Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลสตรีตั้งครรภ์ที่มีความผิดปกติ ของรกน้ำคร่ำ - Coggle Diagram
การพยาบาลสตรีตั้งครรภ์ที่มีความผิดปกติ
ของรกน้ำคร่ำ
Polydramnios
ปกติจะมีปริมาณน้ำคร่ำ 800-1,200 มล.
คือ การตั้งครรภ์ที่มีน้ำคร่ำมากผิดปกติ เกินเปอร์เซ็นไทล์ที่ 95 หรือ 97.5 ของแต่ละอายุครรภ์ หรือหรือวัดค่า Amniotic fluid Index: AFIได้ 24 - 25 ซม. ขึ้นไป หรือมีน้ำคร่ำมากกว่า 2,000 มล.
อุบัติการณ์
เกิดครรภ์แฝดน้ำประมาณร้อยละ 1 ของการตั้งครรภ์
พยาธิสรีรวิทยา
ความสมดุลของปริมาณน้ำคร่ำในครรภ์มารดา สัมพันธ์กับปริมาณของเหลวที่เข้าและออกจากถุงน้ำคร่ำ โดยน้ำคร่ำจะมาจากปัสสาวะร้อยละ 30 ของน้ำหนักตัว จาการกลืน ร้อยละ 20-25 และสร้างจากปอด ร้อยละ 10
สาเหตุ
จากมารดา
ตั้งครรภ์แฝด
เป็นโรคเบาหวานระหว่างตั้งครรภ์
จากทารก
กลืนของทารกผิดปกติ
ผิดปกติของระบบประสาท
อุดกั้นของระบบทางเดินอาหาร
พิการของทารกในครรภ์
GI tract obstruct
anencephalous
Twin-twin transfusion syndrome (TTTS)
ไม่ทราบสาเหตุ
ซึ่งวินิจฉัยไม่พบความผิดปกติของมารดาและทารกในครรภ์แต่พบความรุนแรงของภาวะครรภ์แฝดน้ำได้เล็กน้อยถึงปานกลาง
ชนิด
Acute hydramnios
พบได้ตั้งแต่อายุครรภ์ 20-24 สัปดาห์
น้ำคร่ำเพิ่มขึ้นภายใน 2-3 วัน
อาการ
ไม่สุขสบาย
ปวดหลังและหน้าขา
แน่นอึดอัดในช่องท้อง
หายใจลำบาก
คลื่นไส้ อาเจียน
ไม่สามารถคลำหาส่วนต่างๆของทารกได้ชัดเจน
chronic hydramnios
น้ำคร่ำจะค่อยๆเพิ่มขึ้น
พบเมื่ออายุครรภ์ 30 สัปดาห์ขึ้นไป
มีอาการหายใจลำบาก
ผลกระทบ
ต่อมารดา
ไม่สุขสบายจากการกดทับของมดลูกที่มีขนาดใหญ่
คลอดก่อนกำหนด
ช็อคจากความดันในช่องท้องลดลงอย่างรวดเร็ว
ตกเลือดหลังคลอด
ติดเชื้อหลังคลอด
ต่อทารก
เกิดภาวะพิการ และการคลอดก่อนกำหนด
เกิดภาวะ fetal distress จากการเกิดสายสะดือย้อย
ทารกอยู่ท่าผิดปกติและไม่คงที่ เนื่องจากมีปริมาณน้ำคร่ำมาก
อาการและอาการแสดง
แน่นอึดอัด หายใจลำบาก
บวมบริเวณเท้า ขา และปากช่องคลอด
น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น
การวินิจฉัย
ซักประวัติอาการ และอาการแสดง
ตรวจร่างกาย
หน้าท้องขยายใหญ่ มดลูกมีรูปร่างกลมมากกว่ารูปร่างไข่ วัดเส้นรอบท้องได้มากกว่า 100 เซนติเมตร
คลำหาส่วนต่างๆของทารกได้ลำบาก
ฟังเสียง FHS ไม่ได้ยินหรือไม่ชัดเจน
น้ำหนักตัวมารดาเพิ่มมากขึ้นอย่างรวดเร็วมากกว่า 1 กิโลกรัม/สัปดาห์
ตรวจทางห้องปฏิบัติการ
หาค่า amniotic fluid index (AFI)
รุนแรง 3 ระดับ
mild
วัด AFI ได้ > 24 เซ็นติเมตร
moderate
วัด AFI ได้ > 32 เซ็นติเมตร
severe
วัด AFI ได้ > 44 เซ็นติเมตรขึ้นไป
การดูแลรักษา
amnioreduction
เมื่อมารดามีอาการแน่น อึดอัดหน้าท้องอย่างรุนแรง
อันตรายจากการเจาะดูดน้ำคร่ำ
ถุงน้ำคร่ำแตกก่อนกำหนด
รกลอกตัวก่อนกำหนด
รักษาด้วยยา prostaglandin synthetase inhibitors
ในรายที่อายุครรภ์น้อยกว่า 32 สัปดาห์
รับประทานอาหารที่มีโปรตีนสูง
มารดาสูญเสียโปรตีนในการสร้างน้ำคร่ำไปเป็นจำนวนมาก
ให้ยาขับปัสสาวะหากพบมีภาวะบวม
ให้ยายับยั้งการหดรัดตัวของมดลูก
เจาะถุงน้ำในระยะคลอด
ให้น้ำคร่ำไหลช้าที่สุด
ผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง
ในรายที่มีส่วนนำและท่าของทารกที่ผิดปกติ ครรภ์แฝด สายสะดือย้อย รกลอกตัวก่อนกำหนด ทารกอยู่ในภาวะขาดออกซิเจน
ระยะหลังคลอดหากมารดามีอาการตกเลือด
การพยาบาล
ระยะตั้งครรภ์
ประเมินการเกิดภาวะตั้งครรภ์แฝดน้ำจากการซักประวัติอาการและอาการแสดง
ดูแลเพื่อบรรเทาอาการอึดอัดแน่นท้อง จากการขยายตัวของมดลูก
จัดท่ามารดานอนตะแคง ยกศีรษะสูงเล็กน้อยประมาณ 30 องศา
สังเกตอาการและอาการแสดงของภาวะ congestive heart failure
แนะนำให้มารดารับประทานอาหารที่ย่อยง่าย ครั้งละน้อยๆ แต่บ่อยครั้ง
แนะนำให้มารดาสวมใส่เสื้อผ้าที่หลวมสบาย
ดูแลให้ได้รับการเจาะดูดน้ำคร่ำออก ตามแผนการรักษาของแพทย์
เฝ้าระวังและตรวจติดตามสุขภาพของทารกในครรภ์
ระยะคลอด
ให้นอนพักบนเตียง เพื่อป้องกันภาวะน้ำคร่ำแตกก่อนกำหนด
ประเมินการหดรัดตัวของมดลูก
ฟัง FHS ในระยะ latent ทุก 30 นาที และระยะ active ทุก 15 นาที
ให้ได้รับสารน้ำและอาหารตามแผนการรักษา
ขณะแพทย์เจาะถุงน้ำ ต้องระมัดระวังให้น้ำคร่ำไหลออกมาอย่างช้าๆ
ระยะหลังคลอด
ให้การพยาบาลเหมือนกับสตรีตั้งครรภ์แฝด
oligohydramnios
มีน้ำคร่ำน้อยกว่า 300 มิลลิลิตร
สาเหตุ
ถุงน้ำคร่ำแตกก่อนกำหนด
ทารกในครรภ์มีภาวะผิดปกติ
renal agenesis
cystic kidneys
bladder outlet obstruction
ความผิดปกติของโครโมโซม
รกเสื่อมสภาพ
การตั้งครรภ์เกินกำหนด
ทารกเจริญเติบโตช้าในครรภ์
ผลกระทบ
ผลต่อมารดา
มีโอกาสผ่าตัดคลอดทารกทางหน้าท้องมากกว่าการตั้งครรภ์ปกติ
ผลต่อทารก
มีโอกาสคลอดก่อนกำหนด
pulmonary hypoplasia
Amniotic band syndrome
fetal distress
ทารกเจริญเติบโตช้าในครรภ์
การวินิจฉัย
maximum ventrical pocket, MVP
หากพบว่า MVP มีค่าน้อยกว่า 1 หรือ 2 เซนติเมตร ถือว่ามีภาวะน้ำคร่ำน้อย
amniotic fluid index (AFI)
น้อยกว่า 5 เซนติเมตร
การรักษา
amnioinfusion
ด้วย normal saline/ ringers lactate 5% glucose
การดื่มน้ำมากๆ
ได้ผลชั่วคราวเท่านั้น
การประเมินภาวะความผิดปกติแต่กำเนิด และการรักษาภาวะทารกเจริญเติบโตช้าในครรภ์
การพยาบาล
อธิบายถึงสาเหตุการเกิดภาวะดังกล่าว และแนวทางการรักษา
ดูแลให้ได้รับการใส่สารน้ำเข้าไปในถุงน้ำคร้ำ (amnioinfusion) ตามแผนการรักษา
รับฟังปัญหา แสดงความเห็นอกเห็นใจ และกระตุ้นให้ระบายความรู้สึก