Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ประเภทของนิทานพื้นบ้าน, image, image, image, image - Coggle Diagram
ประเภทของนิทานพื้นบ้าน
นิทานอธิบายเหตุหรือนิทาน(Explanatory tale)
อธิบายความเป็นมาของชื่อสถานที่
อธิบายที่มาของพิธีกรรม ความเชื่อ ขนบประเพณี รวมถึงสมบัติต่าง ๆ
อธิบายเกี่ยวกับปรากฏการณ์ในธรรมชาติ
อธิบายที่มาของสิ่งอื่นๆ
อธิบายที่มาของชื่อ รูปลักษณะ และส่วนประกอบของคน สัตว์
เช่น เกาะหนูเกาะแมว ดาวลูกไก่
นิทานปรัมปรา (fairy tale)
มีอิทธิฤทธิ์ปาฎิหาริย์
เรื่องค่อนข้างยาว
ปลาบู่ทอง,สังข์ทอง
นิทานประจำท้องถิ่น(Legend)
นิทานเกี่ยวกับสมบัติหรือสิ่งลีกลับ
นิทานเกี่ยวกับเหตุการณ์ในท้องถิ่น
นิทานเกี่ยวกับบุคคลในประวัติศาสตร์
นิทานจากวรรณกรรมที่รู้จักกันดี
นิทานเกี่ยวกับศาสนา
พระร่วง ท้าวแสนปม
ตำนานหรือเทพนิยาย
สัมพันธ์กับโลก จักรวาล ศาสนาและพิธีกรรม
ตัวละครเป็นเทวดา นาฟ้า
เช่น ท้าวมหาสงกรานต์ เรื่องเกี่ยวกับพระอินทร์ พญาคันคาก
นิทานตลก
มักใช้คำผวน
ถ้าเหี่ยวกับเรื่องเพศ ตัวละครมักผิศีลธรรม
อาจเกี่ยวกับความโง่ การแก้เผ็ด การพนัน บางครั้งเกี่ยวกับเรื่องเพศ
หัวล้านนอกครู ศรีธนญชัย
จุดสำคัญอยู่ที่พฤติธรรม/เหตุการณ์ไม่เป็นไปได้
นิทานสัตว์
บางเรื่องมีคนเกี่ยวข้องด้วย
ถ้าเล่าโดยเเจตนาสอนคติธรรมจัดฌป็นนิทานสอนใจ
ตัวเอกเป็นสัตว์ กระทำคล้ายคน
เช่น ลิงกับจระเข้ (วานรชาดก),ราชสีห์กับหนู
นิทานศาสนา
มีอิทธิฤทธิ์ปาฎิหาริย์ ญาณวิเศษ
เช่น พระเยซู หลวงปู่ทวด สมเด็จโต
เกี่ยวกีบศาสนา พระเจ้า นักบวช
นิทานชิวิต
ตัวละครเป็นคนธรรมดา
สะเทือนอารมณ์กว่านิทานปรัทปรา
คล้ายชีวิตจริง
เช่น ขุนช้างขุนแผน ไกรทอง
เรื่องยาว หลายอนุภาค
นิทานเรื่องผี
มักเชื่อว่าเป็นเรื่องจริง
สะท้อนความเชื่อของคนไทยเรื่องภูติผีวิญญาณ
ตัวสละครเป็นผี
เช่น แม่นาคพระโขนง ผีตานี
นิทานคติสอนใจหรือนิทานประเภทคำสอน
เนื้อหาสอนใจ
สมมติว่าเป็นเรื่องที่เกิดขึ้นจริงในอดีต
เป็นเรื่องสั้นที่ไม่สมจริง
เช่น นิทานอีสป นิทานปัญจตันตระ
บางที่เรียกว่า"นิทานอุทาหรณ์"หรือ"นิทานสุภาษิต"
นิทานวีรบุรุษ
ส่วนมากเป็นวีรบุรุษของชาติ
คล้ายนิทานปรัมปราแต่ระบุสถานที่และเวลาชัดเจน
กล่าวถึงคุณธรรม ความกล้าหาญ เฉลียวฉลาด
เช่น ไกรทอง บางระจัน โรบินฮู้ด เพอร์ซีอุส
นิทานชาดก
ลักษณะของพระโพธิสัตว์ในเรื่อง
รูปสมบัติ ร่างกายสมบูรณ์ เพศ ชายหรือเพศผู้ สง่ามงาม น้ำเสียงไพเราะ
ธรรมสมบัติ มีคุณธรรม เช่นทศบารมี
เช่น ทศชาติชาดก พระยาฉัททันต์
เรื่องของพระโพธิสัตว์หรือพระพุทธเจ้าในชาติก่อน
นิทานเข้าแบบ
แบ่งเป็น 4 ประเภท
นิทานไม่จบเรื่อง
มีไว้หยอกเย้าผู้ฟัง จบอย่างกระทันหัน
นิทานหลอกผู้ฟัง
ให้ผู้ฟังมีส่วนร่วมตอบคำถาม แต่เฉลยแล้วคำตอบหน้าขัน
นิทานไม่รู้จบ
ยาวไม่จำกัดต่อเนื่องไปเรื่อยๆจนกว่าผู้ฟังจะเบื่่อ
นิทานลูกโซ่
ตัวละครหลายตัว ต่อเนื่องกันเป็นทอดๆ
มีแบบแผนเล่าซ้ำต่อเนื่องกันไป หรือเกี่ยวข้องเป็นทอดๆ
นิทานปริศนา
ผูกถ้อยคำให้ทายหรือให้คิดอาจไว้ท้ายเรื่องหรือตอนสำคัญของเรื่อง
เช่นนิทานปริศนาธรรม นิทานเวตาล