Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลงานอนามัยสิ่งแวดล้อม - Coggle Diagram

- - - - 1. สิ่งแวดล้อมด้านกายภาพ (Physical environment)
      - 2.สิ่งแวดล้อมด้านเคมี (Chemical environment)
      - 3. สิ่งแวดล้อมด้านชีวภาพ (Biological environment)
      - 4. สิ่งแวดล้อมด้านสังคม (Social environment)
- - - - 2.1 กลุ่มทรัพยากรชีวกายภาพ (Bio-physical Resources)
        เช่น การเกษตรกรรม อุตสาหกรรม การประมง การพลังงาน เขื่อน ไปจนถึงทรัพยากรที่เกิดขึ้นเพื่อการยกระดับคุณภาพชีวิต เช่น การประปา การสื่อสารโทรคมนาคม การคมนาคม การท่องเที่ยว
      - 2.2 กลุ่มทรัพยากรเศรษฐสังคม (Socio-economic resources)
        เช่น วัฒนธรรม ประเพณี ความเชื่อ ศาสนา กฎหมาย เศรษฐกิจ การเมือง การปกครอง การศึกษา การสาธารณสุข ฯลฯ
- - - - 2) สร้างเสริมสุขภาพของประชาชน ท้าให้ประชาชนได้อยู่ในสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อการมีสุขภาพที่ดี
        
        3) สร้างสุนทรียภาพและความเจริญในชุมชน การจัดการสิ่งแวดล้อมที่ดีจะท้าให้ชุมชนสะอาด เรียบร้อยสวยงาม ดูแล้วสบายตา สบายใจ รวมทั้งสามารถส่งเสริมให้เกิดการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ได้
        
        4) ส่งเสริมเศรษฐกิจของชุมชน การจัดสิ่งแวดล้อมที่ประสบผลสำเร็จสามารถลดอัตราการป่วยและอัตราตายของประชาชนได้ จึงสามารถลดค่าใช้จ่ายในการดูแลผู้ป่วย การจัดการสิ่งแวดล้อมที่ดียังสามารถเพิ่มผลผลิตให้แก่ชุมชน เช่น การจัดการเรื่องน้้าในชุมชนให้สะอาดท้าให้ประชาชนสามารถใช้น้ำในการเกษตรได้
  - - - แบ่งออกเป็น 4 กลุ่ม
        
        มลพิษทางน้ำ
        
        สาเหตุ
        
        1) น้้าเสียจากชุมชน เกิดจากกิจกรรมการใช้น้าในชีวิตประจ้าวัน การช้าระร่างกาย การขับถ่าย การปรุงอาหาร การซักล้าง น้้าเสียเหล่านี้มักมี และจุลินทรีย์โคลิฟอร์มปนเปื้อนเป็นส่วนใหญ่
        
        2) น้้าเสียจากอุตสาหกรรม เกิดจากกระบวนการผลิตต่างๆ มักปนเป็น เคมีและโลหะหนัก
        
        3) น้้าเสียจากเกษตรกรรม มักปนเปื้อนด้วยมูลสัตว์และสารเคมีก้าจัดศัตรูพืช
        
        1 more item...
        
        ผลกระทบต่อสุขภาพจากมลพิษทางน้้า 4 ประเภท
        
        1. โรคหรือความเจ็บป่วยที่มีน้ำเป็นสื่อในการแพร่กระจาย (Waterborne disease เกิดจากการดื่มน้ำที่ปนเปื้อนด้วยเชื่อโรคประเภทต่างๆ ตลอดจนสารเคมี โลหะหนักรวะ การปรุงอาหารโดยใช้น้ำไม่สะอาดที่ปนเปื้อนด้วยเชื้อโรคและสารเคมี เป็นสาเหตุให้ โรคอุจจาระร่วง บิด ไทฟอยด์ ตับอักเสบเอ
        
        2. โรคหรือความเจ็บป่วยอันเนื่องมาจากการขาดแคลนน้ำสะอาด (Water-wat504 diseases) การใช้น้ำที่ไม่สะอาดในการช้าระล้างท้าความสะอาดร่างกาย เสื้อผ้า และ เครื่องนุ่งห่ม เป็นสาเหตุของโรคติดเชื้อตามเยื่อบุตา ผิวหนัง เช่น ริดสีดวงตา หิด แผล ยื่น คันตามผิวหนัง
        
        1 more item...
        
        3. โรคหรือความเจ็บป่วยอันเนื่องมาจากเชื้อโรคหรือสัตว์น้าโรคที่มีวงจรชีวิต อาศัยอยู่ในน้ำ (Water-based diseases) ที่สำคัญคือ พยาธิใบไม้ในตับ พยาธิใบไม้ในเลือด
        
        มลพิษทางอากาศ
        
        ผลกระทบต่อสุขภาพจากมลพิษอากาศ
        
        1. ฝุ่นละออง ฝุ่นที่มีขนาดใหญ่มากกว่า 10 ไมครอนจะถูกกรองออกโดยระบบ ทางเดินหายใจส่วนบนส่วนฝุ่นที่มีขนาดเล็กกว่า 10 ไมครอน จะรอดจากการกรองเข้าไป ถึงปอดได้ ฝุ่นที่มีขนาดเล็กกว่า 2.5ไมครอนสามารถเข้าไปถึงถุงลมปอด ฝุ่นละออง ขนาดเล็กท้าให้เกิดการระคายเคืองและมีผลให้เกิดโรคในระบบทางเดินหายใจ หากองค์ ประกอบในฝุ่นเป็นโลหะหนัก เช่น ซิลิกา แอสเบสตอสจะทำให้เป็นโรคปอดชนิดต่าง ๆ รวมทั้งมะเร็งปอด
        
        2. ก๊าซไนโตรเจนไดออกไซด์ (NO3) เนื่องจากก๊าซชนิดนี้ละลายน้ำได้น้อย เมื่อ บุคคลรับสัมผัสมักเกิดอาการระคายเคืองต่อระบบทางเดินหายใจส่วนบนได้น้อย แต่จะมี ผลต่อระบบทางเดินหายใจส่วนล่างท้าให้เกิดการระคายเคืองในถุงลมปอด ส่วนผลเรื้อรัง ท้าให้หลอดลมอักเสบเรื้อรัง
        
        3. ก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ (SO2) ก๊าซชนิดนี้ละลายน้ำได้และเกิดเป็นกรดซัลฟิวริก ท้าให้ผู้สัมผัสมีอาการระคายเคืองตาและระคายระบบทางเดินหายใจส่วนบนอย่างรุนแรง ส่วนผลเรื้อรังท้าให้เกิดโรคหลอดลมอักเสบเรื้อรัง ผู้ป่วยโรคหอบหืดหากได้รับสัมผัสจะมี อาการรุนแรงขึ้น
        
        1 more item...
        
        ขยะและของเสียอันตราย
        
        ผลกระทบต่อสุขภาพจากการก้าจัดของเสียที่ไม่มีประสิทธิภาพ
        
        1.การแพร่กระจายของเชื้อโรคและสัตว์ที่เป็นพาหนะ เช่น หนู แมลงสาบ แมลงวัน สัตว์เหล่านี้มักก่อให้เกิดโรคที่เป็นปัญหาทางสาธารณสุข เช่น อุจจาระร่วง อหิวาตกโรค
        
        2. น้ำเสียจากกองขยะมูลฝอย (Leachate) มีความสกปรกสูงและมีสภาพเป็น จะมีทั้งสารอินทรีย์ สารอนินทรีย์ เชื้อโรค และโลหะหนักต่างๆ หากน้ำจากขยะมูลฝอยรั่วไหลปนเปื้อนสู่สิ่งแวดล้อม จะเป็นผลให้เกิดอันตรายและเกิดมลพิษในสิ่งแวดล้อม เช่น น้ำเสียชึมลงสู่แหล่งน้ำใต้ดินจะเกิดปัญหาต่อสุขภาพอนามัยของประชาชนที่ใช้น้ำในการอุปโภค บริโภค หากน้ำเสียไหลลงสู่แหล่งน้ำจะส่งผลกระทบต่อพืชและสัตว์น้ำ
        
        3. ขยะมูลฝอยก่อให้เกิดมลพิษในอากาศ ขยะมูลฝอยที่มีการทับถมจะเกิดการ ย่อยสลายโดยจุลินทรีย์ทำให้เกิดก๊าซต่างๆที่เป็นอันตรายต่อสิ่งแวดล้อม เช่น มีเทน คาร์บอนไดออกไซด์ และไฮโดรเจนซัลไฟด์ (ก๊าซไข่เน่า) นอกจากนี้ ฝุ่นและไอละอองจาก กองขยะมูลฝอยยังก่อให้เกิดปัญหาในระบบทางเดินหายใจ และโรคผิวหนังอื่นๆได้
        
        1 more item...
        
        มลพิษทางดิน
        
        ปัญหามลพิษทางดินสามารถจ้าแนก ได้ 3 ลักษณะ
        
        ดินเป็นมลสารที่ก่อให้เกิดปัญหามลพิษ มลสาร (Pollutant) ที่อยู่ในดินบางอย่างสามารถสลายตัวได้โดยอาศัยจุลินทรีย์ในดิน ในขณะที่บางส่วนยังคงค้างอยู่ในดินเป็นระยะเวลานาน ส่วนประกอบในดินเป็นตัวกำหนดความรุนแรงของปัญหามลพิษทางดิน หากส่วนประกอบของดินมีเชื้อโรค สารกำจัดศัตรูพืช หรือสารพิษอื่นๆ เมื่อดินเหล่านี้ถูกพัดไปในอากาศหรือแหล่งน้ำ จะท้าให้อากาศหรือแหล่งน้ำเกิดการปนเปื้อนสารมลพิษตามไปด้วย
        
        ดินเป็นแหล่งรองรับสารพิษ ดินท้าหน้าที่ดูดซับสารพิษหรือโลหะหนักจากอากาศ จากน้ำที่ใช้ในอุตสาหกรรมหรือกิจกรรมในชีวิตประจ้าวันของมนุษย์ เนื่องด้วยดินมีคุณสมบัติ ที่มีประจุจึงสามารถดูดซับสารเคมีหรือสารพิษที่มีประจุได้ ท้าให้สารพิษหรือโลหะลดความเป็นพิษลงหรือไม่เกิดสารใหม่ที่มีความเป็นพิษรวมถึงจุลินทรีย์ในดินยังสามารถสร้างกลไกที่ลดความเป็นพิษของสารพิษและโลหะหนักได้ด้วย แต่หากดินต้องรับมลสารมากเกินไป โดยเฉพาะมลสารที่ย่อยสลายไม่ได้หรือต้องใช้ระยะเวลาที่ยาวนานในการย่อยสลาย เช่นพลาสติก โฟม ก็จะท้าให้เกิดปัญหามลพิษทางดินขึ้น มีผลท้าให้ความ สามารถของดินที่จะเป็นแหล่งธาตุอาหารลดลง ผลผลิตที่ได้ก็อาจจะลดลง หรือผลผลิตที่ได้อาจไม่เหมาะแก่การบริโภคเนื่องจากมีสารพิษสะสมเกินกว่าระดับปลอดภัยต่อสุขภาพของมนุษย์
        
        ดินเป็นพิษ เป็นสภาวะที่ดินไม่สามารถท้าหน้าที่รองรับของเสียและสารพิษต่างๆ โดยวิธีการดูดซับไว้ที่อนุภาคของดินได้ ปัญหาที่เกิดจากดินเป็นพิษมีทั้งปัญหาทางตรง และทางอ้อม เช่น มีการเปลี่ยนแปลงของจุลินทรีย์ในดิน ความสามารถในการย่อยสลายของจุลินทรีย์เปลี่ยนแปลงไป พืชที่ปลูกบนพื้นดินที่เป็นพิษจะมีปัญหาเรื่องคุณภาพของพืช โดยพืชจะดูดดึงสารพิษบางชนิดไปสะสมไว้ที่ส่วนต่างๆ เมื่อมนุษย์หรือสัตว์นำมาบริโภคก็ จะมีปัญหาด้านสุขภาพ ปริมาณผลผลิตทางการเกษตรลดลง เนื่องจากสารพิษบางชนิดก่อให้เกิดสภาวะหรือเงื่อนไขที่พืชไม่สามารถดูดธาตุอาหารพืชจากดินได้
- - - - 1. Community involvement เป็นผู้ชักนำ กระตุ้น สนับสนุน หรือเป็นสื่อกลาง ประสานงาน จัดประชุม ให้ชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมในการพัฒนาแก้ไขปัญหา หรือตัดสินใจในการกระท้า หรือกิจกรรมใดๆ ที่จะมีผลกระทบต่อชุมชนส่วนรวม “empowering them to act as their own advocates” เช่น การท้าประชาพิจารณ์เรื่องการสร้างโรงงานอุตสาหกรรม เหมือง ฝาย หรือ เขื่อน ในพื้นที่ของชุมชน อย่างไรก็ดีผู้การท้าหน้าที่เป็นสื่อกลาง ต้องระมัดระวังควบคุมอารมณ์ความรู้สึกที่รุนแรงของชุมชน ที่อาจเกิดขึ้นขณะประชุม
        
        2. Individual and population risk assessment เป็นผู้ประเมินความเสี่ยงของ บุคคลครอบครัว และชุมชน โดยใช้กระบวนการพยาบาลในการติดตามสอบสวนหา สาเหตุการเกิดโรคอันมีสาเหตุจากสิ่งแวดล้อม เช่น โรคฉี่หนู โรคไข้เลือดออก วัณโรค โรคระบบทางเดินหายใจอันมีสาเหตุจากมลพิษอากาศและโรคพิษจากโลหะหนัก เป็นต้น รวมทั้งหาแนวทางในการให้การช่วยเหลือดูแล แก้ไข หรือส่งต่อ ซึ่งในบทบาทนี้พยาบาล ต้องเป็นผู้อุทิศตน (advocacy) ทั้งต่อบุคคล และชุมชน และรวมทั้งศึกษาวิจัย(researcher) เพื่อหาสาเหตุและควบคุมปัจจัยอันตรายในสิ่งแวดล้อมที่ก่อให้เกิดปัญหาสุขภาพ
        
        3. Risk Communication เป็นผู้สื่อสารความเสี่ยง โดยการให้ข้อมูลหรือท้าความ เข้าใจแก่บุคคลครอบครัว และชุมชน ถึงปัจจัยอันตรายในสิ่งแวดล้อมที่มีต่อสุขภาพของ มนุษย์ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างความเข้าใจที่ถูกต้อง ลดความหวาดกลัว และเพื่อ แก้ไขหรือปรับปรุงสภาพแวดล้อมให้มีความปลอดภัยมากขึ้น “Given the right information to the right people at the right time"