Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

PRIMARY CARE MANAGEMENT ON COMMON SKIN DISEASES, การรักษา - Coggle Diagram

- - - - Infection: Bacterial
        
        -ฝีAbscess/Carbuncle
        
        Abscess -Collection of pus in subcut.fat-S.aureus, anaerobe-Localized tender nodule/cyst, fluctuation-Lymphadenopathy-Lymphangitis Carbuncle -Perifollicular inflammation-S.aureus-ปัจจัยก่อโรค: DM, obese, poor hygiene, ถอนขน
        
        -ผิวหนังอักเสบCellulitis
        
        Cellulitis -Acute infection-Deeper layer: subcut.fat-S.aureus, Streptococcus-ผื่นแดงจัด ขอบผื่นไม่ชัดเจน และไม่ ยกนูนจากผิวหนังปกติ-painful, inflammatory lesion-Critical sites: face, hand, foot, joint-complication: sepsis
        
        -ผิวหนังอักเสบImpetigo/Ecthyma
        
        Impetigo Acute infection- S.aureus, Streptococci group A-เริ่มจากผื่นแดงและคัน ต่อมากลายเป็นตุ่มน้ำใสๆเล็กๆฐานแดงต่อมาเป็นตุ่มหนองแตกกลายเป็นสะเก็ดเหลืองกรังลักษณะคล้ายรอยบุหรี่- ต่อมน้ำเหลืองโตร่วมด้วย Ecthyma
        Streptococci group A, Staphylococciเริ่มจากตุ่มแดงตุ่มน้ำหรือตุ่มหนองเล็กๆ มีฐานสีแดงแล้วโตขึ้นช้าๆต่อมามีสะเก็ดหนาปกคลุมลักษณะสะเก็ดสีคล้ำติดแข็ง ข้างใต้เป็นหนอง
      - Viral
        
        Erythematous maculopapular rash
        
        Measles
        
        เชื้อ Rubeola virus ติดต่อโดยการหายใจ ระยะติดต่อตั้งแต่4 วันก่อนขึ้นผื่นจนถึง4 วันหลังเริ่มมีผื่นขึ้น ระยะฟักตัว10 – 12 วัน-ระยะไข้2 – 3 วัน ไข้ต่ำๆและ ไอ น้ำมูกไหล ตาแดง (conjunctivitis) ถ้า ตรวจดูในปากจะพบKoplik’s spots เป็นจุดขาวเล็กๆ ปนเทา ล้อมรอบผื่นสีแดง ซึ่งจะอยู่ที่เยื่อบุช่องปากตรงข้ามกับฟันกรามล่าง-ระยะผื่นออก ในระยะนี้ผู้ป่วยมีไข้สูง 40 – 40.5 °Cมีผื่นmaculopapular rashเริ่มเป็นที่ไรผม หลังหูไล่ลงมาตาม คอ หน้าอก ท้องและขาตามลลำดับ ซึ่งใช้เวลาจากศีรษะถึงเท้า ประมาณ48–72 ชั่วโมงในระยะที่ผื่นลามไปถึงขาผื่นที่อยู่บริเวณลำตัวจะรวมกันเป็นปื้น (confluent maculopapular rash) เมื่อผื่นลามถึงเท้าอาการไข้ จะลดลงภายใน24ชั่วโมงอาการไอจะดีขึ้น หลังจากผื่นออกเต็มที่จะคอยจางลง เปลี่ยนจากสีแดงเป็นสีคล้ำ(hyperpigmentation) หายไปภายใน 7 – 10 วันให้รักษาตามอาการและแยกผู้ป่วยจนกว่าจะพ้นระยะติดต่อ
        
        Rubella
        
        เชื้อ Rubella virus ติดต่อโดยการหายใจ ระยะฟักตัว 14-21 วัน ระยะที่ติดต่อกันมาคือ 5 วัน ก่อนมีผื่นขึ้น จนถึง 6 วันหลังผื่นขึ้นไข้37.5-38.5 c ไข้ต่ำ ปวดศีรษะ ปวดตา เจ็บคอ เบื่ออาหาร คลื่นไส้ คล้ายไข้หวัดเป็นอยู่1-5 วันก่อนขึ้นผื่นและจะทุเลาเมื่อมีผื่นขึ้นแล้ว ในเด็กเล็กอาจมีน้ำมูกหรือถ่ายเหลวเล็กน้อยก่อนผื่นขึ้น ผื่นมีลักษณะราบสีชมพู ขนาดเล็ก ไม่แผ่รวมเป็นแผ่นแบบหัด แต่จะอยู่กระจายตามหน้า คอ ลำตัว แขนขา อีกลักษณะสำคัญของโรคนี้คือมีต่อมน้ำเหลืองที่หลังหูข้างคอและท้ายทอยโตซึ่งจะพบได้ตั้งแต่24ชั่วโมงก่อนผื่นออกไปจนถึง 1 สัปดาห์หลังออกผื่น
        ให้การรักษาตามอาการ เช่น ยาลดไข้ยาแก้ผดผื่นคันและแยกผู้ป่วยจนกว่าจะพ้นระยะติดต่อ
        
        Roseola Infantum
        
        เกิดจากเชื้อ Human herpes virus type 6 (HHV6) เป็นส่วนใหญ่ติดต่อทางระบบทางเดินหายใจและการสัมผัส ระยะฟักตัว5-15 วันไข้สูง39.5-40.5 c ในระยะก่อนผื่นขึ้น 3-5 วัน จากนั้นเมื่อไข้ลด พบผื่นราบสีแดงขนาด2-5 mm. ที่ลำตัว คอ แขน(สำหรับบริเวณใบหน้าและขามักไม่ชัด) ผื่นบางจุดมีลักษณะนูนเล็กน้อย หรือมีวงสีแดง ขาวๆอยู่รอบผื่นแดงคล้ายดอกกุหลาบ ผื่นของโรคนี้จะขึ้นที่ลำตัวก่อน และเป็นผื่นเล็กๆอยู่แยกกระจายกันLab: CBC = WBC อยูในช่่วง 8,000 /mm3โดยมีneutrophil เด่น ต่อมาในช่วงวันที่3 ของไข้จำนวน WBC จะต่ำลงประมาณ6000/mm3 และมีlymphocyte เด่นการรักษา
        ระยะมีไข้สูงให้ดื่มน้ำมากๆเช็ดตัวลดไข้ให้ยาลดไข้ระยะผื่นขึ้น ไข้ลงแล้วและเด็กมีท่าทางสบายดีดื่มนม รับประทานอาหารได้ไม่ต้องให้ยาใดๆ โรคมักหายได้เองภายใน 3-5 วันหรือไม่เกิน 1 สัปดาห์
        
        scrub typhus
        
        เชื้อ Rickettsiae มีแมลงนำโรคได้แก่ไร (mite) เห็บ(tick) หมัด(flea) และเหาตัว(body louse) มีไข้สูงแบบ“intermittent” (39.5-40 องศาเซลเซียส) อาจอยูนาน่ 2-3 สัปดาห์อาการแสดงอื่นๆ ที่พบร่วมเป็นอาการไม่จำเพาะ ได้แก่ตาแดง ปวดศีรษะปวดเมื่อยตามตัวคลื่นไส้อาเจียน ปวดท้องอุจจาระร่วง ไอแห้งๆ รอยแผลส่วนใหญ่พบถูกกดในบริเวณรั่มผ้า และกดบริเวณั ขาหนีบ รักแร้ซอกพับต่างๆ ต่อมาตำแหน่งที่ถูกกดจะเกิดเป็นแผล เรียกว่า Eschar ซึ่งจะพบเพียงรอยโรคเดียว(single lesion) มีลักษณะเป็นแผลขอบยกนูนแดง ขนาด5-10มิลลิเมตร ไม่มีหนอง ตรงกลางมีสะเก็ดสีดำคล้ายรอยบุหรี่จี้อาจพบต่อมน้ำเหลืองบริเวณใกล้เคียงโตร่วมด้วย การรักษา1.ถ้าอาการไม่รุนแรงให้ยา doxycycline loading dose ในวันแรก2.2 มก./ กก./ครั้ง 2 ครั้ง แล้วตามด้วย 2.2 มก./กก./วัน แบ่งให้วันละ 2 ครั้ง ให้ เป็ นเวลารวม5 วัน2.ถ้าอาการรุนแรง เช่น หอบ หัวใจวาย ไตวาย ต้อง refer ทันที
        
        Vesiculopustular rash
        
        varicella zoster virus
        
        ในการติดเชื้อครั้งแรกจะเป็นโรคสุกใส (chickenpox)หลังจากนั้น เชื้อจะเข้าไปซ่อนตัวอยูที่่dorsal root ganglion เมื่อภูมิต้านของร่างกายต่ำลงจะเกิดเป็นงูสวัด (zoster)อ่อนเพลีย เบื่ออาหารเล็กน้อย ปวดเมื่อยตามัว มีผื่นขึ้นพร้อมกับวันที่เริ่มมีไข้หรือ1วันหลังจากมีไข้เป็นผื่นราบสีแดงก่อนจากนั้น 2-3ชม.ต่อมาจะกลายเป็นตุ่มนูนและตุ่มน้ำใสขนาดเล็ก (2-3mm.) มีฐานสีแดงอยู่รอบๆกระจายตามใบหน้า หน้าอก และแผ่นหลัง ตุ่มจะขึ้นที่ลำตัวก่อนแล้วลุกลาม
        ไปที่ใบหน้า หนังศีรษะ แขนขา มักคันบริเวณที่มีตุ่มใสขึ้น อาจพบแผลเปื่อยที่เพดานปาก ลิ้น หรือคอหอยในเด็กอาจมีไข้ต่ำๆ (37.5-38.5 c) หรือไม่มีไข้ในผู้ใหญ่มักพบมีไข้สูง (39-40 c)Lab: การตรวจนาใน vesicle จะพบ multinucleated giant cell โดยวิธีTzanck smearควรแยกผู้ป่วยจนพ้นระยะติดต่อ (ระยะติดต่อตั้งแต่24 ชม.ก่อนมีผื่นขึ้น จนตุ่มตกสะเก็ดหมดแล้วหรือประมาณ 6 วันหลังตุ่มขึ้น) และรักษาตามอาการ ถ้าตุ่มมีการติดเชื้อแบคทีเรียให้ยาปฏิชีวนะ เช่น Dicloxacillin, Erythromycin
        
        Herpes simplex
        
        Herpes simplex virus type I,II or Human herpes virus I,IIHerpes simplexการติดต่อโดย contact transmissioninfectionมีตุ่มน้ำใสขนาด 2-3 mm. ขึ้นอยู่รวมกันเป็นกลุ่มโดยรอบจะเป็นผื่นแดงต่อมาตุ่มน้ำใสจะกลายเป็นสีเหลืองขุ่นแล้วแตกออกภายใน 2-3วัน กลายเป็นสะเก็ดหายไปได้เองภายใน 1-2 สัปดาห์มักมีอาการคันเล็กน้อย พบเป็นได้บ่อยบริเวณริมฝีปาก แก้ม จมูก หูตา อวัยวะเพศ อาจพบต่อมน้ำเหลืองบริเวณใกล้เคียงโตและเจ็บ อาจมีไข้ร่วมด้วยการรักษา1.ถ้าอาการแสดงชัดเจนรักษาตามอาการ เช่น ให้ยาแก้ ปวด ยาต้านไวรัสAcyclovir ผู้ใหญ่ขนาด 400 mg วันละ3-5 ครั้ง 7-10 วัน เด็กขนาด15 mg/kg วันละ5ครั้ง นาน 7 วัน2.ถ้าอาการไม่ชัดเจนหรือเป็นที่ตาหรือมี ภาวะแทรกซ้อน เช่น สมองอักเสบ ตับอักเสบให้ส่งพบแพทย์
        
        Hand foot and mouth
        Disease
        
        เชื้อไวรัสกลุ่ม Enterovirus เช่น coxsackievirus A16 enterovirus 71 ติดต่อโดยสัมผัสกบสารคัดหลัังจากจมูก ลาคอ หรือนาจากในตุ่มน้ำใสและติดต่อทาง fecal – oralไข้38-39 c อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร จากนั้น 1-2 วัน จะมีน้ามูก เจ็บปาก เจ็บคอ ไม่ยอมดูดนม ไม่อยากรับประทานอาหาร ตรวจในช่องปากพบจุดนูนแดง หรือมีน้าใสอยูข้างใต้ขึ่้นอยูตามเยื่อบุปาก่ ลิ้น และเหงือก ต่อมาจะแตกเป็น แผลตื้นๆขนาด 4-8 mm. และเจ็บมาก นอกจากนี้จะพบผื่นลักษณะเป็นจุด แดงราบ ตุ่มนูน หรือตุ่มน้าที่มือ เท้า ฝ่ามือฝ่าเท้า แก้มก้นขนาด 3-7 mm.หายได้เองโดยใช้ระยะเวลาประมาณ7 วัน เน้นการรักษาตามอากา โดยเฉพาะการลดไข้ ลดอาการเจ็บปวดจากแผลในปาก อาจใช้ยาชาป้ บริเวณที่เป็นแผลก่อนรับประทานอาหาร ให้ดื่มน้ามากๆเพื่อป้องกนภาวะขาดน้ำ- ถ้ามีอาการปวดศีรษะรุนแรง อาเจียนรุนแรง ไม่ค่อยรู้สึกตัว แขนขาอ่อนแรง ชัก หรือหายใจหอบ รีบส่งโรงพยาบาลด่วน- ควรแยกผู้ป่ วยประมาณ2สัปดาห์หรือจนกวาตุ่่มแผลจะหายดีและให้ปิดปากจมูกด้วยผ้าเวลาไอจาม
      - Fungal
        
        Tinea versicolor
        
        Tinea versicolorเชื้อ Malasseziaลักษณะของผื่นเป็นวงเล็กๆ เริ่มจากรอบรูขุมขนและขยายรวมกันเป็นปื้นใหญ่ขอบเขตชัด ที่ผิวจะมีขุยละเอียดถ้าใช้เล็บขูดจะเห็นขุยชัดเจนขึ้นผื่นมีได้หลายสีตั้งแต่สีขาว สีชมพูสีแดงจนถึงสีน้ำตาลพบได้บ่อยบริเวณหน้าอก หลัง ไหล่ต้นคอและต้น แขนอาจมีอาการคันเล็กน้อยการ.รักษาป้องกันการเกิดเป็นซ้ำ การรักษาความสะอาดยาทา Clotrimazole cream
        
        Ringworm/Tinea corporis
        
        Ringworm/Tinea corporisเชื้อ Dermatophyteลักษณะเริ่มจากเป็นตุ่มแดงๆแล้วค่อยๆลาม ออกไป จนมีลักษณะเป็ นวง มีขอบเขตชัดเจน ขอบ นูนเล็กน้อยและมีสีแดง มักมีตุ่มน้ำใสๆหรือขุยขาวๆอยู่รอบๆวง อาจขึ้นเป็นวงติดๆกนหลายวงหรือเป็นวงซ้อนกันมักมีอาการคันเล็กน้อยการรักษาป้องกันการเกิดเป็นซ้ำ:การรักษาความสะอาดยาทา: Clotrimazole cream
        
        Onychomycosis มักพบลักษณะของเล็บที่ผิดรูปร่าง ผิวเล็บ ไม่เรียบเป็นหลุมหรือคลื่น เล็บแตกหักง่าย สีเล็บผิดปกติและ พบขอบเล็บมีการอักเสบ บวมแดงได้
        
        Tinea pedis ลักษณะผื่นจะไม่ชัดเจน มักจะแสดงออก ของผิวแห้งมาก บางครั้งพบขุยสีขาวหรือผิวหนังเปื่อย กลิ่นค่อนข้างรุนแรง
      - Parasitic
        
        Scabiasis
        
        Sarcoptes scabiei ตัวไรคันที่ง่ามมือ/เท้า ฝ่ามือ รักแร้ และคันมากในเวลากลางคืนพบเม็ดมีน้ำใสหรืออักเสบเป็นหนอง พบรอยนูนคดเคี้ยว (burrow) คล้ายเส้นด้ายสั้นๆTest: KOHรักษาพร้อมกันทัั้งบ้าน ทำความสะอาดของใช้ระวังการติดซ้ำ10-25% Benzyl benzoate ทาทั่วตัว1 ครั้งและทาซ้ำอีกครั้งใน 1 สัปดาห์ในรายที่คันมาก อาจให้ยาantihistamine
        
        Pediculosis capitisเหา-มีอาการคันศีรษะมาก - หวี สางผมขนพบตัวเหาและไข่เหา- รักษาความสะอาด-รักษาผู้ติดเชื้อข้างเคียง-25% Benzyl benzoate หมักผมข้ามคืน หมัก3คืนติดต่อกัน-25% Benzyl benzoate ทาทิ้งไว้24 ชม. ควรทาซ้า อีกครั้งใน 1 สัปดาห์
        
        Pediculosis capitis
        
        เหา-มีอาการคันศีรษะมาก - หวี สางผมขนพบตัวเหาและไข่เหา- รักษาความสะอาด-รักษาผู้ติดเชื้อข้างเคียง-25% Benzyl benzoate หมักผมข้ามคืน หมัก3คืนติดต่อกัน-25% Benzyl benzoate ทาทิ้งไว้24 ชม. ควรทาซ้า อีกครั้งใน 1 สัปดาห์
        
        Pediculosis pubis
        
        -โลน-มีตุ่มแดง มีรอยบุ๋มตรงกลาง คันมากและอาจเกาจนเป็นตุ่มหนอง
  - - - : < 6 week, food, drug-Chronic: > 6 week, physical, chronic infection, stress, autoimmune-เป็นวงนูนแดง(wheal and flare) ส่วนใหญ่มีอาการคัน ลักษณะรอยโรคลมพิษจะนูน บวม แดง เป็นปื้น ขอบเขตชัด รูปร่าง กลม เป็ นวงแหวน หรือ มีขอบหยักโค้งล้อมรอบด้วยผื่นแดง มี หลายขนาดและรูปร่างต่างกัน-Rash < 24 hr.-Severe: anaphylaxis-การรักษา: สืบค้นสาเหตุ แนะนำหลีกเลี่ยงantihistamine: CPM, loratadine, cetirizineยาทา: calamine lotion
    - - -Atopic Dermatitis-Family history of allergy-Chronic relapsing course-Classify: infantile, childhood, adulthood-มีอาการคันมากผิวหนังแห้ง อักเสบ และมีการกำเริบเป็นระยะๆ ผิวหนังอาจมีลักษณะหนา ตัวขึ้น-การรักษา: avoid hot, sweat, dry environment Soap: pH 5.5withmoisturizer-Moisturizer-Good use steroid cream-Wet dressing
        
        Contact -Irritant, allergic-มีผื่นแดง คัน เป็นตุ่มน้ำใสเล็กๆ มีน้ำเหลืองไหลและมีสะเก็ดเกรอะกรังตามรอยลักษณะของสิ่งที่แพ้
        -การรักษา: หาสาเหตุ แล้วหลีกเลี่ยง-use steroid cream-ยาแก้คัน-NSS wet dressing
    - - -ประวัติการใช้ยา-การแพ้ไม่รุนแรง เช่น ผื่นแดงจางๆ คัน-การแพ้รุนแรง เกิดขึ้นได้ตั้งแต่2 วันถึง2 เดือน หลังได้รับยา เช่น มีผื่นตุ่มน้าพอง เจ็บ แสบผิวหนัง มีการอักเสบของหลายระบบ-การรักษา: สืบค้นหายาต้นเหตุ:หยุดยาทันที:ปรึกษาแพทย์โดยด่วน