Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 5 แนวคิด หลักการการพยาบาลผู้ป่วยภาวะฉุกเฉิน และสาธารณภัย,…

- - - - อุบัติเหตุที่เกิดกับคนจำนวนมากได้รับการเจ็บป่วยจำนวนมาก
      - เกิดการบาดเจ็บหรือการเจ็บป่วยของประชาชนจำนวนมาก
      - มีการทำลายของทรัพย์สินหรือสิ่งแวดล้อม
      - ทรัพยากรที่มีอยู่ในภาวะปกติไม่เพียงพอที่จะนำมาใช้ควบคู่สถานการณ์
      - ระบบและกลไกปกติของสังคมถูกทำลายหรือไม่เพียงพอที่จะควบคุมสถานการณ์ได้
    - - Multiple casualties ทั้งจำนวนและความรุนแรงของผู้ป่วยไม่เกินขีดความสามารถของ
        โรงพยาบาล
      - Mass casualties ทั้งจำนวนและความรุนแรงของผู้ป่วยเกินขีดความสามารถของโรงพยาบาลและทีม
        ผู้รักษา
  - - - หลัก CSCATT
        
        C – Command
        
        S – Safety A, B, C (Personal, Scene, Survivors)
        
        C – Communication
        
        A – Assessment
        
        M : Major incident : เปfนเหตุการณ์สาธารณภัยหรือไม่
        
        E : Exact location : สถานที่เกิดเหตุที่ชัดเจน
        
        T : Type of accident : ประเภทของสาธารณภัย
        
        H : Hazard : มีอันตรายหรือเกิดอันตรายอะไรบ้าง
        
        A : Access : ข้อมูลการเดินทางเข้า-ออกจากที่เกิดเหตุ
        
        N : Number of casualties: จำนวนและความรุนแรงของ
        ผู้บาดเจ็บ
        
        E : Emergency service : หน่วยฉุกเฉินไปถึงหรือยัง
        
        T – Triage
        
        T – Treatment
        
        T – Transportation
  - - - หลักการบริหารจัดการในที่เกิดเหตุ
        และรักษาผู้บาดเจ็บตาม Disaster paradigm
        
        D – Detection คือ การประเมินสถานการณ์ว่าเกินกำลังหรือไม่
        
        I - Incident command คือ ระบบการบัญชาเหตุการณ์และผู้ดูภาพรวมของการปฏิบัติการทั้งหมด
        
        S – Safety and Security คือ การประเมินความปลอดภัยของผู้ปฏิบัติงานในที่เกิดเหตุ
        
        A – Assess Hazards คือ การประเมินสถานที่เกิดเหตุเพื่อระแวดระวังวัตถุอันตรายต่างๆที่คงค้าง
        
        S – Support คือ การเตรียมอุปกรณ์และทรัพยากรที่จำเป็นต้องใช้ในที่เกิดเหตุ
        
        T – Triage/Treatment คือ การคัดกรองและให้การรักษาที่รีบด่วนตามความจำเป็นของผู้ป่วย
        
        E – Evacuation คือ การอพยพผู้บาดเจ็บระหว่างเหตุการณ์
        
        R – Recovery คือ การฟื้นฟูสภาพหลังจากเกิดเหตุการณ์
  - - - มีความรู้ทางการพยาบาลและมีประสบการณ์การปฏิบัติงานการพยาบาลผู้ป่วยฉุกเฉินและวิกฤต
      - มีความรู้ด้านสาธารณภัย
      - มีทักษะในการตัดสินใจที่ดี มีความเป็นผู้นำ และสามารถแก้ปัญหาเฉพาะหน้าได้
      - มีทักษะในการสื่อสาร และการบันทึกข้อมูลได้อย่างถูกต้องครบถ้วนชัดเจน
      - มีวุฒิภาวะที่เหมาะสมกับสถานการณ์
- - - - การเข้าถึงช่องทางสำหรับการติดต่อในการแจ้ง
        เมื่อมีเหตุเกิดขึ้น ทุกพื้นที่ต้องสามารถเข้าถึงระบบหรือช่องทางนี้ได้ ถือเป็นการ
        มีส่วนร่วมในการดูแลผู้บาดเจ็บ และมีส่วนช่วยเหลือให้ผู้บาดเจ็บ
    - - การจัดให้มีการดูแลผู้บาดเจ็บ ณ
        จุดเกิดเหตุ โดยต้องคำนึงถึงความปลอดภัยของ
        สิ่งแวดล้อมเป็นอันดับแรก (scene safety)
    - - การดูแลรักษาในโรงพยาบาลตั้งแต่การ
        คัดแยก ระบบทางด่วนฉุกเฉิน การวินิจฉัย การรักษาตามความเร่งด่วน
    - - การดูแลต่อเนื่องในรายที่พบ
        ปัญหาหรือต้องได้รับการฟื้นฟูเพื่อให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีภายหลังจากการได้รับการรักษาในโรงพยาบาล
    - - 1. การประเมินผู้ป่วยที่ได้รับบาดเจ็บเบื้องต้น (Primary Survey)
        
        Airway maintenance with cervical spine protection
        
        การประเมิน Airway เพื่อหาอาการที่เกิดจากทางเดินหายใจอุดกั้น (Airway obstruction)
        ควรรวมไปถึงการดูดเสมหะ การหาสิ่งแปลกปลอมในทางเดินหายใจ เป็นต้น
        
        Breathing and Ventilation
        
        เป็นการประเมิน การช่วยหายใจและการระบายอากาศเพื่อให้มีการแลกเปลี่ยนอากาศ เพื่อให้ได้ ออกซิเจนและขับคาร์บอนไดออกไซด์ การดูแลควรเปิดให้เห็นบริเวณคอและทรวงอกเพื่อประเมินตำแหน่งของหลอดลม
        
        Circulation and Hemorrhage control
        
        เป็นการประเมินในระบบไหลเวียนและการห้ามเลือด โดยประเมินจากสัญญาณชีพ ระดับความรู้สึกตัว
        สีผิว อุณหภูมิ และปริมาณเลือดที่ออกจากบาดแผล
        
        อาการทางระบบประสาท
        
        ระดับความรู้สึกตัวเปลี่ยนแปลง ซึม เชื่องช้า สับสน เอะอะโวยวาย หมดสติ
        
        ผิวหนัง
        
        มีผิวหนังเย็น ชื้น เหงื่อออกมาก cyanosis ยกเว้น septic shock ที่ผิวหนังจะอุ่น สีชมพูในระยะแรก
        
        หัวใจและหลอดเลือด
        
        ผู้ป่วยช็อก Systolic BP จะลดลงต่ำกว่า 90 mm.Hg. หรือต่ำกว่าปกติ 50 mm.Hg. หาก Systolic BP น้อยกว่า 60 -70 mm.Hg.
        
        ระบบหายใจ
        
        หายใจเร็ว และไม่สม่ำเสมอ จาก Acidosis respiration
        
        ระบบทางเดินปัสสาวะ
        
        ระยะแรกปัสสาวะจะลดลงเหลือ 30-50 ml./hr. และ 40 ml./hr. เมื่อเกิด
        ภาวะไตวายปัสสาวะจะออกน้อยกว่า 20 ml./hr.
        
        Disability: Neurologic Status
        
        เป็นการประเมินระบบประสาทต่อว่าสมองหรือไขสันหลังได้รับบาดเจ็บหรือไม่
        
        การประเมิน AVPU Scale
        
        A : Alert ผู้บาดเจ็บรู้สึกตัวดี สามารถพูดโต้ตอบหรือทำตามคำสั่งได้
        
        V : Voice/verbal stimuli ผู้บาดเจ็บสามารถตอบสนองต่อเสียงเรียกได้
        
        P : Painful stimuli ผู้บาดเจ็บตอบสนองเมื่อกระตุ้นด้วยความปวด
        
        U : Unresponsive ผู้บาดเจ็บไม่มีปฏิกิริยาตอบสนองเลย
        
        การใช้ CPOMR Scale ได้แก่ Level of conscious, pupil, ocular movement, motor,
        respiration หรือ Revision trauma scale
        
        Exposure / Environment control
        
        ควรถอดเสื้อผ้าออกให้หมดเพื่อค้นหาการบาดเจ็บต่างๆในอื่นๆของผู้ป่วย
      - Resuscitation เป็นการช่วยเหลือเพื่อให้ผู้ป่วยพ้นภาวะวิกฤตที่อาจทำให้เสียชีวิตได้
      - Secondary survey เป็นการตรวจร่างกายอย่างละเอียดหลังจากผู้ป่วยพ้นภาวะวิกฤตแล้ว
      - Definitive care เป็นการรักษาหลังจากผู้ป่วยได้รับการวินิจฉัยเบื้องต้นแล้ว เช่น การผ่าตัด Craniotomy การผ่าตัดหน้าท้อง Exploratory Laparotomy เป็นต้น
      - 2. การกู้ชีพ (Resuscitation)
        
        การแก้ไขภาวะคุกคามต่อชีวิตหรือที่เป็นอันตรายเร่งด่วน โดยการกู้ชีพจะทำหลังจากการประเมิน เป็นลำดับของ ABC และสามารถทำไปพร้อมๆกับการประเมิน
        
        Airway
        
        การทำ Definitive airway ในผู้บาดเจ็บที่มีปัญหาการหายใจ สามารถรักษาได้โดยการใส่ท่อช่วยหายใจ และควรกระทำแต่เริ่มต้นหลังจากที่ช่วยหายใจด้วยออกซิเจน
        
        Breathing ผู้บาดเจ็บทุกรายควรได้รับออกซิเจนเสริมหากไม่ได้ใส่ท่อช่วยหายใจ ผู้บาดเจ็บควรได้รับออกซิเจนผ่านหน้ากาก
        
        Circulation การห้ามเลือดเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งในผู้บาดเจ็บโดยทำร่วมกับการให้สารน้ำทดแทน เมื่อ
        ทำการเปิดเส้นเลือดแล้วควรเก็บเลือดส่งตรวจเพื่อช่วยในการประเมินความผิดปกติที่เกิดขึ้น
        
        การให้สารน้ำและเลือด
        
        ควรเปิดหลอดเลือดดำด้วยเข็มขนาดใหญ่และสั้น 2 เส้น เบอร์ 18,16,14
        
        หลีกเลี่ยงแทงเส้นใต้ตำแหน่งของแขนขาที่ได้รับบาดเจ็บ
        
        ถ้าสงสัยว่ามีเลือดออกในช่องท้อง หลีกเลี่ยงการให้สารน้ำที่ขาเพราะจะทำให้สารน้ำไหลรั่วเข้าช่องท้อง
        
        ให้สารน้ำที่เป็น Balance salt solution
        
        ถ้าอาการทรุดลงสามารถให้เลือดทุกหมู่ได้ตาม
        แผนการรักษา
        
        ไม่ควรให้เลือดร่วมกับ Lactated Ringer's solution, acetar สารน้ำมีส่วนผสมของแคลเซียมเพราะจะทำให้เลือดอตกตะกอน
        
        หลังได้รับสารน้ำหรือเลือดควรประเมินการตอบสนองต่อสารน้ำ เช่น ชีพจรลดลง ความดันโลหิตเพิ่มขึ้น เป็นต้น
        
        ดูแลอุณหภูมิร่างกายของผู้ป่วย ถ้าเกิดภาวะอุณหภูมิต่ำอาจมีผลกระทบถึงแก่ชีวิตได้
        
        การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ ผู้บาดเจ็บทุกรายควรได้รับการติดตามคลื่นไฟฟ้าหัวใจถ้าพบว่ามีความผิดปกติ
      - การประเมินสภาพร่างกายผู้ป่วยที่ได้รับบาดเจ็บอย่างละเอียด (Secondary Survey)
        
        History การซักประวัติ
        
        Allergies ประวัติการแพ้ยา สารเคมีหรือวัตถุต่างๆ
        
        Medication ยาที่ใช้ในปัจจุบัน
        
        Past illness/ Pregnancy การเจ็บป่วยในอดีตและการตั้งครรภ์
        
        Last meal เวลาที่รับประทานอาหารครั้งล่าสุด
        
        Event/ Environment related to injury อุบัติเหตุ
        
        Blunt trauma เกิดจากอุบัติเหตุจราจร พลัดตกจากที่สูง
        
        Penetrating trauma เกิดจากอาวุธปืน มีด
        
        Physical Examination
        
        การดูแลผู้ป่วยที่ได้รับบาดเจ็บ ควรตรวจร่างกายผู้ป่วยอย่างละเอียด เพราะแรงที่มากระทำอาจทำให้เกิดการบาดเจ็บต่ออวัยวะต่างๆ ทั่วร่างกายได้
        
        Head
        
        การตรวจหนังศีรษะให้ใช้มือคลำให้ทั่วหนังศีรษะเพื่อหาบาดแผล
        
        Facial
        
        ควรคลำกระดูกใบหน้าให้ทั่วเพื่อหา deformity ที่อาจบ่งบอก facial fracture
        
        Cervical spine and Neck
        
        ผู้ป่วยที่ไม่รู้สึกตัวทุกรายที่มีการบาดเจ็บศีรษะควรคำนึงถึง cervical spine injury พยาบาลจะใส่ Collar ให้ผู้ป่วยและไม่เคลื่อนไหวคอผู้ป่วยจนกว่าจะพิสูจน์ได้ว่าไม่มีการบาดเจ็บ ของกระดูกคอจากการ X-ray
        
        Chest
        
        ตรวจจากการมองหารอยช้ำ รอยยุบ คลำดูว่ามี Crepitus หรือเจ็บที่จุดใด
        
        Abdomen
        
        สังเกตดูรอยบาดเจ็บต่างๆ ที่ผิวหนัง เช่น รอยช้ำ แผลฉีกขาด แผลถูกยิงถูกแทง ควรตรวจดูด้านหลังผู้ป่วยด้วยอย่างละเอียด
        
        Musculoskeletal and Peripheral vascular assessment
        
        การบาดเจ็บแขนขาจะประเมินบาดแผล การหักงอ บวมผิดรูป ประเมินจุดที่เจ็บ การเคลื่อนไหว คลำ Crepitus
        
        Pelvic fracture
        
        จะตรวจพบ Ecchymosis บริเวณ Iliac wing, Pubis, Labia หรือScrotum และ
        เมื่อตรวจ Pelvic compression ผู้ป่วยจะมี pain on palpation และมี sign of unstability
        
        Neurological system
        
        เปfนการตรวจระบบประสาทและสมองอย่างละเอียด
        
        Reevaluation
        
        ในระยะแรกที่ดูแลผู้ป่วยที่บาดเจ็บ ควรมีการประเมินร่างกายซ้ำเป็นระยะๆ เพื่อประเมินหาการบาดเจ็บที่อาจตรวจไม่พบในระยะแรก
      - 4. การรักษาผู้ป่วยที่ได้รับบาดเจ็บภายหลังได้รับการช่วยเหลือขั้นต้นแล้ว (Definitive Care)
        
        เป็นการรักษาอย่างจริงจังหลังจากได้ทำ secondary survey เรียบร้อยแล้ว เพื่อแก้ไขพยาธิสภาพ
        โดยตรง เช่น ผ่าตัด เช่น Intracranial hematoma เป็นต้น