Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

แนวคิดหลักการการพยาบาลผู้ป่วยภาวะฉุกเฉิน และสาธารณภัย - Coggle Diagram

- - - - การเกิดโรคในระบบต่างๆ ของร่างกาย
        
        การบาดเจ็บ
        
        การเกิดโรคติดต่อ
        
        โรคติดเชื้อ
  - - - เพื่อช่วยชีวิตผู้ป่วยการรักษา จึงมุ่งเน้นแก้ไขอาการ ที่ปรากฏอันตราย โดยเฉพาะระบบของร่างกายที่มีการล้มเหลว เพื่อแก้ไขภาวะล้มเหลว หรือรักษา สภาพการทำงานของระบบนั้น
    - - เพื่อดำรงรักษาชีวิต มุ่งเน้นแก้ไขอาการที่ปรากฏใน ครั้งแรก และการป้องกันไม่ให้เข้าสู่สถานการณ์คับขัน Crisisในการประคับประคองให้ความสำคัญกับ ทุกระบบไม่ให้นำสู่สภาวะที่เป็นปัญหาต่อไป
  - - - อุบัติเหตุจากการจราจร
        
        สาธารณภัยวินาศภัยที่มีผลกระทบต่อสังคม
        
        ต้องระดมคนมาช่วยเหลือ
- - - - เหตุการณ์หรือปรากฏการณ์ใดๆที่สามารถที่ทำให้เกิดอันตรายต่อชีวิต ความเสียหายต่อทรัพย์สินความเป็นอยู่ และสิ่งแวดล้อม
    - - ภัยที่เกิดขึ้นไม่ว่าจะเกิดจากธรรมชาติหรือจากการ กระทำของมนุษย์แล้วก่อให้เกิดอันตรายต่อชีวิต เกิดความสูญเสียหรือความเสียหายต่อทรัพย์สิน สังคม เศรษฐกิจและสิ่งแวดล้อม ตลอดจนภัยอื่นๆ อันมีผลกระทบต่อสาธารณชน ไม่ว่าเกิดจากธรรมชาติ มีผู้ทำให้ เกิดขึ้นอุบัติเหตุ หรือเหตุอื่นใด ซึ่งก่อให้เกิดอันตรายแก่ชีวิตร่างกายของประชาชน
      - จัดการกับภัยพิบัติและผลกระทบของภัยพิบัติได้
        
        ภัยสาธารณะ
        
        ภัยที่เกิดจากธรรมชาติ
        
        คลื่นยักษ์
        
        ดินถล่ม
        
        โรคระบาดในมนุษย์
        
        โรคระบาดสัตว์
        
        โรคระบาดสัตว์น้ำ
        
        การระบาดของศัตรูพืช
        
        ภัยที่เกิดจากคนทำ
        
        สารเคมีรั่วไหล
        
        รถชน
        
        ตึกถล่ม
        
        ภัยทางอากาศ
        
        ปล้นเครื่องบิน
        
        สาธารณภัย
        
        อัคคีภัย
        
        วาตภัย
        
        อุทกภัยภัย
        
        ภัยแล้ง
        
        การก่อวินาศภัย
        
        ก่อการร้าย
        
        กราดยิง
        
        วางระเบิด
  - - - ความรุนแรงระดับที่ 2
        
        ความรุนแรงระดับที่ 3
        
        ความรุนแรงระดับที่ 4
        
        สาธารณภัยขนาดใหญ่ ที่มีผลกระทบรุนแรงยิ่ง นายกรัฐมนตรีหรือรอง นายกรัฐมนตรี ที่นายก ฯ มอบหมายให้เป็นผู้ควบคุมสถานการณ์ ในด้านการแพทย์และการสาธารณสุข รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข เป็นผู้ดำเนินการควบคุมสถานการณ์กรณีที่ได้รับมอบหมายจากนายก ฯ หรือ รองนายก ฯ
        
        สาธารณภัยขนาดใหญ่ ที่มีผลกระทบรุนแรงกว้างขวาง หรือสาธารณภัยที่ จำเป็นต้องอาศัยผู้เชี่ยวชาญหรืออุปกรณ์พิเศษ ต้องอาศัยการสนับสนุนจากหน่วยงานหลายส่วนราชการ ภายในเขตจังหวัด จังหวัดใกล้เคียง และระดับเขต
        
        สาธารณภัยขนาดกลาง หน่วยงานสาธารณสุขระดับอำเภอไม่สามารถจัดการ ได้ ต้องอาศัยความช่วยเหลือจากสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดในการจัดการเข้าระงับภัย
      - สาธารณภัยที่เกิดขึ้นทั่วไปหรือมีขนาดเล็ก ซึ่งสำนักงานสาธารณสุขในระดับ อำเภอสามารถจัดการได้ตามลำพัง
  - - - กิจกรรมต่าง ๆ ที่ดำเนินการเพื่อลดหรือกำจัดโอกาสในการเกิดหรือ ลดผลกระทบของการเกิดภัยพิบัติได้แก่ การจัดทำโครงการบรรเทาภัยก่อนเกิดภัย การจัดทำข้อมูลพื้นที่เสี่ยง ภัย การเฝ้าระวังหรือระบบการมีข่าวกรองที่ดีในการแจ้งภัยล่วงหน้า โดยการบูรณาการทรัพยากรจากทุก ภาคส่วน
    - - การรองรับเหตุการณ์ฉุกเฉิน เป็นระยะต่อเนื่องจากการ บรรเทาภัย โดยการเตรียมคนให้พร้อม มีแผนที่ตอบโต้ภาวะฉุกเฉิน มีการฝึกอบรมความรู้และทักษะ รวมถึง การซ้อมแผนและการเตรียมพร้อมของทรัพยากรที่จำเป็น การจัดระบบการสื่อสารที่จำเป็นในภาวะฉุกเฉิน
    - - C – Command
        
        S – Safety A, B, C (Personal, Scene, Survivors)
        
        C – Communication
        
        A – Assessment ประกอบด้วย
        
        T – Triage
        
        T – Treatment
        
        T – Transportation
    - - เป็นระยะสุดท้ายในการจัดการภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข ซึ่งต้อง ดำเนินไปเรื่อยๆ จนกว่าทุกอย่างจะกลับสู่ภาวะปกติหรือใกล้เคียงกับปกติมากที่สุด โดยเน้นให้มีระบบเฝ้า ระวังโรคติดต่อและส่งมอบภารกิจให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง การฟื้นฟูทางด้านจิตใจของผู้ประสบภัยและครอบครัว
- - - - การปฏิบัติตาม หลักจริยธรรม
        
        การปฏิบัติตามหลัก กฎหมาย
        
        การปฏิบัติด้วย ความรับผิดชอบ
  - - - การประเมิน
        
        การปฏิบัติตาม แผน/การดำเนินงาน
  - - - การลดความเสี่ยง และการป้องกันโรค
        
        การส่งเสริม สุขภาพ
        
        การพัฒนาและ วางแผนนโยบาย
- - - - Resuscitation
        
        Secondary survey
        
        Definitive care
        
        เป็นการรักษาหลังจากผู้ป่วยได้รับการวินิจฉัยเบื้องต้นแล้ว
        
        การผ่าตัด Craniotomy
        
        การผ่าตัดหน้าท้อง Exploratory Laparotomy
        
        การนอนรักษาตัวในหออภิบาลผู้ป่วยหนัก (Intensive care unit)
        
        เป็นการตรวจร่างกายอย่างละเอียดหลังจากผู้ป่วยพ้นภาวะวิกฤตแล้ว
        
        การซักประวัติ
        
        การตรวจ Head to toe
        
        การตรวจทางรังสีรักษา
        
        การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        การตรวจพิเศษต่างๆ เช่น การส่งทำ CT scan การทำ Diagnostic peritoneal lavage (DPL) เพื่อประเมินภาวะของการ
        บาดเจ็บช่องท้อง
        
        เป็นการช่วยเหลือเพื่อให้ผู้ป่วยพ้นภาวะวิกฤตที่อาจทำให้เสียชีวิตได้
        
        การดูแลทางเดินหายใจ
        
        การช่วยหายใจ
        
        การใส่ท่อช่วยหายใจ
        
        การให้สารละลายทางหลอดเลือดดำ
        
        การห้ามเลือด
      - เป็นการตรวจประเมินพยาธิสภาพ หรือการเปลี่ยนแปลง ต้องเรียงลำดับความสำคัญของการบาดเจ็บ และภาวะคุกคามแก่ชีวิตให้ดี จากนั้นให้การรักษาโดยเรียงลำดับความสำคัญ
        
        A Airway maintenance with cervical spine protection
        
        B Breathing and ventilation
        
        C Circulation with hemorrhagic control
        
        D Disability (Neurologic Status)
        
        E Exposure / environmental control
  - - - Breathing and Ventilation
        
        เป็นการประเมิน การช่วยหายใจและการระบายอากาศ เพื่อให้มีการแลกเปลี่ยนอากาศ เพื่อให้ได้ออกซิเจนและขับคาร์บอนได้ออกไซด์ การดูแลควรเปิดให้เห็นบริเวณคอ และทรวงอก เพื่อประเมินตำแหน่งของหลอดลม
      - Circulation and Hemorrhage control
        
        เป็นการประเมินในระบบไหลเวียนและการห้ามเลือด โดยประเมินจากสัญญาณชีพ ระดับความรู้สึกตัว สีผิว อุณหภูมิ รวมถึงปริมาณเลือดที่ออกจากบาดแผล การประเมินในขั้นตอนนี้จึงหมายถึงการค้นหาภาวะShock ซึ่งหมายถึงภาวะเนื้อเยื่อได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอ จากการสูญเสียเลือด สาเหตุอื่นอาจได้แก่ Cardiactamponade จากการถูกยิง ถูกแทง ที่หัวใจ และ Neurogenic shock ในผู้ป่วยที่ได้รับบาดเจ็บของไขสันหลัง ระดับสูงกว่า mid thoracic ขึ้นไป อาการที่พบและมีความสัมพันธ์กับการประเมินในระบบนี้
      - เริ่มต้นจากการประเมิน Airway เพื่อหาอาการที่เกิดจากทางเดินหายใจอุดกั้น (Airway obstruction) ควรรวมไปถึงการดูดเสมหะ การหาสิ่งแปลกปลอมในทางเดินหายใจ การแตกหักของกระดูกใบหน้า กราม หรือ การแตกของหลอดลมหรือกล่องเสียง ลิ้นตก เลือดออกในช่องปากและทางเดินหายใจส่วนบน การบวมของ soft tissueในคอ สิ่งแปลกปลอม ฟัน เศษอาหารที่อาเจียน ทำให้เกิดการอุดกั้นของทางเดินหายใจ ผู้ที่ทำการ ประเมิน Primary Survey สามารถประเมิน A อย่างรวดเร็วโดยการแนะนำตนเอง สอบถามเกี่ยวกับเหตุการณ์ ว่าเกิดอะไรขึ้น ในกรณีผู้บาดเจ็บสามารถพูดสื่อสารได้ ทางเดินหายใจไม่น่าจะเกิดการอุดกั้น อย่างไรก็ตามควร มีการประเมินซ้ำ
  - - - A
        
        V
        
        P
        
        U
        
        ผู้บาดเจ็บไม่มีปฏิกิริยาตอบสนองเลย
        
        ผู้บาดเจ็บตอบสนองเมื่อกระตุ้นด้วยความปวด
        
        ผู้บาดเจ็บสามารถตอบสนองต่อเสียงเรียกได้
        
        ผู้บาดเจ็บรู้สึกตัวดี สามารถพูดโต้ตอบ หรือทำตามคำสั่ง
        ได้
    - - ผู้ป่วยที่ได้รับบาดเจ็บหนัก ควรถอดเสื้อผ้าออกให้หมดเพื่อค้นหาการบาดเจ็บต่างๆ อื่นๆ ในผู้ป่วยที่ บาดเจ็บหนักอาจใช้กรรไกรในการตัดเสื้อ และกางเกงออกเพื่อจะได้ตรวจร่างกายอย่างถูกต้อง ขณะตรวจในห้องควรจะอบอุ่น เพื่อป้องกันภาวะ Hypothermia ซึ่งจะเป็นผลเสียต่อผู้ป่วยที่ได้รับบาดเจ็บหนัก
    - - Airway
        
        Breathing
        
        Circulation
        
        การห้ามเลือดเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งในผู้บาดเจ็บโดยทำร่วมกับการให้สารน้ำทดแทน เมื่อทำการเปิดเส้นเลือดแล้วควรเก็บเลือดส่งตรวจ เพื่อช่วยในการประเมินความผิดปกติที่เกิดขึ้น การให้สารน้ำใน ปริมาณมากอาจไม่ได้ทดแทนการห้ามเลือดได้
        
        การให้สารน้ำและเลือด
        
        อย่างน้อยควรเปิดหลอดเลือดดำด้วยเข็มขนาดใหญ่ และสั้น 2 เส้น เบอร์ 18,16,14
        
        หลีกเลี่ยงแทงเส้นใต้ตำแหน่งของแขนขาที่ได้รับบาดเจ็บ
        
        กรณีสงสัยว่ามีเลือดออกในช่องท้อง หลีกเลี่ยงการให้สารน้ำที่ขาเพราะจะทำให้สารน้ำไหลรั่วเข้า ช่องท้อง
        
        ให้สารน้ำที่เป็น Balance salt solution
        
        หากอาการทรุดลง ไม่ตอบสนองพิจารณาการให้เลือดกรุ๊ป โอ ซึ่งสามารถให้เลือดทุกหมู่ได้ตาม แผนการรักษา
        
        ไม่ควรให้เลือดร่วมกับ Lactated Ringer's solution, acetar สารน้ำดังกล่าวมีส่วนผสมของ แคลเซียมเพราะจะทำให้เลือดอตกตะกอน
        
        หลังได้รับสารน้ำหรือเลือดควรประเมินการตอบสนองต่อสารน้ำ เช่น ชีพจรลดลง ความดันโลหิต เพิ่มขึ้นปัสสาวะออกมากกว่า 0.5 มิลลิลิตร/กิโลกรัม/ชั่วโมง ปลายมือปลายเท้าไม่ซีด อุ่นขึ้น ระดับความรู้สึกตัวดีขึ้น
        
        ผู้บาดเจ็บทุกรายควรได้รับออกซิเจนเสริมหากไม่ได้ใส่ท่อช่วยหายใจ ผู้บาดเจ็บควรได้รับ ออกซิเจนผ่านหน้ากาก (reservoir face mask) ที่เหมาะสมกับหน้าพอดีด้วย flow rate 11 L/min เพื่อให้ได้ ปริมาณออกซิเจนที่เพียงพอร่วมกับการติดตามระดับความเข้มข้นของออกซิเจนในเลือด
        
        ภายหลังจากการประเมิน การทำ Definitive airway ในผู้บาดเจ็บที่มีปัญหาการหายใจ สามารถรักษาได้โดยการใส่ท่อช่วยหายใจ และควรกระทำแต่เริ่มต้นหลังจากที่ช่วยหายใจด้วยออกซิเจน หาก
        ใส่ไม่ได้ อาจพิจารณาการใส่ท่อด้วยวิธีการทางศัลยกรรม
  - - - Blunt trauma
        
        Penetrating trauma
        
        เกิดจากอาวุธปืน มีด ปัจจัยที่กำหนดชนิดและความรุนแรงของการบาดเจ็บ อยู่ที่ตำแหน่งของร่างกายที่บาดเจ็บ ซึ่งจะบ่งบอกถึงอวัยวะที่ได้รับบาดเจ็บ ชนิดและกระสุนปืนรวมทั้ง ระยะทางที่ยิง
        
        ส่วนใหญ่เกิดจากอุบัติเหตุจราจร พลัดตกจากที่สูง
      - Allergies ประวัติการแพยา สารเคมีหรือวัตถุต่างๆ
        
        Medication ยาที่ใช้ในปัจจุบัน
        
        Past illness/ Pregnancy การเจ็บป่วยในอดีตและการตั้งครรภ์
        
        Last meal เวลาที่รับประทานอาหารครั้งล่าสุด
        
        Event/ Environment related to injury อุบัติเหตุเกิดขึ้นได้อย่างไร รุนแรงเพียงใด สถานการณ์สิ่งแวดล้อมขณะเกิดเหตุเป็นอย่างไร เช่น รถชนกันแล้วตกลงในเหวลึก 10 เมตร เป็นต้น
    - - Abdomen
        
        Musculoskeletal and Peripheral vascular assessment
        
        Pelvic fracture
        
        Neurological system
        
        Reevaluation
        
        ในระยะแรกที่ดูแลผู้ป่วยที่บาดเจ็บ ควรมีการประเมินร่างกายซ้ำเป็นระยะๆ เพื่อประเมินหาการ บาดเจ็บที่อาจตรวจไม่พบในระยะแรก และเป็นการติดตามการเปลี่ยนแปลงอาการของผู้ป่วย โดยเฉพาะผู้ป่วย ที่มีอาการเลวลงเมื่อเวลาล่วงไปควรได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิดด้วยความระมัดระวัง เพราะอาจเกิดภาวะเร่งด่วนที่ต้องให้การรักษาเช่น เลือดออกในสมอง เลือดออกในช่องอก ช่องท้อง เป็นต้น
        
        เป็นการตรวจระบบประสาท และสมองอย่างละเอียด ประเมิน motor, sensory และต้อง Reevaluation ระดับความรู้สึกตัว pupil size Glasgow coma score เนื่องจากผู้ป่วยที่ได้รับบาดเจ็บระบบประสาท และสมองอาจมีอาการเปลี่ยนแปลงเลวลงได้ทุกเวลาจนถึงเสียชีวิตได
        
        จะตรวจพบ Ecchymosis บริเวณ Iliac wing, Pubis, Labia หรือ Scrotum และเมื่อตรวจ Pelvic compression ผู้ป่วยจะมี pain on palpation และมี sign of unstability
        
        การบาดเจ็บแขนขาจะประเมิน บาดแผล การหักงอ บวมผิดรูป ประเมินจุดที่เจ็บ การเคลื่อนไหว คลำ Crepitus หากสงสัยว่ามีการบาดเจ็บ กระดูกให้ดามเพื่อป้องกันการบาดเจ็บของเส้นเลือด เส้นประสาท
        
        ในผู้ป่วยที่บาดเจ็บและเกิดภาวะ Shock ให้สงสัยการบาดเจ็บในช่องท้องและมีการเสียเลือดเกิดขึ้น เนื่องจากผู้ป่วยที่บาดเจ็บอาจเกิดการบาดเจ็บหลายระบบ อาจมีการบาดเจ็บของกระดูกซี่โครง การบาดเจ็บกระดูกเชิงกรานหัก การตรวจประเมินทางร่างกายอาจไม่พบความผิดปกติจึงไม่ควรด่วนสรุปว่า ผู้ป่วยมีการบาดเจ็บช่องท้องด้วย หรือไม่จากการตรวจร่างกายเพียงอย่างเดียว
      - Head
        
        Facial
        
        Cervical spine and Neck
        
        Chest
        
        การตรวจจะเริ่มจากการมองหารอยช้ำ รอยยุบ คลำดูว่ามี Crepitus หรือเจ็บที่จุดใด โดยตรวจให้ทั่วทั้งด้านหน้าและด้านหลัง ดูการบาดเจ็บเช่น Contusion, Hematoma, Open pneumothorax อาจพบการผิดปกติของ Chest movement หากพบ Flail chest ให้คลำ chest wall ให้ทั่วทั้ง Clavicle, Ribs และ Sternum หากพบว่ามี Fracture ribs ควรเคาะดูว่าอกด้านใดมีเสียผิดปกติ ด้านใดทึบ หรือด้านใด โปร่งกว่ากัน
        
        ผู้ป่วยที่ไม่รู้สึกตัวทุกรายที่มีการบาดเจ็บศีรษะควรคำนึงถึง cervical spine injury พยาบาลจะใส่ Collar ให้ผู้ป่วยและไม่เคลื่อนไหวคอผู้ป่วยจนกว่าจะพิสูจน์ได้ว่าไม่มีการบาดเจ็บของกระดูกคอจากการ
        X-ray
        
        ควรคลำกระดูกใบหน้าให้ทั่วเพื่อหา deformity ที่อาจบ่งบอก facial fracture ได้เป็นส่วนใหญ่ บาดแผลบริเวณใบหน้าอาจมีการบาดเจ็บของกระดูกหน้าร่วมด้วย
        
        ในการตรวจหนังศีรษะให้ใช้มือคลำให้ทั่วหนังศีรษะเพื่อหาบาดแผล อาจพบแผลฉีกขาด หากมี การเสียเลือดจากบาดแผลมากควรเย็บแผลชั่วคราวเพื่อป้องกันภาวะ Shock
    - - เป็นการรักษาอย่างจริงจังหลังจากได้ทำ secondary survey เรียบร้อยแล้ว เพื่อแก้ไขพยาธิสภาพ โดยตรง เป็นการรักษาจำพาะของการบาดเจ็บแต่ละอวัยวะ ได้แก่การผ่าตัดเพื่อแก้ไขภาวะฉุกเฉินต่างๆ
        
        Intracranial hematoma
        
        Intra-abdominal bleeding
        
        multiple organ injury