ปากแหว่งเพดานโหว่
สาเหตุ
กรรมพันธุ์ สิ่งแวดล้อมมารดาติดเชื้อหัดเยอรมันในช่วง
ตั้งครรภ์ 3 เดือนแรก ขาดวิตามินและสารโฟเลท สูบบุหรี่
อาการอาการแสดง
ไม่สามารถอมหัวนมหรือจุกนมได้สนิท สำลักน้ำนมขึ้นจมูกและเข้าช่องหูชั้นกลาง การได้ยินผิดปกติ ติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนต้น
การวินิจฉัย
พบตั้งแต่ทารกแรกเกิด อัลตร้าซาวน์ สามารถตรวจพบได้เมื่ออายุครรภ์ประมาณ 13-14 สัปดาห์
การพยาบาล
ดูแลด้านจิตใจ . ให้คำแนะนำเกี่ยวกับการดูแลทารกแรกเกิด ดูแลการให้นมแม่ ให้มารดานอนตะแคง ใช้ขวดนมพิเศษที่เป็นพลาสติกอ่อน ใช้ syringe ต่อกับท่อยางนิ่ม ป้อนบริเวณกระพุ่งแก้ม หลังการให้นมต้องไล่ลมทุก 15-30 นาที
ดาวน์ซินโดรม
สาเหตุ
มีโครโมโซมเกินไป 1 แท่ง คือโครโมโซมคู่ที่ 21 มี 3 แท่ง
อาการ
จมูกไม่มีสัน ใบหูเล็กอยู่ต่ำกว่าปกติ ศีรษะแบนกว้าง ท้ายทอยแบน ตายาวรี เฉียงออกด้านนอกและชี้ขึ้นบน ปากโค้งนูน ปากแคบและลิ้นคับปาก
การวินิจฉัย
ซักประวัติ ตรวจโครโมโซมโดยวิธี chorionic villus
การรักษา
รักษาแบบประคับประคอง
ทารกศีรษะบวมน้ำหรือ
ภาวะน้ำคั่งในโพรงสมอง
การวินิจฉัย
การซักประวัติ การติดเชื้อ การรับยา
การตรวจร่างกาย ตรวจหน้าท้อง
การตรวจพิเศษ เช่น skull X – ray, Ultrasound
การรักษา
ขณะตั้งครรภ์ อาการไม่รุนแรงแนะนำให้ติดตามการเปลี่ยนแปลง พิจารณายุติการตั้งครรภ์ รักษาด้วยการใส่ shunt ในครรภ์
การดูแลทารก
การพยาบาลทารกแรกเกิดโดยทั่วไป ให้การพยาบาลตามอาการ สังเกตอาการเปลี่ยนแปลง อธิบายให้บิดามารดาเข้าใจสภาพของทารก บันทึกอาการและการพยาบาล
ทารกศีรษะเล็ก
การวินิจฉัย
การซักประวัติ
อาการอาการแสดง
ผลการตรวจทางห้องทดลอง ได้แก่ Skull X-ray, Lumbar serologic test
การพยาบาล
ให้การพยาบาลทารกแรกเกิดโดยทั่วไป ให้การพยาบาลตามอาการและอาการแสดง สังเกตการณ์เปลี่ยนแปลงเกี่ยวกับระบบ Motor และ Mental retardation อธิบายให้บิดามารดาเข้าใจเกี่ยวกับสภาพของทารก บันทึอาการแลอาการแสดง
ภาวะหลอดประสาทไม่ปิด
สาเหตุ
Genetic factors
ความผิดปกติทางพันธุกรรม ความผิดปกติของโครโมโซมหรือยีน
Environmental factor
ปัจจัยภายนอก
folate deficiency
ให้ folate supplement ในรูปยาเดี่ยวหรือวิตามินรวม หรืออาจเสริมเข้าไปในอากหารประเภทแป้ง แนะนำให้บริโภคอาหารที่มี folate สูง
เยื่อหุ่มไขสันหลังยื่น
ชนิดกระดูกสันหลังโหว่
Spin bifida occulta
spina bifida cystica
มี 2 ชนิด
meningocele
myelomeningocele
การวินิจฉัย
อาการโดยตรง อาจพบ myelomeningocele sac
ยื่นออกจากด้านหลังของไขกระดูกสันหลัง
ซักประวัติ การได้รับยา ภาวะเบาหวานขณะตั้งครรภ์
อาการอาการแสดง มีก้อนสีแดงนุ่ม ตรงบริเวณช่องต่อระหว่างกระดูกของกระดูกสันหลัง
การรักษา
Spin bifida occulta ไม่จำเป็นต้องรักษา
spina bifida cystica ผ่าตัดปิดซ่อมแซม
การพยาบาล
ให้ folic acid
ให้การพยาบาลตามอาการ สังเกตการเปลี่ยนแปลง บันทึกอาการและการพยาบาล
ระยะตั้งครรภ์ ตรวจสอบความพิการของทารกในครรภ์ ดูแลด้านจิตใจ
ระยะคลอด สิ้นสุดการตั้งครรภ์ตามแผนการรักษา ประเมินสุขภาพทารกในครรภ์
ระยะหลังคลอด ประเมินความต้องการการสัมผัสทารก ประคับประคองทางด้านจิตใจ