Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

CÂU TIẾNG VIỆT, Vì vậy,/ hôm ấy/- đúng vào ngày cuối năm –/ mấy người thợ…

- - - - Là 1 từ
        
        động từ
        
        tính từ
      - Là 1 cụm từ
        
        Cụm đẳng lập
        
        VD: Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. (Thép Mới)
        
        Cụm chủ vị
        
        VD: Bông hoa này cánh còn tươi lắm.
        Chúng tôi tin bạn An sẽ tiến bộ.
        
        Cụm chính phụ
        
        Cụm động từ
        
        Cụm tính từ
        
        Cụm danh từ: Ai cũng kêu cái vị lãnh tụ bất tài đó.
      - Định nghĩa
        
        bộ phận thứ 2 trong câu
        
        nêu hoạt động, trạng thái, tính chất, đặc điểm,... của chủ ngữ
        
        Làm gì? Như thế nào? Là gì? ...
    - - Là 1 từ
        
        Danh từ
        
        Đại từ (chúng ta, nó, tôi,...)
      - Là 1 cụm từ
        
        Cụm đẳng lập
        
        cấu tạo bởi các thành tố có quan hệ đẳng lập
        
        VD: Sống, chiến đấu, lao động và học tập theo gương Bác Hồ vĩ đại.
        Nhã nhạc Cung Đình Huế và Cồng Chiêng Tây Nguyên là di sản văn hóa phi vật thể
        
        Cụm chủ vị
        
        2 thành tố liên kết chặt chẽ với nhau
        
        chủ tố
        
        vị tố
        
        VD: Chiếc bút bạn tặng tôi rất đẹp.
        Bài học cô giáo giảng sáng nay khiến cả lớp phải suy nghĩ.
        
        Cụm chính phụ
        
        có thành tố phụ bổ nghĩa cho thành phần trung tâm
        
        Cụm tính từ
        
        Cụm động từ: Đi nhiều nơi là đặc điểm của nghề phóng viên.
        
        Cụm danh từ: Con mèo bé này rất hay ăn vụng.
      - Định nghĩa
        
        thành phần chính của câu
        
        nêu tên sự vật, hiện tượng được miêu tả ở vị ngữ
        
        Ai? Cái gì? Con gì? Việc gì? Sự vật gì?
  - - - đứng trước/sau động từ/ tính từ
      - bổ nghĩa
        
        động từ (về thời gian, nơi chốn, cách thức...)
        
        tính từ (về đối tượng, mức độ...của tính chất)
      - tạo
        
        Cụm tính từ
        
        Cụm động từ
      - VD: Cuốn sách rất vui nhộn.
        Gió đông bắc thổi mạnh.
    - - bổ sung cho nòng cốt câu
      - biểu thị các ý nghĩa tình huống
      - các loại trạng ngữ
        
        trạng ngữ chỉ nơi chốn
        
        trạng ngữ chỉ nguyên nhân
        
        trạng ngữ chỉ thời gian
        
        trạng ngữ chỉ mục đích
        
        trạng ngữ chỉ phương tiện
      - VD: Mùa thu, trên các con phố, hoa sữa thơm ngào ngạt.
        TN chỉ thời gian TN chỉ địa điểm
    - - bổ nghĩa cho danh từ/ cụm danh từ
      - VD: Chị tôi có mái tóc đen.
    - - các loại phụ ngữ
        
        phụ ngữ của động từ (đang đọc sách)
        
        phụ ngữ của tính từ (rất giàu khoáng sản)
        
        phụ ngữ của danh từ (mấy quyển sách hay ấy)
    - - những từ được thêm vào câu để
        
        tạo câu nghi vấn (à, ư, chứ, chăng,...)
        
        tạo câu cầu khiến (đi, nào, với,...)
        
        tạo câu cảm thán (thay, sao)
        
        thể hiện thái độ của người nói (nhé, cơ, mà...)
      - biểu thị sắc thái, tình cảm của người nói
    - - giải thích/bổ sung nghĩa cho thành phần câu đứng trước
      - nằm giữa "( )"/ giữa "-" với ","/ sau ":"
      - VD: Lúc đi, đứa con gái đầu lòng của anh – và cũng là đứa con duy nhất của anh, chưa đầy một tuổi.
    - - nêu lên ý chuyển tiếp
      - VD: Trái lại, vấn đề này có tầm quan trọng lớn.
    - - nêu trước/báo trước đối tượng/nội dung sẽ được đề cập
      - phương tiện để liên kết câu trước với câu sau
      - nằm ở đầu câu
      - VD: Thuốc thì tôi xin vái.
    - - thành phần tách biệt (ngoại hướng)
      - nối câu chứa nó với câu khác
    - - thành phần tách biệt (nội hướng)
      - không có quan hệ ngữ pháp (hoặc mờ nhạt)
      - có quan hệ ngữ nghĩa
      - VD: Làm như vậy, theo ý tôi, là tốt rồi.
- - - - kèm/ biểu thị thái độ người nói
- - - - bày tỏ ý muốn bắt buộc, nhờ người nghe thực hiện lệnh nêu lên trong câu
        
        VD: Các em mở sách giáo khoa ra đi.
    - - thể hiện riêng một mức độ nhất định của những tình cảm, thái độ của người nói.
        
        VD: Quyển sách này hay quá!
    - - nêu lên điều chưa biết, còn hoài nghi; chờ đợi sự trả lời, giải thích
        
        VD: Tại sao hôm qua em không đi học?
    - - mô tả sự vật, sự kiện với các đặc trưng, chi tiết
        
        VD: Hôm qua trời rất nóng
  - - - xác nhận sự có mặt/ đặc trưng của sự vật, sự kiện...
        
        VD: Cái cây còn ở đó.
    - - xác nhận sự vắng mặt/ đặc trưng của sự vật, sự kiện...
        
        VD: Cái cây không còn ở đó.
      - các phương tiện phủ định
        
        Phụ từ: không, chẳng, chăng, chưa, đừng, chớ
        
        VD: Chẳng nhà giàu nhà nào nó chịu bỏ tiền bỏ thóc ra cứu mạng mình đâu. (Học Phi)
        
        Tổ hợp từ: Không hề, chẳng hề, làm gì có, đời nào, không đời nào, đâu phải, đâu có…
        
        VD: Hôm nay chẳng hề có một hạt mưa nào.
        
        Kết hợp mang ý phủ định: có sao đâu, nào có… đâu, đâu có, làm gì có, có phải... đâu, đâu (có) phải,...
        
        VD: Hôm nay làm gì có hạt mưa nào đâu.
        
        Tổ hợp từ chứa từ phải: Không phải, chẳng phải, chưa phải…
        
        VD: Không phải dự báo thời tiết lúc nào cũng đúng.
      - Phân loại hiện tượng phủ định
        
        Yếu tố phủ định làm thành câu đặc biệt
        
        VD: - Cho tớ vay tiền mua album BTS đi/ - Không.
        
        Vị ngữ bị phủ định
        
        VD: Tôi không phải chạy deadline bao giờ.
        
        Chủ ngữ bị phủ định
        
        VD: Không phải ai cũng có deadline.
        
        Toàn bộ nòng cốt câu bị phủ định
        
        VD: Chẳng phải họ đến muộn.
        
        Thành phần phụ của từ và thành phần phụ của câu bị phủ định
        
        VD: Chẳng ở đâu người ta làm như thế cả.
        
        Phủ định ở câu đơn đặc biệt
        
        VD: Trên trời không một vì sao.
  - - - Câu đơn 2 thành phần
        
        Gồm 1 nhóm chủ ngữ - vị ngữ tự lập
        
        2 dạng
        
        Dạng tối thiểu: Mưa/ rơi.
        
        Dạng tối đa: Cuối cùng, đúng vào ngày cuối năm, anh ấy/ cũng được đoàn tụ với gia đình trong niềm vui chung của bà con chòm xóm.
        
        Phân loại
        
        Câu có từ không độc lập chỉ quan hệ thành tố chính ở vị ngữ
        
        VN chỉ quan hệ đồng nhất: Anh ấy là kỹ sư.
        
        VN chỉ quan hệ với vật liệu: Cái chảo này bằng inox.
        
        VN chỉ nguyên nhân: Việc này tại đồng chí Hoàng.
        
        VN chỉ mục đích: Cái bàn này để ăn cơm.
        
        VN chỉ quan hệ sở thuộc: Hàng này của xí nghiệp chúng tôi.
        
        VN chỉ quan hệ so sánh (tương đương): Dân như nước, mình như cá.
        
        Câu có vị từ làm vị ngữ
        
        Vị ngữ = tính từ: Nhà bạn Nam rất gần.
        
        Vị ngữ = động từ
        
        Vị ngữ = động từ nội động: Bạn đang ngủ.
        
        Vị ngữ = động từ ngoại động: Bạn đang học bài.
        
        Vị ngữ có động từ đòi hỏi 2 bổ ngữ: Bạn Nam tặng bạn Việt Anh/ một quyển sách.
        
        Câu “gây khiến”
        
        Câu chỉ hệ quả: Bão đổ cây.
        
        Câu khiến động: Thầy giáo gọi em Nam đọc bài.
        
        Câu đánh giá, thừa nhận: Tôi coi anh ấy là bạn.
        
        LƯU Ý: Ngoài ra còn có kiểu câu mà vị ngữ = danh từ/ cụm danh từ.
        
        VD: Anh ấy người Việt Nam.
        Căn hộ này 60 mét vuông.
      - Câu đơn đặc biệt
        
        Chỉ chứa 1 trung tâm cú pháp chính (có thể có thêm thành phần phụ của câu)
        
        Cấu tạo từ 1 từ/ 1 tổ hợp chính phủ/ tổ hợp từ bình đẳng.
        
        Bom xăng.
        
        Học ăn, học nói, học gói, học mở.
        
        Chửi. Kêu. Đấm. Đá. Thụi. Bịch. (Nguyễn Công Hoan)
        
        Có thể có thành phần phụ của câu đi kèm (trạng ngữ/ đề ngữ)
        
        Giàu, cũng giàu rồi.
        
        Ở trường này, khổ lắm.
        
        Rau, còn nửa mớ.
        
        Phân loại
        
        Câu đặc biệt danh từ
        
        Nhà con bé Mai.
        
        Sân trường.
        
        Mỗi ngày một cuốn sách.
        
        Câu đặc biệt vị từ
        
        Có trộm!
        
        Yên lặng thế.
    - - Phân loại
        
        Câu ghép chính phụ
        
        dùng kết từ chính phụ Vì...nên…, Nếu...thì…, Tuy...nhưng...
        
        Vì đường tắc nên tôi muộn học.
        
        Câu ghép qua lại
        
        dùng cặp phụ từ hô ứng càng…càng, không những…mà còn, chưa...đã, vừa...đã
        
        Cô ấy vừa về thì em cô đã ra khỏi nhà.
        
        Câu ghép chuỗi
        
        VD: Trời xanh, mây trắng, nước trong
        Trống đánh xuôi, kèn thổi ngược.
        Ông ăn chả bà ăn nem.
        
        những nhóm từ chủ - vị (dạng câu đơn) đứng nối tiếp nhau
        
        không liên kết = kết từ/ cặp từ phụ hô ứng
        
        Câu ghép lồng
        
        Cô gái nhà bên (có ai ngờ)
        Cũng vào du kích
        Hôm gặp tôi vẫn cười khúc khích
        Mắt đen tròn (thương thương quá đi thôi)
        (Quê hương - Giang Nam)
        
        chứa giải ngữ (dạng câu đơn/ câu ghép)
        
        Quan hệ giữa giải ngữ + phần câu còn lại
        
        quan hệ ý nghĩa
        
        quan hệ đó rất mờ nhạt
        
        quan hệ ngữ pháp
        
        Câu ghép đẳng lập
        
        dùng kết từ bình đẳng và, mà, còn…
        
        Tôi học tiếng Pháp và bạn tôi học tiếng Anh.
      - Là câu chứa 2 nhóm từ chủ - vị trở lên, không bao hàm lẫn nhau, liên hệ với nhau bằng những quan hệ ngữ pháp nhất định.
        
        VD: Vì anh ấy ốm, anh ấy xin nghỉ học.