Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การบาดเจ็บที่กระดูกสันหลังส่วนคอ (cervical spine injury) - Coggle Diagram
การบาดเจ็บที่กระดูกสันหลังส่วนคอ
(cervical spine injury)
สาเหตุและอาการ
ตามทฤษฎี
ผู้ป่วยมักจะมีประวัติอุบัติเหตุชัดเจน
และมีอาการปวดต้นคอ กล้ามเนื้อคอแข็งเกร็ง ปวด, บวม,
อาจมีรอยฟกช้ำของเลือดให้เห็นได้ในบางกรณี และที่สําคัญที่สุด คือ ผู้ป่วยไม่สามารถยกศีรษะจากท่านอนขึ้นลอยจากพื้นเตียงมาแตะบริเวณหน้าอก เนื่องจากมีการจํากัดการเคลื่อนไหวของข้อ ซึ่งส่วนมากจะมีอาการปวดที่รุนแรงร่วมด้วย ในผู้ป่วยที่รู้สึกตัวดีและให้ประวัติอุบัติเหตุไม่ชัดเจน ร่วมกับมีแขนหรือขาชา และอ่อนแรงร่วมด้วย การวินิจฉัยจะชัดเจน แต่ในผู้ป่วยที่หมดสติหรือไม่สามารถให้ประวัติที่ชัดเจนได้นั้น ถ้าไม่สามารถวินิจฉัยเรื่องการบาดเจ็บที่กระดูกสันหลังส่วนคอได้ให้คิดว่าผู้ป่วยรายนั้น มีการบาดเจ็บที่กระดูกสันหลังส่วนคอเสมอ จนกว่าจะได้รับการวินิจฉัยที่แน่นอนจากภาพรังสีวินิจฉัย
ผู้ป่วย
สาเหตุ จากประวัติผู้ป่วยประสบอุบัติเหตุขณะทำงานตกจากต้นไม้ สูงประมาณ 2 เมตร ศีรษะไม่กระแทก ไม่สลบ จำเหตุการณ์ได้
อาการ หลังตกสามารถยกแขนได้ นั่งเองได้ มีอาการปวดบริเวณต้นคอ
ER รพ.อู่ทอง 10.00 น. รู้สึกตัวดี ยกแขนเองไม่ได้ E4V5M6 pupil 3 mm RTLBE motor Gr.II แรกรับที่ ER โรงพยาบาลเจ้าพระยายมราช เวลา 12.43 น. Glasgow coma score E4V5M6 PP 3 mm RTLBE แขนขาข้างขวา gr 2 ข้างซ้าย gr 3 แขนขวา on arm sling ไว้ on Philadesia Collar แรกรับที่หอผู้ป่วยศัลยกรรมอุบัติเหตุ ชั้น7 Glasgow coma score E4V5M6 PP 3 mm RTLBE แขนขาข้างขวา gr 2 ข้างซ้าย gr 3
การตรวจวินิจฉัยทางรังสี
ตามทฤษฎี
ในกรณีผู้ป่วยฉุกเฉิน หรือมีการบาดเจ็บหลายแห่ง การถ่าย X-ray C-spine Lateral view เพียง viewเดียวก็สามารถให้ข้อมูลได้มากถึง 80% และสมควรต้องทําในผู้ป่วยทุกราย โดยสังเกตความผิดปรกติได้จากการผิดรูปของแนวกระดูก การแตกหักของกระดูกถึงแม้จะเพียงเล็กน้อยก็มีความสําคัญมาก
ในกรณีที่ไม่สามารถมองเห็นพยาธิสภาพได้ชัดเจน โดยเฉพาะบริเวณ facet joint อาจส่งตรวจ C-spine Obligue view เพิ่มเติม
ในกรณีที่ไม่สามารถมองเห็นพยาธิสภาพบริเวณกระดูกต้นคอได้ทั้งหมด โดยเฉพาะระดับ C6,C7 และ T1 อาจส่งตรวจเพิ่มเติม เช่น C-spine swimmer view หรือให้ดึงแขนทั้ง 2 ข้างให้หัวไหล่ลง
1.ในกรณีที่สงสัยมีภาวะกระดูกส่วนคอหักหรือเคลื่อนที่ให้ใส่ rigid cervical collar หรือ หมอนทรายวางขนาบต้นคอ 2 ข้างจากนั้นส่งตรวจทางรังสี ดังนี้ ท่ามาตรฐานเบื้องต้น คือ ท่า C-spine AP view C-spine Lateral view (cross table) Open mouth view เพื่อดู พยาธิสภาพ ของ C1-C2
ในกรณีที่ไม่สามารถมองเห็นภาวะกระดูกหักที่ชัดเจน หรือเพื่อวางแผนการรักษาที่เหมาะสมยิ่งขึ้น อาจส่งตรวจ เอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT scan) หรือในกรณีที่จะดูพยาธิสภาพของประสาทไขสันหลัง เราสามารถส่งตรวจ เอ็กซเรย์คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) เพื่อดูพยาธิสภาพได้ชัดเจนยิ่งขึ้น
ผู้ป่วย
ที่โรงพยาบาลอู่ทอง Film C-Spine พบ suspected c 6 CFX: CFX distal 1/3 Rt clavicle not seen rip Fx, Not seennhemopneumothorax, Film pelvis No fx seen
แพทย์วินิจฉัยเป็น R/O C-Spine injury CFX distal 1/3 Rt clavicle LW Rt lower leg
ที่โรงพยาบาลเจ้าพระยายมราช ได้รับการ CT Spine ผล CT spine พบ Fx. Lt lateral of c5 with Non displaced fx. Transever Process c6 with displaced fx. Spinous Process of c6 and c7
แพทย์วินิจฉัยเป็น Falling down with cervical spine injury with Close fracture Right Clavicle with Right Fracture ribs 7th (ตกจากที่สูง ร่วมกับ บาดเจ็บไขสันหลังระดับคอ ร่วมกับ กระดูกไหปลาร้าด้านขวาหักแบบปิด ร่วมกับ กระดูกซี่โครงด้านขวาคู่ 7 หัก)
การแบ่งชนิดของการบาดเจ็บของกระดูกส่วนส่วนคอ
A. การบาดเจ็บของกระดูกต้นคอส่วนบน (Upper Cervical spine injury) คือการบาดเจ็บของกระดูก
ต้นคอตั้งแต่ระดับของ Skull base จนถึงกระดูก Axis (C2) แบ่งลักษณะการบาดเจ็บได้ ดังนี้
Ring Fracture of C1 (Jefferson fracture) เป็นการแตกผ่าน lateral mass ของ C1 การบาดเจ็บชนิดนี้แบ่งได้เป็น 2 type คือ Type 1 ไม่มีการฉีกขาดของ Transverse ligament และ Type 2 มีการฉีกขาดของ Transverse ligament ร่วมด้วย
Odontoid Fracture เป็นการหักผ่าน Den ของ C2 การบาดเจ็บชนิดนี้ แบ่งได้เป็น 3 Type ตาม ตําแหน่งที่กระดูกหักคือ Type I กระดูกหักที่ Tip ของ Odontoid process, Type II กระดูกหักที่ Neck หรือ Base ของ Odontoid process และ Type III คือการหักที่ลึกลงมาถึงส่วนของกระดูก C2
Atlanto occipital dislocation คือการเลื่อนหลุดของ Occiput จาก Cervical spine เป็นภาวะการบาดเจ็บที่รุนแรงและมักจะไม่ได้รับการวินิจฉัย หรือวินิจฉัยได้ล่าช้า ส่วนใหญ่พบ neurological defecit ร่วมด้วยและมักจะสูญเสียชีวิตเนื่องจากมีการกดเสนประสาทส่วนที่ใช้ในการหายใจ การบาดเจ็บชนิดนี้ ห้ามดึง Skull traction การวินิจฉัยจาก X-ray
Occipital condyle Fracture คือการแตกของกระดูกส่วน Occipital condyle แบ่งได้เป็น 3 ชนิด ได้แก่ Type I คือการแตกละเอียด (comminution) ของ Occipital condyle จากแรงอัด, Type II คือการแตกของ Occipital condyle ร่วมกับ Basilar Skull fracture และ Type III คือการเกิด Avulsion injury ของจุด attachment ของ alar ligament
Axis Fracture (Hangman’s Fracture) เป็นการแตกผ่าน Facet joint ของ C2 มีการ แบ่งชนิดของการบาดเจ็บ ตามลักษณะการแตกของกระดูก
Type I เกิดจาก Hypertension and Axial load, Type II เกิดจาก Hyper-extension followed by flexion
B. การบาดเจ็บของกระดูกต้นคอส่วนล่าง (Sub-axial Cervical spine injuries) คือการบาดเจ็บของกระดูกส่วนคอในระดับ C3-C7
Vertical compression เกิดจากแรงกระแทก โดยตรงต่อ vertebral body ทําให้เกิดการแตก
กระจายของ vertebral body คล้ายกับ burst fracture ของ thoraco-lumbar spine
Extension compression เกิดจากแรงกระทําต่อ cervical spine ในทำ extension ทําให้เกิด
fracture ในส่วนของ posterior element ได้แก่ laminar, facet joints และ pedicles
Compression flexion เกิดจาก compression force ที่กระทําต่อ cervical spine ในทำ flexion ซึ่งจะเกิดแรงกระแทกในส่วนของ upper endplate
Distraction flexion พบมากที่สุดใน series ของ Allen and Ferguson เกิดจาก
แรงกระชาก (distraction force) ในขณะที่ cervical spine อยู่ในท่า flexion
Distraction extension เกิดจาก แรงกระชาก (distraction force) ในขณะที่ cervical spine อยู่ในท่า flexion
Lateral flexion (compression) เกิดจากแรง compression ใน coronal plane
(lateral bending force)
ผู้ป่วย
จากข้อมูล ผู้ป่วยเป็นการบาดเจ็บของกระดูกต้นคอส่วนล่าง จากผล CT Spine พบ Fx. Lt lateral of c5 fx. Transever Process c6 fx. Spinous Process of c6 and c7
เป็นชนิดCompression flexion เกิดจาก compression force ที่กระทําต่อ cervical spine ในทำ flexion ซึ่งจะเกิดแรงกระแทกในส่วนของ upper endplate เส้นประสาทที่เข้าไปเลี้ยงกล้ามเนื้อ ทำให้ผู้ป่วยมีอาการ แขนขาอ่อนแรง
การรักษา
ผู้ป่วย
ผู้ป่วยได้รับการรักษาด้วยการ On on Philadesia Collar เพื่อจำกัดการเคลื่อนไหวรักษากระดูกบริเวณส่วนคอที่หัก และรอ ทำ MRI เพื่อทำการรักษาต่อไป
ตามทฤษฎี
การรักษาการบาดเจ็บของกระดูกต้นคอส่วนล่าง (Lower Cervical spine injury) การรักษากระดูกต้นคอหัก ต้องกระทําควบคู่ไปกับการรักษาภาวะไขประสาทสันหลังได้รับบาดเจ็บ ดังที่ได้กล่าวไว้ข้างต้น การดึงถ่วงน้ำหนักด้วย Skull traction จําเป็นต้องทําในผู้ป่วยที่มีภาวะการบาดเจ็บที่ไม่มีสเถียรภาพ (Instability) หรือมีการกดของ fracture fragment หรือ มีภาวะ dislocation ที่จําเป็นต้องทํา emergency reduction การผ่าตัดพิจารณาเพื่อแก้ไข 2 ปัจจัยคือ การกดทับไขประสาทสันหลัง และแก้ไขภาวะอสเถียรภาพ (Instability) ของโครงสร้าง
การรักษาการบาดเจ็บของกระดูกต้นคอส่วนบน (Upper Cervical spine injury) โดยส่วนมากการรักษาด้วยวิธีการอนุรักษ์โดยใช้ Rigid Brace หรือ Halo vest ได้ผลดี การรักษาด้วยการผ่าตัดจะใช้ในกรณีที่fracture ไม่ stable ได้แก่ Occipital condyle Type III, Atlanto occipital dislocation, Jefferson fracture Type II, Odontoid fracture Type II (ในกรณีที่มี displacement มาก หรือมี่ความเสี่ยงต่อภาวะ non union เช่นผู้ป่วย อายุมากกว่า 50 ปี, fracture comminution หรือ ผู้ป่วยที่สูบบุหรี่ Hangman’s fracture Type III เป็นต้น