Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
IBD (Inflammatory Bowel Disease) - Coggle Diagram
IBD (Inflammatory Bowel Disease)
Medicatie
Mesalazine
Corticosteroïden
Biologicals
Immunosuppresiva
Ziekte van Crohn
Chronische ontsteking van de darmwand. Kan in het gehele maag-darmkanaal voorkomen. Ziekte kent perioden van remissie en exacerbatie.
Meestal aan eind ileum, begin colon en soms eind rectum.
Klachten
Buikpijn (rechts in buik), diarree (met bloed en slijm), krampen, rommelingen, anorexie, obstipatie, vermagering, anemie, deficiënties en koorts.
Behandeling
Remissie-inductiefase: de actieve ziekte wordt in remissie gebracht met medicatie of chirurgie. Duurt 8-12 weken.
Onderhoudsfase: de remissie wordt getracht te behouden en hernieuwde ziekteactiviteit te voorkomen. Ontstekingsremmers, immuunmodulerende medicatie en biologicals.
Chirurgie noodzakelijk om ernstig aangetaste gedeelten van de darm, vernauwingen en fistels te verwijderen. Opereren is niet curatief.
Dieetadviezen
Remissie
Richtlijnen goede voeding
Bij gewichtsverlies: energie- en eiwitverrijkt
Voorkomende suppletie: B12-injectie na ileumresectie
Foliumzuur >1 mg
Bij gebruik >7,5 mg corticosteroïden: 1500 mg calcium en 800 IE vitamine D
Bij diarree: Na, K, Mg, Fe en Zn suppletie
Exacerbatie
Energie- en eiwitverrijkt
Vocht: min. 1,5L + verliezen via defecatie
Voorkomende suppletie: B12-injectie na ileumresectie
Bij gebruik >7,5 mg corticosteroïden: 1500 mg calcium en 800 IE vitamine D
Foliumzuur >1 mg
Bij steatorroe en ontbreken ileum: aandacht voor calcium + vetoplosbare vitaminen
Aangedane deel bestaat uit losse delen. Op meerdere plekken in darm ontstekingen.
Complicaties
Osteoporose, vitamine D-deficiëntie, groeiachterstand, vertraagde menarche (menstruatie), secundaire amenorroe, anemie, amyloïdose, gal- en nierstenen en trombo-embolieën
Colitis Ulcerosa
Ontstoken dikke darm met zweren.
In de dikke darm (vanaf het einde van het maag-darmstelsel). Vanaf rectum naar binnen. Hierbij wordt de mucosa (slijmvlies) aangedaan. Aangedane deel bestaat uit één deel.
Oorzaak onbekend. Genetische aanleg en auto-immuunreactie spelen een rol.
Symptomen
Buiten maag-darmstelsel
artritis (ontsteking gewrichten
Oogafwijking
Huidafwijking
Lever/galafwijking
Diarree (met bloed en slijm), buikpijn (linksonder in buik), incontinentie, pijn bij ontlasting, afvallen, vermoeidheid, koorts en anemie
Complicaties
Toxisch megafoon: waarbij de dikke darm enorm opzet omdat de spierspanning wegvalt.
Op lange termijn vernauwing van de darm --> darmkanker >8 jaar na diagnose.
Dieetadviezen
Remissie
Richtlijnen goede voeding
Bij ondervoeding/gewichtsverlies: energie- en eiwitverrijkt
Exacerbatie
energie- en eiwitverrijkt (1-1,5 gram/kg)
Bij gebruik >7,5 mg corticosteroïden: 1500 mg calcium en 800 IE vitamine D
Bij diarree: Na, K, Mg, Fe en Zn suppletie
Pancolitis: vocht- en natriumverrijkt
Bij toxisch megafoon: TPV
Proctitis: vezel- en vochtverrijkt
Medicatie
Ontstekingsremmer: aminosalisatie (mesalazine)
Corticosteroïden: budesonide of prednison
Sterke ontstekingsremmers: azathioprine en cyclosporine
Biologicals: infliximab of adalimumab
Colectomie: dikke darm verwijderen
Risicoprofiel
Zowel erfelijke als omgevingsfactoren spelen een rol.
Roken vermindert het risico op Colitis
Stoppen met roken verhoogt risico op Colitis
Roken verhoogt het risico op Crohn met een negatief effect op het verloop van de ziekte.
Dieetkenmerken malabsorptie
Semi-elementaire en/of oligomers voeding
Toevoeging extra NaCl
Zouttoediening bij veel zoutverlies
Vet verspreiden en evt. MCT-vet
Vitamine B1, B2, B5, B6, B8, B11, B12 en C zijn in water oplosbaar.
Dunne darm bestaat uit ileum (kronkeldarm), jejenum (nuchtere darm), duodenum (12-vingerige darm)
Functie dunne darm
Voortbeweging door peristaltiek
Uitscheiding darmsap
Voltooiing vertering kh+vet+eiwit
Bescherming door losse lymfefollikels
Uitscheiding hormonen cholecystokinine en secretie
Absorptie van voedingsstoffen
4 tot 8 meter
Functie sphincter (sluitspier) is een lichaamsopening die in staat is om te sluiten. Sluitspieren zijn te vinden op specifieke plaatsen door het spijsverteringskanaal en reguleren de stroom van voedseldeeltjes.
Diarree
Functie colon is water opnemen, doordat colon is beschadigd blijft er meer water in de ontlasting zitten.
Vanwege wonden is er bloedbijmenging bij ontlasting.
Productie van een te volumineuze ontlasting die meer vocht en zout bevat.
Frequentie van 4 of meer keer per dag, minder gevormde consistentie en totale productie van > 250 gram.
Chronische diarree duurt langer dan 3 a 4 weken.
Dieetadvies
Vochtverrijking: > 2 liter
30-40 gram vezels
Lactosebeperking indien lactose klachten geeft
Na, K, Mg, Fe en Zn suppletie
Middelen tegen diarree
anticholinergica
difenoxylaat
loperamide
geurloze opiumtinctuur
codeïne
Dieet bij nierstenen
Min. 2 liter vocht per dag
oxaalzuurbeperking bij recidiverende nierstenen
Calprotectine is een eiwit dat mineralen bindt. bij een ontsteking is dit eiwit verhoogd. Normaalwaarde is 50 µg/dag
Labuitslagen
Defecatie
vet, galzouten, Na/K, Mg, calprotectine, lactoferrine, volume
Urine
osmose, Na/K, Mg
Serum
bezinkingssnelheid, CRP, albumine, trombocyten, leukocytendifferentiatie, hemoglobine, elektrolyten, calcium, zink, vitamine A/D/E/K/B11/B12, INR