บทที่ 5 การพยาบาลเด็กที่มีปัญหาระบบประสาท
กล้ามเนื้อ และกระดูก

5.1 การพยาบาลเด็กที่มีอาการชัก

Febrile Convulsion

Epilepsy

5.2 การพยาบาลเด็กที่มีภาวะความดันในกะโหลกศีรษะสูง

Hydrocephalus

5.3 การพยาบาลเด็กที่มีปัญหาการติดเชื้อในระบบประสาท

Encephalitis

Meningitis

5.4 การพยาบาลเด็กที่มีปัญหาเกี่ยวกับการเคลื่อนไหว

Cerebral palsy

เป็นอาการชักจากการมีไข้สูงในเด็ก ซึ่งมักมีสาเหตุจากการติดเชื้อ โดยมักเกิดขึ้นกับทารกอายุประมาณ 6 เดือนไปจนถึงเด็กอายุ 3 ปี

อาการของ

ภาวะชักจากไข้แบบธรรมดา

ร้องคราง

ไม่ตอบสนองต่อสิ่งเร้า

ตาเหลือก

อุจจาระหรือปัสสาวะราดขณะที่กำลังชัก

เลือดไหลออกจากปาก เนื่องจากกัดปากหรือลิ้นในขณะที่กำลังชัก

ภาวะชักจากไข้แบบซับซ้อน

เป็นการชักที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องนานกว่า 15 นาที โดยผู้ป่วยอาจมีอาการชักซ้ำภายใน 24 ชั่วโมง

สาเหตุ

การติดเชื้อ

การฉีดวัคซีน

อายุ

ประวัติครอบครัว

การรักษา

ค่อย ๆ พลิกตัวเด็กให้นอนตะแคงข้างในบริเวณที่ปลอดภัย

ห้ามนำสิ่งของใด ๆ เข้าปากเด็ก

จับเวลาในขณะที่เกิดอาการชัก

สังเกตอาการและอยู่กับเด็กอย่างใกล้ชิด

เก็บวัตถุที่แข็งและแหลมคมให้ห่างไกลจากตัวเด็ก

ปลดเครื่องประดับและเสื้อผ้าที่รัดแน่นออก

อย่าพยายามจับหรือมัดตัวเพื่อหยุดอาการชัก

คือโรคที่เกิดจากความผิดปกติของระบบประสาทส่วนกลางซึ่งทำหน้าที่ในการควบคุมการทำงานของร่างกาย จนทำให้เกิดอาการชัก โรคลมชักสามารถเกิดขึ้นได้กับทุกเพศทุกวัย

อาการ

อาการชักแบบชักเกร็ง

อาการชักแบบกล้ามเนื้ออ่อนแรง

อาการชักแบบชักกระตุก

อาการชักแบบชักกระตุกและเกร็ง

อาการชักแบบเหม่อลอย

อาการชักแบบชักสะดุ้ง

อาการชักเฉพาะส่วน

สาเหตุ

โรคลมชักนั้นยังไม่เป็นที่แน่ชัด โดยผู้ป่วยมากกว่าครึ่งเกิดอาการของโรคลมชักโดยไม่ทราบสาเหตุ และในกลุ่มที่สามารถระบุสาเหตุได้ก็มักเกิดจาการที่สมองถูกการกระทบกระเทือน ทั้งนี้ภายในสมองนั้นเต็มไปด้วยเซลล์ประสาท กระแสไฟฟ้า

การรักษา

การใช้ยา

การผ่าตัดสมอง

การกระตุ้นเส้นประสาทสมอง

การกระตุ้นสมองส่วนลึก

การป้อง

นอนหลับให้เพียงพอ

สวมป้ายข้อมือทางการแพทย์

รับประทานยาอย่างสม่ำเสมอและถูกต้อง

ออกกำลังกาย

เป็นภาวะที่มีน้ำหล่อเลี้ยงสมองและไขสันหลังในโพรงสมองมากเกินไป ทำให้โพรงสมองมีขนาดใหญ่ เกิดการกดทับและทำลายเนื้อสมอง

อาการ

ปวดคอ

สับสนมึนงง

มีปัญหาด้านการจำ การควบคุมสมาธิ และทักษะการคิด

มีปัญหาในการเดิน และการทรงตัว

มองเห็นเลือนราง หรือเห็นภาพซ้อน

กลั้นปัสสาวะไม่อยู่ บางรายอาจกลั้นอุจจาระไม่ได้ด้วย

คลื่นไส้ พะอืดพะอม โดยมีอาการรุนแรงขึ้นในตอนเช้า

ตื่นยาก ง่วงซึม อาจร้ายแรงถึงขั้นโคม่า หรือหมดสติขั้นรุนแรงและไม่ตอบสนองต่อการกระตุ้นใด ๆ ได้

สาเหตุ

สาเหตุของ Hydrocephalus ยังไม่เป็นที่แน่ชัด แต่มักมีสาเหตุจากอาการเจ็บป่วยหรือการบาดเจ็บที่กระทบต่อสมอง ทำให้เกิดการอุดตันในสมองจนน้ำสมองไม่สามารถระบายไปส่วนต่าง ๆ ได้

การรักษา

การผ่าตัดใส่สายระบายน้ำหล่อเลี้ยงสมองและไขสันหลัง

การผ่าตัดโดยใช้กล้องส่องในโพรงสมอง

การป้องกัน

ป้องกันโรคติดเชื้อ

ป้องกันการเกิดอุบัติเหตุที่ศีรษะ

รักษาควบคุมอาการของโรคในกลุ่มเสี่ยง

สังเกตอาการที่เป็นสัญญาณของ Hydrocephalus

คือโรคที่เกิดจากการติดเชื้อไวรัสแบคทีเรียที่สมอง หรือเกิดปัญหาจากระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย ไข้สมองอักเสบเป็นโรคที่ไม่ควรปล่อยเอาไว้เป็นระยะเวลานานเพราะอาจเกิดอาการรุนแรงหรือภาวะแทรกซ้อนที่เป็นอันตรายได้

อาการ

อ่อนแรง มีไข้สูงแม้กินยาลดแล้วปวดศีรษะ

ปวดข้อและกล้ามเนื้อ

มีผื่นหรือตุ่มน้ำพองใสขึ้นที่บริเวณผิวหนัง

สาเหตุ

สมองอักเสบจากการติดเชื้อโดยตรง

สมองอักเสบจากระบบภูมิคุ้มกัน

เป็นโรคที่เกิดการติดเชื้อที่อาจเกิดจากเชื้อไวรัส เชื้อแบคทีเรีย หรือเชื้อราบริเวณเยื่อหุ้มที่หุ้มรอบสมองและไขสันหลังจนทำให้บริเวณดังกล่าวอักเสบบวม

อาการ

มีอาการสับสน ไม่มีสมาธิในการจดจ่อ

ไข้ขึ้นสูงเฉียบพลัน

ปวดศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน

คอแข็ง

ชัก

ไม่มีความกระหายหรืออยากอาหาร

ปวดหัวอย่างรุนแรงผิดปกติ

แพ้แสงหรือไวต่อแสง

ง่วงนอน หรือตื่นนอนยาก

ดื่มนมได้น้อยลงมาก

สาเหตุ

สาเหตุจากเชื้อแบคทีเรีย

สาเหตุจากเชื้อไวรัส

สาเหตุจากเชื้อรา

การป้องกัน

วัคซีนป้องกันโรคติดเชื้อฮิบ

เป็นโรคความผิดปกติทางระบบประสาทที่เกิดขึ้นกับทารกหรือเด็กเล็ก โดยเกิดขึ้นเมื่อสมองส่วนที่ทำหน้าที่เกี่ยวกับการเคลื่อนไหวเกิดความผิดปกติ ได้รับความเสียหาย หรือมีพัฒนาการที่ไม่สมบูรณ์ ซึ่งจะส่งผลต่อการควบคุมกล้ามเนื้อ การทรงตัว

อาการ

พัฒนาการล่าช้า

ความผิดปกติของกล้ามเนื้อ

อาจมีความบกพร่องทางสติปัญญาและการเรียนรู้

ปัญหาทางการมองเห็นและการได้ยิน หรืออาจมีอาการตาเหล่ร่วมด้วย

ปัญหาทางการสื่อสาร การพูดและการใช้ภาษา

การรับรู้ความรู้สึกผิดปกติ อย่างความรู้สึกเจ็บ

สาเหตุ

เกิดขึ้นเมื่อเซเรบรัลคอร์เทกซ์ (Cerebral Cortex) ซึ่งเป็นสมองส่วนที่ทำหน้าที่เกี่ยวกับการเคลื่อนไหวได้รับความเสียหายหรือมีพัฒนาการที่ไม่สมบูรณ์ มักเกิดขึ้นตั้งแต่ทารกอยู่ในครรภ์

การรักษา

กายภาพบำบัด

กิจกรรมบำบัด

นันทนาการบำบัด

อรรถบำบัด

การปรับปรุงวิธีรับประทานอาหาร

การรักษาอาการน้ำลายไหล

การป้องกันในเด็ก

ป้องกันการกระทบกระเทือนต่อสมอง

ดูแลสุขภาพเด็ก