Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

แนวคิด หลักการการพยาบาลผูhปjวยภาวะฉุกเฉิน และสาธารณภัย - Coggle Diagram

- - - - สาธารณภัย ได้แก่ อัคคีภัย วาตภัย อุทกภัยภัย ภัยแล้ง
      - ภัยสาธารณะ เช่น ภัยที่เกิดจากธรรมชาติ เช่น คลื่นยักษ์ ดินถล่ม ภัยที่เกิดจากคนทำ ได้แก่ สาเคมีรั่วไหล รถชน
      - ภัยทางอากาศ ได้แก่ ปล้นเครื่องบิน
      - การก่อวินาศภัย ได้แก่ ก่อการร้าย กราดยิง
- - - - อุบัติเหตุที่เกิดกับคนจำนวนมาก ได้รับการเจ็บป่วยจำนวนมาก เกินขีดความสามารถปกติที่โรงพยาบาลจะให้การรักษาพยาบาลได้ ทำให้โรงพยาบาลไม่สามารถปฏิบัติภารกิจเช่นเดิมได้ ต้องมีการระดมพลเจ้าหน้าที่ของโรงพยาบาล หรือนอกโรงพยาบาลมาช่วย
      - ลักษณะสำคัญ
        
        เกิดการบาดเจ็บหรือการเจ็บป่วยของประชาชนจำนวนมาก
        
        มีการทำลายของทรัพย์สินหรือสิ่งแวดล้อม
        
        ทรัพยากรที่มีอยู่ในภาวะปกติไม่เพียงพอที่จะนำมาใช้ควบคู่สถานการณ์
        
        ระบบและกลไกปกติของสังคมถูกทำลายหรือไม่เพียงพอที่จะควบคุมสถานการณ์ได้
- - - - เป็นการตรวจประเมินพยาธิสภาพหรือการเปลี่ยนแปลง ต้องเรียงลำดับความสำคัญของการบาดเจ็บและภาวะคุกคามแก่ชีวิตให้ดี
      - ตามลำดับ ABCDE มีขั้นตอนดังนี้
        A Airway maintenance with cervical spine protection
        B Breathing and ventilation
        C Circulation with hemorrhagic control
        D Disability (Neurologic Status)
        E Exposure / environmental control
    - - เป็นการช่วยเหลือเพื่อให้ผู้ป่วยพ้นภาวะวิกฤตที่อาจทำให้เสียชีวิตได้ เช่นการใส่ท่อช่วยหายใจ
    - - เป็นการตรวจร่างกายอย่างละเอียดหลังจากผู้ป่วยพ้นภาวะวิกฤตแล้ว ได้แก่ การซักประวัติ การตรวจ Head to toe การตรวจทางรังสีรักษา การตรวจทางห้องปฏิบัติการ การตรวจพิเศษต่างๆ เช่น การส่งทำ CT scan เป็นต้น
    - - เป็นการรักษาหลังจากผู้ป่วยได้รับการวินิจฉัยเบื้องต้นแล้ว
  - - - เริ่มต้นจากการประเมิน Airway และทำการ clear airway
        เปิดทางเดินหายใจให้โล่งโดยใช้วิธีการ Head-tilt Chin-lift, กรณีผู้ป่วยที่สงสัยหรือได้รับอุบัติเหตุให้ทำการเปิดทางเดินหายใจด้วยวิธี jaw-thrust maneuver, modified jaw thrust, Triple airway maneuver โดยต้องป้องกันการบาดเจ็บของ Cervical spine ตลอดเวลา
      - ผู้ป่วย mild head injury บางรายอาจอยู่ในช่วง lucid interval อาจเกิดอาการรุนแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้ในเวลาอันรวดเร็วหรือที่เรียกว่า Talk and die ส่วนผู้ป่วย severe head injury ที่ Glasgow coma score น้อยกว่า 8 หรือ อยู่ในอาการ Coma ควรให้การ definitive care ทุกราย
      - ผู้ที่ได้รับบาดเจ็บกระดูกสันหลังส่วนคอ (Cervical spine injury)ควรป้องกันการบาดเจ็บของ Spinal cord โดยการใส; Cervical collar หรือใช้หมอนทรายวางที่สองข้างของศีรษะไว้ตลอดเวลาจนกว่าจะแน่ใจว่าไม่มี Cervical spine injury จึงสามารถถอด Collar ได้
      - ผู้ป่วยที่ได้รับบาดเจ็บ multiple injury หรือมี blunt trauma เหนือ Clavicle ควรคิดว่าอาจมีCervical spine injury ร่วมด้วยเสมอ
      - ผู้ป่วยที่ได้รับบาดเจ็บเมื่อมีปัญหาทางเดินหายใจอุดกั้น แพทย์จะพิจารณาใส่ท่อช่วยหายใจ (Endotracheal intubation) การใส่ Endotracheal tube ต้องทำการแหงนคอผู้ป่วยจึงอาจทำให้เกิดการบาดเจ็บและเกิดการกดทับไขสันหลังระดับคอ (Cervical cord)
    - - อาการทางระบบประสาท ประกอบด้วย ระดับความรู้สึกตัวเปลี่ยนแปลง ผู้ป่วยจะเริ่มมีอาการซึม เชื่องช้า สับสน บางราบมีอาการเอะอะ และสุดท้ายจะหมดสติ การตอบสนองของรูม่านตา (pupils), Glasgow coma scale
      - ผิวหนัง ผู้ป่วยจะมีผิวหนังเย็น ชื้น เหงื่อออกมาก cyanosis ยกเว้น septic shock ที่ผิวหนังจะอุ่น สีชมพูในระยะแรก
      - หัวใจและหลอดเลือด BP ไม่ควรต่ำกว่า 90/60 mm.Hg.
        Pulse จะพบชีพจรเบา เร็ว จากระบบ Sympathetic แต้ระยะท้ายชีพจรจะช้า และไม่สม่ำเสมอ
        Capillary filling time จะพบนานกว;า 1-2 วินาที
        Central venous pressure เท;ากับ 7-8 cm.H2O
      - ระบบหายใจ จะพบการหายใจเร็ว และไม่สม่ำเสมอ จาก Acidosis respiration
      - ระบบทางเดินปัสสาวะ เมื่อเกิดภาวะไตวายปัสสาวะจะออกน้อยกว่า 20 ml./hr. ควรดูแลไม่ให้ต่ำกว่า 30 ml./hr
      - ระบบทางเดินอาหาร ผู้ป่วยจะกระหายน้ำ น้ำลายน้อยลง ท้องอืด คลื่นไส้ อาเจียน ลำไส้บวม และ ไม่ได้ยิน bowel sound
      - ภาวะกรดด่างของร่างกาย ร่างกายจะเกิดการเผาผลาญแบบ anaerobic metabolism จนเกิดภาวะ acidosis metabolic ผู้ป่วยจะมีอาการซึม อ่อนเพลีย งุนงง สับสน ไม่รู้สึกตัว หายใจแบบ Kussmaual
      - Hypovolemic shock ผู้บาดเจ็บที่อยู่ในภาวะ Shock ส่วนใหญ่ความดันโลหิตจะต่ำลงชัดเจน เมื่อพบผู้ป่วยเสียเลือดเสี่ยงเกิดภาวะ Shock หรืออยู่ในภาวะ Shockควรบริหารสารน้ำ ในระยะแรกควรพิจารณาให้สารน้ำกลุ่ม Crystalloid ได้แก่ Ringer’s lactate หรือ Acetar
      - การเสียเลือดที่มองไม่เห็นแล้วผู้ป่วยเกิดอาการ Shock พยาบาลควรหาตำแหน่งที่อาจมีการเสียเลือดและพึงระลึกเสมอว่าอาจเกิดการเสียเลือดในส่วนต่างๆของร่างกายได้มากกว่า 1 แห่งเช่น ในช่องอก ช่องท้อง อุ้งเชิงกราน ต้นขา
    - - ปัญหาการหายใจที่พบบ่อยในการทำ primary survey
        
        Tension pneumothorax, Flail
        chest with pulmonary contusion, Massive hemothorax, Open pneumothorax
      - ประเมินจาก
        
        การเปิดดูร่องรอยบาดแผลที่บริเวณทรวงอก
        
        ดูการเคลื่อนไหวบริเวณทรวงอก
        
        คลำ การเคาะเพื่อตรวจหาการบาดเจ็บ
        
        ฟัง Breath sound ทั้งสองข้าง
    - - เป็นการประเมินระบบประสาทว่าสมองหรือไขสันหลังได้รับบาดเจ็บหรือไม่ หลังจากดูแลผู้ป่วย Airway, Breathing, Circulation ที่อาจเป็นอันตรายต่อชีวิตแล้ว
      - การประเมิน AVPU Scale
      - การใช้ CPOMR Scale ได้แก่ Level of conscious, pupil, ocular movement, motor, respiration หรือ Revision trauma scale
    - - ควรถอดเสื้อผ้าออกให้หมดเพื่อค้นหาการบาดเจ็บต่างๆ อื่นๆ ในผู้ป่วยที่บาดเจ็บหนักอาจใช้กรรไกรในการตัดเสื้อและกางเกงออกเพื่อจะได้ตรวจร่างกายอย่างถูกต้อง ขณะตรวจในห้องควรจะอบอุ่น เพื่อป้องกันภาวะ Hypothermia
      - ในขั้นตอนนี้จำเป็นต้องทำการพลิกตะแคงตัวผู้บาดเจ็บแบบท่อนซุง (Log roll) ที่ต้องอาศัยผู้ช่วย 3-4 คนในการจัดให้กระดูกสันหลังอยู่ในแนวตรง เพื่อการตรวจร่างกายและเป็นการป้องกันการได้รับบาดเจ็บของกระดูกสันหลัง
      - วิธีการตรวจ bulbocarvernosus reflex โดยผู้ตรวจใช้นิ้วมือสอดเข้าไปในทวารหนักผู้บาดเจ็บ (per rectum) จากนั้นบีบที่บริเวณหัวอวัยวะเพศชาย(glans penis) หรือกระตุ้น clitorisในเพศหญิง ถ้าพบว่าหูรูดทวารหนักมีการหดรัดตัวรอบนิ้วมือ แสดงว่าการตรวจให้ผลบวก
    - - คือ การแก้ไขภาวะคุกคามต่อชีวิตหรือที่เป็นอันตรายเร่งด่วน โดยการกู้ชีพจะทำหลังจากการประเมิน เป็นลำดับของ ABC ดังนี้
        
        Airway ภายหลังจากการประเมิน การทำ Definitive airway ในผู้บาดเจ็บที่มีปัญหาการหายใจ สามารถรักษาได้โดยการใส่ท่อช่วยหายใจ
        
        Breathing ผู้บาดเจ็บทุกรายควรได้รับออกซิเจนเสริมหากไม่ได้ใส่ท่อช่วยหายใจ ผู้บาดเจ็บควรได้รับออกซิเจนผ่านหน้ากาก (reservoir face mask) ที่เหมาะสมกับหน้าพอดีด้วย flow rate 11 L/min
        
        Circulation การห้ามเลือดเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งในผู้บาดเจ็บโดยทำร่วมกับการให้สารน้ำทดแทน เมื่อทำการเปิดเส้นเลือดแล้วควรเก็บเลือดส่งตรวจเพื่อช่วยในการประเมินความผิดปกติที่เกิดขึ้น
      - การให้สารน้ำและเลือด
        
        อย่างน้อยควรเปิดหลอดเลือดดำด้วยเข็มขนาดใหญ่และสั้น 2 เส้น เบอร์ 18,16,14
        
        หลีกเลี่ยงแทงเส้นใต้ตำแหน่งของแขนขาที่ได้รับบาดเจ็บ
        
        กรณีสงสัยว่ามีเลือดออกในช่องท้อง หลีกเลี่ยงการให้สารน้ำที่ขา
        
        ให้สารน้ำที่เปfน Balance salt solution
        
        หากอาการทรุดลง ไม่ตอบสนองพิจารณาการให้เลือดกรุํป โอ
        
        ไม่ควรให้เลือดร่วมกับ Lactated Ringer's solution, acetar
        
        หลังได้รับสารน้ำหรือเลือดควรประเมินการตอบสนองต่อสารน้ำ