Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

โรคหรือภาวะผิดปกติทางผิวหนัง - Coggle Diagram

- - - - Impetigo
        
        Acute infection
        
        S.aureus, Streptococci group A
        
        ผื่นแดงและคัน ต่อมากลายเป็นตุ่มน้ำใสเล็กๆ ฐานแดง ต่อมาเป็นตุ่มหนอง แตกกลายเป็นสะเก็ดเหลือง ลักษณะคล้ายรอยบุหรี่
        
        ต่อมน้ำเหลืองโตร่วมด้วย
      - Ecthyma
        
        Streptococci group A,
        Staphylococci
        
        เริ่มจากตุ่มแดง ตุ่มน้ำ หรือตุ่มหนองเล็กๆ มีฐานสีแดง ต่อมามีสะเก็ดหนาปกคลุม ลักษณะสะเก็ดสีคล้ำติดแข็ง ข้างใต้เป็นหนอง
    - - Abscess
        
        Collection of pus in subcut.fat
        
        S.aureus, anaerobe
        
        Localized tender nodule/cyst, fluctuation
        
        Lymphadenopathy
        
        Lymphangitis
      - Carbuncle
        
        Perifollicular inflammation
        
        S.aureus
        
        ปัจจัยก่อโรค: DM, obese, poor hygiene, ถอนขน
    - - Cellulitis
        
        Acute infection
        
        Deeper layer: subcut.fat
        
        S.aureus, Streptococcus
        
        ผื่นแดงจัด ขอบผื่นไม่ชัดเจน และไม่ยกนูนจากผิวหนังปกติ
        
        painful, inflammatory lesion
        
        Critical sites: face, hand, foot, joint
        
        complication: sepsis
    - - ควบคุมการแพร่กระจายเชื้อ
        
        ประคบด้วยน้ำอุ่น สะอาด/ NSS wet dressing
        
        Proper hygiene/ clean wound/ I&D
        
        swab, culture
        
        Antibiotic: Dicloxacillin (250-500 mg) qid 7-14 day
        
        Erythromycin (250-500 mg) qid 7-14 day
        
        If trauma history: TT vaccine
  - - - Measles
        
        เชื้อ Rubeola virus ติดต่อโดยการหายใจติดต่อตั้งแต่ 4 วันก่อนขึ้นผื่น จนถึง 4 วันหลังเริ่มมีผื่นขึ้น
        
        ระยะฟักตัว 10 – 12 วัน
        
        ระยะไข้ 2 – 3 วัน ไข้ต่ำๆและ ไอ น้ำมูกไหล ตาแดง (conjunctivitis) ตรวจดูในปากจะพบ Koplik’s spots เป็นจุดขาวเล็กๆ ปนเทา ล้อมรอบด้วยผื่นสีแดง ซึ่งจะอยู่ที่เยื่อบุช่องปากตรงข้ามกับฟันกรามล่าง
        
        ระยะผื่นออก มีไข้สูง 40 – 40.5 °C พบ maculopapular rash เริ่มเป็นที่ไรผม หลังหู ไล่ลงมาตาม คอ หน้าอก ท้อง และขาตามลำดับใช้เวลา 48-72 ชม.ผื่นที่อยู่บริเวณลำตัว จะรวมกันเป็นปื้น (confluent maculopapular rash) เมื่อผื่นลามถึงเท้าอาการไข้ จะลดลงภายใน 24 ชั่วโมง หลังจากผื่นออกเต็มเปลี่ยนจากสีแดงเป็นสีคล้ำ (hyperpigmentation) หายไปภายใน 7 – 10 วัน
        
        รักษาตามอาการ และแยกผู้ป่วยจนกว่าจะพ้นระยะติดต่อ
      - Rubella
        
        เชื้อ Rubella virus ติดต่อโดยการหายใจ
        
        ระยะฟักตัว 14-21 วัน ระยะที่ติดต่อกันมากคือ 5 วัน ก่อนมีผื่นขึ้น จนถึง 6 วันหลังผื่นขึ้น
        
        ไข้ 37.5-38.5 c ปวดศีรษะ ปวดตา เจ็บคอ เบื่ออาหาร คลื่นไส้ เป็นอยู่ 1-5 วันก่อนขึ้นผื่น
        
        ผื่นขึ้น ผื่นมีลักษณะราบสีชมพู ขนาดเล็ก ไม่แผ่รวมเป็นแผ่นแบบหัด แต่จะอยู่กระจายตามหน้า คอ ลำตัว แขนขา
        
        มีต่อมน้ำเหลืองที่หลังหู ข้างคอและท้ายทอยโต ซึ่งจะพบได้ตั้งแต่ 24ชั่วโมง ก่อนผื่นออก
        
        รักษาตามอาการ เช่น ยาลดไข้ ยาแก้ผดผื่นคัน และแยกผู้ป่วยจนกว่าจะพ้นระยะติดต่อ
      - Roseola Infantum
        
        เกิดจากเชื้อ Human herpes virus type 6 (HHV6) ติดต่อทางระบบทางเดินหายใจและการสัมผัส ระยะฟักตัว 5-15 วัน
        
        ไข้สูง 39.5-40.5 c ในระยะก่อนผื่นขึ้น 3-5 วัน ไข้ลด พบผื่นราบสีแดงขนาด 2-5 mm. ที่ลำตัว คอ แขน
        
        ผื่นบางจุดมีลักษณะนูนเล็กน้อย หรือมีวงสีแดง ขาวๆอยู่รอบผื่นแดงคล้ายดอกกุหลาบ เป็นผื่นเล็กๆอยู่แยกกระจายกัน
        
        Lab: CBC = WBC อยู่ในช่วง 8,000 /mm3โดยมี neutrophil เด่น ต่อมาในช่วงวันที่ 3 ของไข้ จำนวน WBC จะต่ำลงประมาณ 6000/mm3
        
        ระยะมีไข้สูงให้ดื่มน้ำมากๆเช็ดตัวลดไข้ ให้ยาลดไข้
        
        ระยะผื่นขึ้น ไข้ลงแล้วให้ดื่มนม รับประทานอาหารได้
        
        โรคมักหายได้เองภายใน 3-5 วันหรือไม่เกิน 1 สัปดาห์
      - scrub typhus
        
        เชื้อ Rickettsiae มีแมลงนำโรคได้แก่ ไร (mite) เห็บ (tick) หมัด (flea) และเหาตัว (body louse)
        
        มีไข้สูงแบบ “intermittent” (39.5-40 องศาเซลเซียส)
        
        นาน 2-3 สัปดาห์ ตาแดง ปวดศีรษะ ปวดเมื่อยตามตัวคลื่นไส้อาเจียน ปวดท้องอุจจาระร่วง
        
        ตำแหน่งที่ถูกกัดจะเกิดเป็นแผล เรียกว่า Eschar ซึ่งจะพบเพียงรอยโรคเดียว (single lesion) มีลักษณะเป็นแผลขอบยกนูนแดง ขนาด 5-10 มิลลิเมตร ไม่มีหนอง ตรงกลางมีสะเก็ดสีดำ
        
        การรักษา
        
        ไม่รุนแรงให้ยา doxycycline loading dose ในวันแรก 2.2 มก./กก./ครั้ง 2 ครั้ง แล้วตามด้วย 2.2 มก./กก./วัน แบ่งให้วันละ 2 ครั้ง ให้เป็นเวลารวม 5 วัน
        
        ถ้าอาการรุนแรง เช่น หอบ หัวใจวาย ไตวาย ต้อง refer ทันที
    - - varicella zoster virus
        
        ติดเชื้อครั้งแรกจะเป็นโรคสุกใส (chickenpox) เมื่อภูมิต้านทานของร่างกายต่ำลง จะเกิดเป็น งูสวัด (zoster)
        
        ปวดเมื่อยตามัว มีผื่นขึ้นพร้อมกับวันที่เริ่มมีไข้หรือ 1 วันหลังจากมีไข้ เป็นผื่นราบสีแดงก่อน จากนั้น 2-3 ชม.ต่อมาจะกลายเป็นตุ่มนูน และตุ่มน้ำใสขนาดเล็ก (2-3 mm.) ตุ่มจะขึ้นที่ลำตัวก่อน แล้วลุกลามไปที่ใบหน้า หนังศีรษะ แขนขา
        
        ในเด็กอาจมีไข้ต่ำๆ (37.5-38.5 c) หรือไม่มีไข้ ในผู้ใหญ่มักพบมีไข้สูง (39-40 c)
        
        ผื่นจะเริ่มเป็น macule ต่อมาเปลี่ยนเป็น papule และ vesicle ตามลำดับ
        
        Lab: การตรวจน้ำใน vesicle จะพบ multinucleated giant cell โดยวิธี Tzanck smear
        
        แยกผู้ป่วยจนพ้นระยะติดต่อ (ระยะติดต่อตั้งแต่ 24 ชม.ก่อนมีผื่นขึ้น จนตุ่มตกสะเก็ดหมดแล้วหรือประมาณ 6 วันหลังตุ่มขึ้น)
        
        รักษาตามอาการ ถ้าตุ่มมีการติดเชื้อแบคทีเรียให้ยาปฏิชีวนะ เช่น Dicloxacillin, Erythromycin
      - Herpes simplex infection
        
        Herpes simplex virus type I,II or Human herpes virus I,II การติดต่อโดย contact transmission
        
        ตุ่มน้ำใสขนาด 2-3 mm. ขึ้นอยู่รวมกันเป็นกลุ่มรอบจะเป็นผื่นแดง ต่อมาตุ่มน้ำใสจะกลายเป็นสีเหลืองขุ่น แล้วแตกออกภายใน 2-3
        
        มีอาการคันเล็กน้อย พบเป็นได้บ่อยบริเวณริมฝีปาก แก้ม จมูก หู ตา อวัยวะเพศ
        
        การรักษา
        
        รักษาตามอาการ เช่น ให้ยาแก้ปวด ยาต้านไวรัส Acyclovir ผู้ใหญ่ขนาด 400 mg วันละ 3-5 ครั้ง 7-10 วัน เด็กขนาด 15 mg/kg วันละ5 ครั้ง นาน 7 วัน
        
        อาการไม่ชัดเจน หรือเป็นที่ตา หรือมีภาวะแทรกซ้อน เช่น สมองอักเสบ ตับอักเสบ ให้ส่งพบแพทย์
      - Hand foot and mouth disease
        
        ไวรัสกลุ่ม Enterovirus เช่น coxsackievirus A16 enterovirus 71 ติดต่อโดยสัมผัสกับสารคัดหลั่งจากจมูกหรือน้ำจากในตุ่มน้ำใส และ ติดต่อทาง fecal – oral
        
        ไข้ 38-39 c อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร จากนั้น 1-2 วัน จะมีน้ำมูก เจ็บปาก เจ็บคอ ตรวจในช่องปากพบจุดนูนแดง หรือมีน้ำใสอยู่ข้างใต้ขึ้นอยู่ตามเยื่อบุปาก ลิ้น และเหงือก
        
        แตกเป็นแผลตื้นๆขนาด 4-8 mm. จะพบผื่นลักษณะเป็นจุดแดงราบ ตุ่มนูน หรือตุ่มน้ำที่มือ เท้า ฝ่ามือฝ่าเท้า แก้มก้น ขนาด 3-7 mm.
        
        หายได้เองโดยใช้ระยะเวลาประมาณ 7 วัน เน้นการรักษาตามอาการ โดยเฉพาะการลดไข้ ลดอาการเจ็บปวดจากแผลในปาก
        
        มีอาการปวดศีรษะรุนแรง อาเจียนรุนแรง ไม่ค่อยรู้สึกตัว แขนขาอ่อนแรง ชัก หรือหายใจหอบ รีบส่งโรงพยาบาลด่วน
        
        แยกผู้ป่วยประมาณ 2 สัปดาห์ หรือจนกว่าตุ่มแผลจะหายดี และให้ปิดปากจมูกด้วยผ้าเวลาไอจาม
  - - - เชื้อ Malassezia
        
        ลักษณะของผื่นเป็นวงเล็กๆ เริ่มจากรอบรูขุมขนและขยายรวมกัน เป็นปื้นใหญ่ ขอบเขตชัด
        
        ผื่นมีได้หลายสี ตั้งแต่สีขาว สีชมพู สีแดงจนถึงสีน้ำตาล พบได้บ่อยบริเวณหน้าอก หลัง ไหล่ ต้นคอและต้นแขนอาจมีอาการคันเล็กน้อย
    - - ลักษณะผื่นจะไม่ชัดเจน มักจะแสดงออกของผิวแห้งมาก บางครั้งพบขุยสีขาวหรือผิวหนังเปื่อยได้ ส่วนมากมักจะมีกลิ่นค่อนข้างรุนแรง
    - - มักพบลักษณะของเล็บที่ผิดรูปร่าง ผิวเล็บไม่เรียบเป็นหลุมหรือคลื่น เล็บแตกหักง่าย สีเล็บผิดปกติ และพบขอบเล็บมีการอักเสบ บวมแดงได้
  - - - Sarcoptes scabiei ตัวไร
        
        คันที่ง่ามมือ/เท้า ฝ่ามือ รักแร้ และคันมากในเวลากลางคืน พบเม็ดมีน้ำใสหรืออักเสบเป็นหนอง พบรอยนูนคดเคี้ยว (burrow) คล้ายเส้นด้ายสั้นๆ
        
        Test: KOH
        
        รักษาพร้อมกันทั้งบ้าน ทำความสะอาดของใช้
        
        10-25% Benzyl benzoate ทาทั่วตัว 1 ครั้ง และทาซ้ำอีกครั้งใน 1 สัปดาห์
        
        ในรายที่คันมาก อาจให้ยา antihistamine
    - - เหา
        
        มีอาการคันศีรษะมาก พบตัวเหาและไข่เหา
        
        การรักษา
        
        หวี สางผม ขน
        
        รักษาความสะอาด
        
        รักษาผู้ติดเชื้อข้างเคียง
        
        25% Benzyl benzoate หมักผมข้ามคืน หมัก 3 คืนติดต่อกัน
        
        25% Benzyl benzoate ทาทิ้งไว้ 24 ชม. ควรทำซ้ำอีกครั้งใน 1 สัปดาห์
    - - โลน
        
        มีตุ่มแดง มีรอยบุ๋มตรงกลาง คันมาก และอาจเกาจนเป็นตุ่มหนอง
- - - - การรักษา
        
        สืบค้นสาเหตุ แนะนำหลีกเลี่ยง
        
        antihistamine: CPM, loratadine, cetirizine
        
        ยาทา: calamine lotion
  - - - Family history of allergy
        
        Chronic relapsing course
        
        Classify: infantile, childhood, adulthood
        
        มีอาการคันมากผิวหนังแห้ง อักเสบ และมีการกำเริบเป็นระยะๆ
        
        การรักษา
        
        avoid hot, sweat, dry environmen
        
        Soap: pH 5.5- Moisturizer
        
        Good use steroid cream
        
        Wet dressing
    - - Irritant, allergic
        
        มีผื่นแดง คัน เป็นตุ่มน้ำใสเล็กๆ มีน้ำเหลืองไหล และมีสะเก็ดเกรอะกรัง ตามรอยลักษณะของสิ่งที่แพ้
        
        การรักษา
        
        หาสาเหตุ แล้วหลีกเลี่ยง
        
        use steroid cream
        
        ยาแก้คัน
        
        NSS wet dressing