Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
แนวคิด หลักการการพยาบาลผู้ป่วยภาวะฉุกเฉิน และสาธารณภัย, ภาพหน้าจอ (43),…
แนวคิด หลักการการพยาบาลผู้ป่วยภาวะฉุกเฉิน และสาธารณภัย
แนวคิด หลักการพยาบาลผู้ป่วยภาวะฉุกเฉิน
เพื่อให้ผู้ที่มีภาวะเจ็บป่วยด้วยภาวะฉุกเฉินรอดชีวิต มีความพิการ
น้อยที่สุด และสามารถกลับไปใช้ชีวิตตามปกต
ผู้ป่วยที่มีภาวะเจ็บป่วยด้วยภาวะฉุกเฉินจึงหมายรวมถึงผู้ป่วยมีภาวะเจ็บป่วยวิกฤต
เป็นผู้ที่กำลังประสบภาวะคุกคามต่อชีวิตทางด้านร่างกาย
(Life-threatening)
แนวคิดหลักของรูปแบบการแพทย์ฉุกเฉิน
Franco-German Model
(FGM)
“Stay and Stabilize” นำบริการโรงพยาบาลมาหา
ผู้ป่วย
ผู้ป่ววยส่วนใหญ่ได้รับการรับ
การรักษา ณ จุดเกิดเหตุ
ลำเลียงผู้ป่ววยส่งหน่วยเฉพาะ
ทาง
แพทย์ให้การดูแลโดยมีทีม
เวชกิจฉุกเฉินช่วย
Anglo-American Model
(AAM)
“Scoop and run” นำผู้ป่วยไปยังโรงพยาบาลให้
เร็วที่สุด
ผู้ป่ววยส่วนใหญ่ด้รับการ
นำส่งไปยังโรงพยาบาล
ลำเลียงผู้ป่วยส่งตรงห้องฉุกเฉิน
ทีมเวชกิจฉุกเฉินให้การดูแล
โดยมีแพทย์กำกับ
ความหมาย
อุบัติเหตุ (Accident)
อุบัติการณ์ซึ่งเกิดขึ้น โดยไม่คาดหมายมาก่อน
อุบัติเหตุมีขนาดใหญ่ เรียกว่า Disaster
ผู้ป่วยภาวะฉุกเฉิน
ผู้ที่ทีอาการหนักรุนแรงต้องการการดูแลจากเจ้าหน้าที่ที่มีความชำนาญ
เฉพาะทาง
มีลักษณะทางคลินิก ดังนี้
คลำชีพจรไม่ได้ หรือชีพจรช้ากว่า 40 หรือเร็วกว่า 30 ครั้ง/นาที
ความดันโลหิต Systolic ต่ำกว่า 80 มม.ปรอท
หยุดหายใจ หายใจช้ากว่า 10 ครั้งต่อนาที
ตกเลือดเลือดออกมากซีดมาก
ไม่รู้สึกตัว ชัก เป็นอัมพาต
เจ็บปวดทุรนทุรายกระสับกระส่าย
มือเท้าซีดเย็น เหงื่อออกมาก
อุณหภูมิของร่างกายต่ำกว่า 35 เซลเซียส หรือสูงกว่า 40 เซลเซียส
การเจ็บป่วยวิกฤต
Critical Care
จะนำมาใช้ในผู้ป่วยอาการเพียบหนัก มีอาการรุนแรง หรือขั้นฉุกเฉิน มีอันตราย
เพื่อดำรงรักษาชีวิต
Crisis care
จะนำมาใช้ในสถานการณ์คับขัน เป็นจุดวิกฤตของการเป็นโรค ทำให้มี
อาการดีขึ้น
เพื่อช่วยชีวิตผู้ป่วยการรักษา
ผู้บาดเจ็บจากสาธารณภัย
กลุ่มอาการหนัก ต้องหามนอนหรือนั่งมาอาการแสดงยังคลุมเครือต้องใช้การตรวจอย่างละเอียด
กลุ่มอาการหนักมาก หรือสาหัสต้องการการรักษาโดยด่วนหรือช่วยชีวิตทันที
กลุ่มอาการไม่รุนแรง หากผู้ป่วยเดินได้อาจถือว่าอาการไม่หนัก
การเจ็บปgวยฉุกเฉิน
การเจ็บป่วยที่เกิดขึ้นอย่างกะทันหัน จำเป็นต่องดำเนินการช่วยเหลือ และ
การดูแลรักษาทันที
การประเมินสภาพร่างกายผู้ป่วยที่ได้รับบาดเจ็บอย่างละเอียด (Secondary Survey)
History
Past illness/ Pregnancy การเจ็บป่วยในอดีตและการตั้งครรภ์
Last meal เวลาที่รับประทานอาหารครั้งล่าสุด
Medication ยาที่ใช7ในปัจจุบัน
Event/ Environment related to injury
Allergies ประวัติการแพ7ยา สารเคมีหรือวัตถุต่างๆ
Physical Examination
Cervical spine and Neck
Chest
Facial
Abdomen
Head
Musculoskeletal and Peripheral vascular assessment
Pelvic fracture
Neurological system
Reevaluation
Trauma life support
ระบบการดูแลผู้บาดเจ็บ (Trauma care system)
การดูแลในระยะก่อนถึงโรงพยาบาล (Prehospital care)
คำนึงถึงความปลอดภัยของ
สิ่งแวดล้อมเป็นอันดับแรก (scene safety)
การดูแลในระยะที่อยู่โรงพยาบาล (Hospital care)
การดูแลรักษาในโรงพยาบาลตั้งแต่การ
คัดแยก ระบบทางด่วนฉุกเฉิน การวินิจฉัย การรักษาตามความเร่งด่วน
การเข้าถึงหรือรับรู้ว่ามีเหตุเกิดขึ้น (Access)
การเข้าถึงช่องทางสำหรับการติดต่อในการแจ้ง
เมื่อมีเหตุเกิดขึ้น
การฟื้นฟูสภาพ และการส่งต่อ (Rehabilitation & transfer)
การดูแลต่อเนื่องในรายที่พบ
ปัญหาหรือต้องได้รับการฟื้นฟู
การดูแลผู้บาดเจ็บขั้นต้น
. Resuscitation
การช่วยเหลือเพื่อให้ผู้ป่วยพ้นภาวะวิกฤตที่อาจทำให้เสียชีวิตได้
การประเมินผู้ป่วยที่ได้รับบาดเจ็บเบื้องต้น (Primary Survey)
Circulation with hemorrhagic control
Disability (Neurologic Status)
Breathing and ventilation
Exposure / environmental control
Airway maintenance with cervical spine protection
Secondary survey
เปfนการตรวจร่างกายอย่างละเอียดหลังจากผู้ป่วยพ้นภาวะวิกฤตแล้ว
Definitive care
เป็นการรักษาหลังจากผู้ป่วยได้รับการวินิจฉัยเบื้องต้นแล้ว
Primary survey ขั้นตอนและวิธีการ
Airway maintenance with cervical spine protection
การประเมิน Airway เพื่อหาอาการที่เกิดจากทางเดินหายใจอุดกั้น (Airway obstruction)
การหาสิ่งแปลกปลอมในทางเดินหายใจ
ผู้ที่ทำการประเมิน Primary Survey สามารถประเมิน A อย่างรวดเร็วโดยการแนะนำตนเอง
เปิดทางเดินหายใจให้โล่งโดยใช้วิธีการ Head-tilt Chin-lift, กรณีผู้ป่วยที่สงสัยหรือได้รับอุบัติเหตุ
ควรมีการประเมินซ้ำเป็นระยะ เนื่องจากผู้ป่วย mild head injury บางรายอาจอยู่ในช่วง lucid interval อาจเกิดอาการรุนแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้
ผู้ป่วยที่มีการบาดเจ็บศีรษะ
การบาดเจ็บคอ ผู้ป่วย Maxillofacial injury
ควรป้องกันการเคลื่อนไหวของ cervical spine
ประคับประคองไม่ให้มี Hyperextension หรือ Hyperflexion หรือ rotating ของคอ
ป้องกันการบาดเจ็บของ Spinal cord โดยการใส่ Cervical collar หรือใช้หมอนทรายวางที่สองข้างของศีรษะไว้ตลอดเวลา
Breathing and Ventilation
การดูแลควรเปิดให้เห็นบริเวณคอและทรวงอกเพื่อประเมินตำแหน่งของ
หลอดลม
การช่วยหายใจและการระบายอากาศเพื่อให้มีการแลกเปลี่ยนอากาศ เพื่อให้ได้ออกซิเจนและขับคาร์บอนไดออกไซด์
ประเมินจาก
ดูการเคลื่อนไหวบริเวณทรวงอก
คลำ การเคาะเพื่อตรวจหาการบาดเจ็บ
การเปิดดูร่องรอยบาดแผลที่บริเวณทรวงอก
ฟัง Breath sound ทั้งสองข้าง
Circulation and Hemorrhage control
เป็นการประเมินในระบบไหลเวียนและการห้ามเลือด
ประเมินจากสัญญาณชีพ ระดับความรู้สึกตัว
สีผิว อุณหภูมิ รวมถึงปริมาณเลือดที่ออกจากบาดแผล
อาการทางระบบประสาท
ระดับความรู้สึกตัวเปลี่ยนแปลง
ผิวหนัง
มีผิวหนังเย็น ชื้น เหงื่อออกมาก cyanosis ยกเว้น septic shock ที่ผิวหนังจะอุ่น
หัวใจและหลอดเลือด
ระบบหายใจ
หายใจเร็ว และไม่สม่ำเสมอ จาก Acidosis respiration
ระบบทางเดินปัสสาวะ
ระยะแรกปัสสาวะจะลดลงเหลือ 30-50 ml./hr. และ 40 ml./hr.
ระบบทางเดินอาหาร
กระหายน้ำ น้ำลายน้อยลง ท้องอืด คลื่นไส้ อาเจียน ลำไส้บวม และ
ไม่ได้ยิน bowel sound
ภาวะกรดด่างของร่างกาย
จะเกิดการเผาผลาญแบบ anaerobic metabolism จนเกิดภาวะ
acidosis metabolic ผู้ป่วยจะมีอาการซึม อ่อนเพลีย งุนงง สับสน
ไม่รูสึกตัว หายใจแบบ Kussmaual
การจัดระดับความรุนแรงของสาธารณภัยทางสาธารณสุข
ความรุนแรงระดับที่ 2
สาธารณภัยขนาดกลาง หน่วยงานสาธารณสุขระดับอำเภอไม่สามารถจัดการได้ ต้องอาศัยความช่วยเหลือจากสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดในการจัดการเข้าระงับภัย
ความรุนแรงระดับที่ 3
สาธารณภัยขนาดใหญ่ ที่มีผลกระทบรุนแรงกว้างขวาง หรือสาธารณภัยที่
จำเปfนต้องอาศัยผู้เชี่ยวชาญหรืออุปกรณ์พิเศษ
ความรุนแรงระดับที่ 1
สาธารณภัยที่เกิดขึ้นทั่วไปหรือมีขนาดเล็ก ซึ่งสำนักงานสาธารณสุขในระดับอำเภอสามารถจัดการได7ตามลำพัง
ความรุนแรงระดับที่ 4
สาธารณภัยขนาดใหญ่ ที่มีผลกระทบรุนแรงยิ่ง
อุบัติภัย
ภัย (Hazard)
เหตุการณ์หรือปรากฏการณ์ใดๆที่สามารถที่ทำให้เกิดอันตรายต;อชีวิต
ความเสียหายต่อทรัพย์สินความเป็นอยู่ และสิ่งแวดล้อม
อุบัติเหตุกลุ่มชน/อุบัติภัยหมู่ (MASS CASSUALTIES)
มีการทำลายของทรัพย์สินหรือสิ่งแวดล้อม
ทรัพยากรที่มีอยู่ในภาวะปกติไม;เพียงพอที่จะนำมาใช้ควบคู่สถานการณ์
เกิดการบาดเจ็บหรือการเจ็บป่วยของประชาชนจำนวนมาก
ระบบและกลไกปกติของสังคมถูกทำลายหรือไม่เพียงพอที่จะควบคุมสถานการณ์ได้
ประเภทของอุบัติภัยหมู่แบ่งตามขีดความสามารถของสถานพยาบาล
Multiple casualties
ทั้งจำนวนและความรุนแรงของผู้ป่วยไม่เกินขีดความสามารถของ
โรงพยาบาล
Mass casualties
ทั้งจำนวนและความรุนแรงของผู้ป่วยเกินขีดความสามารถของโรงพยาบาลและทีมผู้รักษา
หลักการพยาบาลสาธารณภัย
การเตรียมความพร้อม (Preparedness)
การตอบโต้เหตุการณ์ฉุกเฉิน (Response)
การบรรเทาภัย (Mitigation)
การควบคุมยับยั้งโรคและภัยอันตรายที่อาจเกิดขึ้น ต้องจัดให้มีระบบเฝ้าระวังภายใน 5 วันหลังภัยพิบัติ
การบูรณะฟื้นฟู (Recovery) เป็นระยะสุดท้ายในการจัดการภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข
พยาบาลสาธารณภัย
พยาบาลกับการจัดการสาธารณภัย
เพื่อป้องกันหรือ ลดความสูญเสียที่จะเกิดกับชีวิตและทรัพย์สิน
หลักการบริหารจัดการในที่เกิดเหตุและรักษาผู้บาดเจ็บ
S – Safety and Security
A – Assess Hazards
I - Incident command
S – Support
D – Detection
T – Triage/Treatment
E – Evacuation
R – Recovery
ลักษณะของการปฏิบัติการพยาบาลในสถานการณะสาธารณภัย
นำความรู้และทักษะทางการพยาบาลนมาประยุกต์ใช้ใน
สถานการณะภัยพิบัติ ทั้งในระยะก่อนเกิดภัย ขณะเกิดภัย และหลังเกิดภัย
การปฏิบัติการพยาบาล
มุ่งเน้นด้านการพยาบาลฉุกเฉินแก่ผู้ประสบภัยจำนวนมากในขณะเกิดภัย
การฟื้นฟูสภาพร่างกายและจิตใจของผู้ประสบภัยและญาติ
ป้องกันและลดความรุนแรงของการบาดเจ็บหรือเจ็บป่วย
มุ่งลดความเสียหายต่อชีวิตและสุขภาพของประชาชนที่เกิดจาสาธารณภัย
คุณสมบัติพยาบาลสำหรับจัดการสาธารณภัย
มีความสามารถในการประเมินสถานการณ์และคาดการณ์ถึงปัญหาสุขภาพที่จะเกิด
มีทักษะในการตัดสินใจที่ดี มีความเป็นผู้นำ และสามารถแก้ปัญหาเฉพาะหน้าได้
มีความรู้ทางการพยาบาลและมีประสบการณ์การปฏิบัติงาน
มีทักษะในการสื่อสาร และการบันทึกข้อมูลต่างๆได้อย่างถูกต้องครบถ้วนชัดเจน
มีวุฒิภาวะที่เหมาะสมกับสถานการณ์
ระบบทางด่วน (Fast track/Pathway system) สำหรับผู้ป่วยที่มีภาวะฉุกเฉินเร่งด่วน
จัดทำรายการตรวจสอบ (check list)
ฝึกอบรมผู้มีส่วนเกี่ยวข้องให้มีความรู้
จัดทำแนวปฏิบัติ ลำดับการปฏิบัติในการเคลื่อนย้ายผู้ป่วย
ต้องมีแผนปฏิบัติการรองรับเพื่อให้สามารถดูแลผู้ป่วยได้
จัดทำแผนภูมิการดูแลผู้ป่วย
กำหนด clinical indicator เพื่อการติดตามและประเมินผล
แพทย์ พยาบาล เจ้าหน้าที่ในส่วนต่างๆที่เกี่ยวข้อง
มาร่วมดำเนินการ
บทบาทพยาบาลกับระบบทางด่วน (Fast track)
การให้การดูแลตามแผนการรักษาภายใต้ระยะเวลาที่จำกัด
การติดตามอาการอย่างต่อเนื่อง
การจัดการและดูแลขณะส่งต่อ
การให้ความช่วยเหลือเมื่อมีความผิดปกติและติดตามการประเมินผลลัพธ์
การประสานงานผู้เกี่ยวข้องทั้งภายในและภายนอกองค์กร
การดำเนินงานเพื่อประโยชน์ในการวิเคราะห์ผลการดำเนินงานในภาพรวม
การรายงานแพทย์ผู้รักษาเพื่อตัดสินใจสั่งการรักษา
การจัดระบบให้มีการทบทวนและพัฒนาคุณภาพอย่างต่อเนื่อง
การประเมินเบื้องต้นโดยใช้ความรู้ ความสามารถเฉพาะโรค
บทบาทพยาบาลในระบบทางด่วน (Fast track)
Activate system
Flow (purpose-process-performance)
Triage/ Specific triage/ Assessment
Investigation
EMS (accessibility)
Care delivery
Monitoring: early warning signs & E-response
Risk management (general & clinical)
Co-ordination, Communication, Handover
Inter & Intra transportation
Evaluation, output, outcome
Improvement, Innovation, Integration
การกู้ชีพ (Resuscitation)
การแก้ไขภาวะคุกคามต่อชีวิตหรือที่เปfนอันตรายเร่งด่วน
ประเมิน เป็นลำดับของ ABC
Breathing ผู้บาดเจ็บทุกรายควรได้รับออกซิเจนเสริมหากไม่ได้ใส่ท่อช่วยหายใจ
Circulation การห้ามเลือดเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งในผู้บาดเจ็บโดยทำร่วมกับการให้สารน้ำทดแทน
Airway ภายหลังจากการประเมิน การทำ Definitive airway ในผู้บาดเจ็บที่มีปัญหาการหายใจ
การรักษาผู้ป่วยที่ได้รับบาดเจ็บภายหลังได้รับการช่วยเหลือขั้นต้นแล้ว (Definitive Care)
เป็นการรักษาอย่างจริงจังหลังจากได้ทำ secondary survey เรียบร้อยแล้ว
เพื่อแก้ไขพยาธิสภาพโดยตรง
multiple organ injury
Intra-abdominal bleeding
Intracranial hematoma
นางสาวสุธิตา ปู่คำ 610121085
Sec B เลขที่ 46