Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ทฤษฎีที่ใช้ทางสุขภาพจิตและการพยาบาลจิตเวช - Coggle Diagram

- - - - ระดับของจิตใจ (Level of mind)
        
        ระดับจิตสำนึก
        
        ระดับจิตกึ่งสำนึก
        
        ระดับจิตไร้สำนึก
      - โครงสร้างของจิต
        (The structure of mind)
        
        สัญชาตญาณ (Id)
        
        ตัวตนแห่งบุคคล (Ego or Self)
        
        มโนธรรม (Superego)
      - สัญชาตญาณ (Instinct)
        
        สัญชาตญาณทางเพศ
        
        สัญชาตญาณความก้าวร้าว
      - กลไกทางจิต
        (Defense mechanism)
      - ความกังวลใจ (Anxiety)
      - พัฒนาการของบุคลิกภาพ
    - - ผู้ที่จะป่วยทางจิตใจอารมณ์ ได้รับประสบการณ์ชีวิตที่ไม่ดีมาก่อน
      - ประสบการณ์ชีวิตที่บาดเจ็บ
      - ความคิดที่ขัดแย้งกันและ Neurotic conflict
    - - การวิเคราะห์ความฝัน (Dream interpretation)
      - การวิเคราะห์ความรู้สึกต่อต้าน
      - การระบายความรู้สึกอย่างเสรี (Free Association)
      - การวิเคราะห์การถ่ายโยงความรู้สึก (Analysis of transference)
  - - - เน้นความสำคัญ ของทางด้านสังคม วัฒนธรรมและสิ่งแวดล้อมทางจิตใจ (Psychological environment) ว่ามีบทบาทในการ พัฒนาบุคลิกภาพมาก โดยช่วยให้มีการพัฒนาด้านบทบาท ให้บรรลุถึงซึ่งความเป็นตัวของตัวเอง และให้โอกาสได้แสดงออกของอารมณ์อย่างเหมาะสม
    - - อายุ 20-40 ปี
        
        ขั้นสร้างความรู้สึกที่ใกล้ชิดกับความโดดเดี่ยวอ้างว้าง
      - อายุ 40-60 ปี
        
        ขั้นหาประโยชน์ให้สังคมกับการหมกมุ่นใส่ใจแต่ตัวเอง
      - อายุ 20 ปี
        
        ขั้นพบอัตลักษณ์ของตนเองกับความสับสนไม่เข้าใจ
      - อายุ 60+ ปี
        
        ขั้นที่แสดงถึงความมั่นคงสมบูรณ์กับหมดอาลัยตายอยาก
      - อายุ 6-12 ปี
        
        ขั้นสร้างความรู้สึกขยันหมั่นเพียรกับความรู้สึกด้อย
      - อายุ 3-6 ปี
        
        ขั้นที่มีการสร้างความคิดริเริ่มกับความรู้สึกผิด
      - อายุ 18 เดือน - 3 ปี
        
        ขั้นที่สร้างความรู้สึกที่เป็นอิสระกับความรู้สึกที่สงสัยไม่แน่นอน
      - 0 – 18 เดือน
        
        ขั้นที่สร้างความรู้สึกไว้ใจกับไม่ไว้ใจ
  - - - ความวิตกกังวลสามารถอธิบายและสังเกตได้
      - บุคคลพยายามที่จะดิ้นรนเพื่อขจัดความวิตกกังวลและเพิ่มความมั่นคงให้กับตนเอง
      - ความวิตกกังวลที่เริ่มจากสัมพันธภาพระหว่างบุคคล
    - - เพื่อไปสู่ความมั่นคง (Security)
      - เพื่อไปสู่ความพึงพอใจ (Satisfactions)
    - - ไม่ใช่ฉัน (Not me)
      - ฉันเลว (Bad me)
      - ฉันดี (Good me)
    - - ขั้นวัยผู้ใหญ่ (Adulthood) อายุระหว่าง 20 - 30 ปี
      - ขั้นวัยรุ่นตอนปลาย (Late Adolescence) อายุ 17 - 19 ปี
      - ขั้นวัยรุ่นตอนต้น (Early Adolescence) อายุระหว่าง 13 - 17 ปี
      - ขั้นก่อนวัยรุ่น (Pre- Adolescence) อายุ 11 - 13 ปี
      - ขั้นวัยเยาว์ (Juvenile Era) อายุระหว่าง 5 - 12 ปี
      - ขั้นวัยเด็ก (Childhood) อายุ 18 เดือน - 5 ปี
      - ขั้นทารก (Infancy) อายุแรกเกิด -18 เดือน
  - - - บุคลิกภาพพัฒนาจากกระบวนการเรียนรู้
      - พฤติกรรมแบ่งได้เป็น 2 ประเภท คือ พฤติกรรมที่กระทำต่อสิ่งแวดล้อม และพฤติกรรมที่ถูกเร้าโดยสิ่งแวดล้อม
      - บุคลิกภาพที่เกิดจากการเสริมแรง ดำรงอยู่ได้เพราะได้รับตัวเสริมแรงอย่างสม่ำเสมอ
      - การเลียนแบบมีอิทธิพลต่อบุคลิกภาพ
      - พฤติกรรมสามารถทำให้แผ่วลงหรือหยุดแสดงได้
      - บุคลิกภาพพัฒนาจากการได้รับตัวเสริมแรง
      - ตัวแปรทางสิ่งแวดล้อมเป็นตัวกำหนดการแสดงพฤติกรรม
    - - การวางเงื่อนไขแบบลงมือกระทำ (Operant conditioning)
      - การเรียนรู้ทางสังคม (Social learning)
      - การวางเงื่อนไขแบบคลาสสิก (Classical conditioning)
    - - พฤติกรรมเกิดจากการเรียนรู้
      - บุคลิกภาพของมนุษย์ไม่ได้ประกอบด้วย ลักษณะนิสัย
      - ธรรมชาติมนุษย์ที่ควรเน้นคือ ปัจจุบันที่นี่ ขณะนี้
      - เมื่อมนุษย์อยู่รวมกันเป็นกลุ่ม ควรให้ความสำคัญกับพฤติกรรมภายนอก
    - - รางวัล
        
        ให้สิ่งเร้าทางบวก เรียก Positive reinforcement เช่น ให้คำชม ให้ความสนใจ
        
        ระงับสิ่งเร้าทางลบ เรียกว่า Negative reinforcement เช่น ปิดวิทยุที่รบกวนการอ่านหนังสือ หยุดนินทา หยุดบ่น
      - การลงโทษ
        
        ให้สิ่งเร้าทางลบ เช่น การตี การผูกมัด เรียกว่า Positive punishment ให้สิ่งที่ไม่พึงพอใจ
        
        งดสิ่งเร้าทางบวก เช่น งดการออกไปร่วมกิจกรรมที่ชอบ งดเงินประจำสัปดาห์ เรียกว่า Negative punishment เป็นการถอดถอนสิ่งที่พึงพอใจออกไป
    - - การลดภาวะ (Extinction)
      - การลงโทษ (Punishment)
      - วิธีการบำบัดที่อาศัยการเรียนรู้แบบคลาสสิก
  - - - บุคคลมีความแปรปรวนทางด้านอารมณ์และจิตใจ
      - สาเหตุการเจ็บป่วย เชื่อว่าเกิดจากความผิดปกติของการทำงานของสมอง
      - ความเจ็บป่วยจะมีลักษณะของโรคและมีอาการแสดงที่นำมาวินิจฉัยและจำแนกโรคได้
      - โรคทางจิตเวชมีการดำเนินโรคที่แน่นอนและสามารถพยากรณ์โรคได้
      - โรคทางจิตเวชสามารถรักษาได้โดยการรักษาแบบฝ่ายกาย เช่น การรักษาด้วยยา
      - โรคจิตมีสาเหตุมาจากปัจจัยทางชีวภาพ ช่วยลดความรู้สึกเป็นตราบาป (Stigma) ของผู้ป่วยและครอบครัว
    - - พันธุกรรม (Genetic)
      - สารสื่อประสาท (Neurotransmitters)
      - ความผิดปกติของโครงสร้างและการทำงานของสมอง
      - พัฒนาการของเซลล์ประสาท (Neural development)
  - - - ความเชื่อเกี่ยวกับมนุษย์
        
        คุณค่าของปัจเจกบุคคล
        
        เสรีภาพ (Free will)
        
        ความสัมพันธ์กับบุคคลอื่น (Relationship with others)
      - ความผิดปกติทางพฤติกรรม
        
        บุคคลไม่รู้จักตนเองและสิ่งแวดล้อม ทำให้สร้างข้อจำจัดให้กับตนเองจนเกินความจำเป็น
        
        ผู้ที่ไม่รู้จักตนเองและไม่พอใจในสภาพของตนเอง จะรู้สึกเงียบเหงาเปล่าเปลี่ยวขาดกำลังใจและเศร้า สิ้นหวังและอับจนปัญญา ไม่สามารถสร้างสัมพันธภาพกับบุคคลอื่นได้
      - กระบวนการบำบัด
        
        Gestalt therapy
        
        Reality therapy
        
        Rational Emotive Therapy
        
        Logo therapy
    - - ควรจะศึกษาจิตวิทยาจากบุคคลที่มีสุขภาพจิตดี บุคลิกภาพมั่นคง ประสบความสำเร็จและมีความสุขในชีวิต เพื่อค้นหาว่าคุณลักษณะของบุคลิกภาพที่ดีนั้นต้องมีองค์ประกอบอะไรบ้าง มีแนวทางพัฒนามาอย่างไร
      - พื้นฐานของสมมติฐาน
        
        มนุษย์มีความต้องการอยู่เสมอและไม่มีที่สิ้นสุด
        
        ความต้องการของบุคคลจะถูกเรียงลำดับตามความสำคัญ
        
        ความต้องการที่ได้รับการตอบสนองแล้ว จะไม่เป็นสิ่งจูงใจของพฤติกรรมนั้นๆ
      - ลำดับความต้องการของมนุษย์
        
        ขั้นที่ 2 ความต้องการความมั่นคงปลอดภัย (Safety and security needs)
        
        ขั้นที่ 3 ความต้องการความรัก และความเป็นเจ้าของ (Belonging and love needs)
        
        ขั้นที่ 4 ความต้องการการได้รับการยกย่องนับถือ (Esteem needs)
        
        ขั้นที่ 5 ความต้องการที่จะเข้าใจประจักษ์ตนเองอย่างแท้จริง (Self-actualization needs)
        
        ขั้นที่ 1 ความต้องการทางด้านร่างกาย (Physiological needs)
- - - - สิ่งแวดล้อม (Environment)
      - สุขภาพ (Health)
      - คน คือ บุคคล (Person)
      - การพยาบาล (Nursing)
    - - ผู้ให้การสนับสนุน (Resource person): ช่วยตอบคำถาม ให้ความรู้
      - ครู (Teacher): ช่วยให้ผู้รับบริการเกิดความรู้การเรียนรู้
      - คนแปลกหน้า (Stranger): ในการพบกันครั้งแรก
      - ผู้นำ (Leader): ช่วยให้ผู้รับบริการเกิดความคิดริเริ่ม
      - ผู้ทดแทน (Surrogate): ช่วยเป็นตัวแทนที่ทำหน้าที่ทดแทน
      - ผู้ให้คำปรึกษา (Counselor): ช่วยให้เกิดความเข้าใจและบูรณาการเป้าหมายของชีวิต
  - - - บุคคล เป็นผู้ที่มีความสามารถในการกระทำอย่างจงใจ(Deliberate action) และมีลักษณะเป็นองค์รวม
      - สุขภาพ เป็นภาวะที่มีความสมบูรณ์ ไม่บกพร่อง
      - สิ่งแวดล้อม คนกับเรื่องสิ่งแวดล้อมไม่สามารถแยกออกจากกันได้ และมีอิทธิพลซึ่งกันและกัน
      - การพยาบาล เป็นบริการการช่วยเหลือบุคคลอื่นให้สามารถดูแลตนเองได้อย่างต่อเนื่อง และเพียงพอกับความต้องการในการดูแลตนเอง
    - - ทฤษฎีการดูแลตนเอง
        (The theory of self - care)
        
        อธิบายความสัมพันธ์ระหว่างเงื่อนไขต่างๆทางด้านพัฒนาการ และการปฏิบัติหน้าที่ของบุคคลกับการดูแลตนเอง
      - ทฤษฎีความพร่องในการดูแลตนเอง
        (The theory of self – care deficit)
        
        ความสามารถเพื่อตอบสนองต่อความต้องการการดูแลตนเองทั้งหมดของบุคคลที่อยู่ในวัยเจริญเติบโต หรือเติบโตอย่างเต็มที่ สามารถจะถูกกระทบได้เนื่องจากภาวะสุขภาพ หรือองค์ประกอบทั้งภายในและภายนอก ซึ่งทำให้บุคคลนั้นใช้ความสามารถของตนเองได้เพียงบางส่วน หรือไม่สามารถจะใช้ได้เลย หรือปริมาณ หรือคุณภาพของความสามารถในการดูแลตนเองไม่เพียงพอที่จะตอบสนองต่อความต้องการการดูแลตนเองทั้งหมด ดังนั้นบุคคลจึงต้องการการพยาบาล
      - ทฤษฎีระบบการพยาบาล
        (The theory of nursing system)
        
        ระบบทดแทนทั้งหมด
        
        ระบบทดแทนบางส่วน
        
        ระบบสนับสนุนและให้ความรู้
    - - การกระทำให้หรือกระทำแทน (Acting for or doing for)
      - การชี้แนะให้แนวทาง (Guiding another)
      - การสนับสนุน (Supporting another)
      - การจัดสิ่งแวดล้อม
      - การสอน (Teaching)
  - - - สิ่งเร้าตรง (Focal stimuli)
      - สิ่งเร้าร่วม (Contextual stimuli)
      - สิ่งเร้าแฝง (Residual stimuli)
    - - ระดับปกติ (Integrated level)
      - ระดับเสียสมดุล (Compromised level)
      - ระดับชดเชย (Compensatory level)
    - - การปรับตัวสำเร็จ (Adaptive response)
      - การปรับตัวที่ไม่มีประสิทธิภาพ (Ineffective response)
    - - การปรับตัวด้านบทบาทหน้าที่ (Role function model)
      - การปรับตัวด้านพึ่งพาซึ่งกันและกัน (Interdependence model)
      - การปรับตัวด้านร่างกาย (Physiologic model)
      - การปรับตัวด้านอัตมโนทัศน์ (Self – concept model)
    - - กลไกการคิดรู้ (Cognator subsystem)
      - กลไกการควบคุม (Regulator subsystem)
  - - - ใช้กับบุคคลที่ไม่สนใจในการดูแลตนเอง เช่น ความปลอดภัย สุขวิทยา การผ่อนคลาย และอาหาร เนื่องจากการเจ็บป่วย
    - - พยาบาลจะต้องประเมินถึงระดับความวิตกกังวลและให้การพยาบาลที่เหมาะสมตามระดับความรุนแรง
    - - พยาบาลควรจะประเมินถึงพฤติกรรมของผู้ป่วยและวางแผนการดูแลให้ผู้ป่วยปรับใน 4 มิติ