Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลเด็กที่มีปัญหาระบบ ทางเดินปัสสาวะและต่อมไร้ท่อ - Coggle Diagram
การพยาบาลเด็กที่มีปัญหาระบบ
ทางเดินปัสสาวะและต่อมไร้ท่อ
Urinary tract infection (UTI)
ชนิด
การติดเชื้อแบบธรรมดา (Uncomplicated UTI)
การติดเชื้อแบบซับซ้อน (Complicated UTI)
ทางที่เชื้อโรคเข้าสู่ทางเดินปัสสาวะ
ทางกระแสเลือด (blood stream) กลุ่ม salmonella/mycobacterium tuberculosis/staphylococus aureus
ทางหลอดปัสสาวะ (ascending infection)
ปัจจัยที่สัมพันธ์กับการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ
เพศหญิงติดเชื้อง่ายกว่าเพศชาย
การได้รับนมมารดา จะได้ภูมิคุ้มกันจากมารดา
การทำงานของกระเพาะปัสสาวะที่ผิดปกติ
การย้อนกลับของปัสสาวะเข้าไปในท่อไต
พยาธิสรีรวิทยา
พบเม็ดเลือดขาวจำนวนมาก กระเพาะปัสสาวะมีการ ระคายเคือง แบคทีเรียรวมตัวเป็นกลุ่มๆ (colonies) เกาะติดกับผนังเยื่อบุเซลล์ แล้วเกิดการอักเสบของ เนื้อเยื่อ
อาการและอาการแสดง
ทารกแรกเกิด
ไข้ เบื่ออาหาร ไม่ดูดนม เลี้ยงไม่โตอาเจียน ซึม น้ำหนักลด ชัก ไม่รู้สึกตัว sepsis
ทารก (1 เดือน- 1 ปี)
เบ่งปัสสาวะขัด ร้องกวน โยเย ปัสสาวะเป็นเลือด
เด็กเล็ก (1 – 3 ปี)
มีไข้สูง เบื่ออาหาร อาเจียนอุจจาระร่วง ปัสสาวะขัด หรือมีไข้สูงชัก
เด็กวัยก่อนเรียน (3 – 6 ปี)
ปวดท้องส่วนล่าง ปัสสาวะขัด ลำบาก
เด็กวัยเรียน
ขัดกลั้นปัสสาวะไม่ได้ กดเจ็บบริเวณชายโครงด้านหลัง
การวินิจฉัย
การซักประวัติ
การตรวจร่างกาย: พบอาการกดเจ็บขณะคลำ
การตรวจปัสสาวะ : ขุ่น มีกลิ่นเหม็น พบโปรตีนปนออกมากับปัสสาวะ
การรักษา
ดูแลการให้อาหารและน้ำยาลดไข้ แก้ไขภาวะความเป็นกรดโดยให้อาหารโปรตีนต่ำ
การให้ยาปฏิชีวนะ ดูจากผลการเพาะเชื้อและการตอบสนองต่อยาตัวใด
ในรายที่กลับเป็นซ้ำดื้อยาได้ง่าย Sulfonamide, Bactrim, Trimethroprim
กิจกรรมพยาบาล
ดูแลให้ยาปฏิชีวนะ
ติดตามและประเมินผลการติดเชื้อจากการตรวจทางห้องปฏิบัติการ
การให้ยาลดไข้
การป้องกันการติดเชื้อ
ปัญหาการพยาบาล
Risk for injury related to complications of infection (chronicrenal disease and kidney damage)
Risk for deficient fluid volume related to decreased fluid intake and fever
Acute pain relates to UTI/Infection
Deficient knowledge (caregiver/parent) related to lack of disease process
Acute Pyelonephritis
สาเหตุ
เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย E.coli
อาการ
ผู้ป่วยจะมีอาการไข้สูง หนาวสั่นมาก ปวดศีรษะมักมีอาการปวดท้องปวดบั้นเอวข้างใดข้างหนึ่ง และปัสสาวะขุ่น
การวินิจฉัย
อาการเคาะเจ็บตรงบั้นเอวข้างใดข้างหนึ่ง โดยการใช้ กำปั้นทุบเบาๆ ตรงบั้นเอว 2 ข้าง
ปัสสาวะมีลักษณะขุ่น ตรวจพบปริมาณเม็ดเลือดขาว การเพาะเชื้อปัสสาวะจะพบเชื้อที่เป็นสาเหตุ
การรักษา
รักษาตามอาการ เช่น ยาลดไข้ ให้น้ำเกลือทางหลอดเลือดดำ
รายที่มีการรุนแรง หรืออาเจียน กินอะไรไม่ได้ แพทย์ จะรับตัวผู้ป่วยไว้รักษาในโรงพยาบาล ให้น้ำเกลือ และ ฉีดยาปฏิชีวนะ
แนะนำให้ผู้ป่วยดื่มน้ำมากๆ เพื่อช่วยขับเชื้ออกทางปัสสาวะ
Acute Glomerulonephritis ไตอักเสบชนิดเฉียบพลัน (AGN)
ระยะการเกิดโรค
ระยะฟักตัว หรือระยะแฝง
ระยะ ตั้งแต่ได้รับเชื้อจนถึงก่อนแสดงอาการของไตอักเสบ กินเวลา 8-21 วัน
ระยะไตอักเสบ
รุนแรง ระยะที่มีอาการของความดันโลหิตสูง
เริ่มแรกบวม ปัสสาวะเป็นเลือด ปริมาณปัสสาวะน้อยลง
พยาธิสภาพ
กระตุ้นระบบ renin angiotensin aldosterone system เส้นเลือดหดรัดตัว ดูดกลับน้ำและโซเดียมที่ไตมากขึ้น
มีการหลั่ง chemotactic factor และมีเม็ดเลือดขาว พวก PMN และ lymphocyte เคลื่อนเข้ามาสร้างสารพิษ
Vasoactive amine กระตุ้น kinin ทำให้หลอดเลือดฝอยของไตหดรัดตัว
พบบ่อยที่สุด ช่วงอายุ 2-12 ปี พบมากที่สุด อายุ 6 ปีจะเกิดภายหลังการติดเชื้อ
อาการและอาการแสดง
Edema
Oliguria
Hematuria
Systemic symptoms
Hypertension
Circulatory congestion
การวินิจฉัย
การตรวจปัสสาวะ
การตรวจเลือด
การตรวจน้ำเหลืองวิทยา
Extracellular antibody
Intracellular antibody
การตัดชิ้นเนื้อไต
การรักษา
อาการบวมจำกัดเกลือ ให้ยาขับปัสสาวะfurosemide 1-2 มก./กก./ครั้ง ทางหลอดเลือดดำ
ความดันโลหิตสูง ปานกลางจ ากัดเกลือ+ยาขับปัสสาวะ
ความดันโลหิตสูงมาก propanolol,hydralazine ถ้ามี อาการhypertensive encephalopathy ให้ nitropusside
Nephrotic syndrome
สาเหตุ
Congenital nephrotic syndrome
primary nephrotic syndrome
secondary nephrotic syndrome
กลุ่มอาการเนโฟรติก
Heavy proteinuria
Hypoalbuminemia
Anasarca
Hypercholesterolemia
พยาธิสรีรวิทยา
มีความผิดปกติของ T-cell เกิดอาการเปลี่ยนแปลงที่ glomerular basement membrane
อาการ
การบวม
ระบบทางเดินอาหาร
การหายใจลำบาก
เส้นผมหยาบและแห้งติดเชื้อง่าย พบบ่อยคือไฟลามทุ่ง (cellulitis) เยื่อบุช่องท้องอักเสบ และsepticemia
หลักสำคัญในการดูแล
การให้อาหาร
การดูแลด้านจิตใจของเด็กและครอบครัว
การป้องกันการติดเชื้อ
การดูแลผิวหนัง
การให้ภูมิคุ้มกันโรค
การพยาบาลเด็กที่มีปัญหาระบบต่อมไร้ท่อ
ต่อมธัยรอยด์ : Hypothyroidism
ภาวะพร่องไธรอยด์ฮอร์โมน
ภาวะพร่องไธรอยด์ฮอร์โมนแต่กำเนิด(CongenitalHypothyroidism)
สาเหตุ
ต่อมไธรอยด์มีขนาดเล็กกว่าปกติหรืออยู่ผิดที่
การผลิตฮอร์โมนและหลั่งฮอร์โมนผิดปกติ
อาการและอาการแสดง
ตัวอ่อนปวกเปียก
นอนหลับมาก ไม่ค่อยร้องกวน
ผิวลาย ผิวหนังแห้งหยาบ
ลิ้นโตคับปาก
การวินิจฉัย
มีอาการชัดเจนเมื่อ 3-6เดือน (เกิน 6 เดือน สมองพิการถาวร)
การตรวจระดับ TSH
การตรวจระดับ T4
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
การรักษา
รักษาและติดตามให้มีระดับไธรอยด์ฮอร์โมนอยู่ในเกณฑ์ปกติ
ระวังยาเกินขนาด ประเมิน หัวใจเต้นเร็ว ไม่เป็นจังหวะ
ภาวะพร่องไธรอยด์ฮอร์โมนที่เป็นภายหลังเกิด(Acquired Hypothyroidism)
สาเหตุ
เกิดจากการสูญสลายของต่อมไธรอยด์ตั้งแต่กำเนิด
เกิดจากภาวะพร่องไธรอยด์ฮอร์โมนภายหลัง
อาการและอาการแสดง
เหมือนกับภาวะพร่องไธรอยด์ฮอร์โมนแต่กำเนิดแต่ความรุนแรงจะน้อยกว่า
การวินิจฉัย
ชนิดปฐมภูมิ serum T4 /T3 ต่ำ/TSH สูง
ภาวะพร่องไธรอยด์ฮอร์โมนชดเชย
การรักษา
โดยการให้ยาไธรอกซิน ให้ยาชนิดรับประทานตามช่วงอายถเพื่อให้ระดับserum T4 /T3 กลับมาปกติ
Levothyroxine (injection)
Levothyroxine (oral)
Cytomel
ต่อมไอสเลทของแลงเกอร์แฮนด์: Diabetes mellitus
ต่อมใต้สมอง : Diabetes insipidus
โรคเบาหวานในเด็ก (Juvenile Diabetes)
อาการและอาการแสดง
ปัสสาวะมาก
ดื่มน ้ามาก
กินจุ
น ้าหนักลด
ระดับ FBS > 126 mg%
GTT 2 hrs. > 140 mg%
สาเหตุ : ไม่ทราบแน่ชัด
การรักษา
ไม่หายขาดแต่ปรับตัวคือการให้อินซูลินทดแทน
ด้านอาหารเพื่อนรกษาสภาพระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในภาวะปกติ
1-10กก.แรก = 100 cal/kg
10-20กก. = 1000 + 50 cal/kg
20-30 กก. = 1500 + 20 cal/kg
ภาวะแทรกซ้อน
Hypoglycemia
Diabetic Ketoacidosis(DKA)
การรักษา
การควบคุมระดับน้ำตาล
การควบคุมระดับความดันโลหิต
การใช้ยาอย่างถูกต้อง
ออกกำลังกาย
ชนิดของอินซูลิน
rapid-acting insulin
เป็นอินซูลินชนิดใสที่เริ่มออกฤทธิ์เร็วภายใน 15-30 นาที
Short-acting insulin
ชนิดใสที่เริ่มออกฤทธิ์ภายใน 30-60 นาที
Lente insulin
ใช้สังกะสี (Zinc) เป็นสารที่ทำให้อินซูลินออกฤทธิ์นานขึ้น
Long-acting insulin
ultralente
ภาวะทรกซ้อนที่เกิดจากการรักษาด้วยอินซูลิน
การแพ้อินซูลิน
การเสื่อมสลายของไขมันบริเวณที่ฉีด (Localized Lipoatrophy or Lipodystrophy
การเกิดภาวะโซโมยี่ฟิโนมินอน (Somogyi phenomenon)เป็นภาวการณ์มีน้ำตาลในเลือดสูง
เบาจืด (Diabetes insipidus, DI)
ชนิด
เบาจืดจากความผิดปกติของสมอง (Neurogenic หรือ Central DI)
สาเหตุ
เกิดจากการขาด ADH
อาการและอาการแสดง
ผู้ป่วยจะปัสสาวะ > 30-40 มล./กก./วัน และมี urine osmolarity < 300 mOsm/l
Urine specific gravity < 1.010
เบาจืดจากความผิดปกติของไต (Nephrogenic DI)
สาเหตุ
เกิดจากไตไม่ตอบสนองต่อ ADH สามารถถ่ายทอดทางโครโมโซมเพศได้ (X-Linked recessive)
อาการและอาการแสดง
ปัสสาวะมากผิดปกติ
ทารกมีอาการขาดน้ำกระสับกระส่าย
อาจมีอาการชัก มีภาวะ Hypernatremia
พัฒนาการช้า
การวินิจฉัย
จากอาการและอาการแสดง ปัสสาวะใส ปริมาณมากกว่า 4cc/kg/hr ทั้งๆที่มีอาการขาดน ้าและกระหายน้ำมาก
ผลจากการตรวจทางห้องปฏิบัติการ
Serum osmolarity > 280 mOsm/l
มีซีรัมโซเดียมสูงกว่า 145 mEq/l
urine osmolarity < 300 mOsm/l
Urine specific gravity = 1.001-1.005
เมื่อให้DDAVP (1-Desmino-8- D-Arginine Vasopressin หรือ ADH) สังเคราะห์ จะทำให้ ปริมาณปัสสาวะลดลง และมีความเข้มข้นมากขึ้น
การทดสอบการอดน้ำ
ในกรณีเบาจืดจากการขาด ADH
การรักษา
เบาจืดจากการผิดปกติทางสมอง
ให้ DDAVP เป็ น long acting ADH โดยพ่นทางจมูกหรือฉีดเข้าใต้ผิวหนัง
ปริมาณสารน้ำใน 24ชม. คำนวณตามแคลอรีที่เด็กควรได้รับตามสูตร Holliday & Segar
ควรให้ chlorpropamide เพื่อทำให้มีการตอบสนองต่อ ADH ดีขึ้น
เบาจืดจากความผิดปกติของไต
กำจัดเกลือ
ให้ยาช่วยลดปริมาณปัสสาวะ เช่น Thiazides,Chlorothiazide, Hydrochlorothiazide
การพยาบาล
ดูแลให้ได้รับน้ำที่เพียงพอและสังเกตอาการขาดน้ำ
ดูแลให้ได้รับยา DDAVP พ่นจมูก 2 ครั้งต่อวัน
ผู้ป่วยที่สร้าง ADH ได้บ้าง ให้ chlorpropamide และสังเกตอาการข้างเคียง คือภาวะ Hypoglycemia
ให้ความรู้เกี่ยวกับโรค